TỪ SAU TRƯNG VƯƠNG ĐẾN TRƯỚC
LÝ NAM ĐẾ
( GIỮA THẾ KỈ I – GIỮA THẾ KỈ VI )
I/ MỤC ĐÍCH YÊU CẦU
1/ Kiến thức
- Từ sau thất bại của cuộc kháng chiến thời Trưng Vương, phong kiến
Trung Quốc đã thi hành nhiều biện pháp hiểm độc nhằm biến nước ta
thành một bộ phận của Trung Quốc ( sắp xếp bộ máy cai trị, tổ) bắt
nhân dân ta sống theo lối Hán, luật Hán, chính sách “ đồng hoá” của
chúng được thực hiện triệt để trên mọi phương diện.
- Chính sách cai trị, bóc lột tàn bạo của các triều đại phong kiến Trung
Quốc nhằm biến nước ta thành thuộc địa của Trung Quốc và xóa bỏ sự
tồn tại của dân tộc ta.
2/ Tư tưởng
- HS biết phân tích, đánh giá những thủ đoạn cai trị của phong kiến
phương Bắc thời Bắc thuộc.
- Biết tìm nguyên nhân vì sao nhân dân ta không ngừng đấu tranh
chống ách áp bức của phong kiến phương Bắc.
II/ NỘI DUNG
1/ Ổn định lớp: ( TG) 1 Phút
2/ Kiểm tra bài cũ: ( TG) 4 Phút
- Trình bày lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược
Hán của nhân dân ta ( 42 – 43).
- Vì sao nhân dân ta đã lập hàng trăm đền thờ Hai Bà Trưng và các vị
tướng ở khắp nơi trên đất nước?
3/ Bài mới
* Do lực lượng quá trên lệch, mặc dù nhân dân ta chiến đấu rất dũng
cảm, ngoan cường, cuối cùng cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng đã thất bại,
đất nước ta lại bị phong kiến phương Bắc cai trị.
TG Hoạt Động Thầy và Trò Ghi Bảng
GV Dùng lược đồ để trình bày cho 20 1/ Chế độ cai trị của các triều
HS rõ những đất của Châu Giao. đại phong kiến phương Bắc đối
GV Gọi HS đọc mục 1 trang 52, 53 với nước ta từ thế kỉ I đến thế kỉ
SGK sau đó GV đặt câu hỏi: VI
+ Thế kỉ I Châu Giao gồm những
vùng đất nào?
HS trả lời: Gồm 6 quận của Trung
Quốc
( Quảng Châu – Trung Quốc ngày
nay) và 3 quận: Giao Chỉ, Cửu
Chân, Nhật Nam.
GV: Đầu thế kỉ III, chính sách cai
trị của phong kiến Trung Quốc đối
với nước ta có gì thay đổi? - Thế kỉ I Giao Châu gồm 9
quận ( 6 quận của Nam Việt cũ HS trả lời
và 3 quận của Âu Lạc).
- Đến thế kỉ III, Nhà Ngô tách
Châu Giao thành: Quảng Châu
( thuộc Trung Quốc) và Giao
Châu ( Âu Lạc cũ).
GV: giải thích thêm: Bởi vì thế kỉ
III nhà Đông Hán suy yếu Trung
Quốc bị phân chia thành 3 quốc gia
nhỏ là Ngụy, Thục, Ngô.
GV: Em hãy cho biết miền đất Âu
Lạc trước đây bao gồm những quận
nào của Châu Giao? - Âu Lạc cũ gồm 3 quận: Giao
Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam. HS trả lời
GV: Theo em, từ sau cuộc khởi
nghĩa Hai Bà Trưng, nhà Hán có - Nhà Hán trực tiếp nắm tới cấp
sự thay đổi gì trong chính sách cai huyện, Huyện lệnh là người
trị? Hán
GV giải thích thêm: Trước khởi
nghĩa Hai Bà Trưng, Lạc tướng (
người đứng đầu huyện là người
Việt, đến thế kỉ III Huyện lệnh là
người Hán).
