» Khoa Học Tự Nhiên

» Môi trường

Giáo trình : Đánh giá tác động môi trường part 3

Chia sẻ: Ajfak Ajlfhal | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Báo xấu

498
lượt xem 275
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trình : đánh giá tác động môi trường part 3', khoa học tự nhiên, công nghệ môi trường phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình : Đánh giá tác động môi trường part 3

Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng - Quy mô và m c ñ nghiên c u. - Xác ñ nh nh ng thành ph n môi trư ng c n nghiên c u. - L a ch n phương pháp ÐTM. - Nhu c u v tài li u, s li u (n u là công trình ñang ho t ñ ng, có th thêm). 6.3. Khái quát ho t ñ ng c a công trình - Khái quát quá trình ho t ñ ng. - Quy mô công trình - Công su t công trình - Nguyên v t li u, s n ph m. - Nh ng bi n pháp k thu t. Mô t d án: 6.4. Gi i thi u chung. - Lo i d án, công trình - Cơ quan ch qu n - Các bên liên doanh - Nhu c u phát tri n KT-XH - Các nhu c u khác 6.5. V trí công trình - V trí hành chính - Ranh gi i -V trí t ng th - Sơ ñ m t b ng - B c c toàn th công trình. 6.6. Nh ng n i dung ho t ñ ng cơ b n c a d án: - Qui mô d án - M c ñ ho t ñ ng t i ña - Ph m vi nh hư ng c a d án. - Năng lư ng s d ng. - Ngu n tài nguyên sinh v t. - Các lo i ch t th i. - V n ñ u tư, th i gian ho t ñ ng. - Hi u qu kinh t - k t lu n. Mô t v hi n tr ng môi trư ng 6.7. V ñi u ki n t nhiên, tài nguyên v t lý - V ñ a hình khu v c l p báo cáo ÐTM- Tài nguyên ñ t. - Ði u ki n khí h u - Ch ñ th y văn. - V n ñ ñ a ch t, ñ a ch t công trình - Ð a ch n h c. 6.8. Tài nguyên sinh v t - Các loài cá - sinh h c, th y văn. 35
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng - Ð i s ng hoang dã- R ng và các lo i quý hi m. - Các khu b o v , b o t n, c nh quan hang ñ ng. 6.9. V phát tri n con ngư i và cơ s h t ng - Dân s và ñ i s ng c ng ñ ng - Các chính sách và th ch . - Ngành ngh và xu th phát tri n - Giao thông, quy ho ch ñ t ñai - Nư c u ng, s d ng ñi n - Phát tri n nông, lâm, ngư nghi p - Phát tri n du l ch, thương m i - S c kho c ng ñ ng Ðánh giá tác ñ ng ñ n môi trư ng c a d án Các ch tiêu ñ ñánh giá: 6.10. Các thành ph n môi trư ng v t lý: - Khí quy n: Ðánh giá tác ñ ng c a d án ñ n ch t lư ng không khí, ñ n khí h u và th i ti t xung quanh. - Thu quy n: Tác ñ ng c a d án ñ n ngu n nư c ( nư c măt, ng m, phân b nư c, khu v c nh y c m v.v...) - Th ch quy n: Tác ñ ng c a d án ñ n tài nguyên ñ t và các tài nguyên không tái t o khác. 6.11. Các tài nguyên sinh v t, h sinh thái; - Các h sinh thái - Tài nguyên sinh v t c n - Tài nguyên sinh v t dư i nư c (thu sinh) 6.12. Ðánh giá tác ñ ng ñ n cơ s h t ng. (Ðư ng xá, c u c ng, giao thông thu b , nhà c a, công trình phúc l i, m ng lư i thu nông, thông tin liên l c, các cơ s h t ng khác.v.v...) 6.13 . Tác ñ ng ñ n các c nh quan Di tích l ch s , hang ñ ng, kh o c , khu gi i trí. Khu d tr nhiên li u, vư n r ng v.v... 6.14. Ð n ch t lư ng cu c s ng và s c kho c ng ñ ng. - V ch t lư ng cu c s ng, thu nh p bình quân. - S c kho y t , phát tri n ngu n l c. - Phát tri n văn hoá, th thao, du l ch. 6.15. Ð n các ngành ngh : (Công nghi p, nông nghi p, lâm nghi p, ngư nghi p, thu l i, th công nghi p, d ch v thương m i, các ngành ngh khác... 6.16. Ð n nh ng s c , d báo r i ro có th : D báo v nh ng s c có th x y ra, nh ng r i ro có th g p ph i, nh ng tai bi n môi trư ng c a d án (v trí, quy mô, công ngh , thi t k thi công, quá trình s n xu t, các nguyên nhân khác...) 36
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng 6.17. Ðánh giá và d ñoán tác ñ ng ñ n các ngu n? tài nguyên không tái t o c a qu c gia (các ngu n l c) (Tài nguyên r ng, tài nguyên sinh v t, h sinh thái, các ngu n nư c, các vùng nhiên li u, nguyên li u, di tích l ch s hang ñ ng, khu gi i trí, khu lưu tr , t p quán s n xu t, văn hoá, kinh t - xã h i ...) 6.18. Ðánh giá t n th t chung c a d án: - T ng h p các ch tiêu. - Phân tích l i, h i (ñư c, m t). - Phân tích hi u qu c a d án. K t lu n: - Ðánh giá chung v m c ñ tin c y c a d án v ñ u tư thương m i. - C n ph i liên t c, nghiên c u thêm nh ng ph n nào có k t lu n tin c y hơn. - D án c n ph i ñi u ch nh nh ng gì. Phương án gi m thi u và gi i pháp thay th 1. Thay ñ i phương án. 2. Thay ñ i v trí. 3. Thay ñ i công ngh (ho c b sung) 4. Các gi i pháp k thu t. 5. Các gi i pháp t ch c. 6. Các cơ h i ñ tăng cư ng giá tr môi trư ng. 7. Các gi i pháp v giá tr ngu n l c, tăng cư ng l i ích c ng ñ ng 8. Ð xu t các phương án thay th 9. Các gi i pháp, ki n ngh khác... Phân tích chi phí - l i ích T ng toàn b ngu n thu c a d án Bao g m : T ng v n ñ u tư + t ng giá tr th c c a t t c thi t h i. (Bao g m c vi c tính các chi phí c a các bi n pháp gi m thi u). T ng giá tr th c c a t t c các thi t h i bao g m: - Thi t h i v tài nguyên, các h sinh thái. - V cơ s v t ch t h t ng. - Kinh t - văn hoá - l ch s . Các yêu c u c n thi t v th ch và chương trình giám sát môi trư ng 1. Các quy ñ nh, quy ph m, tiêu chu n môi trư ng c a Nhà nư c, ñ a phương - Quy mô ki m soát (m ng lư i monitoring) - Ch t lư ng giám sát môi trư ng (QA/QC). - Yêu c u thi t b , d ng c . - Yêu c u v nhân l c, k thu t. 2. K ho ch v yêu c u và ch t lư ng báo cáo 37
