Bài 19 : NHẬT BẢN GIỮA
HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI
(1918 – 1939)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC :
1/. Kiến thức :
HS nắm được kiến thức cơ bản sau:
-
Khái quát về tình hình kinh tế – xã hội Nhật bản sau chiến
tranh thế giới thứ nhất.
-
Những nguyên nhân chính dẫn đến quá trình phát xít hóa ở
Nhật và hậu quả của quá trình này đối với lịch sử Nhật Bản
cũng như lịch sử thế giới.
2/. Tư tưởng :
-
Giúp học sinh nhận thức rõ bản chất phản động, hiếu chiến,
tàn bảo của chủ nghĩa phát xít Nhật.
-
Giáo dục tư tưởng chống phát xít, căm thù tội ác mà chủ
nghĩa phát xít gây ra cho nhân loại.
3/. Kĩ năng :
-
Bồi dưỡng khả năng sử dụng, khai thác tư liệu, tranh ảnh lịch
sử để hiểu những vấn đề lịch sử.
-
Biết cách so sánh, liên hệ, kết nối các sự kiện khác nhau để
hiểu bản chất của các sự kiện, hiện tượng diễn ra trong lịch
sử.
II. THIẾT BỊ TÀI LIỆU
-
Bản đồ thế giới (hoặc bản đô châu Á).
-
Tranh ảnh về Nhật Bản giữa hai cuộc hiến tranh thế giới.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1.
Giới thiệu bài : Trong những bài trước, chúng ta đã tìm hiểu về
các nước tư bản châu Âu và nước Mỹ giữa hai cuộc chiến tranh
thế giới. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu về một nước tư bản ở
châu Á, đó là Nhật Bản trong những năm 1918 – 1939.
2.
Bài mới :
MỤC1 : NHẬT BẢN SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ
NHẤT
Mục tiêu :
Học sinh nắm được tình hình kinh tế – xã hội của Nhật sau
Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Nội dung :
Hoạt động của giáo viên Học sinh Bài ghi
GV : Dùng bản đồ thế
giới (hoặc bản đồ châu
Á) để xác định vị trí
của Nhật Bản ở châu Á
và trên thế giới.
Hãy nêu những nét
chính của tình hình
kinh tế nước Nhật sau
Chiến tranh thế giới
thứ nhất?
Nhật xét về tình hình
kinh tế Nhật?
Tình hình xã hội Nhật
Bản sau Chiến tranh
thế giới thứ nhất như
thế nào?
HS trả lời : Sau
Mỹ, nhật là nước thứ
hai, thu được nhiều
lợi nhuận và không
mất mát gì trong
Chiến tranh thế giới
thứ nhất. Nhật trở
thành cường quốc
duy nhất ở châu Á,
được các đế quốc
thừa nhận. Tuy vậy,
nền kinh tế tăng
trưởng của Nhật
không đều, không ổn
định, mất cân đối
giữa công nghiệp và
nông nghiệp.
HS : đọc tư liệu
trong SGK trang 96
xem hình 70.
HS trả lời : Chỉ
phát triển trong vài
năm đầu sau chiến
tranh, công nghiệp
tăng nhưng bấp bênh,
nông nghiệp lạc hậu.
Kinh tế
phát triển
trong những
năm đầu.
Xã hội :
-
Đời sống khó
khăn.
-
Phong trào
đấu tranh của
GV : Cuộc khủng
hoảng kinh tế thế giới
(1929 – 1933) đã tác
động đến nền kinh tế
Nhật như thế nào?
HS trả lời :
Những khó khăn sau
chiến tranh lam bùng
nổ các cuộc đấu
tranh, “Bạo động lúc
gạo”, cướp kho thóc
gạo chia cho dân
nghèo. Trong bối
cảnh đó, tháng
7/1922, Đảng Cộng
sản thành lập, lãnh
đạo phong trào công
nhân.
HS trả lời :
Khủng hoảng tài
chính, kinh tế (minh
họa bằng số liệu) làm
cho nền kinh tế Nhật
giảm sút nghiêm
trọng.
