Giáo trình -Định giá sản phẩm xây dựng cơ bản

Chia sẻ: 123968574 123968574 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:84

Thêm vào BST

Báo xấu

405
lượt xem 203
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đối tượng nghiên cứu của môn học phương pháp định giá SPXD: là giá xây dựng qua các giai đoạn của dự án đầu tư xây dựng. -Giai đoạn chuẩn bị đầu tư: Tổng mức đầu tư -Giai đoạn thực hiện đầu tư: Tổng dự toán công trình, dự toán công trình xây dựng

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình -Định giá sản phẩm xây dựng cơ bản

Ch−¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vµ c¸c kh¸I niÖm vÒ gi¸ trong x©y dùng 1.1. §èi t−îng nghiªn cøu,vµ nguyªn t¾c qu¶n lý vèn X©y dùng: 1.1.1. §èi t−îng nghiªn cøu cña m«n häc ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ SPXD: lµ gi¸ x©y dùng qua c¸c giai ®o¹n cña mét dù ¸n ®Çu t− x©y dùng. Giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t−: Tæng møc ®Çu t−. - Giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t−: Tæng dù to¸n c«ng tr×nh, dù to¸n c«ng tr×nh x©y dùng, - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh thùc tÕ (chi phÝ s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch vµ theo thùc tÕ cña nhµ thÇu x©y dùng). Giai ®o¹n kÕt thóc x©y dùng ®−a c«ng tr×nh vµo khai th¸c sö dông: Gi¸ quyÕt to¸n - c«ng tr×nh. 1.1.2. Nguyªn t¾c chung vÒ qu¶n lý gi¸ x©y dùng: a. Chi phÝ dù ¸n ®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh lµ toµn bé chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng míi hoÆc s÷a ch÷a, c¶i t¹o, më réng hay trang bÞ l¹i kü thuËt c«ng tr×nh. Do ®Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y dùng nªn mçi dù ¸n ®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh cã chi phÝ riªng ®−îc x¸c ®Þnh theo ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt kü thuËt vµ yªu cÇu c«ng nghÖ cña qu¸ tr×nh x©y dùng. Chi phÝ dù ¸n ®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh ®−îc biÓu thÞ qua chØ tiªu tæng møc ®Çu t−, tæng dù to¸n, dù to¸n c«ng tr×nh, gi¸ thanh to¸n vµ quyÕt to¸n vèn ®Çu t− khi kÕt thóc x©y dùng ®−a c«ng tr×nh vµo khai th¸c sö dông. b. ViÖc lËp vµ qu¶n lý chi phÝ dù ¸n ®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh ph¶i ®¶m b¶o môc tiªu vµ hiÖu qu¶ cña dù ¸n ®Çu t− x©y dùng, ®ång thêi ph¶i ®¬n gi¶n, râ rµng, dÔ thùc hiÖn, phï hîp víi yªu cÇu cña thùc tÕ thÞ tr−êng. §èi víi dù ¸n cã sö dông ngo¹i tÖ th× phÇn ngoai tÖ ph¶i ghi ®óng nguyªn tÖ trong tæng møc ®Çu t−, tæng dù to¸n, dù to¸n vµ quyÕt to¸n c«ng tr×nh lµm c¬ së cho viÖc quy ®æi vèn ®Çu t− vµ lµ cë së ®Ó tÝnh tæng møc ®Çu t−, tæng dù to¸n, dù to¸n x©y dùng c«ng tr×nh theo néi tÖ. c. Chi phÝ dù ¸n ®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së khèi l−îng c«ng viÖc, hÖ thèng ®Þnh møc, chØ tiªu kinh tÕ - kü thuËt c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc, ®ång thêi ph¶i phï hîp víi nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan cña thÞ tr−êng trong tõng thêi kú vµ ®−îc qu¶n lý theo NghÞ ®Þnh sè 16/2005/N§-CP ngµy 7/2/2005 cña ChÝnh Phñ vÒ Qu¶n lý dù ¸n ®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh. 1.2. Gi¸ x©y dùng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng: 1.2.1. C¸c kh¸i niÖm vÒ c¬ chÕ thÞ tr−êng: a. Ba yÕu tè cña thÞ tr−êng: ThÞ tr−êng ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn khi héi ®ñ 3 yÕu tè sau: 3
- Ph¶i cã kh¸ch hµng tøc lµ nh÷ng ng−êi cã nhu cÇu vÒ mét lo¹i hµng hãa hoÆc dÞch vô nµo ®ã mµ ch−a ®−îc ®¸p øng. §ã lµ yÕu tè CÇu. - Ph¶i cã s¶n phÈm hµng hãa hoÆc dÞch vô ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña kh¸ch hµng. ChØ cã nh÷ng s¶n phÈm hµng hãa hoÆc dÞch vô cã nhu cÇu trong x· héi míi ®−îc cung øng. §ã lµ yÕu tè Cung. - ViÖc cung cÊp s¶n phÈm hµng hãa hoÆc dÞch vô theo nhu cÇu ph¶i ®−îc kh¸ch hµng chÊp nhËn tr¶ gi¸ (båi hoµn c¸c chi phÝ). Gi¸ c¶ hµng hãa hoÆc dÞch vô biÕn ®éng tïy theo sù thay ®æi cña cung vµ cÇu (h×nh I-1). H×nh I-1: M« t¶ quy luËt cung - cÇu vµ gi¸ c¶ G §−êng cung g2 B g1 A §−êng cÇu 0 Q 1 Q2 Q Cung vµ cÇu vèn cã quy luËt riªng cña nã, nh−ng biÓu diÔn ®−êng tæng cung vµ tæng cÇu trªn cïng mét hÖ trôc (trôc hoµnh biÓu diÔn sè l−îng s¶n phÈm hµng hãa, trôc tung biÓu diÔn gi¸ 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm) th× n¶y sinh nh÷ng yÕu tè míi. §−êng cung vµ cÇu c¾t nhau t¹i ®iÓm A (®iÓm c©n b»ng cung cÇu trªn thÞ tr−êng), hoµnh ®é cña ®iÓm A biÓu diÔn sè l−îng s¶n phÈm ®−îc tiªu thô trªn thÞ tr−êng (Q1) víi gi¸ c¶ 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm hµng hãa t−¬ng øng trªn trôc tung lµ g1. Khi møc sèng cña ng−êi d©n ®−îc n©ng lªn, khi ®ã ®−êng cÇu sÏ tÞnh tiÕn vÒ bªn ph¶i, gi¶ sö quy luËt cung cÇu vÉn nh− cò th× sÏ lµm cho 1 lo¹i hµng hãa nµo ®ã b¸n ®−îc nhiÒu h¬n Q2 (Q2>Q1) víi gi¸ cao h¬n g2 (g2 >g1). §iÒu ®ã kÝch thÝch thÞ tr−êng ph¸t triÓn - [11]. b. Kh¸i niÖm vÒ c¬ chÕ thÞ tr−êng: “NÒn kinh tÕ thÞ tr−êng lµ mét c¬ chÕ tinh vi ®Ó phèi hîp mét c¸ch kh«ng tù gi¸c gi÷a ng−êi tiªu dïng vµ doanh nghiÖp th«ng qua hÖ thèng gi¸ c¶ vµ thÞ tr−êng” (Kinh tÕ häc tËp I, trang 53 cña Paul A. Samuelson vµ Wilam D.Nordhaus - B¶n dÞch tiÕng ViÖt cña ViÖn quan hÖ quèc tÕ -Hµ Néi) - [11]. Ho¹t ®éng cña c¬ chÕ thÞ tr−êng: Quan niÖm c¬ b¶n lµ c¸c quyÕt ®Þnh lín vÒ gi¸ c¶ vµ ph©n phèi ®−îc t¹o ra t¹i thÞ tr−êng. Trong hÖ thèng thÞ tr−êng, c¸i g× còng cã gi¸ cña nã. NÕu hµng hãa hoÆc dÞch vô nµo cã nhiÒu kh¸ch hµng ®ßi hái th× ng−êi b¸n sÏ t¨ng gi¸ ®Ó ph©n phèi mét l−îng cung h¹n chÕ . Ng−îc l¹i, nÕu hµng hãa hoÆc dÞch vô nµo ®ã ®−îc cung cÊp víi sè l−îng lín th× v× h¹n chÕ tiÒn vèn vµ kho tµng nªn ng−êi b¸n sÏ h¹ gi¸ b¸n, ng−êi mua sÏ t¨ng lªn. V× vËy ng−êi s¶n xuÊt vµ c¬ së dÞch vô sÏ thu hÑp bít sè l−îng cung cÊp cña m×nh. Nhu c©u t¨ng hµng hãa sÏ khan hiÕm h¬n, ng−êi b¸n sÏ l¹i t¨ng gi¸ … Cø nh− thÕ, mét sù c©n b»ng gi÷a cung vµ cÇu trªn thÞ tr−êng ®−îc thùc hiÖn theo mét c¬ chÕ tù ®éng. 4