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng - Báo cáo theo ñ nh kỳ chung. - Báo cáo riêng ñ c bi t. - Yêu c u v s li u. - K ho ch, chương trình quan tr c, ki m soát ch t lư ng môi trư ng. - Ðáp ng s li u cho cơ quan qu n lý môi trư ng qu c gia. C ng ñ ng liên quan 1. Quy n h n và trách nhi m c a c ng ñ ng - Ti n hành các cu c trao ñ i , l y ý ki n c a nhân dân - C a các t ch c xã h i - C a chính quy n ñ a phương v vi c hình thành d án và các v n ñ môi trư ng mà công trình gây ra. 2. Ði u tra xã h i h c - Ph m vi ñi u tra. - ý ki n c a c ng ñ ng v vi c tuân th các quy ñ nh và lu t l Nhà nư c. - Di n ñàn c a các phương ti n thông tin ñ i chúng v v n ñ môi trư ng trong khu v c s có d án. - T ng h p và ñánh giá m i quan tâm c a c ng ñ ng. K t lu n và ki n ngh 1. Các k t lu n: - K t qu nghiên c u l p báo cáo ÐTM. - Các ho t ñ ng l i và h i trư c m t, lâu dài. - Các kh năng gi m thi u nh ng nh hư ng xu t. - Ðánh giá v vi c ñ n bù thi t h i ñ i v i giá tr môi trư ng khu v c (ñ c bi t ñ i v i tài nguyên không tái t o). - B i thư ng v i nhân dân. - Hi u qu vi c s d ng tài nguyên qu c gia - Hi u qu kinh t ,xã h i - Các chương trình giám sát và kh o sát ti p theo 2. Các ki n ngh : - Các ki n ngh ñ i v i các cơ quan ra quy t ñ nh, các nhà làm chính sách - Ki n ngh trong vi c b o v môi trư ng khu v c Sau khi l p báo cáo ÐTM chi ti t ph i có b n tóm t t báo cáo ÐTM trình t theo các m c tiêu nêu trên (xem m c 6 - t 6.1 ñ n 6.18 trên) Ð có m t báo cáo t t v ÐTM, nhóm ñánh giá tác ñ ng môi trư ng c n nh t ñ nh ph i th c hi n ñ y ñ các bư c quy ñ nh. Tuy nhiên, trong quá trình th c hi n ñánh giá ÐTM và xây d ng báo cáo ph i luôn luôn bám sát th c ti n d án ñ t p th chuyên gia quy t ñ nh “d ng l i m c ñ nào”? ho c “ti p t c th c hi n ñ y ñ ”. M t khác, nhóm th c hi n ÐTM luôn ph i ñưa ra quy t ñ nh ñúng, có l i nh t khi s d ng phương pháp ch y u ñ ti n hành th c hi n ÐTM ñó (có th phương pháp ma tr n, ma tr n ñ nh lư ng, mô hình hoá, ch ng ghép b n ñ , phân tích chi phí - l i ích... (xem chương III). Cu i cùng trong báo cáo ÐTM, ngoài các y u t môi trư ng t nhiên, chúng ta luôn ph i lưu ý ñ n môi trư ng kinh t - xã h i b i vì ñó là m c tiêu phát tri n. 38
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng Hi n nay, m t khung báo cáo ðTM ñư c quy ñ nh t i Vi t Nam theo B Tài Nguyên và Môi Trư ng ( Xem ph l c 12 ) 7. Các câu h i bài t p chương II 1. Th nào là m t lư c duy t 2. Hãy th c hi n m t lư c duy t cho d án s d ng 200 ha ñ t tr ng ñ i núi tr c ñ phát tri n kinh t nông - lâm k t h p. 3. Th nào là m t ÐTM sơ b 4. Ð có m t ÐTM sơ b c n xác ñ nh các hành ñ ng c a d án như th nào? Hãy xác ñ nh các hành ñ ng quan tr ng c a d án QHSD ñ t cho 200 ha vào m c ñích nuôi th y s n t ñ t chuyên canh lúa - màu. 5. Trong m t ÐTM ñ y ñ có bư c d báo các tác ñ ng môi trư ng ti m n. Anh (ch ) hi u th nào là y u t tác ñ ng ti m n ñó. 6. Y u t tác ñ ng ti m n và tác ñ ng b c 1, tác ñ ng b c 2 khác nhau và gi ng nhau ch nào? 7. Vai trò c a quan tr c theo dõi môi trư ng (monitoring) trong m t ÐTM là gì? 8. Vai trò c a c ng ñ ng trong m t ÐTM? 9. Vai trò c a công tác qu n lý ch t lư ng và ki m tra ch t lư ng trong m t ÐTM như th nào? 10. Th nào là nhi m v th m ñ nh và phê duy t ÐTM? C p có th th c hi n th m ñ nh phê duy t m t ÐTM có ph thu c vào d án không? 11. Ch d án có ñư c th c hi n m t ÐTM không? 12. Anh ch có th d báo các y u t môi trư ng b tác ñ ng ñ n nư c h Tây n u s d ng nó vào nuôi thu s n và vào du l ch sinh thái? 39
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng Chương III CÁC PHƯƠNG PHÁP DÙNG TRONG ðÁNH GIÁ TÁC ð NG MÔI TRƯ NG M c tiêu c a chương III là trang b các phương pháp (công c ) ñ ti n hành th c hi n ñánh giá tác ñ ng ÐTM. Các phương pháp này ñã ñư c th nghi m và t ng k t, dù sao vi c th c hi n nó cũng ph thu c vào trình ñ c a ñ i ngũ chuyên gia. Do ñó các bư c th c hi n là r t quan tr ng, nó có nhi m v ñ m b o ch t lư ng, ki m tra ch t lư ng cho ÐTM (t c là có m t QA/QC) ñ y ñ . Sinh viên c n hi u, n m ñư c phương pháp danh m c ñi u ki n môi trư ng, phương pháp ma tr n môi trư ng và phương pháp phân tích chi phí - l i ích m r ng. Ba phương pháp này thông d ng, có hi u qu và thư ng b khuy t cho nhau r t t t. Ð ti n hành th c hi n m t ÐTM, ngư i ta thư ng s d ng 7 phương