GV: Em có nhận xét gì về sự thay - Nhân dân ta phải đóng nhiều
đổi này? thứ thuế, nhất là thuế muối và
HS: Nhà Hán thắt chặt hơn bộ máy sắt.
cai trị đối với dân ta.
GV: Tại sao nhà Hán đánh nhiều
loại thuế, đặc biệt là thuế muối và
sắt?
HS: + Chúng đánh nhiều loại thuế
để bóc lột dân ta.
+ Đánh thuế muối chúng sẽ
bóc lột được nhiều hơn ( vì mọi
người dân đều phải dùng muối).
+ Đánh thuế sắt: Bởi vì những
công cụ sản xuất hầu hết đều làm
bằng sắt, vũ khí cũng làm bằng sắt,
những công cụ và vũ khí này sắt
bén hơn công cụ bằng đồng, năng
suất lao động cao hơn, chiến đấu
hiệu quả hơn.
GV giải thích thêm: Như vậy
chúng ta sẽ hạn chế được sự phát
triển kinh tế ở nước ta và hạn chế - Dân ta hàng năm phải cống
sự chống đối của dân ta để dễ bề nạp các sản vật quý như : sừng
thống trị. tê, ngà voi, bạc, châu báu…
GV: Ngoài nạn thuế má nặng nề, - Chúng còn bắt cả thợ khéo về
nhân dân ta còn phải chịu ách bóc nước. Thứ sử Tôn Tư bắt hàng
lột nào khác của phong kiến nghìn thợ thủ công sang xây
phương Bắc? dựng kinh đô Kiến Nghiệp (
Nam Kinh). HS trả lời
GV: Gọi 1 HS đọc đoạn in ngiêng
trang 53 SGK để HS thấy rõ nhà
Hán đã nhật xét chính sách đô hộ,
của quan hệ nhà Hán đối với dân ta
và thái độ của dân ta với sự bóc lột
nặng nề đó.
GV: Em có nhận xét gì về chính - Chúng đưa người Hán sang
sách bóc lột của bọn đô hộ. Giao Châu sinh sống.
HS: Các thế lực phong kiến - “ Đồng hoá” dân ta bằng
phương Bắc tìm mọi cách bóc lột cách:
và đàn áp dân ta. + Bắt dân ta học chữ Hán.
GV: Ngoài đàn áp bóc lột thuế má, + Sống theo phong tục của
bắt dân ta cống nạp, phong kiến người Hán.
Trung Quốc còn thực hiện những
chính sách gì?
15 HS trả lời
- Vì chúng muốn biến nước ta
thành quận, huyện thuộc Trung
Quốc.
HS cùng thảo luận câu hỏi: 2/ Tình hình kinh tế nước ta từ
+ Vì sao phong kiến phương Bắc thế kỉ I đến thế kỉ VI có gì thay
muốn “ đồng hoá” dân ta? đổi?
HS trả lời
GV: Gọi HS đọc mục 2 trang 53,
54 SGK.
GV: Vì sao nhà Hán nắm độc
quyền về sắt?
GV hướng dẫn HS trả lời
+ Công cụ bằng sắt mang lại hiệu
quả lao động cao, kinh tế phát triển.
+ Vũ khí sắt có hiệu quả chiến
đấu cao hơn.
+ Cho nên nhà Hán nắm độc - Nghề sắt phát triển để rèn ra
quyền sắt nhằm kìm hãm, làm cho những công cụ sắc bén để phục
nền kinh tế của ta không phát triển vụ lao động sản xuất, rèn đúc
được, chúng sẽ dễ bề thống trị hơn; vũ khí các loại để bảo vệ an
và ta không rèn đúc được nhiều vũ ninh quốc gia.
khí sắt, chúng dễ đàn áp hơn.
GV: Mặc dù nghề rèn sắt bị hạn
chế nhưng nghề này ở Giao Châu
vẫn phát triển, tại sao?