c. C¬ chÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ N−íc: Nh− ë môc trªn ®· tr×nh bµy, c¬ chÕ thÞ tr−êng thùc hiÖn c©n b»ng cung- cÇu mét c¸ch tù ®éng theo sù ®iÒu tiÕt cña “bµn tay v« h×nh” lµ gi¸ c¶. LÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®· cho thÊy, bµn tay v« h×nh ®«i khi cã thÓ dÉn nÒn kinh tÕ ®i lÇm ®−êng l¹c lèi. BiÓu hiÖn nghiªm träng nhÊt lµ khñng ho¶ng thõa, møc gi¸ trÞ bÞ sôt thÊp; “dÔ bÞ nh÷ng ®ît l¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp t¸i diÔn, vµ cuèi cïng lµ sù ph©n phèi thu nhËp kh«ng thÓ chÊp nhËn ®−îc…” §Ó h¹n chÕ nh÷ng vÊn ®Ò trªn cña c¬ chÕ “bµn tay v« h×nh”, c¸c nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i ®· ¸p dông m« h×nh hçn hîp gi÷a kinh tÕ thÞ tr−êng vµ sù can thiÖp cña ChÝnh phñ th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch thuÕ, chi tiªu ng©n s¸ch vµ c¸c luËt lÖ. Mét sè m« h×nh kinh tÕ hèn hîp ®−îc ¸p dông ë c¸c n−íc: 1. M« h×nh kinh tÕ thÞ tr−êng tù do (®−îc ¸p dông ë Mü): Ngµy nay trªn thùc tÕ kh«ng cã thÞ tr−êng tù do c¹nh tranh mµ “toµn bé c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ lµ sù kÕt hîp gi÷a c¸c nh©n tè ®éc quyÒn vµ c¹nh tranh” [11]. Do ®ã, ë ®©y c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o, tøc lµ mét ng−êi mµ ho¹t ®éng kinh doanh cña nã cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn gi¸ c¶ cña hµng hãa nµo ®ã, nh−ng kh«ng cã nghÜa lµ “®éc tµi”. V× r»ng trªn thÞ tr−êng cßn cã c¸c s¶n phÈm cã thÓ thay thÕ cña c¸c nhµ kinh doanh kh¸c víi gi¸ chÊp nhËn ®−îc. MÆt kh¸c cßn cã sù can thiÖp cña Nhµ N−íc b»ng c¸c chÝnh s¸ch thuÕ vµ −u ®·i vÒ kinh tÕ nh»m h−íng nÒn kinh tÕ ®Õn ®Ých nhÊt ®Þnh. 2. M« h×nh kinh tÕ thÞ tr−êng - x· héi (¸p dông ë CHLB §øc): Kinh tÕ thÞ tr−êng tù do cã mÆt h¹n chÕ lµ phóc lîi x· héi kh«ng ®−îc b¶o ®¶m. Ng−êi lao ®éng ®−îc lÜnh hÕt tiÒn c«ng vµ tù do sö dông. Do ®ã khi thÊt nghiÖp hoÆc gÆp ho¹n n¹n th× sÏ rÊt khã kh¨n, sù ph©n hãa giµu nghÌo rÊt m¹nh. Khi nÒn c«ng nghÖ ph¸t triÓn th× tiÒn c«ng bÞ gi¶m, nhiÒu ng−êi bÞ thÊt nghiÖp thu nhËp rÊt thÊp lµm søc mua trong n−íc bÞ gi¶m sót. Ng−êi ta s¶n xuÊt kh«ng ph¶i chØ cho néi ®Þa mµ cßn nh»m ®Ó xuÊt khÈu. Víi sù ph©n tÝch trªn, ng−êi §øc chän m« h×nh “kinh tÕ thÞ tr−êng - x· héi”. M« h×nh nµy cã 3 trô cét chÝnh [12] lµ: + B¶o ®¶m së h÷u: Së h÷u vµ quyÒn thõa kÕ së h÷u ®−îc b¶o vÖ, nh−ng së h÷u kÌm theo nghÜa vô lµ ph¶i quan t©m vµ phôc vô lîi Ých x· héi. + QuyÒn tù do c¸ nh©n: Tù do hµnh nghÒ, tù do ph¸t triÓn nh©n c¸ch, nh−ng kh«ng lµm ph−¬ng h¹i ®Õn ng−êi kh¸c, kh«ng lµm h¹i trËt tù chÝnh trÞ - x· héi ®· ®−îc ghi trong hiÕn ph¸p. + B¶o ®¶m phóc lîi x· héi: . B¶o ®¶m viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng. Ph¸p luËt quy ®Þnh, doanh nghiÖp kh«ng ®−îc tïy tiÖn sa th¶i thî. C«ng nh©n ®−îc quyÒn tham gia kiÓm so¸t doanh nghiÖp. . Nhµ N−íc quy ®Þnh tiÒn l−¬ng tè thiÓu nh»m ®¶m b¶o møc sèng cña ng−êi lao ®éng. . Nhµ N−íc khuyÕn kÝch viÖc tiÕt kiÖm, c«ng nh©n trÝch thu nhËp ®Ó göi tiÕt kiÖm th× ®−îc Nhµ N−íc th−ëng vµ gép vµo tiÒn göi ®Ó h−ëng l·i. 5
. Chó träng c«ng t¸c b¶o hiÓm. Cã 4 lo¹i b¶o hiÓm chÝnh: 1 - B¶o hiÓm thÊt nghiÖp. 2 - B¶o hiÓm y tÕ. 3 - B¶o hiÓm h−u trÝ. 4 - B¶o hiÓm èm ®au nÆng, ®¹i phÈu thuËt … 3. M« h×nh kinh tÕ - x· héi ë ViÖt nam: Nhµ N−íc ViÖt Nam lu«n hoµn thiÖn bé m¸y tæ chøc ®Ó ®ñ søc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chiÕn l−îc theo m« h×nh kinh tÕ - x· héi ®· chän. Nh÷ng nÐt ®Æc tr−ng cña m« h×nh kinh tÕ - x· héi ®−îc ¸p dông t¹i ViÖt Nam lµ: nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nhiÒu thµnh phÇn cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ N−íc theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa. C¸c yÕu tè cña nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr−êng vµ c¸c quy luËt ho¹t ®éng cña c¬ chÕ nµy ®· ®−îc tr×nh bµy ë môc (1.2.), ë ®©y chØ tr×nh bµy thªm vÒ sù qu¶n lý cña Nhµ N−íc trong m« h×nh nµy. Sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ N−íc thÓ hiÖn trªn c¸c lÜnh vùc sau: + Nhµ N−íc can thiÖp trùc tiÕp b»ng ph¸p luËt vµ thÓ chÕ, nh−: LuËt ®Êt ®ai; LuËt c«ng ty; LuËt ph¸ s¶n; LuËt ®Çu t− n−íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, luËt thuÕ … viÖc qu¶n lý b»ng luËt ph¸p nµy võa thÓ hiÖn sù ®Þnh h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi võa thÓ hiÖn quyÒn lùc cña Nhµ N−íc: “cho phÐp” hoÆc lµ “cÊm” nh÷ng ho¹t ®éng hoÆc hµnh vi nµo ®ã, nh»m ®¶m b¶o an ninh quèc gia, trËt tù chÝnh trÞ vµ an toµn x· héi. + Sù can thiÖp cã tÝnh chÊt hµnh chÝnh (hµnh ph¸p), thÓ hiÖn ë c¸c v¨n b¶n d−íi luËt, ch¼ng h¹n v¨n b¶n quy ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn hµnh nghÒ; c¸c thñ tôc ph¸p quy khi thùc hiÖn ®Çu t− vµ hµnh nghÒ s¶n xuÊt - kinh doanh; quy ®Þnh vµ h−íng dÉn thùc hiÖn c¸c h×nh thøc tæ chøc doanh nghiÖp nh»m lµm cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn, c¸c doanh nghiÖp trong n−íc cã ®ñ søc c¹nh tranh ®−îc víi c¸c doanh nghiÖp n−íc ngoµi. + Sù qu¶n lý vµ can thiÖp vÒ kinh tÕ thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau: . Ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ gi¸ c¶, tÝn dông, c¸c biÓu thuÕ ¸p dông cho tõng ®èi t−îng trong tõng thêi kú. . Hç trî vÒ kinh tÕ cho mét sè ®èi t−îng hoÆc l·nh vùc nµo ®ã ®ang cßn yÕu nh−ng cÇn ph¶i ph¸t triÓn ®Ó nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn c©n ®èi vµ v÷ng ch¾c, ch¼ng h¹n nh− cã chÝnh s¸ch −u ®·i vÒ tÝn dông, chÝnh s¸ch trî gi¸ khi cÇn thiÕt, ph©n phèi hîp lý c¸c nguån vèn hç trî ph¸t triÔn … . Quy ho¹ch chiÕn l−îc cho nÒn kinh tÕ ®i theo hµnh lang nhÊt ®Þnh, ®¹t ®Õn môc tiªu nhÊt ®Þnh qua tõng thêi kú ®Ó tiÕn ®Õn môc tiªu “d©n giµu, n−íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh”. + Nhµ n−íc ViÖt Nam lµ ng−êi tæ chøc s¶n xuÊt x· héi: . Quy ho¹ch vïng kinh tÕ vµ cã chÝnh s¸ch ®iÒu ®éng d©n c− ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi. 6