HS thảo luận nhóm :
Trong thập niên 20 của
thế kỷ XX, kinh tế Mỹ
và Nhật Bản có điểm
gì giống và khác nhau?
+ Giống : Cùng là
nước thắng trận, thu
nhiều lợi nhuận…
+ Khác : Mỹ phát triển
rất nhanh do cải tiến
kỹ thuật, sản xuất dây
chuyền, tăng cường
bóc lột công nhân.
Nhật chỉ phát triển
trong vài năm đầu rồi
nhân dân lên
cao. 7/1922,
Đảng Cộng
sản thành lập.
-
1927, khủng
hoảng tài
chính
khủng hoảng
kinh tế.
lâm vào khủng hoảng,
kinh tế phát triển chậm
chạp, bấp bênh.
MỤC 2 : NHẬT BẢN TRONG NHỮNG NĂM 1929 - 1939
Mục tiêu :
Nguyên nhân dẫn đến quá trình phát xít hóa ở Nhật Bản. Hậu
quả của nó.
Nội dung :
Hoạt động của giáo viên Học sinh Bài ghi
GV : Trong thời gian
1929 – 1933 nhật Bản
bị khủng hoảng kinh tế
(dẫn số liệu).
Vì sao Nhật Bản ở
châu Á mà vẫn bị
khủng hoảng kinh tế?
Hậu quả?
Để khắc phục tình
trạng đó, giới cầm
quyền Nhật Bản đã
làm gì?
GV : Quá trình thiết lập
chế độ phát xít ở Nhật
đã diễn ra như thế nào?
HS trả lời : cũng
như các nước tư bản
khác, sự phát triển
kinh tế Nhật không
vững chắc… hậu quả
là kinh tế - xã hội
suy sụp nghiêm
trọng.
HS trả lời : Phát
xít hoá bộ máy nhà
nước, tăng cường
chính sách quân sự
hoá đất nước, gây
chiến tranh xâm
lược, bành trướng ra
bên ngoài.
HS : Đọc phần tư
liệu SGK trang 97.
HS trả lời : Quá
trình thiết lập chế độ
phát xít ở Nhật: Vẫn
tồn tại chế độ chuyên
chế Thiên Hoàng,
-
Khủng hoảng
kinh tế, xã hội.
-
Chủ nghĩa
phát xít lên
nắm quyền :
+ Đối nội :
Tăng cường
đàn áp, bóc lột
nhân dân.
+ Đối ngoại :
Mở rộng chiến
tranh xâm lược.
GV : Phong trào đấu
tranh của nhân dân
Nhật Bản lan rộng khắp
nước.
Phong trào đấu tranh
của nhân dân có tác
dụng gì?
GV : Nhật Bản là một
trong những nước giải
quyết khủng hoảng
bằng con đường phát
xít hóa chính quyền.
Với việc xâm lược
Đông Bắc Trung Quốc,
Nhật đã nhen nhóm
ngọn lửa chiến tranh
đầu tiên ở châu Á –
Thái Bình Dương.
Hậu quả của việc
Nhật phát xít hóa
chính quyền?
kéo dài trong nhiều
năm (khác với ở
Đức), gắn liền với
xâm lược, bành
trướng ra bên ngoài.
HS : đọc tư liệu
trong SGK, trang 98.
HS trả lời : Góp
phần làm chậm quá
trình phát xít hóa ở
Nhật.
HS trả lời : một
ngọn lửa chiến tranh
đã được nhen nhóm.
Nhân loại đứng trước
thảm họa chiến tranh
thế giới mới.
-
Phong trào
đấu tranh của
nhân dân lan
rộng.
2.
Củng cố : Tình hình chung của Nhật Ban giữa hai cuộc chiến
tranh thế giới?
(Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, Nhật Bản ổn định kinh tế
một thời gian ngắn rồi rơi vào khủng hoảng. Để giải quyết khó
khăn, giới cầm quyền đã phát xít hóa chính quyền và tiến hành
chiến tranh xâm lược).
3.
Bài tập : Vì sao giới cầm quyền Nhật Bản tiến hành chiến tranh
xâm lược, bành trướng ra bên ngoài?