BÀI 29 : HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG
VÀ THẢI PHÂN
I/ MỤC TIÊU:
1/Kiến thức:
HS trình bày được những đặc điểm cấu tạo của ruột non phù hợp
với chức năng hấp thụ chất dinh dưỡng
Các con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng từ ruột non tới các
cơ quan, tế bào
Vai trò của gan trên con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng
Vai trò của ruột gìa trong quá trình tiêu hoá của cơ thể
2/ Kỹ năng:
Rèn kỹ năng:
Thu thập kiến thức từ tranh hình, thông tin
Khái quát, tư duy tổng hợp
Hoạt động nhóm
3/ Thái độ:
Giáo dục ý thức vệ sinh ăn uống, chống tác hại cho hệ tiêu hoá.
Hình thành ý thức giữ vệ sinh nơi công cộng
II/ CHUẨN BỊ:
1/ Giáo viên:
Tranh phóng to hình SGK
Tư liệu về vai trò của gan trong hấp thụ chất dinh dưỡng
Bảng 29 SGK
Các chất dinh dưỡng được hấp thụ
và vận chuyển theo đừơng máu
Các chất dinh dưỡng được hấp thụ
và vận chuyển theo đường bạch
huyết
-
Đường
-
Axit béo và Glyxêrin
-
Axit amin
-
Các Vitamin tan trong nước
-
Các muối khoáng
-
Nước
-
Lipit (các giọt nhỏ đã được nhủ
tương hoá)
-
Các Vitamin tan trong dầu (
Vitamin:A,D,E,K)
2/ Học sinh
III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1/ Ổn định lớp
2/ Kiểm tra bài cũ:
Họạt động tiêu hoá chủ yếu ở ruột non là gì?
Với một khẩu phần bữa ăn đầy đủ các chất và sự tiêu hoá diễn ra
có hiệu quả thì với thành phần các chất dinh dưỡng sau khi tiêu hoá ở
ruột non là gì?
3/ Các hoạt động dạy và học:
a)
Mở bài: Cơ thể đã hấp thụ các chất dinh dưỡng này như thế nào? Bài
hôm nay sẽ giúp chúng ta tìm hiểu vấn đề này
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bài
Hoạt động 1: Tìm hiểu về h
ấp
thụ chất dinh dưỡng
Mục tiêu: Khẳng định đư
ợc
ruột non là nơi h
ấp thụ chất
dinh dư
ỡng.Cấu tạo của ruột
non phù hợp với sự hấp thụ
Cách tiến hành:
–
–
–
GV thông báo: Nước v
à
muối khoáng hoà tan đư
ợc hấp
thụ ngay ở dạ dày còn các s
ản
phẩm của quá trình tiêu
như đường đ
ơn, glixêrin và
axit béo, axit amin đư
ợc hấp
Hi
ệu quả hấp thụ chất
dinh dưỡng phụ thuộc v
ào
I/ S
ự hấp thụ chất
dinh dưỡng
–
–
–
Ruột non l
à nơi
h
ấp thụ chất dinh
dưỡng
–
–
–
C
ấu tạo ruột non
phù h
ợp với việc hấp
thụ:
–
–
–
Niêm m
ạc ruột có
nhiều nếp gấp
–
–
–
Có nhi
ều lông ruột
và lông ruột cực nhỏ
–
–
–
Mạng lư
ới mao
thụ ở niêm mạc ruột non.
–
–
–
Hi
ệu quả hấp thụ chất dinh
dưỡng phụ thuộc vào y
ếu tố
nào?
–
–
–
Ru
ột non có đặc điểm cấu
tạo gì đặc biệt làm tăng di
ện
tích b
ề mặt hấp thụ của nó ? So
sánh với dạ dày?
–
–
–
Đồ thị
hình 29.2 SGK nói
lên điều gì v
ề sự hấp thụ các
chất dinh dưỡng ở ruột non?
–
–
–
GV cho HS th
ảo luận nhóm
trả lời các câu hỏi SGK
–
–
–
Đ
ặc điểm cấu tạo trong của
diện tích bề mặt hấp thụ
Ru
ột non có nếp gấp,
lông ru
ột, hệ thống mao
mạch
Đ
ồ thị 29.2 cho thấy:
Ngay t
ừ đoạn đầu của ruột
non, s
ự hấp thụ các chất
dinh dư
ỡng bắt đầu tăng
d
ần, tỉ lệ % hấp thụ phản
ánh trong đồ thị t
ương
ứng với khẩu phần ăn đ
ơn
gi
ản. Nếu với khẩu phần
ăn đầy đủ thì s
ẽ đạt tới
100%
ở khoảng cách xa
hơn (tính từ miệng)
HS quan sát tranh th
ảo
lu
ận nhóm để trả lời các
câu hỏi SGK
Diện tích bề mặt b
ên
mạch máu và b
ạch
huyết dày đ
ặc (cả ở
lông ruột)
–
–
–
Ruột dài
t
ổng
diện tích bề m
ặt hấp
thụ 500m2
ruột non có ý nghĩa gì v
ới chức
năng h
ấp thụ các chất dinh
dưỡng của nó?
–
–
–
Căn cứ vào đâu, người ta
khẳng định rằng ruột non l
à cơ
quan chủ yếu của hệ ti
êu hoá
đảm nhận vai trò h
ấp thụ các
chất dinh dưỡng?
trong c
ủa ruột non rất lớn
là đi
ều kiện cho sự hấp
thụ các chất dinh dư
ỡng
với hiệu quả cao
Hệ mao mạch máu v
à
mạch b
ạch huyết phân bố
dày đ
ặc tới từng lông ruột
cũng sẽ là đi
ều kiện cho
s
ự hấp thụ các chất dinh
dưỡng với hiệu quả cao
Ngư
ời ta khẳng định
ruột non là cơ quan ch
ủ
yếu của hệ tiêu háo đ
ảm
nhận vai trò h
ấp thụ chất
dinh dưỡng là căn cứ v
ào
các bằng chứng sau:
Ru
ột non có bề mặt
hấp thụ rất lớn (tới 400 –
500 m2),l
ớn nhất so với
các đo
ạn khác của ống
II/ Con đư
ờng vận
chuy
ển các chất sau