. Cã chÝnh s¸ch ®Çu t− ph¸t triÓn t¹o viÖc lµm gãp phÇn xãa ®ãi gi¶m nghÌo. . Ho¹ch ®Þnh vµ chØ ®¹o thùc hiÖn c¸c lo¹i h×nh tæ chøc s¶n xuÊt - kinh doanh ®Ó ph¸t huy tiÒm n¨ng s½n cã trong n−íc vµ vai trß chñ ®¹o cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc. 1.2.2. Gi¸ x©y dùng trong c¬ chÕ thÞ tr−êng ë ViÖt Nam: Gi¸ s¶n phÈm x©y dùng vµ dÞch vô trong l·nh vùc nµy còng ph¶i tu©n theo nh÷ng quy luËt chung cña kinh tÕ thÞ tr−êng. 1. Gi¸ c¶ võa cã chøc n¨ng tÝn hiÖu võa cã chøc n¨ng ®iÒu chØnh cung - cÇu: Quy luËt cung cÇu vµ gi¸ c¶ t¸c ®éng ®Õn c¸c yÕu tè ®Çu vµo trong s¶n xuÊt x©y dùng: VËt liÖu, nh©n c«ng, m¸y thi c«ng. a. VËt liÖu x©y dùng (VLXD): VËt liÖu x©y dùng cã nhiÒu chñng lo¹i vµ quy c¸ch phÈm chÊt kh¸c nhau. VÝ dô nh− cã nhiÒu lo¹i xi m¨ng víi nhiÒu nh·n - m¸c kh¸c nhau, s¾t thÐp x©y dùng còng cã nhiÒu lo¹i do c¸c h·ng s¶n xuÊt víi c¸c lo¹i ®−êng kÝnh vµ kh¶ n¨ng chÞu lùc kh¸c nhau… Kh¶ n¨ng cung øng, sè l−îng tiªu thô vµ chÊt l−îng s¶n phÈm tõng lo¹i vËt liÖu x©y dùng còng ¶nh h−ëng ®Õn gi¸ c¶ VLXD. §iÒu nµy lµm cho c¸c chñ ®Çu t− ph¶i c©n nh¾c trong quyÕt ®Þnh lùa chän lo¹i VLXD ®Ó sö dông cho tõng lo¹i c«ng tr×nh cô thÓ, ®Ó sao cho võa phï hîp víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh ®ång thêi kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng c«ng tr×nh x©y dùng. §èi víi doanh nghiÖp x©y dùng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh cÇn ®¶m b¶o hiÖu qu¶ vÒ mÆt tµi chÝnh ®¹t ®−îc. VÒ VLXD sö dông trong thi c«ng x©y l¾p cña doanh nghiÖp x©y dùng cã liªn quan ®Õn 2 kh¸i niÖm: VËt liÖu x©y dùng s¬ cÊp vµ vËt liÖu x©y dùng thø cÊp. - VËt liÖu x©y dùng s¬ cÊp lµ tÊt c¶ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu ®ang ë d¹ng s¬ khai vèn cã cña nã, nh− xi m¨ng (rêi hoÆc bao); s¾t thÐp x©y dùng (trßn, thÐp h×nh, thÐp tÊm...), c¸t, ®¸, sái, gç x©y dùng (gç xÎ, gç thµnh khÝ theo quy chuÈn…). VËt liÖu x©y dùng thø cÊp lµ c¸c lo¹i cÊu kiÖn, kÕt cÊu x©y dùng ®−îc gia c«ng, chÕ - t¹o tõ c¸c lo¹i vËt liÖu x©y dùng s¬ cÊp do c¸c nhµ thÇu x©y dùng tù thùc hiÖn, ch¼ng h¹n nh− panen ®óc s½n, c¸c lo¹i cöa, c¸c lo¹i v¸n khu«n ®Þnh h×nh, v÷a x©y tr¸t, v÷a bªt«ng t−¬i… Trong s¶n xuÊt x©y dùng, c¸c vËt liÖu x©y dùng ®−îc xÕp vµo lo¹i thø cÊp nµy cã thÓ mét phÇn do c¸c nhµ kinh doanh kh¸c cung cÊp cho nhµ thÇu x©y dùng, nh−ng gi¸ trÞ gia t¨ng cña VLXD do chÝnh nhµ thÇu lµm ra míi lµ ®iÒu ®¸ng quan t©m l−u ý v× cã liªn quan ®Õn luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (Value Added Tax - VAT) ¸p dông trong x©y dùng. b. Nh©n c«ng trong x©y dùng: S¶n xuÊt x©y dùng cã mét sè ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt so víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c, nh− c«ng viÖc kh«ng cè ®Þnh ë mét n¬i, kÐm æn ®Þnh; m«i tr−êng s¶n xuÊt nhiÒu c¸t bôi, tiÕng ån lín; chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp bëi c¸c ®iÒu kiÖn cña tù nhiªn nh− m−a, n¾ng, giã, b·o… TÊt nhiªn c¸c t¸c ®éng xÊu ®èi víi ng−êi lao ®éng sÏ ®−îc ®Òn bï (tÝnh chÊt bï trõ trong tiÒn l−¬ng, tiÒn c«ng). S¶n xuÊt x©y dùng sö dông nhiÒu nghÒ chuyªn m«n, mçi lo¹i c«ng t¸c x©y l¾p l¹i ®ßi hái mét tr×nh ®é nghÒ nghiÖp kh¸c nhau. §iÒu nµy còng ®−îc xÐt ®Õn khi tr¶ c«ng lao ®éng trªn c¬ 7
së thang b¶ng l−¬ng vµ sù ®Òn bï cho ng−êi lao ®éng lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n, ®éc h¹i d−íi d¹ng phô cÊp theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. TiÒn l−¬ng biÓu thÞ søc lao ®éng tÝnh b»ng tiÒn, trong khi ®ã tiÒn c«ng ph¶n ¶nh gi¸ c¶ cña lao ®éng trªn thÞ tr−êng. Do ®ã, nãi chung tiÒn c«ng th−êng thay ®æi theo quy luËt cung - cÇu trªn thÞ tr−êng lao ®éng. TiÒn c«ng th−êng lín h¬n so víi tiÒn l−¬ng t−¬ng øng cña tõng bËc thî. ë ViÖt nam, tû lÖ tiÒn c«ng/ tiÒn l−¬ng trong ®¬n gi¸ nh©n c«ng dao ®éng trong kho¶ng tõ 1,67 ®Õn 3,36 tïy theo ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n cña ®Þa ph−¬ng ®−îc tÝnh theo møc l−¬ng tèi thiÓu quy ®Þnh ë n¨m nµo. Cã thÓ nãi tiÒn l−¬ng lµ bé phËn chñ yÕu trong tiÒn c«ng. Tû lÖ nµy cao hay thÊp cã nghÜa lµ ®−a phÇn ®Òn bï (d¹ng phô cÊp) vµo tiÒn l−¬ng nhiÒu hay Ýt, cßn møc thu nhËp cña c«ng nh©n x©y dùng cao hay thÊp cßn ph¶i c¨n cø vµo tiÒn c«ng tr¶ theo giê c«ng hoÆc ngµy c«ng. NÕu chØ xÐt riªng møc tiÒn c«ng tr¶ cho 1 giê c«ng hoÆc 1 ngµy c«ng th× ch−a ®ñ mµ cßn ph¶i xÐt ®Õn chÕ ®é lao ®éng (quy ®Þnh c−êng ®é lao ®éng trung b×nh trong n¨m cña mçi ng−êi thî theo tõng lo¹i ngµnh nghÒ vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cô thÓ). TiÒn c«ng cao, sè giê lµm viÖc theo quy ®Þnh Ýt, ng−êi thî cã ®iÒu kiÖn nghØ ng¬i h−ëng thô ®iÒu kiÖn v¨n hãa, tinh thÇn vµ tham quan du lÞch; ng−êi nµo thÊy cßn thiÕu thèn vÒ tiÒn b¹c th× cã thÓ lµm thªm giê hoÆc lµm thªm c«ng viÖc kh¸c. Ng−îc l¹i tiÒn c«ng kh«ng cao th× ph¶i lµm viÖc nhiÒu giê trong mét n¨m, nÕu lµm kh«ng ®ñ thêi gian quy ®Þnh th× thu nhËp sÏ bÞ gi¶m vµ nhÊt lµ kh«ng cßn hoÆc cßn rÊt Ýt thêi gian r·nh rçi cho c¸c ho¹t ®éng kh¸c. Quy luËt cung - cÇu vµ gi¸ c¶ t¸c ®éng trong thÞ tr−êng lao ®éng cã nÐt riªng. Khi mµ thu nhËp b×nh qu©n tÝnh theo ®Çu ng−êi ®¹t ®Õn møc giµu cã nhÊt ®Þnh th× nhu cÇu vÒ ®êi sèng vËt chÊt kh«ng cßn lµ vÊn ®Ó cÊp b¸ch n÷a vµ ng−êi ta muèn cã nhiÒu thêi gian nghØ ng¬i ®Ó h−ëng thô ®êi sèng v¨n hãa tinh thÇn. Do ®ã, tiÒn c«ng mÆc dï rÊt cao vÉn rÊt khã thuª lao ®éng nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc (m« t¶ ë h×nh H I-2) T×nh tr¹ng nµy th−êng thÊy ë c¸c n−íc ph¸t triÓn. §ã lµ nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng xuÊt khÈu lao ®éng tõ c¸c n−íc kÐm ph¸t triÓn sang c¸c n−íc giµu cã. g Cung g3 C g2 B CÇu g1 A 0 N1 N3 N2 N(sè lao ®éng) H×nh I-2: Quy luËt cung - cÇu vµ gi¸ c¶ t¸c ®éng trong thÞ tr−êng x©y dùng. Trªn h×nh H×nh I-2 cho thÊy, øng víi ®iÓm B gi¸ 1 giê c«ng (hoÆc ngµy c«ng) lµ g2 th× sè lao ®éng ®−îc cung øng nhiÒu nhÊt (N2), nh−ng nÕu gi¸ nh©n c«ng t¨ng cao h¬n n÷a ®Õn møc ng−êi 8
ta kh«ng cÇn ph¶i lµm nhiÒu giê, nhiÒu ngµy míi ®ñ trang tr¶i cho nhu cÇu cuéc sèng th× tõ sau ®iÓm ®iÓm B trë ®i gi¸ nh©n c«ng cµng ®¾t, cµng khan hiÕm lao ®éng, nhÊt lµ lao ®éng cho c¸c c«ng viÖc nÆng nhäc, ®éc h¹i. Cã lÏ ®©y lµ mét trong nh÷ng yÕu tè kÝch thÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t− cho tù ®éng hãa s¶n xuÊt. Nh−ng tù ®éng hãa còng nªn dõng ë møc ®é hîp lý, nÕu møc tù ®éng hãa cµng cao th× cµng Ýt viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng, cµng Ýt ng−êi cã ®ñ thu nhËp ®Ó mua s¾m hµng hãa, dÞch vô cña c¸c doanh nghiÖp, tøc lµ yÕu tè kh¸ch hµng bÞ gi¶m sót lµm cho thÞ tr−êng kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®−îc. b. Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ®−îc tÝnh vµo ®¬n gi¸ x©y dùng lµ mét ®Æc ®iÓm vÒ h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm trong x©y dùng. C¸c h×nh thøc sö dông m¸y x©y dùng th−êng gÆp: - Doanh nghiÖp tù trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ cho thi c«ng x©y l¾p. - Thuª m¸y theo ca tïy thuéc tiÕn ®é thi c«ng. - Thuª m¸y trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. §èi víi h×nh thøc doanh nghiÖp tù trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ cho thi c«ng x©y l¾p. Th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ ca m¸y theo quy ®Þnh chung vµ theo gi¸ c¶ thÞ tr−êng. Gi¸ ca m¸y bao gåm c¸c lo¹i chi phÝ vµ ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nh− sau: b1. Møc khÊu hao c¬ b¶n: chi phÝ nµy tÝnh b×nh qu©n cho 1 ca m¸y. TK Møc khÊu hao c¬ b¶n: K CB = (1-1) ∑ ca Trong ®ã: TK - Tæng sè tiÒn khÊu hao ph¶i thùc hiÖn trong suèt thêi h¹n khÊu hao theo quy ®Þnh. ∑ ca - Tæng sè ca m¸y tÝnh theo ®Þnh møc trong suèt thêi h¹n khÊu hao theo quy ®Þnh - do doanh nghiÖp x©y dùng tù quyÕt ®Þnh. - Thêi h¹n khÊu hao theo quy ®Þnh cÇn ®¶m b¶o xem xÐt trªn 2 khÝa c¹nh: hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. Hao mßn h÷u h×nh quyÕt ®Þnh tuæi thä vËn hµnh (tuæi thä c¬ häc), cßn hao mßn v« h×nh quyÕt ®Þnh tuæi thä kinh tÕ. Thêi h¹n khÊu hao (NKH) tÝnh b»ng n¨m, cÇn thâa m·n yªu cÇu: NKH ≤ NKT < NCH. (1-2) Trong ®ã: NKT - Tuæi thä kinh tÕ cña m¸y (th«ng th−êng tõ 5 ®Õn 10 n¨m). NCH - Tuæi thä c¬ häc cña m¸y (cã mét sè thiÕt bÞ vËn hµnh ®−îc 20 ®Õn 30 n¨m). Thùc chÊt cña viÖc lùa chän thêi h¹n khÊu hao theo biÓu thøc (1-2) lµ nh»m ®¶m b¶o kÞp bï ®¾p hao mßn v« h×nh. 9
- Sè ngµy lµm viÖc ®Þnh møc trong 1 n¨m (N§M): N§M = 365 - (NCN + NTL + NSCBD + NNGNH) (1-3) Trong ®ã: 365 - Sè ngµy trong 1 n¨m. NCN - C¸c ngµy chñ nhËt trong n¨m. NTL - Nh÷ng ngµy nghØ tÕt, nghØ lÔ theo chÕ ®é. NSCBD - Sè ngµy m¸y ngõng viÖc ®Ó s÷a ch÷a, b¶o d−ìng ®Þnh kú trong n¨m. NNGNH - Sè ngµy m¸y ngõng viÖc do c¸c nguyªn nh©n ngÉu nhiªn (háng hãc ®ét xuÊt, m−a, b·o …). §¹i l−îng nµy cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p m« pháng Monte Carlo. - Sè ca lµm viÖc b×nh qu©n trong ngµy: ViÖc t¨ng c−êng thêi gian sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ theo thêi gian nh»m ®¶m b¶o thu håi l¹i gi¸ trÞ ban ®Çu cña nã tr−íc khi kÕt thóc tuæi thä kinh tÕ. Tuy nhiªn, tïy theo ®iÒu kiÖn vµ c«ng viÖc thùc tÕ mµ bè trÝ vµ tæ chøc sè ca lµm viÖc trong 1 ngµy cho phï hîp (1 ca, 2 ca hoÆc 3 ca). CÇn chó ý: Sè ca1 ph¶i ®¶m b¶o b»ng sè ngµy lµm viÖc ®Þnh møc trong 1 n¨m (N§M). Sè ca 2 ®−îc sö dông Ýt h¬n do ®iÒu kiÖn lµm viÖc hoÆc ®iÒu kiÖn sö dông. Sè ca 3 ®−îc sö dông trong x©y dùng rÊt Ýt. C¸c sè liÖu nµy c¸c doanh nghiÖp cã ®−îc b»ng c¸ch ph¶i lÊy theo sè liÖu thèng kª h»ng n¨m vµ tù x¸c ®Þnh cho tõng lo¹i m¸y. VËy tæng sè ca m¸y ®Þnh møc trong thêi h¹n khÊu hao theo quy ®Þnh ( ∑ ca ) ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: ∑ ca = N§M (1 + Kca2 + Kca3) x NKH (1-4) Víi: Kca2 lµ hÖ sè sö dông ca 2 th−êng lÊy tõ 0,4 - 0,5 Kca3 lµ hÖ sè sö dông ca 3 th−êng lÊy tõ 0,10 - 0,15 b2. KhÊu hao s÷a ch÷a lín (KSCL) vµ söa ch÷a - b¶o d−ìng kü thuËt c¸c cÊp: §©y lµ chi phÝ nh»m kh«i phôc tÝnh n¨ng kü thuËt cña m¸y x©y dùng do hao mßn h÷u h×nh g©y ra. Cã thÓ x¸c ®Þnh c¸c chi phÝ nµy b»ng c¸ch ¸p dông m« h×nh thÝch hîp ®Ó söa ch÷a, b¶o d−ìng ®Þnh kú. b3. Chi phÝ n¨ng l−îng, nhiªn liÖu ®éng lùc cho 1 ca m¸y: Chi phÝ nµy dùa trªn ®Þnh møc tiªu hao vµ gi¸ c¶ thÞ tr−êng. b4. TiÒn c«ng cho thî ®iÒu khiÓn vµ phôc vô m¸y thi c«ng: cÇn tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vÒ sè l−îng thî ®iÒu khiÓn vµ phôc vô m¸y trong ca vµ cÊp bËc thî. L¸i xe ®−îc tr¶ c«ng trªn c¬ së l−¬ng 3 bËc. L¸i m¸y x©y dùng ®−îc tr¶ c«ng trªn c¬ së l−¬ng 7 bËc. 10
• §èi víi m¸y x©y dùng ®i thuª: C¸c m¸y x©y dùng lo¹i lín (cÇn trôc, m¸y ®µo ®Êt, m¸y ®ãng cäc, Ðp cäc, m¸y lu lÌn…) nhÊt lµ c¸c thiÕt bÞ chuyªn dïng (thi c«ng kÕt cÊu øng lùc tr−íc, cäc nhåi s©u cã ®−êng kÝnh lín…) th−êng do c¸c doanh nghiÖp thi c«ng c¬ giíi míi ®ñ kh¶ n¨ng ®Çu t− mua s¾m trang bÞ ®Ó sö dông vµ cho thuª. C¸c doanh nghiÖp x©y dùng ®i thuª m¸y cÇn lùa chän ph−¬ng ¸n thuª m¸y hîp lý: lµ nªn thuª theo ca hay thuª trong mét kho¶ng thêi gian dµi ®¶m b¶o phôc vô cho mét qu¸ tr×nh thi c«ng ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt - kinh doanh. 2. VÊn ®Ò s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp x©y dùng: S¶n phÈm cña doanh nghiÖp x©y dùng lµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, mµ c¸c c«ng tr×nh nµy ®−îc doanh nghiÖp x©y dùng (B) s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng cña chñ ®Çu t− (lµ kh¸ch hµng trong x©y dùng -A) th«ng qua hîp ®ång kinh tÕ ký kÕt gi÷a A vµ B vµ hå s¬ thiÕt kÕ do c«ng ty t− vÊn thiÕt kÕ lËp theo yªu cÇu cña chñ ®Çu t−. Kh¸c víi ho¹t ®«ng s¶n xuÊt - kinh doanh cña c¸c ngµnh nghÒ kh¸c lµ viÖc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm lµ trªn c¬ së ph©n tÝch nhu cÇu cña thÞ tr−êng, ph©n tÝch n¨ng lùc cña m×nh vµ trªn c¬ së chñ ®éng trong s¶n xuÊt c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm ®Ó cung øng cho nhu cÇu cña thÞ tr−êng. MÆt kh¸c thêi gian s¶n xuÊt (thi c«ng x©y l¾p c«ng tr×nh) còng ®−îc quy ®Þnh cô thÓ trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång x©y dùng. Nh− vËy, vÊn ®Ò lµ c¸c doanh nghiÖp x©y dùng ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó ®¶m b¶o chÊt l−îng c«ng tr×nh theo thiÕt kÕ, võa tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, ®ång thêi cã thÓ rót ng¾n thêi gian thi c«ng x©y l¾p c«ng tr×nh so víi kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra trong hîp ®ång vµ ®¶m b¶o gi¸ b¸n s¶n phÈm (gi¸ dù thÇu) cã tÝnh c¹nh tranh cao. Ho¹t ®éng kinh doanh x©y dùng n»m trong thÞ tr−êng c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng−êi b¸n s¶n phÈm, mµ ë ®ã ng−êi b¸n s¶n phÈm lµ c¸c chñ thÇu XD b¸n s¶n phÈm cña m×nh th«ng qua h×nh thøc ®Êu thÇu vµ hîp ®ång x©y dùng. Sù c¹nh tranh nµy lµm cho gi¸ b¸n s¶n phÈm gi¶m dÇn, nh−ng trong ®iÒu kiÖn th«ng th−êng, ng−êi b¸n kh«ng thÓ b¸n s¶n phÈm cña víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ thµnh (chi phÝ c¬ b¶n trong s¶n xuÊt - Prime Cost). Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ DNXD nãi riªng cÇn ph¶i kiÓm so¸t c¸c chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch chÆt chÏ. Muèn gi¶m ®−îc c¸c chi phÝ s¶n xuÊt nh»m gi¶m gi¸ b¸n s¶n phÈm, c¸c DNXD cÇn ph¶i ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ: trang bÞ c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i; ¸p dông ph−¬ng ph¸p thi c«ng tiªn tiÕn, tæ chøc lao ®éng khoa häc… 3. C¸c kh¸i niÖm vÒ gi¸ trong x©y dùng: a. Gi¸ x©y dùng nh»m môc ®Ých phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý vèn ®Çu t− x©y dùng cña chñ ®Çu t− vµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong DNXD: a1. Tæng møc ®Çu t− cña dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh (V- gäi t¾t tæng møc ®Çu t−) lµ kh¸i to¸n chi phÝ cña dù ¸n ®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh, ®−îc x¸c ®Þnh trong giai ®o¹n lËp dù ¸n ®Çu t−. 11