pháp bao g m: Phương pháp li t kê s li u v thông s môi trư ng. Phương pháp danh m c các ñi u ki n môi trư ng Phương pháp ma tr n môi trư ng Phương pháp ch ng ghép b n ñ môi trư ng Phương pháp sơ ñ m ng lư i Phương pháp mô hình Phương pháp phân tích chi phí - l i ích m r ng. Trong 7 phương pháp trên, xin gi i thi u 4 phương pháp thư ng ñư c s d ng nh t (ñã ñư c th nghi m nhi u Vi t Nam) ñó là: + Phương pháp danh m c các ñi u ki n môi trư ng có lư ng hoá + Phương pháp ma tr n môi trư ng + Phương pháp ch ng ghép b n ñ + Phương pháp phân tích chi phí - l i ích m r ng 1. Phương pháp danh m c các ñi u ki n môi trư ng Ðây là phương pháp ñư c s d ng khá r ng rãi nó có vai trò r t l n ñ làm rõ các tác ñ ng x y ra. Phương pháp danh m c thư ng d a trên cơ s : các danh m c ñ c trưng và các danh m c ñư c phân chia theo m c ñ ph c t p. Nguyên t c th c hi n là: li t kê m t danh m c t t c m i y u t môi trư ng liên quan ñ n ho t ñ ng phát tri n (ñ n d án) c n ñánh giá. G i danh m c ñ n các chuyên gia ho c t ch c l y ý ki n ñánh giá. Có nhi u lo i danh m c (danh m c ñơn gi n, danh m c mô t , danh m c câu h i, danh m c có ghi m c ñ tác ñ ng, danh m c có ghi tr ng s ) 1.1. Phương pháp danh m c các câu h i. Phương pháp này ñư c s d ng b ng cách xây d ng câu h i, phi u tr l i s nh n ñư c t chuyên gia và c c ng ñ ng. T ñó t ng h p, ñánh giá. Ví d : trích d n danh m c ñánh giá tác ñ ng môi trư ng c a công trình tư i nư c cho s n xu t nông nghi p (theo Ngân hàng Phát tri n châu Á -1987) 40
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng B ng 3.1. ÐTM c a công trình nư c cho nông nghi p Ðánh giá m c ñ Tác ñ ng c a d án T nh it i Bi n pháp b o v tác ñ ng (do v trí công trình) TNMT TNMT ÐK Kh.ÐK 1. M t r ng M t tài nguyên Chú ý khi thi t k * 2. Ngăn c n ñi l i c a Ð o l n ñ i s ng Chú ý khi thi t k * ngư i, ñ ng v t ngư i dân, ñ ng v t 3. Xung ñ t quy n l i Chú ý khi thi t k B t bình ñ ng xã h i * v ngu n nư c và qu n lý ÐK: Ðáng k KÐK: không ñáng k 1.2. Phương pháp danh m c có ghi tr ng s Phương pháp này hơn phương pháp l p b ng danh m c ñơn gi n khác là: trong danh m c tác ñ ng có m c ñ tác ñ ng như phương pháp trư c, ngoài ra còn có thêm tr ng s (hay m c ñ quan tr ng c a t ng y u t môi trư ng ch u tác ñ ng vào). ñây, ta ti n hành cho ñi m v ch t lư ng và m c ñ quan tr ng c a các y u t . Ti p theo có th t ng h p m i y u t l i thành ch s ñ ñánh giá tác ñ ng m m Ch s (hay ñơn v ñánh giá) E = ∑ (Vi )1 * Wi − ∑ (Vi )2 * Wi i =1 i =1 ñây E là tác ñ ng môi trư ng (Vi)1: Giá tr ch t lư ng thông s môi trư ng th i khi có d án (Vi)2: Giá tr ch t lư ng thông s môi trư ng th i khi chưa có d án Wi: Tr ng s - m c ñ quan tr ng (giá tr tương ñ i) c a y u t i m: t ng các thông s môi trư ng ñư c xem xét. Ví d : ñánh giá chi ti t ch tiêu ch t lư ng nư c h ch a (theo 5 phương án) B ng 3.2. ÐTM c a công trình h ch a nư c cho nông nghi p (5 phương án) Thông s môi trư ng Phương án x lý lòng h ch a nư c khi thi công PA1 PA2 PA3 PA4 PA5 1. pH 5 2 3 4 1 2. T ng Fe Mg 5 2 3 4 1 3. Ð c ng t ng c ng 2 5 3 4 1 PA1.... PA5 là 5 phương án x lý lòng h khi thi công K t lu n: Phương án 1 ch u tác ñ ng l n nh t, phương án 5 ch u ít nh t. 2. Phương pháp ma tr n môi trư ng Ðây là phương pháp ph i h p li t kê các hành ñ ng c a ho t ñ ng phát tri n (hay hành ñ ng c a d án) và li t kê các y u t môi trư ng (ch tiêu môi trư ng) có th b tác ñ ng và ñưa vào m t ma tr n. Ti n hành ñánh giá. Ngư i ta s d ng hai lo i: 2.1. Phương pháp ma tr n ñơn gi n (ñ nh tính và bán ñ nh lư ng) 41
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng Trong ma tr n này c t ñ ng là các hành ñ ng (ho t ñ ng) c a d án, hàng ngang là các y u t môi trư ng. Trong ma tr n, tuỳ theo m c ñ có th làm ñư c ngư i ta s d ng d u (+) ñ bi u th hành ñ ng có tác ñ ng ñ n y u t môi trư ng (ñôi khi rõ hơn, ngư i ta còn chia tác ñ ng ñó theo m c (ví d ++, +, o, -). Phương pháp này ñơn gi n nhưng cho phép ñ ng th i th y tác ñ ng c a m t hành ñ ng c a d án ñ n nhi u y u t môi trư ng, m t khác ph n ánh ñư c b c tranh ñ y ñ trong tương tác c a nhi u y u t B ng 3.3 Ma tr n phân lo i ña d ng cho qu n lý ngu n tài nguyên hi n t i c a cơ quan b o v r ng Hoa Kỳ (Ngu n> [7]-1996) M c ñ nh y c m tg1 mga bg1 bg2 mg2 bg2 3 Lo i A R R R PR PR PR PR Lo i B R PR PR PR M M M (MM) Lo i C PR PR M M M MM MM Ghi chú: • tg (1,2): Vùng g n • mga: Vùng gi a • bg (1,2): Vùng cơ s • R: C n duy trì • PR: C n duy trì c c b • M: Bi n ñ i • MM: Bi n ñ i m nh B ng 3.4. Ví d v ñánh giá TÐMT theo ma tr n cho m t ñ án c i t o thành ph - Theo Westman, Walter E.1985 Các hành ñ ng có tác d ng ñ n môi trư ng Chuy n Thi công Sua khi ñã hoàn thành ñem vào s d ng ti p Các nhân t Phá Cơ s Di Ði môi trư ng Chuy n Nhà Nhà Ca Bãi Chuy n Công sa d ch tích vi ch làm dùng hàng ñ ch viên làm v văn ñư ng vi c tm mi mi xe mi mi hoá ph Y u t v t lý Ða ch t th kr kr Kr kr kr kr kr kr ++ kr kr như ng C ng rãnh v sinh kr kr - - + + + kr kr kr + C p nư c kr kr - - ++ + + kr kr kr + Cây xanh kr kr - - kr ++ + kr ++ kr kr Ð ng v t kr kr Kr kr kr kr kr kr - kr kr Ch t lư ng kh khí kr kr - kr kr - - - + + kr 42
