HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
THÁI VĂN ĐOÀN
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN KIỂM SÁT
VIỆC GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN KINH DOANH, THƯƠNG MẠI
VỀ TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG TÍN DỤNG THEO THỦ TỤC
GIÁM ĐỐC THẨM CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN
Ở VIỆT NAM
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT
Mã số: 9380106
HÀ NỘI - 2025
Công trình được hoàn thành tại
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
Người hướng dẫn khoa học: TS. DƯƠNG THỊ TƯƠI
Phản biện 1: PGS. TS. Lê Thị Hoài Thu
Phản biện 2: GS.TS. Nguyễn Quốc Sửu
Phản biện 3: PGS.TS. Nguyễn Đức Hạnh
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện
họp tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.
Vào hồi 14 giờ 00 phút, ngày 08 tháng 4 năm 2025.
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
- Thư viện Quốc gia Việt Nam
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong giai đon từ năm 2017 đến m 2024, tình trng vi phm, tranh
chp hp đng n dụng trong lĩnh vc kinh doanh, thương mi xảy ra ny
càng nhiu, nhìn chung theo xu hưng năm sau cao n năm trước, chiếm t lệ
cao trong cơ cấu ván kinh doanh, thương mi; vi tính cht, mc đ ngày
càng đa dạng, phức tạp, din ra trên quy mô rng không ch trong nưc mà còn
có yếu t c ngoài, giá tr i sản tranh chấp ln, đã nh ng tiêu cc đến
hoạt đng sản xut, kinh doanh; s lành mạnh, an toàn ca hoạt động n dụng
và rộng n sự pt triển của nền kinh tế đt nưc ta. Thc hin chc ng,
nhim v, quyn hn, kim sát hoạt đng tư pháp, Vin kim t nhân dân
(VKSND) c cp cũng đã kim t chặt chẽ, bo đm vic gii quyết ca Tòa
án đối vi vụ án kinh doanh, thương mại (KDTM) về tranh chấp hợp đồng tín
dụng (HĐTD) theo thủ tục giám đốc thẩm tuân thủ đúng, đầy đủ quy định
pháp luật; bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự, lợi ích nhà nước.
Song, việc giải quyết loại án này vẫn còn nhiều vi phạm, thiếu sót,, VKSND
c cấp cũng chưa kịp thời phát hiện để thực hiện quyền u cầu, kiến nghị,
kháng nghị nhằm khắc phục nh trạng trên ngay từ những giai đoạn tố tụng
ban đầu, dẫn đến số bản án, quyết định hiệu lực pháp luật của Tòa án cấp
ới bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm và bị Hội đồng xét xử Tòa án
cấp trên hủy, sửa theo thủ tục giám đốc thẩm chiếm tỷ lệ cao nhất trong số
c bản án, quyết định KDTM bị hủy, sửa, thậm chí những vụ án bị hủy,
sửa nhiều lần, kéo dài thời gian giải quyết nhiều năm, ảnh hưởng chất lượng,
uy tín của cơ quan tiến hành tố tụng, ảnh ởng nghiêm trọng đến quyền lợi
ích hợp pháp của các đương sự, lợi ích nhà nước, đặc biệt trong bối cảnh
nợ xu tăng cao, nguy cơ đe doạ nh an toàn của hệ thống tín dụng.
Từ phân tích trên, Nghiên cứu sinh lựa chọn Đề tài luận án tiến sĩ:
Cơ sở luận thực tiễn kiểm t việc giải quyết các vụ án kinh doanh,
thương mại về tranh chấp hợp đồng tín dụng theo thủ tục giám đốc thẩm của
Viện kiểm sát nhân n ở Việt Nam nhằm đáp ứng yêu cầu có tính cấp thiết,
bảo đảm nâng cao cht lượng kiểm sát việc giải quyết vụ án KDTM về tranh
chp HĐTD theo thủ tục giám đốc thẩm, nhằm khắc phục tình trạng nêu tn,
p phần thúc đẩy kinh tế đất ớc pt triển.
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích
Mục đích của luận án phân ch làm slý luận thực tiễn
kiểm sát việc giải quyết vụ án KDTM về tranh chấp HĐTD theo thtục
2
giám đốc thm của VKSND Việt Nam, từ đó đxuất các quan điểm và
giải pháp bảo đảm kim sát việc giải quyết vụ án KDTM vtranh chấp
HĐTD theo thủ tục gm đc thẩm ca VKSND Việt Nam, đáp ng yêu
cầu cải cách tư pp, p phần bảo đm hoạt động tín dụng an toàn, hiệu
qun, xử những vấn đề cấp thiết đối với hoạt động n dụng trong
thời gian tới.