Tæng møc ®Çu t− bao gåm: chi phÝ x©y dùng; chi phÝ thiÕt bÞ; chi phÝ ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng, t¸i ®Þnh c−; chi phÝ qu¶n lý dù ¸n vµ chi phÝ kh¸c; chi phÝ dù phßng. V = GXD + GTB + CGPMB + CQLDA + CK + CDP a2. Tæng dù to¸n x©y dùng c«ng tr×nh: lµ toµn bé chi phÝ cÇn thiÕt dù tÝnh ®Ó ®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh thuéc dù ¸n. §−îc x¸c ®Þnh ë giai ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt ®èi víi thiÕt kÕ 3 b−íc, thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng ®èi víi thiÕt kÕ 2 b−íc vµ 1 b−íc vµ lµ c¨n cø ®Ó qu¶n lý chi phÝ x©y dùng c«ng tr×nh. Tæng dù to¸n x©y dùng c«ng tr×nh bao gåm: chi phÝ x©y dùng; chi phÝ thiÕt bÞ; chi phÝ kh¸c ®−îc tÝnh trong dù to¸n c«ng tr×nh, chi phÝ qu¶n lý dù ¸n vµ chi phÝ kh¸c; chi phÝ dù phßng. Tæng dù to¸n kh«ng bao gåm: Chi phÝ ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng, t¸i ®Þnh c− kÓ c¶ chi phÝ thuª ®Êt trong thêi gian x©y dùng; chi phÝ ®Çu t− h¹ tÇng kü thuËt (nÕu cã), vèn l−u ®éng ban ®Çu cho s¶n xuÊt (®èi víi dù ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh). GTDT = GXD + GTB + CQLDA + Ck + CDP a3. Dù to¸n x©y dùng c«ng tr×nh (GDT): lµ toµn bé chi phÝ cÇn thiÕt dù tÝnh ®Ó ®Çu t− x©y dùng ®−îc x¸c ®Þnh ë b−íc thiÕt kÕ kü thuËt ®èi víi thiÕt kÕ 3 b−íc, thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng ®èi víi thiÕt kÕ 2 b−íc vµ 1 b−íc Dù to¸n c«ng tr×nh bao gåm: chi phÝ x©y dùng c«ng tr×nh chÝnh, c«ng tr×nh phô trî, c«ng tr×nh t¹m phôc vô thi c«ng, chi phÝ x©y dùng nhµ t¹m ®Ó ë vµ ®iÒu hµnh thi c«ng; chi phÝ thiÕt bÞ; chi phÝ kh¸c vµ chi phÝ dù phßng. GDT = GXD + GTB + Ck + CDP a4. Dù to¸n chi phÝ x©y dùng: ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së thiÕt kÕ kü thuËt hoÆc thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng, vµ ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n khu vùc thèng nhÊt (®¬n gi¸ dù to¸n). + Gi¸ trÞ dù to¸n x©y dùng sau thuÕ: lµ toµn bé chi phÝ x· héi trung b×nh cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn c«ng tr×nh x©y dùng. Bao gåm: chi phÝ trùc tiÕp (VL, NC, MTC, trùc tiÕp phÝ kh¸c); chi phÝ chung; thuÕ vµ l·i. + Gi¸ trÞ dù to¸n x©y dùng tr−íc thuÕ Bao gåm: chi phÝ trùc tiÕp (VL, NC, MTC, trùc tiÕp phÝ kh¸c); chi phÝ chung; vµ l·i. + Gi¸ thµnh dù to¸n x©y dùng Bao gåm: chi phÝ trùc tiÕp vÒ VL, NC, MTC vµ trùc tiÕp phÝ kh¸c. a5. Gi¸ thµnh d− to¸n c«ng t¸c x©y l¾p theo thi c«ng do bªn B lËp sau khi nhËn ®−îc chØ tiªu vÒ gi¸ thµnh do bªn A ®−a sang, còng bao gåm 5 kho¶n môc trªn , nh−ng ®−îc lËp trªn c¬ së ®Þnh møc hao phÝ néi bé, ®iÒu kiÖn trang bÞ thiÕt bÞ c«ng nghÖ, vµ c¸c biÖn ph¸p thi c«ng cña ®¬n vÞ x©y l¾p. Bao gåm: + Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: ®ã lµ lo¹i gi¸ thµnh thµnh do bªn B lËp trªn c¬ së gi¸ hîp ®ång ®· ký kÕt víi bªn A. 12
§Ó tÝnh ®−îc gi¸ thµnh kÕ ho¹ch bªn B ph¶i lËp vµ tÝnh to¸n c¸c biÖn ph¸p c¶i tiÕn kü thuËt, hoµn thiÖn tæ chøc s¶n xuÊt, vµ tæ chøc qu¶n lý kinh tÕ ®Ò x¸c ®Þnh nhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh dù kiÕn theo kÕ ho¹ch. + Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ vÒ t− liªu s¶n xuÊt vµ tiÒn l−¬ng cña c¸n bé c«ng nh©n tham gia thùc hiÖn khèi l−îng c«ng t¸c x©y l¾p cña m×nh. b. Gi¸ x©y dùng dïng trong giao dÞch trªn thÞ tr−êng x©y dùng: b1. Gi¸ ®Êu thÇu x©y l¾p: + Gi¸ mêi thÇu: do chñ ®Çu t− c«ng bè, vÒ nguyªn t¾c chØ ®−îc nhá h¬n hoÆc b»ng gi¸ thµnh dù to¸n c«ng t¸c x©y l¾p theo theo thiÕt kÕ. + Gi¸ dù thÇu (gi¸ bá thÇu): do nhµ thÇu x©y dùng lËp, th«ng th−êng gi¸ dù thÇu nhá h¬n hoÆc b»ng gi¸ mêi thÇu do chñ ®Çu t− ®−a ra. + Gi¸ xÐt thÇu: do héi ®ång xÐt thÇu x¸c ®Þnh trªn c¬ së tËp hîp gi¸ cña c¸c hå s¬ dù thÇu cña c¸c nhµ thÇu. b2. Gi¸ tróng thÇu: lµ gi¸ bá thÇu cña nhµ thÇu tróng thÇu. b3. Gi¸ hîp ®ång: lµ gi¸ ghi trong hîp ®ång ký kÕt gi÷a A vµ B sau khi ®· thâa thuËn giao nh©n thÇu. §©y còng chÝnh lµ gi¸ cña tæ chøc nhËn thÇu th¾ng cuéc trong qu¸ tr×nh ®Êu thÇu vµ ®−îc chñ ®Çu t− thâa thuËn ký hîp ®ång giao nhËn thÇu. b4. Gi¸ thâa thuËn: lµ gi¸ thâa thuËn gi÷a A vµ B trªn c¬ së cña gi¸ thÞ tr−êng tù do, kh«ng theo mét ®¬n gi¸ quy ®Þnh nµo c¶. Lo¹i gi¸ nµy kh«ng ®−îc ¸p dông cho c¸c c«ng tr×nh ®−îc ®Çu t− tõ nguån vèn ng©n s¸ch Nhµ N−íc, mµ chØ ¸p dông cho thµnh phÇn kinh tÕ t− nh©n. b5. Gi¸ giao kho¸n: th−êng ¸p dông trong tr−êng hîp nhµ thÇu kho¸n cho ®éi s¶n xuÊt hay cho c«ng nh©n thùc hiÖn tõng lo¹i h¹ng môc c«ng viÖc kh«ng thÓ c©n ®ong ®o ®Õm ®−îc. 1.2.3. Mét sè §Æc ®iÓm cña ®Þnh gi¸ s¶n phÈm x©y dùng: ViÖc ®Þnh gi¸ s¶n phÈm x©y dùng cã mét sè ®Æc ®iÓm sau: 1. Gi¸ c¶ s¶n phÈm x©y dùng cã tÝnh c¸ biÖt cao, v× c¸c c«ng tr×nh x©y dùng phô thuéc nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn cña ®Þa ®iÓm x©y dùng, vµ chñng lo¹i c«ng tr×nh x©y dùng vµ vµo c¸c yÕu cÇu sö dông kh¸c nhau cña c¸c chñ ®Çu t−. Do ®ã, gi¸ x©y dùng kh«ng thÓ ®Þnh tr−íc h»ng lo¹i cho c¸c c«ng tr×nh toµn vÑn mµ ph¶i x¸c ®Þnh cô thÓ cho tõng tr−êng hîp theo ®¬n ®Æt hµng cô thÓ. 2. Trong x©y dùng ng−êi ta kh«ng thÓ ®Þnh gi¸ tr−íc cho mét c«ng tr×nh toµn vÑn, nh−ng ng−êi ta cã thÓ ®Þnh gi¸ cho tõng lo¹i c«ng viÖc x©y dùng, tõng bé phËn hîp thµnh c«ng tr×nh th«ng qua ®¬n gi¸ x©y dùng. 13
Trªn c¬ së ®¬n gi¸ nµy ng−êi ta sÏ lËp gi¸ cho toµn thÓ c«ng tr×nh x©y dùng. Trong x©y dùng gi¸ trÞ dù to¸n c«ng t¸c x©y l¾p ®ãng vai trß gi¸ c¶ s¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp x©y dùng. 3. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh gi¸ x©y dùng c«ng tr×nh th−êng kÐo dµi kÓ tõ khi ®Êu thÇu cho ®Õn khi kÕt thóc x©y dùng vµ bµn giao c«ng tr×nh, tr¶i qua c¸c ®iÒu chØnh vµ ®µm ph¸n trung gian gi÷a bªn giao thÇu vµ bªn nhËn thÇu x©y dùng. Nh− vËy gi¸ x©y dùng mét c«ng tr×nh nµo ®ã ®· ®−îc h×nh thµnh tr−íc khi s¶n phÈm thùc tÕ ra ®êi. 4. Chñ ®Çu t− ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ®Þnh gi¸ c«ng tr×nh x©y dùng. 5. Phô thuéc vµo c¸c giai ®o¹n ®Çu t−, gi¸ x©y dùng c«ng tr×nh ®−îc biÓu hiÖn b»ng c¸c tªn gäi kh¸c nhau, ®−îc tÝnh to¸n theo c¸c quy ®Þnh kh¸c nhau vµ ®−îc sö dông víi c¸c môc ®Ých kh¸c nhau. 6. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, Nhµ N−íc vÉn ®ãng vai trß quan träng trong viÖc h×nh thµnh gi¸ c¶ x©y dùng, chñ yÕu lµ ®èi víi c¸c c«ng tr×nh ®−îc ®Çu t− tõ nguån vèn ng©n s¸ch Nhµ N−íc. ë n−íc ta hiÖn nay vai trß qu¶n lý gi¸ x©y dùng cña Nhµ N−íc cßn t−¬ng ®èi lín, v× phÇn lín c¸c c«ng tr×nh x©y dùng hiÖn nay ®−îc x©y dùng tõ nguån vèn ng©n s¸ch Nhµ N−íc, vµ v× Nhµ N−íc cßn ph¶i ®ãng vai trß can thiÖp vµ gi¸ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh cña c¸c chñ ®Çu t− n−íc ngoµi ®Ó tr¸ch thiÖt h¹i chung cho ®Êt n−íc. 14