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng S d ng ñ t lân c n kr kr - - kr ++ kr kr ++ ++ 0 Thoát nư c mưa kr kr - - ++ + + kr + kr + Ðư ng ph kr - - - + + + ++ kr kr + Giao thông công kr kr - - kr 0 0 kr 0 0 c ng B hành - - - - kr ++ ++ + ++ 0 0 Kho ng tr ng kr kr kr kr ++ - - ++ 0 0 Y u t xã h i Cư trú - - - - + ++ + + ++ ++ 0 Trư ng h c kr kr - - kr + kr kr + + 0 .... M quan C nh ñ p kr kr - - kr + + - ++ - kr Di tích l ch s kr kr - - + kr kr 0 + ++ r .... Chú thích: kr = không rõ tác ñ ng 0 = không tác ñ ng + = tác ñ ng tích c c ++ = tác ñ ng r t tích c c - = tác ñ ng tiêu c c -- = tác ñ ng r t tiêu c c 2.2. Phương pháp ma tr n ñ nh lư ng Phương pháp này là cách ñ nh lư ng hoá phương pháp ma tr n ñơn gi n. C t ñ ng cũng ghi các hành ñ ng c a d án ho c ho t ñ ng kinh t - xã h i ñang ñư c xem xét. Hàng ngang ghi các y u t môi trư ng có th ch u tác ñ ng c a hành ñ ng gây ra. M i ô ñánh giá không ch ghi có ho c không tác ñ ng mà ñư c ñ nh lư ng theo ñi m. Như v y, ma tr n này không nh ng cho phép tìm ra ñ ơc tác ñ ng có hay không mà còn cho th y m c ñ c a tác ñ ng do hành ñ ng nào c a ho t ñ ng kinh t - xã h i ñ n y u t môi trư ng nào ñó. D a trên cơ s này, nhóm th c hi n nhi m v ÐTM có th m r ng thêm “hành ñ ng” theo th i gian, không gian ñ xác ñ nh các tác ñ ng b c 2, d báo tác ñ ng có th di n ra sau này. Có th phân chia m c ñ tác ñ ng t 1 ñ n 5 ñi m (ho c ch n kho ng nào ñó phù h p yêu c u), thông thư ng ngư i ta dùng thang 10 ñi m (quy t c Leopold ñ xu t). Trong thang ñó, tác ñ ng th p là 1 ñi m, tác ñ ng cao nh t là 10 ñi m. Trong m i ô c a ma tr n, ngư i ta trình bày c 2 ñ i lư ng là m c ñ c a tác ñ ng và t m quan tr ng c a tác ñ ng ñó • T m quan tr ng c a tác ñ ng ñư c ghi phía dư i bên ph i ô ma tr n • M c tác ñ ng ghi bên trái góc cao trong ô ma tr n T m quan tr ng c a tác ñ ng ñánh giá vai trò, v trí c a tác ñ ng ñó ñ n y u t môi trư ng tr ng thái nào ñó c a d án. Thông thư ng là tr ng thái th c hi n d án và tr ng thái d án ñang v n hành (t i th i ñi m 5 năm, 10 năm hay 20 năm). Vi c xác ñ nh t m quan tr ng c a tác ñ ng nh hư ng r t l n ñ n k t qu ÐTM. M c c a tác ñ ng (quy chi u tương ñ i) cho th y kh năng ñ nh lư ng c a tác ñ ng ñó ñ n môi trư ng. Vi c xác ñ nh m t tác ñ ng có t m quan tr ng ñ n ñâu trong các tác ñ ng d án và xác minh m c ñ c a tác ñ ng ñó ñ n m t y u t môi trư ng trong d án là nhi u hay ít, là m nh hay y u là v n ñ r t khó. Làm vi c này thư ng là các chuyên gia có trình ñ và kinh nghi m cao. 43
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng B ng 3.5: Ma tr n tác ñ ng môi trư ng ñ nh lư ng c a d án nhà máy b t gi y Các ho t ñ ng d án Xây d ng Kenif Trang tr i tr ng hc sâu, phân hoá S d ng thu c nguyên li u thô Vn C p nư c Rác th i Nư c th i Khí th i T o vi c làm T ng Thành ph n chuy n môi trư ng 6 4 2 5 17 Ch t lư ng nư c m t 7 4 8 5 24 1 1 Th y văn nư c m t 7 7 3 2 4 9 Ch t lư ng không khí 6 6 5 17 2 2 4 Th y s n 5 7 12 Môi trư ng s ng c a sinh 2 2 4 v t nư c 8 5 11 Môi trư ng s ng sinh v t 3 3 cn 4 4 2 2 Sinh v t c n 5 5 5 8 13 Mô hình s d ng ñ t 6 7 13 6 6 Ðư ng cao t c/ñư ng s t 5 5 3 2 5 Cung c p nư c 6 7 13 7 7 Nông nghi p 7 7 7 7 Cung c p nhà 6 6 3 2 2 7 S c kho 5 8 6 19 10 8 18 Ði u ki n kinh t - xã h i 8 8 16 13 25 13 8 1 7 10 6 20 T ng 21 22 24 11 7 9 35 11 19 3. Phương pháp ch ng ghép b n ñ Ðây là m t phương pháp t t có s k t h p v i công c hi n ñ i GIS, vi n thám( các ph n m m ñ c trưng). M t khác v n có th th c hi n ñư c ÐTM theo phương pháp này b ng công c ñơn gi n • Xây d ng các b n ñ môi trư ng ñơn tính (y u t môi trư ng riêng) như b n ñ ô nhi m kim lo i n ng trong ñ t, b n ñ phân b r ng, b n ñ ñ d c, b n ñ m t nư c v.v... • Ch ng gép các b n ñ • Xác ñ nh các tác ñ ng do các hành ñ ng gây ra Phương pháp ch ng ghép b n ñ hi n nay thư ng ñư c th c hi n v i k thu t cao (computer, máy ñ nh v , máy ño ñi n t ). Vì v y có th ñ t ch t lư ng cao. Bên c nh ñ chính xác t t, phương pháp này cho phép quan sát hình nh do ñó có th ñánh giá tác ñ ng m t cách c th , m t cách nhìn bao quát. Phương pháp này thư ng ñư c áp d ng khi ñánh giá tác ñ ng môi trư ng cho d án quy ho ch chi ti t, quy ho ch s d ng ñ t, nông lâm nghi p, ñ t ñô th và giao thông. Hình nh minh ho k t qu trong vi c l a ch n ñ th c hi n d án s d ng b n v ng. 44
