i
MỤC LỤC
CHƯƠNG 1 CÁC TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA VẬT LIỆU XÂY DỰNG ................................... 1
1.1. TÍNH CHẤT VẬT LÝ CHỦ YẾU CỦA VẬT LIỆU XÂY DỰNG ...................................... 1
1.1.1. KHỐI LƯỢNG RIÊNG .................................................................................................................. 1
1.1.2. KHỐI LƯỢNG THỂ TÍCH ........................................................................................................... 2
1.1.3. ĐỘ ĐẶC, ĐỘ RỖNG, ĐỘ MỊN .................................................................................................... 3
1.1.4. ĐỘ ẨM ............................................................................................................................................... 3
1.1.5. ĐỘ HÚT NƯỚC .............................................................................................................................. 4
1.1.6. ĐỘ BÃO HÒA NƯỚC .................................................................................................................... 5
1.1.7. TÍNH THẤM NƯỚC ...................................................................................................................... 6
1.1.8. TÍNH TRUYỀN NHIỆT ................................................................................................................ 7
1.1.9. NHIỆT DUNG, TỶ NHIỆT ........................................................................................................... 8
1.1.10. TÍNH CHỐNG CHÁY, TÍNH CHỊU NHIỆT .......................................................................... 9
1.2. TÍNH CHẤT CƠ HỌC CHỦ YẾU CỦA VẬT LIỆU XÂY DỰNG .................................... 9
1.2.1. TÍNH BIẾN DẠNG ......................................................................................................................... 9
1.2.2. CƯỜNG ĐỘ ................................................................................................................................... 10
1.2.3. ĐỘ CỨNG ....................................................................................................................................... 14
1.2.4. ĐỘ MÀI MÒN ............................................................................................................................... 16
1.2.5. ĐỘ CHỐNG VA CHẠM .............................................................................................................. 16
1.2.6. ĐỘ HAO MÒN .............................................................................................................................. 17
CHƯƠNG 2 CHẤT KẾT DÍNH VÔ CƠ ......................................................................................18
2.1. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI ...........................................................................................18
2.1.1. Khái niệm ...................................................................................................................................... 18
2.1.2. Phân loại ........................................................................................................................................ 18
2.2. VÔI RẮN TRONG KHÔNG KHÍ.......................................................................................18
2.2.1. Khái niệm ...................................................................................................................................... 18
2.2.2. Các hình thức sử dụng vôi trong xây dựng .................................................................... 18
2.2.3. Công dụng và bảo quản .......................................................................................................... 19
2.3. XI MĂNG POOC LĂNG (PC – Portland Cements) ....................................................20
2.3.1. Khái niệm chung ........................................................................................................................ 20
2.3.2. Thành phần hóa học và thành phần khoáng vật ......................................................... 20
2.3.3. Sơ lược quá trình sản xuất .................................................................................................... 21
ii
2.3.4. Tính chất của xi măng pooc lăng ........................................................................................ 22
2.3.5. Đặc tính, sử dụng và bảo quản ............................................................................................ 30
2.4. XI MĂNG POOC LĂNG HỖN HỢP (PCB – Portland Cements Blended) ............31
2.4.1. Khái niệm ...................................................................................................................................... 31
2.4.2. Thành phần hóa học và thành phần khoáng vật ......................................................... 31
2.4.3. Tính chất cơ bản ........................................................................................................................ 31
2.4.4. Đặc tính, sử dụng và bảo quản ............................................................................................ 32
2.5. MỘT SỐ LOẠI XI MĂNG POOCLĂNG KHÁC ...............................................................32
2.5.1. Xi măng pooc lăng trắng (PCW – Portland Cements White).................................. 32
2.5.2. Xi măng pooclăng bền sunfat ............................................................................................... 33
2.5.3. Xi măng pooclăng ít tỏa nhiệt .............................................................................................. 34
CHƯƠNG 3 BÊ TÔNG VÀ VỮA XÂY DỰNG ...........................................................................36
3.1. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI BÊ TÔNG .........................................................................36