HS trả lời
GV: Căn cứ vào đâu, em khẳng
định rằng nghề sắt ở Giao Châu vẫn - Từ thế kỉ I, Giao Châu đã biết
phát triển? dùng trâu bò để cày bừa ( nông
nghiệp dùng cày bằng sắt). HS trả lời
+ Trong các di chỉ, mộ cổ thuộc - Đã có đê phòng lụt.
thế kỉ I _ thế kỉ VI, chúng ta tìm - Biết cấy lúa 2 vụ.
được nhiều công cụ sắt: rìu, mai, - Trồng nhiều cây ăn quả: cam,
cuốc, thuổng, dao, kích; nhiều dụng bưởi, nhãn…. Với kĩ thuật cao,
cụ gia đình: nồi gang, chân neon, sáng tạo.
đinh sắt.
+ Thế kỉ III, nhân dân ven biển đã
biết dùng lưới sắt để khai thác san
hô. Ở miền Nam người ta còn biết
bịt cựa gà chọi bằng sắt.
Ví dụ: Để biết sâu đục thân cây
cam, người ta đã nuôi kiến vàng,
cho chúng làm tổ trên cây cam để
diệt sâu, đó là kỉ thuật “ Dùng côn - Người Giao Châu biết làm
trùng, diệt côn trùng”. những nghề thủ công như : rèn
GV: Em cho biết, những chi tiết sắt, làm gốm, tráng men và vẽ
nào chứng tỏ nông nghiệp Giao trang trí trên đồ gốm rồi mới
Châu vẫn phát triển. đem nung. Sản phẩm gốm ngày
càng nhiều chủng loại: nồi, vò, HS trả lời
+ Họ dùng trâu, bò cày bát, đĩa, ấm, chén, gạch,
+ Cấy lúa 2 vụ ngói,…… đáp ứng nhu cầu sinh
+ Có đê phòng lụt hoạt.
+ Biết trồng nhiều loại cây ăn - Nghề dệt phát triển.
qua
+ Công cụ bằng sắt phát triển.
GV: Ngoài nghề nông, người Giao
Châu còn biết làm những nghề gì
khác?
HS trả lời
Ví dụ: Người ta đã dệt được những - Đã xuất hiện các chợ làng, các
loại vải bông, gai, tơ…… họ còn chợ lớn như Luy Lâu, Long
dùng tơ tre, tơ chuối để dệt thành Biên để trao đổi hàng hóa.
vải. - Một số thương nhân Trung
+ Vải tơ chuối là đặc sản của Âu Quốc, Ấn Độ, Gia- va đã đến
Lạc, các nhà sử học gọi là “ vải buôn bán.
Giao Chỉ”. - Chính quyền đô hộ nắm độc
GV: Những sản phẩm nông nghiệp quyền ngoại thương.
và thủ công nghiệp đã đạt đến trình
độ như thế nào?
HS: Những sản phẩm này đã trở
thành cống phẩm ( những sản phẩm
tốt, đẹp cống nạp cho phong kiến
Trung Quốc).
GV: Thương nghiệp trong thời kì
này ra sao?
HS: Trong thời kì này thương
nghiệp khá phát triển.
4 / CŨNG CỐ BÀI: ( TG) 4 Phút
- GV :Yêu cầu HS trả lời câu hỏi
+ Tại sao nói chính sách đàn áp của phong kiến phương Bắc đối với
Giao Châu là rất hà khắc và tàn bạo?
5 / DẶN DÒ HỌC SINH:( TG) 1 Phút
- HS học theo những câu hỏi cuối bài trong SGK và các em cần lý giải
được : Vì sao chế độ thống trị hà khắc của phong kiến phương Bắc rất
tàn bạo mà nền kinh tế của ta vẫn phát triển về mọi mặt ( cho ví dụ cụ
thể về nông nghiệp,thủ công nghiệp, thương nghiệp).