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng Hình 3.1. K t qu ÐTM s d ng ñ t b ng phương pháp ch ng ghép b n ñ 4. Phương pháp phân tích chi phí l i ích m r ng - - Các phương pháp trình bày trư c ñây ñư c s d ng tuỳ theo yêu c u c a ÐTM và tuỳ theo các y u t môi trư ng ñư c ch n l c ñ xem xét tác ñ ng ñ n nó. Tuy v y, các phương pháp ñó thư ng th c hi n t t v i y u t tài nguyên, môi trư ng t nhiên. Khi c n ñánh giá tác ñ ng c a các hành ñ ng d án ñ n môi trư ng kinh t , xã h i thì r t khó. Trư ng h p này ngư i ta s d ng phương pháp phân tích chi phí - l i ích m r ng. Phương pháp này giúp cho cân ñ i s d ng ngu n tài nguyên thiên nhiên trong phát tri n b n v ng. Trình t ti n hành: • Li t kê t t c các tài nguyên ñư c chi dùng trong m i ho t ñ ng k c tài nguyên nhân l c. Li t kê t t c các s n ph m thu ñ ơc k c ph th i có giá tr hoàn nguyên. • Xác ñ nh t t c m i hành ñ ng tiêu th , hành ñ ng làm suy gi m tài nguyên, k c ho t ñ ng s n xu t gây ô nhi m. Li t kê các khía c nh có l i cho tài nguyên nhưng chưa ñư c xét ñ n trong ñ án ho t ñ ng, các kh năng nâng cao hi u qu s d ng tài nguyên. • Li t kê vào d án ho t ñ ng nh ng v n ñ c n b sung cho d án ñ s d ng h p lý và phát huy t i ña ngu n tài nguyên. • Di n ñ t k t qu phân tích nêu trên vào báo cáo ñánh giá ÐTM. S d ng phương pháp trình bày ki u b ng so sánh chi phí - l i ích (thư ng dùng trong tính toán kinh t ). T t c m i phân tích chi phí - l i ích ph i ñư c tính toán s n trư c khi th c hi n d án. Nh ng k t qu tính toán ñó s giúp cho nhà qu n lý hi u rõ, hình dung ra ho t ñ ng ñ quy t ñ nh cho phép hay không. Ðây là phương pháp ÐTM cho th y tính kh thi có hay không. C n lưu ý r ng: S d ng phương pháp phân tích chi phí - l i ích m r ng ph i tính toán th c hi n cho toàn b d án sau này s ho t ñ ng (ví d 30 năm). T t nh t là tính toán theo t ng giai ño n trong ñó r i ti n hành t ng h p cho toàn b . Các ñ i lư ng thư ng ñư c s d ng trong phân tích chi phí - l i ích là: 4.1. Giá tr l i nhu n hi n t i (g i t t là l i nhu n) Có th g i là lãi ròng. Ð i lư ng này ký hi u là NPV (Net Present value) Ct n Bt NPV = ∑ − [C o + ∑ ] 2 (1 + r ) t (1 + r ) t =1 ñây Ct: là chi phí c a năm th t Bt : l i nhu n năm th t C0: là chi phí ban ñ u c a d án 45
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng r: là h s chi t kh u t: là th i gian tính toán (năm th t) n: là tu i th thi t k c a công trình Giá tr NPV chính là giá tr l i nhu n tích lu nó ph thu c nhi u y u t bi n ñ ng ñ c bi t là h s chi t kh u (r) và th i gian (năm). Thông thư ng NPV tăng d n t âm → không → m t giá tr nào ñó. Khi ti n hành so sánh, th c hi n ÐTM c a m t s d án cùng lo i, s d ng NPV c a d án ñ so sánh. N u NPV như nhau, ta ch n phương án có ñ u tư ban ñ u (C0) bé - như v y ch hoàn toàn d a vào kinh t . Trong trư ng h p ñó ta ph i ti p t c tham kh o ma tr n môi trư ng ñ xem xét ñ y ñ các khía c nh khác. Cũng có th chúng ta ñi thêm y u t kinh t khác ñ ñ t k t qu hơn. 4.2. Su t l i nhu n ho c t su t l i ích chi phí (B/C) Ð i lư ng NPV trình bày trên cho th y ñư c lãi ròng t c là lư ng lãi (tính theo ti n) trong kho ng th i gian ho t ñ ng nào ñó. Giá tr này có th cao, th p song chưa ph n ánh ñư c hi u qu c a d án so v i ñ ng v n ñ u tư. Ð v n ñ này rõ hơn, chúng ta s d ng ñ i lư ng “su t l i nhu n” (B/C)  Ct  n n Bt B/C = ∑ / C o + ∑ t t t =1 (1 + r ) t =1 (1 + r )   ý nghĩa các ñ i lư ng B, C, C0, r... ñây gi ng bi u th c ñã trình bày m c 3.4.1. Theo th i gian ho t ñ ng, theo yêu c u ti p c n th trư ng, trình ñ s n xu t và các y u t khác, giá tr B/C tăng d n. Lúc ñ u có th ch ñ t B/C
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng Phương pháp phân tích chi phí - l i ích ch y u xem xét trên khía c nh kinh t và kinh t tài nguyên môi trư ng. Trong r t nhi u trư ng h p, các d án quan tr ng c n ñư c th c hi n ÐTM theo m t vài phương pháp k t h p. Ð có th phân tích ñ y ñ và ñúng v chi phí - l i nhu n c a m t d án phát tri n ho c m t ho t ñ ng kinh t - xã h I, c n có hi u bi t ñ y ñ hơn n a v các v n ñ : • Phân tích chi phí - l i ích • Phân tích kinh t ng d ng • Phân tích kinh t môi trư ng • Phân tích môi trư ng • Tiêu chí môi trư ng và phương pháp ti p c n • Phân tích bi n ñ ng theo th i gian • S gi m thu nh p theo th i gian • R i ro • Tính toán chi phí phòng ng a • Phân tích ñánh giá r i ro • Phân tích tác ñ ng xã h i c a d án phát tri n Ngoài nh ng v n ñ trên, chúng ta cũng luôn luôn ph i c p nh t các thông tin sau ñây • Lu t, quy ñ nh, ngh ñ nh, công ư c m i • Các tiêu chu n m i (TCVN, TCN) • Các công ngh m i s d ng trong monitoring, ño ñ c môi trư ng • Phương th c qu n lý ch t lư ng h th ng (QA/QC) và các tiêu chí ñ ti n hành các d án, các ho t ñ ng kinh t - xã h i. Ngoài 4 phương pháp thông d ng ñư c trình bày trên, trong các trư ng h p khi th c hi n ÐTM cho môi trư ng - nh t là ch t lư