Ch−¬ng 2: ph−¬ng ph¸p x©y dùng ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n 2.1. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i néi dung ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n: 2.1.1. Kh¸i niÖm: §¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n lµ chØ tiªu kinh tÕ quy ®Þnh nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp (VL, NC, MTC), hay toµn bé chi phÝ x· héi trung b×nh cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh mét ®¬n vÞ khèi l−îng c«ng t¸c hoÆc kÕt cÊu x©y l¾p t¹o nªn thùc thÓ c«ng tr×nh. VÝ dô: §¬n giÊ 1m3 t−êng 220 bao gåm toµn bé chi phÝ b»ng tiÒn cña: - VËt liÖu: g¹ch, xi m¨ng, v«i (nÕu lµ v÷a tam hîp), c¸t. - Nh©n c«ng: l−¬ng, phô cÊp l−¬ng cña c«ng nh©n chÝnh, phô trùc tiÕp x©y dùng nªn 1m3 t−êng. - M¸y thi c«ng: Chi phÝ sö dông m¸y cña m¸y trén v÷a, m¸y vËn chuyÓn vËt liÖu (nÕu cã). Trong x©y dùng ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n ®−îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ dù to¸n c«ng tr×nh x©y dùng, lµm c¨n cø ®Ó lËp kÕ ho¹ch vµ qu¶n lý vèn ®Çu t− x©y dùng vµ ®−îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ vÒ mÆt kinh tÕ, tµi chÝnh c¸c hå s¬ dù thÇu. §ång thêi ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n cßn lµ chØ tiªu ®Ó c¸c tæ chøc t− vÊn thiÕt kÕ vµ c¸c tæ chøc thi c«ng so s¸nh lùa chän gi¶i ph¸p thiÕt kÕ vµ tæ chøc thi c«ng hîp lý cho qu¸ tr×nh thiÕt kÕ, x©y dùng c«ng tr×nh. 2.1.2. Ph©n lo¹i ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n: 1. Theo yªu cÇu sö dông (møc ®é tæng hîp) vµ yªu cÇu khi x¸c lËp dù to¸n trong giai ®o¹n thiÕt kÕ: Theo th«ng t− 23/BXD ngµy 15/12/1994 hiÖn nay n−íc ta ®ang ¸p dông mét sè ®¬n gi¸ dù to¸n x©y dùng nh− sau: a. §¬n gi¸ dù to¸n x©y dùng chi tiÕt: §¬n gi¸ dù to¸n x©y dùng chi tiÕt bao gåm nh÷ng chi phÝ x©y l¾p trùc tiÕp vÒ vËt liÖu, nh©n c«ng vµ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng tÝnh cho 1 ®¬n vÞ khèi l−îng c«ng t¸c x©y l¾p riªng biÖt, hoÆc mét bé phËn kÕt cÊu x©y dùng ®−îc x©y dùng trªn c¬ së cña ®Þnh møc dù to¸n chi tiÕt. §¬n gi¸ dù to¸n x©y dùng chi tiÕt dïng ®Ó lËp dù to¸n chi tiÕt c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ë giai ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt (trong thiÕt kÕ 3 b−íc) hay thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng (trong thiÕt kÕ 2 b−íc) ë giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t−, lµm c¬ së ®Ó c¸c chñ ®Çu t− x¸c ®Þnh gi¸ mêi thÇu hoÆc gi¸ hîp ®ång x©y l¾p. §¬n gi¸ dù to¸n x©y dùng chi tiÕt do Së X©y dùng chñ tr× víi sù phèi hîp c¸c ngµnh liªn quan (tµi chÝnh, vËt gi¸, giao th«ng, thñy lîi...) cña TØnh ®Ó x©y dùng theo c¸c nguyªn t¾c vµ ph−¬ng ph¸p h−íng dÉn cña Bé X©y dùng. b. §¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n tæng hîp: 15
§¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n tæng hîp lµ toµn bé chi phÝ x· héi trung b×nh cÇn thiÕt, bao gåm c¸c chi phÝ vÒ: vËt liÖu, nh©n c«ng, m¸y thi c«ng, trùc tiÕp phÝ kh¸c, chi phÝ chung, thuÕ vµ l·i tÝnh cho 1 ®¬n vÞ khèi l−îng c«ng t¸c x©y l¾p tæng hîp hoÆc mét kÕt cÊu x©y l¾p hoµn chØnh vµ ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ®¬n gi¸ dù to¸n x©y dùng chi tiÕt hoÆc ®Þnh møc dù to¸n tæng hîp. §¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n tæng hîp ®−îc x©y dùng theo c¸c vïng (khu vùc) lín, c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn thi c«ng x©y l¾p, ®iÒu kiÖn, s¶n xuÊt vµ cung øng vËt liÖu x©y dùng cña mét TØnh, Thµnh phè ®¹i diÖn cho vïng ®ã, c¨n cø vµo chÝnh s¸ch, chÕ ®é cña nhµ n−íc vÒ tiÒn l−¬ng, gi¸ c¶… ë thêi ®iÓm lËp ®¬n gi¸. C«ng tr×nh ®−îc x©y dùng ë c¸c TØnh vµ Thµnh phè kh¸c ®−îc sö dông hÖ sè ®iÒu chØnh cho phï hîp. §¬n gi¸ tæng hîp do Bé X©y dùng chñ tr× víi sù phèi hîp cña c¸c ngµnh liªn quan (tµi chÝnh, vËt gi¸, giao th«ng, thñy lîi...) lËp, ban hµnh vµ chØ ®¹o sö dông ®Ó lËp tæng dù to¸n c¸c c«ng tr×nh trong thiÕt kÕ kü thuËt ë giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t−. Kh«ng dïng ®Ó lËp dù to¸n chi tiÕt vµ thanh quyÕt to¸n khèi l−îng c«ng t¸c x©y dùng hoµn thµnh. c. Gi¸ chuÈn: Gi¸ chuÈn lµ chØ tiªu x¸c ®Þnh chi phÝ b×nh qu©n cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh mét ®¬n vÞ diÖn tÝch x©y dùng hay mét ®¬n vÞ c«ng suÊt sö dông cña tõng lo¹i nhµ hay h¹ng môc c«ng tr×nh th«ng dông ®−îc x©y dùng theo thiÕt kÕ ®iÓn h×nh (hay thiÕt kÕ hîp lý vÒ mÆt kinh tÕ). Trong gi¸ chuÈn chØ bao gåm gi¸ trÞ dù to¸n cña c¸c lo¹i c«ng t¸c x©y l¾p trong ph¹m vi ng«i nhµ hay ph¹m vi h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc c«ng tr×nh thuéc c¸c l·nh vùc x©y dùng d©n dông, c«ng nghiÖp, giao th«ng, thñy lîi… Trong gi¸ chuÈn kh«ng bao gåm c¸c chi phÝ kh«ng cÊu thµnh trùc tiÕp ng«i nhµ hay c«ng tr×nh, nh− c¸c lo¹i chi phÝ ®Ó x©y dùng h¹ng môc c«ng tr×nh ë ngoµi nhµ vµ chi phÝ mua s¾m thiÕt bÞ cho ng«i nhµ hoÆc c«ng tr×nh ®ang xÐt. Gi¸ chuÈn chØ ®−îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ x©y l¾p cña tæng dù to¸n c«ng tr×nh trong tr−êng hîp ¸p dông thiÕt kÕ ®iÓn h×nh. 2. Ph©n theo ph¹m vi sö dông: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n ®−îc chia lµm 4 lo¹i: a. §¬n gi¸ khu vùc thèng nhÊt: §¬n gi¸ khu vùc thèng nhÊt (bao gåm ®¬n gi¸ tæng hîp vµ ®¬n gi¸ chi tiÕt) ®−îc lËp t¹i c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung −¬ng (do dã cßn gäi lµ ®¬n gi¸ ®Þa ph−¬ng) do Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n TØnh hoÆc Thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng ban hµnh dïng ®Ó lËp dù to¸n x©y dùng chi tiÕt vµ dïng ®Ó lµm c¨n cø x¸c ®Þnh gi¸ xÐt thÇu ®èi víi tÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng cña trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng, kh«ng phô thuéc cÊp quyÕt ®Þnh ®Çu t−. Riªng c¸c tËp ®¬n gi¸ x©y dùng cña c¸c thµnh phè Hµ Néi, Hå chÝ Minh, H¶i phßng, Qu¶ng nam - §µ N½ng vµ CÇn th¬ tr−íc khi ban hµnh hoÆc bæ sung ph¶i cã sù thâa thuËn b»ng v¨n b¶n cña Bé X©y dùng. 16