2.2. Nhiệm vụ
- Đánh gtổng quan tình hình nghiên cứu trong nước ngoài nước
liên quan đến đề tài luận án, xác định những nội dung thể kế thừa
những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu trong luận án.
- Phân tích những vấn đề luận kiểm t việc giải quyết ván KDTM
vtranh chấp HĐTD theo thtục giám đốc thẩm của VKSND.
- Phân tích, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và thực trạng kiểm sát
việc giải quyết vụ án KDTM về tranh chấp HĐTD theo thủ tục giám đốc
thẩm của VKSND Vit Nam, như chỉ ra những kết quđạt được, hạn
chế, vướng mắc và nguyên nhân.
- Trên sở những vấn đề luận thực tiễn đã phân tích, xác định
quan điểm và đề xuất các giải pháp bảo đảm kiểm sát việc giải quyết vụ án
KDTM về tranh chấp HĐTD theo thủ tục giám đốc thẩm của VKSND
Việt Nam trong thời gian tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là những vấn đề lý luận và thực tiễn
kiểm sát việc giải quyết vụ án KDTM về tranh chấp HĐTD theo thủ tục
giám đốc thẩm của VKSND ở Việt Nam.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Hoạt động kiểm sát của VKSND tối cao và VKSND
cấp cao từ khi Tòa án nhân dân (TAND), VKSND thẩm quyền thụ
đơn, văn bản đề nghxem xét theo thủ tục giám đốc thẩm đối với bản án,
quyết định đã hiệu lực pháp luật giải quyết vụ án KDTM vtranh chấp
HĐTD cho đến thông báo không kháng nghị giám đốc thẩm hoặc TAND,
VKSND thẩm quyền quyết định kháng nghị giám đốc thẩm để đưa ra
xét xử giám đốc thẩm và ban hành quyết định giám đốc thẩm giải quyết v
án KDTM về tranh chấp HĐTD mà không bị đề nghị, kiến nghị.
- V thi gian: Các thông tin, s liu minh chng t năm 2017 - 2024.
- Về không gian: Trên lãnh thổ Việt Nam.
3
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp luận
Kết quả nghiên cứu của luận án được thực hiện trên sở nền tảng
luận của chủ nghĩa Mác - nin, tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm
của Đảng Cộng sản Việt Nam về nnước pháp luật, về xây dựng
hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.
Luận án dựa trên phương pháp nghiên cứu duy vật biện chứng, duy
vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác- Lênin về nhà nước và pháp luật.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận án kết hợp các phương nghiên cứu nphương pháp phân tích,
tổng hợp; phương pháp thống kê; so sánh; phương pháp lịch s; khảo t;
pơng pháp phng vấn chuyên gia; phương pp tiếp cn hệ thng. c
pơng pháp đưc sử dng nhằm làm rõ nội dung của lun án, đảm bảo tính
khoa học, logic gia các vn đ trong các chương, mc, tiu mc. Do tính chất,
ni dung ca tng chương, mục khác nhau, n Luận án đã s dng một hoc
kết hợp nhiều phương pháp nghiên cu.
5. Những đóng góp mới về khoa học của Luận án
- Về lý luận: Lun án đã làmng tỏ sở lý luận về kiểm t việc giải
quyết vụ án KDTM về tranh chấp TD theo thủ tục giám đốc thẩm của
VKSND ở Việt Nam i riêng kiểm sát hoạt động pp nói chung.
- V thc tin: Luận án đã phân tích, đánh giá được các yếu tảnh
ng kết qu đạt được, hạn chế ngun nhân của kết quả, hạn chế
trong kiểm t việc giải quyết ván KDTM về tranh chấp HĐTD theo thủ
tục giam đốc thẩm của VKSNDViệt Nam thời gian qua.
Đồng thời, lun án đã ch ra c quan điểm và đ xuất h thng các
gii pháp có nh toàn din nhm bảo đm kim sát việc giải quyết vụ án
KDTM về tranh chấp HĐTD theo thủ tục giam đốc thẩm của VKSND ở Việt
Nam trong thời gian tới, qua đó góp phần ng cao hiệu qu s dụng vốn
vay, phòng nga, quản tr ri ro, bo đm s an toàn ca h thng tín
dụng, góp phn thúc đẩy phát trin kinh tế đất nưc.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của Luận án
6.1. Ý nghĩa khoa học
Lun án góp phn làm sáng t cơ s lý lun khoa hc v kim
sát tuân theo pháp lut trong vic gii quyết tranh chp HĐTD theo
th tc giám đc thm ca VKSND nói riêng và trong kim sát hot
đng tư pháp nói chung, phc v trong nghiên cu lý lun, ging dy
chuyên sâu.