ng môi trư ng ñ t - nư c, ngư i ta còn hay s d ng phương pháp mô hình và phương pháp sơ ñ m ng lư i. Ð ñi sâu vào hai phương pháp này, ngư i h c c n ñư c trang b k hơn v m t s tri th c trong chuyên ngành Hoá ñ t, Hoá nư c, Hoá môi trư ng và nhi u thu t toán khác. Có th tham kh o và nâng cao trình ñ d a vào các tài li u tham kh o [5] [6] 5. Hư ng d n ñánh giá tác ñ ng MT ñ n ch t lư ng nư c m t. Bư c 1: Nh n di n các tác ñ ng c a d án t i lư ng và ch t c a nư c b m t. Ð th c hi n ñư c bư c này, trư c tiên c n thu th p nh ng thông tin ñ y ñ và c n thi t v b n thân d án như lo i này và quy mô d án, th i gian th c hi n, ñ u vào và d ki n ñ u ra môi trư ng c a d án trong pha xây d ng cũng như v n hành, thi t k d án và các gi i pháp ô nhi m c a nó, ñ c ñi m ñ a phương nơi tri n khai d án, nh ng yêu c u c n ñ a phương ñáp ng cho th c hi n d án, ví d như ki m soát lũ, phát tri n công nghi p, kinh t ... Nh ng phương pháp nghiên c u có th s d ng ñ nh n di n tác ñ ng ñ t hi u qu là các phương pháp ñã bi t. Trong quá trình nh n di n tác ñ ng, c n ph i nghiên c u các tài li u lưu tr v lo i báo cáo ñánh giá tác ñ ng môi trư ng tương t cũng như nh ng nghiên c u liên quan t i các công trình tương t ñang ho t ñ ng. Nh ng tư li u ñó làm sáng t nhi u v n ñ . Ví d như s tích nư c ñ p Vaiont Ý ñã d n ñ n làm trư t ñ t, gây ch t 2000 ngư i. S c 13 ñ p c a M trong th i gian t 1874 ñ n 1997 ñã làm ch t t i 3500 ngư i. Tài li u lưu tr liên quan ñ n ch t th i d án và các tác ñ ng môi trư ng c a nó cũng r t nhi u và có giá tr . Ví d như các thông tin v kho 47
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng nư c k thu t c a M cho bi t 18% c a 442 kho nư c ch a ch t h u cơ liên quan ñ n pH và axit hoá, 33% có v n ñ v i kim lo i n ng không ph i s t và mangan, mà như cadmi, ñ ng, chì, thu ngân, 24-25% kho nư c có v n ñ v i s t và mangan. Con s ñ y ñ v các v n ñ nêu trên th c t ph i cao hơn, vì có kho ng t 29 ñ n 54 % các d án ñã không ñư c ñánh giá theo các v n ñ ñó. Trong công nghi p, ñ i lư ng dân s tương ñương thư ng ñư c dùng ñ mô t lư ng ch t th i. Ðây là m t ch s có th tính ñư c cho nhi u lo i ch t th i khác nhau c a các ngu n th i ñi m cũng như m t (xem tài li u [6]) Ch c năng t i ñư c xác ñ nh nh các bi u th c toán h c ñơn gi n tính toán s n ph m và/ho c s chuy n d ch c a ch t ô nhi m trong m t vùng xác ñ nh theo phương th c s d ng ñã ñ nh. Nh ng thông tin liên quan ñ n ñ c ñi m, d ng t n t i, bi n ñ i c a ch t ô nhi m cũng như kh năng tích lu c a chúng trong b ph n môi trư ng nào ñó như tr m tích, th c v t, ñ ng v t c n ñư c thu th p ñ y ñ và s có nh ng giá tr ñáng k cho quá trình ñánh giá tác ñ ng. N u d án có s d ng nư c thì c n có nh ng thông tin v t ng lư ng nư c cũng như bi n trình nư c dùng theo th i gian. Ð i v i d án tư i nư c nông nghi p c n ph i l p cân b ng nư c ñ ñánh giá lư ng nư c ñi vào t ng ng m. ðây là m t vi c nh t thi t ph i làm ñ ñ m b o tính b n v ng . Bư c 2: Mô t các ñ c ñi m c a tài nguyên nư c m t t nhiên trong vùng d án và h lưu. Trong bư c này c n thu th p ñư c các thông tin liên quan t i lư ng và ch t c a tài nguyên nư c khu v c cũng như xu th bi n ñ ng c a chúng trong l ch s . Ð xác ñ nh dung lư ng thông tin thu th p c n ph i xác ñ nh ph m vi ki m soát. Các ñ c trưng nư c ñ c bi t nh y c m ho c có th b tác ñ ng c a d án ñ u ph i ñư c ñ nh lư ng. Tài li u lưu tr th c p là ngu n thông tin liên t c và thư ng xuyên v nư c do m ng lư i thu văn và h thông tr m ki m soát ch t lư ng ño ñ c ñư c, các xu t b n ph m như tính toán x lý s li u v tài nguyên nư c, atlat tài nguyên nư c, thông tin và b n ñ ñ a ch t thu văn, nh v tinh. Nh n di n các v n ñ ô nhi m ñơn như ch t cá, phát tri n t o, phân t ng ñ u có th th c hi n b ng vi c s d ng các thông tin c a các ñơn v nghiên c u tài nguyên nư c trung ương và ñ a phương. Ngoài ra báo chí ñ a phương cũng là m t ngu n có kh năng cung c p thông tin lo i này. Hi n nay cán b th c hi n DTM c n c p nh t thông tin quaViêtnet. Thông tin khí tư ng c n thi t cho quá trình tính toán cân b ng nư c, ñánh giá tác ñ ng c a các y u t khí tư ng lên tài nguyên nư c t nhiên cũng như nghiên c u vai trò c a các y u t khí tư ng trong vi c làm thay ñ i xu th ho c m c ñ c a tác ñ ng d án lên môi trư ng nư c, ho c ñư c dùng ñ ñánh giá ngu n th i mang tính di n t lưu v c vào thu v c. Ví d y u t nhi t ñ không khí có liên quan t i nhi t ñ nư c m t và qua ñó tác ñ ng ñ n các quá trình lý, hoá, sinh trong nư c, mưa có th mang axit và gây nên quá trình axit hoá thu v c. T ng quan v các ngu n ô nhi m và s d ng lư ng nư c trong khu v c c n ph i lưu tâm xem xét t i m c ñ chi ti t và ñ nh lư ng. Ví d , n u d án tương lai có x th i ni tơ và ph t pho thì trong ñánh giá tác ñ ng môi trư ng d án c n tính ñư c lư ng th i các ch t này trong khu v c do các ngu n ñang ho t ñ ng c a nó. Tương t như v y, trong báo cáo ph i tính ñ nhu c u tiêu th nư c ñư c tính toán cho cá nhân, c ng ñ ng và công nghi p trong các ho t ñ ng ăn u ng, sinh ho t, s n xu t, làm ngu i ñ ng cơ nhi t …. Bư c 3: Tìm ki m các tiêu chu n, quy ñ nh, chính sách v ch t và lư ng nư c m t phù h p. Các tiêu chu n, quy ñ nh, chính sách liên quan t i tài nguyên nư c có th ñư c tìm th y nhi u c p cơ quan qu n lý và nghiên c u khác nhau, t ñ a phương, trung ương ñ n 48