b. §¬n gi¸ c«ng tr×nh: §èi víi mét sè c«ng tr×nh quan träng cÊp Nhµ N−íc, tr−êng hîp ®−îc phÐp chØ ®Þnh thÇu do c¸c ®Æc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn thi c«ng phøc t¹p, còng nh− ®èi víi mét sè c«ng tr×nh cã ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt cã thÓ ®−îc lËp ®¬n gi¸ riªng (®¬n gi¸ c«ng tr×nh). §¬n gi¸ nµy ®−îc x¸c ®Þnh theo ®iÒu kiÖn thi c«ng, ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ cung øng vËt liÖu x©y dùng… C¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch quy ®Þnh riªng ®èi víi tõng c«ng tr×nh. §¬n gi¸ nµy do ban ®¬n gi¸ c«ng tr×nh lËp vµ ®−îc c¬ quan cã thÈm quyÒn xÐt duyÖt ban hµnh. Ban ®¬n gi¸ c«ng tr×nh gåm: - Chñ ®Çu t− hoÆc ®¹i diÖn thay mÆt chñ ®Çu t− lµm tr−ëng ban. - Tæ chøc nhËn thÇu chÝnh lµm phã tr−ëng ban. - C¸c ñy viªn gåm: + Côc ®Çu t− ph¸t triÓn (nÕu c«ng tr×nh x©y dùng ®−îc ®Çu t− tõ nguån vèn Nhµ N−íc), hoÆc ng©n hµng th−¬ng m¹i (nÕu c«ng tr×nh x©y dùng b»ng vèn vay). + Tæ chøc t− vÊn thiÕt, gi¸m s¸t kü thuËt x©y dùng c«ng tr×nh. + §¹i diÖn Së X©y dùng vµ Së chuyªn ngµnh. §èi víi c¸c c«ng tr×nh thuéc nhãm A do Bé X©y dùng thèng nhÊt víi c¸c ngµnh hoÆc ®Þa ph−¬ng trong viÖc thµnh lËp ban ®¬n gi¸ vµ xem xÐt, phª duyÖt ®¬n gi¸. §èi víi c¸c c«ng tr×nh kh¸c sÏ do c¸c Bé ngµnh, TØnh, Thµnh phè xÐt duyÖt cã sù tháa thuËn cña Bé X©y dùng. c. §¬n gi¸ dù thÇu: §¬n gi¸ dù thÇu lµ ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n ®−îc lËp theo tõng c«ng tr×nh, c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn, biÖn ph¸p thi c«ng cô thÓ, c¸c ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt, biÖn ph¸p tæ chøc cña tõng nhµ thÇu vµ møc gi¸ c¶ trªn thÞ tr−êng. §¬n gi¸ dù thÇu do c¸c nhµ thÇu tham gia ®Êu thÇu lËp, nÕu tróng thÇu th× ®ã lµ c¬ së cña gi¸ hîp ®ång giao nhËn thÇu. 2.1.3. Néi dung chi phÝ trong §¥N GI¸ X¢Y DùNG C¥ B¶N: 1. Néi dung chi phÝ trong ®¬n gi¸ chi tiÕt: Néi dung chi phÝ trong ®¬n gi¸ chi tiÕt bao gåm toµn bé chi phÝ trùc tiÕp (nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Ó t¹o nªn thùc thÓ c«ng tr×nh), bao gåm: Chi phÝ vËt liÖu: lµ chi phÝ vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, cÊu kiÖn, b¸n thµnh phÈm, vËt - liÖu lu©n chuyÓn, phô tïng thay thÕ cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh mét ®¬n vÞ khèi l−îng c«ng t¸c x©y l¾p. 17
Trong chi phÝ vËt liÖu bao gåm: gi¸ mua ghi theo hãa ®¬n; chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n, hao hôt vµ chi phÝ t¹i hiÖn tr−êng x©y l¾p. Nh−ng kh«ng bao gåm c¸c lo¹i vËt liÖu ®· ®−îc quy ®Þnh tÝnh trong trùc tiÕp phÝ kh¸c vµ chi phÝ chung. Chi phÝ nh©n c«ng: lµ chi phÝ vÒ tiÒn l−¬ng cho thî chÝnh, thî phô, c¸c kho¶n phô - cÊp theo l−¬ng theo chÕ ®é vµ chÝnh s¸ch ®· quy ®Þnh ®èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p (kÓ c¶ c«ng nh©n lµm c«ng t¸c vËn chuyÓn néi bé c«ng tr−êng) ®Ó hoµn thµnh mét ®¬n vÞ khèi l−îng c«ng t¸c x©y l¾p. Trong chi phÝ nh©n c«ng kh«ng bao gåm tiÒn l−¬ng vµ phô cÊp theo l−¬ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn vµ phôc vô m¸y thi c«ng, c«ng nh©n c¸c x−ëng phô trî, c«ng nh©n vËn chuyÓn ngoµi c«ng tr−êng, c«ng nh©n thu mua, b¶o qu¶n vµ bèc xÕp vËt t−. Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: lµ chi phÝ sö dông ca m¸y ho¹t ®éng t¹i hiÖn tr−êng - ®Ó hoµn thµnh mét ®¬n vÞ khèi l−îng c«ng t¸c x©y l¾p. Chi phÝ ca m¸y bao gåm c¸c lo¹i chi phÝ: KhÊu hao c¬ b¶n, khÊu hao s÷a ch÷a lín, chi phÝ nhiªn liÖu n¨ng l−îng, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, chi phÝ tiÒn l−¬ng vµ phô cÊp theo l−¬ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn vµ phôc vô m¸y thi c«ng, c¸c chi phÝ kh¸c cña m¸y nh−: chi phÝ vËn chuyÓn m¸y ®Õn c«ng tr−êng, chi phÝ lµm ®−êng t¹m, l¸n tr¹i t¹m cho xe m¸y thi c«ng. 2. Néi dung chi phÝ trong ®¬n gi¸ tæng hîp: Tr−êng hîp ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n tæng hîp kh«ng ®Çy ®ñ th× néi dung chi phÝ - tÝnh nh− tr−êng hîp ®¬n gi¸ chi tiÕt nh−ng ®−îc tÝnh cho mét ®¬n vÞ khèi l−îng c«ng t¸c x©y l¾p tæng hîp. §èi víi ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n tæng hîp ®Çy ®ñ th× ngoµi néi dung chi phÝ vËt - liÖu, nh©n c«ng, sö dông m¸y thi c«ng cßn ph¶i tÝnh c¶ trùc tiÕp phÝ kh¸c, chi phÝ chung, thuÕ vµ l·i theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. 2.2. Ph−¬ng ph¸p lËp ®¬n gi¸ dù to¸n x©y dùng c¬ b¶n: 2.2.1. Nguyªn t¾c lËp ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n: 1. §¶m b¶o tÝnh chÊt b×nh qu©n khi x¸c ®Þnh c¸c chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh mét ®¬n vÞ khèi l−îng c«ng t¸c x©y l¾p riªng biÖt (hoÆc mét ®¬n vÞ khèi l−îng c«ng t¸c x©y l¾p tæng hîp). Trong ph¹m vi mét khu vùc x©y dùng (®èi víi ®¬n gi¸ khu vùc thèng nhÊt) hay trong ph¹m vi mét c«ng tr×nh (®èi víi ®¬n gi¸ c«ng tr×nh). TÝnh b×nh qu©n cña ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n biÓu hiÖn ë mÆt ®Þnh l−îng vÒ tiªu hao vËt chÊt (th«ng qua hÖ thèng ®Þnh møc dù to¸n x©y dùng c¬ b¶n). 2. §¶m b¶o tÝnh ®óng tÝnh ®ñ c¸c yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt cÇn thiÕt trªn c¬ së chÊp hµnh ®óng c¸c chÕ ®é , chÝnh s¸ch, tiªu chuÈn, ®Þnh møc, quy tr×nh, quy ph¹m, kü thuËt, gi¸ c¶… cña Nhµ N−íc quy ®Þnh vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ kh¸ch quan, chñ quan (chñ quan kh«ng kh¾c phôc ®−îc) trong khi x©y dùng c«ng tr×nh. 18
3. §¶m b¶o thuËn lîi cho viÖc lËp dù to¸n vµ tæng dù to¸n x©y dùng c«ng tr×nh vµ phôc vô tèt cho c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ trong x©y dùng. 2.2.2. Cë së lËp ®¬n gi¸ dù to¸n x©y dùng c¬ b¶n (XDCB): 1. §Þnh møc dù to¸n XDCB do c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn xÐt duyÖt, ban hµnh. §Þnh møc dù to¸n XDCB lµ tµi liÖu quy ®Þnh møc hao phÝ vÒ vËt liÖu, nh©n c«ng, sö dông m¸y thi c«ng cho mét ®¬n vÞ khèi l−îng c«ng t¸c hoÆc kÕt cÊu x©y l¾p. §èi víi ®¬n gi¸ tæng hîp th× ®ã ®¬n gi¸ dù to¸n chi tiÕt hoÆc ®Þnh møc dù to¸n x©y dùng c¬ b¶n tæng hîp (nÕu lËp ®¬n gi¸ tæng hîp kh«ng ®Çy ®ñ); Vµ tû lÒ % chi phÝ trùc tiÕp kh¸c, tû lÒ % chi phÝ chung cho tõng lo¹i c«ng tr×nh, tû lÒ % thuÕ, l·i (nÕu lËp ®¬n gi¸ tæng hîp ®Çy ®ñ). §èi víi ®¬n gi¸ chi tiÕt lµ ®Þnh møc dù to¸n x©y dùng c¬ b¶n chi tiÕt. §èi víi ®¬n gi¸ dù thÇu lµ ®Þnh møc kinh tÕ - kü thuËt néi bé cña nhµ thÇu. Tr−êng hîp cã nh÷ng lo¹i c«ng t¸c hoÆc kÕt cÊu x©y l¾p kh«ng cã trong c¸c tËp ®Þnh møc dù to¸n tæng hîp hoÆc ®Þnh møc dù to¸n chi tiÕt th× cã thÓ sö dông c¸c ®Þnh møc dù to¸n tæng hîp, ®Þnh møc dù to¸n chi tiÕt chuyªn ngµnh do c¸c Bé qu¶n lý chuyªn ngµnh ban hµnh hoÆc tù x©y dùng cã sù thâa thuËn cña Bé X©y dùng. 2 B¶ng gi¸ vËt liÖu x©y dùng t¹i nguån cung cÊp ë thêi ®iÓm tÝnh to¸n do c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ban hµnh t¹i thêi ®iÓm tÝnh to¸n. 3. S¬ ®å tuyÕn vËn chuyÓn cung øng vËt liÖu trong ph¹m vi TØnh, Thµnh phè (nÕu lµ ®¬n gi¸ khu vùc thèng nhÊt) hoÆc s¬ ®å tuyÕn vËn chuyÓn cung øng vËt liÖu cho c«ng tr×nh (nÕu lµ ®¬n gi¸ c«ng tr×nh). 