3.1.1. Khái niệm ...................................................................................................................................... 36
3.1.2. Phân loại ........................................................................................................................................ 36
3.2. VẬT LIỆU CHẾ TẠO BÊ TÔNG NẶNG ...........................................................................37
3.2.1. Xi măng .......................................................................................................................................... 37
3.2.2. Nước................................................................................................................................................ 38
3.2.3. Cốt liệu nhỏ: CÁT ....................................................................................................................... 39
3.2.4. Cốt liệu lớn: ĐÁ (SỎI) .............................................................................................................. 42
3.2.5. Phụ gia............................................................................................................................................ 44
3.3. TÍNH DẺO CỦA HỖN HỢP BÊ TÔNG ...........................................................................47
3.3.1. Các chỉ tiêu đánh giá tính dẻo .............................................................................................. 47
3.3.2. Các yếu tố ảnh hưởng tới tính dẻo của hỗn hợp bê tông ........................................ 51
3.3.3. Cơ sở để lựa chọn tính dẻo ................................................................................................... 52
3.4. TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA BÊ TÔNG ............................................................................52
3.4.1. Cường độ chịu lực ..................................................................................................................... 52
3.4.2. Tính thấm nước của bê tông ................................................................................................ 58
3.5. XÁC ĐỊNH THÀNH PHẦN VẬT LIỆU CHO BÊ TÔNG ...............................................60
3.5.1. Khái niệm ...................................................................................................................................... 60
3.5.2. Cách xác định thành phần vật liệu cho 1m3 bê tông bằng phương pháp tính
toán kết hợp với thực nghiệm ......................................................................................................... 60
3.5.3. Cách xác định thành phần vật liệu cho 1m3 bê tông bằng phương pháp tra bảng
kết hợp với thực nghiệm .................................................................................................................... 68
3.5.4. Hệ số sản lượng bê tông và ứng dụng .............................................................................. 69
iii
3.6. VỮA XÂY DỰNG ................................................................................................................70
3.6.1. Khái niệm và phân loại vữa xây dựng .............................................................................. 70
3.6.2. Vật liệu chế tạo vữa .................................................................................................................. 70
3.6.3. Các tính chất cơ bản của hỗn hợp vữa và vữa .............................................................. 72
3.6.4. Xác định thành phần vật liệu cho vữa .............................................................................. 74
3.6.5. Vữa khô chế tạo sẵn ................................................................................................................. 75
CHƯƠNG 4 MỘT SỐ LOẠI VẬT LIỆU XÂY DỰNG KHÁC ...................................................76
4.1. VẬT LIỆU KIM LOẠI VÀ HỢP KIM ...............................................................................76
4.1.1. Khái niệm chung ........................................................................................................................ 76
4.1.2. Thép xây dựng ............................................................................................................................ 76
4.1.3. Hợp kim ......................................................................................................................................... 80
4.2. VẬT LIỆU ĐÁ THIÊN NHIÊN ..........................................................................................81
4.2.1. Khái niệm và phân loại ........................................................................................................... 81
4.2.2. Các loại sản phẩm vật liệu đá thiên nhiên ...................................................................... 81
4.2.3. Một số loại đá thiên nhiên thường dùng trong xây dựng ....................................... 82
4.3. VẬT LIỆU GỐM XÂY DỰNG ............................................................................................85
4.3.1. Khái niệm và phân loại ........................................................................................................... 85
4.3.2. Các loại sản phẩm gốm xây dựng thông thường ......................................................... 85
4.4. VẬT LIỆU ĐÁ NHÂN TẠO KHÔNG NUNG ...................................................................91
4.4.1. Gạch bê tông tự chèn (TCVN 6476:1999) ...................................................................... 91
4.4.2. Gạch blốc bê tông (TCVN 6477:1999) ............................................................................. 93
CHƯƠNG 5 CÁC LOẠI ỐNG CẤP THOÁT NƯỚC ..................................................................94
5.1. ỐNG GANG ..........................................................................................................................94