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng các t ch c qu c t . C n ph i lưu ý r ng, ña ph n các ch tiêu ch t lư ng nư c và các h n ch dùng nư c có liên quan ch y u v i th i kỳ nư c ki t. T t nh t, nên d a vào Trung tâm TCCL Vi t Nam. Chính sách qu n lý nư c trong d án c n ph i ñư c l a ch n m t cách h p lý và có m c tiêu ñúng ñ n, ví d như nh m m c ñích làm s ch nư c, gi m nh ô nhi m, b o v sinh thái nư c. Ngoài ra c n ph i tính ñ n ñi u ki n nh m b o ñ m duy trì ñư c h sinh thái nư c trong th i kỳ ki t. Bư c 4: D báo tác ñ ng Trong bư c này, các tác ñ ng c a d án ñ n nh ng y u t môi trư ng và tài nguyên nư c khác nhau ph i ñư c ñ nh lư ng hoá, ho c chí ít cũng ph i ñ ơc ñ nh tính chi ti t nh ng ch có th . Lư ng nư c tiêu th cũng ph i ñư c quy v % so v i lư ng nư c thu v c m c cao, trung bình và th p. Tương t như v y ph i tính ñ ơc ph n trăm bi n ñ i các tham s ch t lư ng nư c ng v i các m c dòng ch y khác nhau. V n ñ s tr lên ñ c bi t nghiêm tr ng khi vi c x th i c a d án thayñ i theo th i gian và bi n trình x th i c a d án có xu th trùng v i bi n trình x th i c a các d án khác trong khu v c ho c ngư c v i bi n trình lư ng nư c trong thu v c. Không ñư c phép quên s d ng TCVN cho vi c x nư c th i vào th y v c. D báo tác ñ ng vi mô ñ n m t s y u tó có th ñư c th c hi n thông qua vi c s d ng mô hình toán g n ñúng. M t trong s các mô hình lo i này là mô hình Streeter Phelps, ra ñ i năm 1925 dùng tính toán bi n ñ ng ô xy hoà tan gây nên do tiêu th ô xy c a vi khu n trong quá trình phân hu sinh h c. Trên cơ s mô hình này, nhi u tác gi ñã phát tri n các mô hình ch t lư ng nư c m t khác như Biswas (1981), Grimsrud, Finnemor và Owen (1976). Ngoài ra còn có các mô hình tính toán ô nhi m d u, nhi t ñ .. D báo bi n ñ ng ñ c tính c a h sinh thái nư c, năng su t sinh h c nư c, tác ñ ng c a tr m tích t i h sinh thái ñáy, tích lu m t s kim lo i n ng trong chu i th c ăn ñã ñư c nghiên c u và ñ t ñư c nh ng k t qu nh t ñ nh c v phương pháp lu n cũng như th c t . Chúng ta có th ng d ng nhi u ph n m m ñ c trưng khác r t thu n l i cho d báo bi n ñ ng. Bư c 5: Ðánh giá tác ñ ng môi trư ng Ðánh giá tác ñ ng ñư c ti n hành d a trên vi c áp d ng m t cách h th ng khái ni m v tính ñáng k , s d ng các chu n ch t lư ng và tiêu chu n ch t th i. Phân tích chuyên môn ñư c s d ng ñ ñánh giá “ph n trăm bi n ñ ng các tham s ” l a ch n so v i ñi u ki n t nhiên ban ñ u. Nh ng thông tin b sung có th ñư c thu th p t c ng ñ ng thông qua các cu c h p ho c ñi u tra t i ch . C ng ñ ng có th mô t ñư c nh ng ngu n tài nguyên quan tr ng và ñ nh giá chúng trên t ng ñ a bàn và ñi u này ph i ñư c tính t i trong quá trình ñánh giá. Bư c 6: Tìm và t ng h p các gi i pháp gi m nh tác ñ ng. Gi i pháp gi m nh tác ñ ng ph thu c hoàn toàn vào lo i d án và ñ c ñi m ñ a phương. Giái pháp gi m nh tác ñ ng có th bao g m cách thưc làm gi m ñ l n c a tác ñ ng ho c ñ n bù tác ñ ng. Tuy nhiên dư i ñây s d n ra m t s gi i pháp chung nh t: 1.Gi m s d ng nư c và gi m x th i b ng vi c c i thi n ñi u ki n ph c h i tài nguyên, làm s ch nư c th i, tái s d ng. Ch n l a sơ ñ x lý nư c th i nh m làm s ch nư c trên cơ s gi i bài toán chi phí, l i ích. Ð i v i các ngu n ñi m, c n x lý nư c th i t i b c 2 và trên n a b ng các bi n pháp lý, hoá và sinh h c. 2. Trong các d án nông nghi p có s d ng hoá ch t c n ti n t i ñ t ñư c vi c s d ng thu c h p lý, ñúng k thu t. C c ti u hoá xói mòn b ng vi c bê tông hoá ho c ph xanh b m t lưu v c. 49
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng 3. Phát tri n chương trình ki m soát ô nhi m vũng c a sông do ngu n m t t toàn b ph n ñ t li n ñưa ra. S d ng vùng ñ t ng p nư c làm công c ñ ki m soát ô nhi m m t. Qu n lý các ngu n th i m t thông qua vi c ñ ng viên toàn th c ng ñ ng tham gia b o v môi trư ng. 4. L a ch n nh ng d án có tác ñ ng môi trư ng ít nh t ho c ñưa vào d án nh ng gi i pháp công trình có tác d ng c i thi n môi trư ng t t nh t. Ngoài tác ñ ng ñ n hai thành ph n môi trư ng không khí và nư c ñã nêu trên ph i ñánh giá tác ñ ng c a d án ñ n các thành ph n khác như nư c ng m, ñ t, sinh v t và các thành ph n kinh t , xã h i, r i ro môi trư ng. Nhưng hư ng d n ñánh giá tác ñ ng ñ n các thành ph n này