4. Cù ly vËn chuyÓn, cÊp ®−êng, ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn vËt liÖu, c−íc phÝ vËn chuyÓn cho 1tÊn/ km theo tõng lo¹i cÊp ®−êng, ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn vËt liÖu. 5. C¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, ®Þnh møc hao hôt vËt liÖu trung chuyÓn (nÕu cã) ®Þnh møc lao ®éng trong bèc xÕp vËt liÖu. 6. B¶ng tiÒn l−¬ng ngµy c«ng cña c«ng nh©n x©y l¾p theo cÊp bËc thî (bao gåm l−¬ng c¬ b¶n vµ c¸c kho¶n phô cÊp tiÒn l−¬ng), b¶ng nµy do c¸c ban ®¬n gi¸ ®Þa ph−¬ng hoÆc ban ®¬n gi¸ c«ng tr×nh lËp dùa trªn c¸c quy ®Þnh cña Bé Lao ®éng Th−¬ng binh X· héi vµ h−íng dÉn cô thÓ cña Bé X©y dùng. 7. B¶ng ®¬n gi¸ ca m¸y cña c¸c lo¹i m¸y x©y dùng do Bé X©y dùng ban hµnh. Nh÷ng lo¹i m¸y ch−a cã ®¬n gi¸ ca m¸y quy ®Þnh th× ban ®¬n gi¸ sÏ tÝnh to¸n dùa trªn tµi liÖu h−íng dÉn cña Bé X©y dùng. 8. C¸c v¨n b¶n h−íng dÉn cña Nhµ N−íc vÒ ®Þnh møc trùc tiÕp phÝ kh¸c, chi phÝ chung, thuÕ vµ l·i. 19
2.2.3. C¸c b−íc lËp ®¬n gi¸ dù to¸n x©y dùng c¬ b¶n: Qu¸ tr×nh tÝnh to¸n lËp ®¬n gi¸ ph¶i thùc hiÖn ®Çy dñ c¸c b−íc sau: - ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c tµi liÖu lµm c¨n cø ®Ó lËp ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n nh− ®· tr×nh bµy ë trªn. - TÝnh to¸n b¶ng gi¸ vËt liÖu b×nh qu©n ®Õn hiÖn tr−êng x©y l¾p. - LËp b¶ng chi tiÕt ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n (s−ên ®¬n gi¸). - TÝnh to¸n c¸c thµnh phÇn chi phÝ: vËt liÖu, nh©n c«ng, m¸y thi c«ng vµ c¸c chi phÝ kh¸c cho tõng lo¹i c«ng t¸c x©y l¾p. - Tæng hîp chi phÝ trong ®¬n gi¸, ghi vµo b¶ng tæng hîp ®¬n gi¸, rµ so¸t, kiÓm tra, viÕt thuyÕt minh h−íng dÉn thùc hiÖn. - Tr×nh c¬ quan cã thÈm quyÒn xÐt duyÖt vµ ra quyÕt ®Þnh ban hµnh. 2.2.4. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c¸c thµnh phÇn chi phÝ trong §¬n gi¸ dù to¸n xdcb: 1. TÝnh gi¸ vËt liÖu b×nh qu©n t¹i hiÖn tr−êng: VËt liÖu dïng cho x©y dùng th−êng ®−îc s¶n xuÊt, cung øng tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, víi cù ly vËn chuyÓn kh¸c nhau, do ®ã theo nguyªn t¾c lËp ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc gi¸ vËt liÖu b×nh qu©n ®Õn hiÖn tr−êng theo khu vùc x©y dùng (nÕu x©y dùng ®¬n gi¸ khu vùc thèng nhÊt), hoÆc t¹i c«ng tr−êng x©y dùng (nÕu lµ ®¬n gi¸ c«ng tr×nh). Gi¸ vËt liÖu b×nh qu©n t¹i hiÖn tr−êng lµ toµn bé chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt, vËn chuyÓn mét ®¬n vÞ vËt liÖu hoÆc kÕt cÊu x©y l¾p ®Õn hiÖn tr−êng, bao gåm c¸c chi phÝ: Gi¸ mua vËt liÖu, cßn gäi lµ gi¸ gèc kÓ c¶ chi phÝ bao b× ®ãng gãi (nÕu cã), chi phÝ l−u th«ng vµ chi phÝ t¹i hiÖn tr−êng cña tõng lo¹i vËt liÖu; ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: GVL = GHT + CHT (2-1) Víi: GHT = GG + CVC + CTC (2-2) Trong ®ã: GVL - Gi¸ vËt liÖu ®Õn hiÖn tr−êng(®/ §VT) (b¶ng 3). CHT - Chi phÝ t¹i hiÖn tr−êng x©y dùng (®/ §VT). GHT - Gi¸ giao mét ®¬n vÞ tÝnh cña tõng lo¹i vËt liÖu ®Õn hiÖn tr−êng x©y dùng (®/ §VT) (b¶ng 2). GG - Gi¸ mua mét ®¬n vÞ tÝnh cña tõng lo¹i vËt liÖu (®/ §VT). CVC - Chi phÝ vËn chuyÓn mét ®¬n vÞ vËt liÖu (®/ §VT) (b¶ng 1). CTC - Chi phÝ trung chuyÓn (nÕu cã) mét ®¬n vÞ vËt liÖu (®/ §VT). 20
B¶ng 1: TÝnh chi phÝ vËn chuyÓn TT Lo¹i §¬n Träng Nguån Ph−¬ng BËc Cù C−íc phÝ ph©n Gi¸ Thµnh vËt vÞ l−îng mua tiÖn hµng ly theo lo¹i ®−êng c−íc tiÒn liÖu tÝnh ®¬n vÞ VC tæng (®/T Cù ly Lo¹i céng km) (km) ®−êng (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10 (11) (12) 1 2 3 … Ghi chó: ∑[ - Cét (11): Gi¸ c−íc b×nh qu©n = Cét (9) x Cét (10) / Cét (8) ] - Cét (12) = Cét (4) x Cét (8) x Cét (11). B¶ng 2: TÝnh gi¸ giao t¹i hiÖn tr−êng TT Lo¹i §¬n Gi¸ gèc Chi phÝ Chi phÝ trung chuyÓn (nÕu cã) Gi¸ giao vËt vÞ (gi¸ vËn vËt liÖu ®Õn Bèc Hao hôt trung Céng chi liÖu tÝnh mua) chuyÓn hiÖn tr−êng xÕp chuyÓn phÝ trung chuyÓn % Thµnh tiÒn (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) 1 2 3 … Ghi chó: - Cét (5) lÊy tõ Cét (12) b¶ng 1. - Cét (6): tÝnh theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. - Cét (7): lÊy theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. - Cét (8) = Cét (7) x [Cét (4) + Cét (5) + Cét (6)] - Cét (9) = Cét (6) + Cét (8) - Cét (10) = Cét (4) + Cét (5) + Cét (9) (nÕu cã). 21
B¶ng 3: TÝnh gi¸ vËt liÖu x©y dùng ®Õn hiÖn tr−êng TT Lo¹i §¬n Gi¸ giao vËt Chi phÝ t¹i hiÖn tr−êng Gi¸ vËt liÖu vËt vÞ liÖu ®Õn b×nh qu©n t¹i Chi phÝ Chi phÝ vËn Céng chi phÝ liÖu tÝnh hiÖn tr−êng hiÖn tr−êng bèc xÕp chuyÓn néi bé t¹i hiÖn tr−êng (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) 1 2 3 … Ghi chó: - Cét (5) = §Þnh møc lao ®éng bèc xÕp x TiÒn l−¬ng ngµy c«ng cña c«ng nh©n x©y dùng hoÆc møc gi¸ c−íc xÕp dì do cÊp cã thÈm quyÒn c«ng bè. - Cét (6) = §Þnh møc lao ®éng vËn chuyÓn trong ph¹m vi 300m x tiÒn l−¬ng ngµy c«ng cña c«ng nh©n x©y dùng. - Cét (7) = Cét (5) + Cét (6) - Cét (8) = Cét (4) + Cét (7). 2. TÝnh to¸n tõng thµnh phÇn chi phÝ trong ®¬n gi¸ dù to¸n XDCB chi tiÕt: a. Chi phÝ vËt liÖu: n ∑ (Q × GVL ) × (1 + K VL ) j VLi = (®ång) (2-3) j j =1 Trong ®ã: VLi - Chi phÝ vËt liÖu (gåm vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, vËt liÖu lu©n chuyÓn…) cña mét lo¹i c«ng t¸c hoÆc kÕt cÊu x©y dùng thø i ®ang xÐt nµo ®ã. Qi - L−îng vËt liÖu chÝnh thø i tÝnh cho mét ®¬n vÞ khèi l−îng c«ng t¸c hoÆc kÕt cÊu x©y dùng thø i nµo ®ã ®−îc quy ®Þnh trong ®Þnh møc dù to¸n x©y dùng c¬ b¶n. j GVL - Gi¸ cña mét ®¬n vÞ vËt liÖu chÝnh thø j tÝnh b×nh qu©n ®Õn hiÖn tr−êng x©y dùng (®ång). K VL - HÖ sè tÝnh ®Õn chi phÝ vËt liÖu phô, vËt liÖu lu©n chuyÓn…so víi tæng chi phÝ vËt liÖu chÝnh quy ®Þnh trong ®Þnh møc dù to¸n x©y dùng c¬ b¶n cña c«ng t¸c hoÆc kÕt cÊu x©y dùng thø i (nÕu cã). Gi¸ vËt liÖu x©y dùng b×nh qu©n ®Õn hiÖn tr−êng x©y dùng ®−îc x¸c ®Þnh theo th«ng b¸o gi¸ cña Liªn së hoÆc theo b¶ng 1,2,3. b. Chi phÝ nh©n c«ng: n ∑ DM j j NCi = x DG NC x (1+f) (2-4) LD j =1 Trong ®ã: 22