5.1.1. Vật liệu và phương pháp chế tạo ........................................................................................ 94
5.1.2. Phân loại ........................................................................................................................................ 96
5.1.3. Yêu cầu kỹ thuật ........................................................................................................................ 98
5.1.4. Ưu nhược điểm ........................................................................................................................ 101
5.1.5. Phạm vi sử dụng ...................................................................................................................... 101
5.1.6. Bảo quản và vận chuyển ...................................................................................................... 101
5.2. Ống thép .......................................................................................................................... 101
5.2.1. Vật liệu và phương pháp chế tạo ...................................................................................... 101
5.2.2. Phân loại ...................................................................................................................................... 102
5.2.3. Yêu cầu kỹ thuật ...................................................................................................................... 102
5.2.4. Ưu nhược điểm ........................................................................................................................ 104
iv
5.2.5. Phạm vi sử dụng ...................................................................................................................... 104
5.2.6. Ăn mòn kim loại và biện pháp chống ăn mòn ............................................................ 104
5.3. Một số loại ống hợp kim khác .................................................................................. 106
5.3.1. Ống hợp kim đồng .................................................................................................................. 106
5.3.2. Ống hợp kim nhôm ................................................................................................................. 106
5.4. ỐNG BÊ TÔNG CỐT THÉP ........................................................................................... 106
5.4.1. Vật liệu và phương pháp chế tạo ...................................................................................... 106
5.4.2. Khái niệm, phân loại về ống bê tông cốt thép thoát nước (ống cống): ........... 108
5.4.3. Yêu cầu kỹ thuật đối với ống bê tông cốt thép thoát nước (ống cống): .......... 112
5.4.4. Ưu nhược điểm ........................................................................................................................ 115
5.4.5. Phạm vi sử dụng ...................................................................................................................... 115
5.4.6. Bảo quản và vận chuyển ...................................................................................................... 115
5.4.7. Phương pháp kiểm tra một số chỉ tiêu cơ lý chủ yếu .............................................. 116
5.5. ỐNG NHỰA ...................................................................................................................... 121
5.5.1. Vật liệu chế tạo ......................................................................................................................... 121
5.5.2. Phân loại ống nhựa ................................................................................................................. 122
5.5.3. Đặc tính, ưu nhựơc điểm và phạm vi sử dụng của một số loại ống nhựa ...... 123
5.5.4. Ưu nhược điểm chung của ống nhựa ............................................................................. 125
5.5.5. Phạm vi sử dụng ...................................................................................................................... 125
5.6. MỘT SỐ LOẠI ỐNG KHÁC ............................................................................................ 126
5.6.1. Ống sành và phụ tùng (TCVN 3786:1994) ................................................................... 126
5.6.2. Ống ximăng-amimăng ........................................................................................................... 127
CHƯƠNG 6 MỘT SỐ LOẠI VẬT LIỆU CHUYÊN NGÀNH CẤP THOÁT NƯỚC ........... 128
6.1. VẬT LIỆU ĐỠ .................................................................................................................. 128
6.1.1. Khái niệm và phân loại ......................................................................................................... 128
6.1.2. Yêu cầu kỹ thuật của sỏi đỡ ................................................................................................ 128
6.2. VẬT LIỆU LỌC ................................................................................................................. 129
6.2.1. Khái niệm và phân loại ......................................................................................................... 129
6.2.2. Yêu cầu kỹ thuật của vật liệu lọc dạng hạt ................................................................... 129
6.2.3. Đóng gói, vận chuyển và bảo quản vật liệu lọc .......................................................... 131
6.2.4. Qui trình xác định các đặc tính kỹ thuật của sỏi đỡ và vật liệu lọc dạng hạt 131
6.3. VỮA XI MĂNG- AMIĂNG .............................................................................................. 134
6.3.1. Thành phần ................................................................................................................................ 134
6.3.2. Công dụng ................................................................................................................................... 134