có th xem thêm Ph l c 1 và các tài li u tham kh o. Khi có ñi u ki n, chúng tôi x ti p t c biên so n ñ ti p n i giáo trình này. Tuy nhiên, có th th y rõ r ng, các bư c ñánh giá hai m c trên là nh ng g i ý h u ích cho vi c ñánh giá tác ñ ng ñ n các thành ph n môi trư ng khác. (ngu n: 4, 5, 6. ) 6. Ðánh giá tác ñ ng ñ n ch t lư ng MT ñ t và nư c ng m Ð t v phương di n tính ch t c a mình ñã ñư c phân lo i. M i lo i ñ t ñ u có ñ c ñi m riêng và ñư c ñ c trưng b i các ch s c a chúng (như pH, ñá me, % v t lý,ñ x p, t tr ng, % h u cơ, ñ d n ñi n EC, thành ph n dinh dư ng khác nhau như N, P, K, Si, Ca...) Nh ng thông s (hay ch tiêu) riêng c a các lo i ñ t ñã d n ñư c hình thành qua th i gian. S t n t i c a khí quy n, thu quy n và sinh quy n ñã góp ph n t o nên các ñ c ñi m riêng c a t ng lo i ñ t (Soil) ñó. Trong quá tình phát tri n, con ngư i và các ho t ñ ng s n xu t, sinh ho t ñã ph n nào tác ñ ng vào ñ t. Khi m c ñ tác ñ ng còn y u, ñ nh thì tính ch t c a ñ t ít thay ñ i (c v v t lý, hoá h c, và sinh h c). N u nh ng tác ñ ng ñ m nh thì kh năng tái t o c a ñ t (kh năng ph c h i - t làm s ch) không ñ s c ch ng l i và tính ch t ñ t bi n ñ i theo. Ví d : Lo i ñ t phù sa sông H ng có pH kho ng 6,80 ñ n 7,10 n u sau nhi u năm canh tác s d ng m t lư ng phân Supe l n lư ng axit dư s tích t vào các h t keo ñ t d n ñ n pH ñ t gi m xu ng (ví d 6,00 ñ n 5,80). N u liên t c tư i cho nông nghi p b ng nư c th i c a khu v c công nghi p, ñ t s d n ñ n d n tích lu ñ c ch t t kim lo i n ng (ví d : Cu, Zn, Ag, Fe,...) Khi tính ch t ñ t thay ñ i, kh năng l c nư c c a ñ t gi m xu ng thì ñ ng th i nư c m t b n hơn s làm tích lu ch t b n trong nư c ng m. Quá trình khai thác nư c ng m quá m c làm l khí túi nư c ng m d n ñ n hi n tư ng tăng ñi n th oxy hoá kh cũng là m t nguyên nhân làm m t s ch t hoà tan m nh hơn gây ô nhi m nư c ng m (ví d Asen) Như v y, tính ch t ñ t và ch t lư ng nư c ng m có liên h r t tương h v i nhau. ñây,tính ch t ñ t hi u là tính ch t c h u c a nó, ñ t có th là không t t (ñ t cát) khi có tác ñ ng c a ho t ñ ng c a con ngư i có th s làm kém ñi (sa m c hoá) cũng có th d n d n t t hơn (ch ñ ng tư i s n xu t nông nghi p, tr ng r ng...). Như v y, m c dù x u ñi, hay t t hơn lên thì ñ t cũng ñ u ñã ch u tác ñ ng c a con ngư i và thay ñ i v ch t lư ng. Trên quan ñi m ÐTM chúng ta ph i xác ñ nh các tác ñ ng c a con ngư i ñ n ch t lư ng ñ t. Nhi m v ti p theo m i là xem xét tác ñ ng ñó có l i hay gây h i. M t s hi u ng c a con ngư i ñ n ñ c ñi m ñ t và nư c ng m ñư c gi i thi u b ng sau: 50
Giáo trình ðánh giá tác ñ ng môi trư ng B ng 3.6. Các nh hư ng c a ho t ñ ng s n xu t ñ n môi trư ng ñ t Ch tiêu ñ t Thay ñ i có l i Bình thư ng Thay ñ i b t l i Phân khoáng (có dinh Thay ñ i cân Cân b ng hóa h c • • • b ng trao ñ i dư ng tăng lên) Ð c ch t c d i và • ion. Tăng cư ng nguyên t vi di t côn trùng • lư ng Thay ñ i pH M n hóa • • V hóa h c ñ t Gi m ñ m n (do tư i Thay ñ i các Tích lũy quá m c • • • gi ng cây s n nư c) ch t dinh dư ng xu t. Tăng oxy hóa - kh (do • thoáng khí) C u trúc x p v n Thay ñ i c u Ð t b nén ch t • • • trúc Gi v ng k t c u ñ t (do C u trúc b t l i ñ • • Thay ñ i vi chuy n hóa hóa phân h u cơ) • V t lý ñ t khí h u ñ t h c. Cày sâu, gi ñ m • Tr ng cây lăm năm (nư c tư i, nư c mưa) • quá m c. Do phân bón h u cơ Thay ñ i lo i Canh tác quá m c, • • • cây và vi khí làm ñ t quá sâu pH tăng • (làm gi m vi sinh h uñ t Mưa/ ñ m • Sinh h c ñ t v t và giun) Thoáng khí • Hóa ch t ñ c • Có m m b nh • S tr hóa c a ñ t (do cày Xói mòn • • Th i gian sâu, thêm ñ t m i m ) Ð t ñô th hóa • (t c ñ thay L m d ng phân • ñ i) bón Ngu n: (Tài li u [7] - 1996) Ð i v i nư c ng m, các ch tiêu c a ñ t cũng gián ti p nh hư ng ñ n nư c ng m. Tuy nhiên, các tác nhân m nh và tr c ti p làm ch t lư ng nư c ng m kém ñi là: Các ki u s d ng ñ t (tư i b ng nư c th i, bùn c n, s d ng ch t th i ñ c h i và ngay c ch t th i không ñ c h i, khoan gi ng, ho t ñ ng l y ñ t làm bãi chôn ch t th i, nhi m m n, khai thác m , ñ c bi t quan tr ng là làm thay ñ ithu v c vùng ñ t ng p nư c . Các bư c ñ th c hi n cũng như phương pháp s d ng cũng tương t như ÐTM ñ n ch t lư ng nư c m t. M t v n ñ c n h t s c lưu tâm ñó là các ñ c ñi m ñ t, ñ c ñi m nư c và thông s , ch s quan tr ng mà nhóm công tác ÐTM l a ch n ñúng ñ ñưa ra. 7. Ðánh giá r i ro (ngu n: [5]) R i ro môi trư ng là nh ng t n h i b t ng không lư ng trư c ñư c x y ra gây t n h i ñ n cơ s v t ch t (nhà c a, công xư ng, ñư ng xá, h ñ p, sân bay, b n c ng...) ho c s c kh e c ng ñ ng (b nh d ch, khí ñ c, nư c b n...) ho c ñ n ngu n tài nguyên thiên nhiên (r ng, sông h và ngu n nư c, khoáng s n, ña d ng sinh h c). 51

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2019 TaiLieu.VN. All rights reserved.