ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG THƢƠNG MẠI VÀ DU LỊCH HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH
Môn học:
DU LỊCH SINH THÁI
Ngành:
QUẢN TRỊ DỊCH VỤ DU LỊCH VÀ LỮ HÀNH
Trình độ:
CAO ĐẲNG
(Ban hành theo Quyết định số:)
HÀ NỘI, 2019
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
GIẢI TH CH CHỮ VI T T T
DLCĐ
Du lịch cộng đồng
DLST
Du lịch sinh thái
ILO
Tổ chức Lao động Quốc tế
IUCN
Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế
KBTTN
Khu bảo tồn thiên nhiên
KBT
Khu Bảo tồn
NGO
Tổ chức Phi Chính phủ
UNDP
Chư ng trình Phát triển Liên Hợp Quốc
UNEP
Chư ng trình Môi trường Liên Hợp Quốc
UNWTO
Tổ chức Du lịch Thế giới
VQG
Vườn quốc gia
WWF
Quỹ Bảo tồn Thiên nhiên Thế giới
LỜI GIỚI THIỆU
Trong vài th p k g n đ y, DLST được coi như là một hiện tượng với xu
thế ngày càng phát triển nhiều quốc gia trên thế giới và thu h t được s quan
t m rộng r i của các t ng lớp x hội, đặc biệt đối với nh ng người có nhu c u du
lịch, ngh dư ng tại các điểm du lịch thiên nhiên. Ngoài ngh a góp ph n bảo
tồn t nhiên, s đa dạng sinh học và v n hóa cộng đồng, việc phát triển DLST
đ và đang mang lại nh ng nguồn lợi kinh tế, tạo c hội t ng thêm việc làm và
n ng cao thu nh p cho các cộng đồng người d n địa phư ng, nhất là các cộng
đồng vùng s u, vùng xa, vùng h o lánh n i có các sinh cảnh thiên nhiên ngoại
mục, hấp d n. Ngoài ra, DLST c n góp ph n vào việc n ng cao d n trí và sức
kh e cộng đồng thông qua các hoạt động giáo dục môi trường, v n hóa, lịch sử
và ngh ng i giải trí.
N m vành đai khí h u nhiệt đới gió mùa, n i có nhiều cảnh quan đặc
s c và hệ sinh thái điển hình, với nền v n hóa đa dạng, giàu bản s c của 54 d n
tộc anh em, Việt Nam có tiềm n ng lớn và đặc s c cho phát triển DLST. Hiện
nay, hoạt động DLST đ được tổ chức khai thác, sử dụng một số khu v c giàu
tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là tại các VQG và KBTTN. Tuy nhiên, cho đến
nay, việc phát triển loại hình du lịch này c n gặp nhiều bất c p, chưa có s
thống nhất chung về nội hàm và cách thức th c hiện.
Xuất phát t th c tế đó, giáo trình này được biên soạn d a trên việc tổng
hợp các tài liệu về DLST trong và ngoài nước c ng như kinh nghiệm bản th n
của tác giả. Mục đích của giáo trình nh m cung cấp cho các các giảng viên, sinh
viên và các cán bộ liên quan nh ng hiểu biết c bản DLST, các nội dung chủ
yếu của DLST. Đồng thời, tài liệu c ng cố g ng sử dụng cách tiếp c n th n thiện
nhất b ng cách cung cấp các ví dụ th c tế để người đọc tham khảo, trên c s đó
có liên hệ và ứng dụng vào tình hình th c tế. Trên c s các nội dung được cung
cấp và cách tiếp c n của tài liệu.
Hy vọng r ng t p giáo trình c ng sẽ h u ích đối với nh ng người hoạt
động trong l nh v c du lịch sinh thái.
Trong quá trình biên soạn giáo trình này, tác giả c ng nh n được nhiều
kiến đóng góp của các thành viên trong khoa, các giảng viên cùng giảng dạy và
các thành viên trong hội đồng th m định để giáo trình có thể hoàn thiện h n.
Ch ng tôi xin tr n trọng cảm n nh ng kiến đóng góp qu báu đó.
Khuôn khổ giáo trình thì hạn chế, kiến thức của người viết c ng có hạn
mà th c ti n phát triển du lịch sinh thái lại di n ra rất phong ph và đa dạng, do
v y nh ng sai sót trong biên t p là khó tránh kh i. Tác giả xin cảm n và mong
muốn nh n được s ch bảo, góp của các nhà khoa học, đồng nghiệp, độc giả,
và nh ng người quan t m.
Chủ biên
MỤC LỤC
Chƣơng 1. TỔNG QUAN DU LỊCH SINH THÁI ........................................... 2
1. S h i n h DLST .............................................................. 2
2. Khái niệm về du lịch sinh thái ................................................................................5
Định ngh a về DLST ......................................................................................................5
3. C ƣng ơ n DLST ................................................................. 6
4. Nguyên t c của Du lịch sinh thái. ...........................................................................7
5. DLST và các loại hình du lịch khác .................................................................... 11
6. Các bên tham gia vào DLST ................................................................................ 13
Chƣơng PHÁT TRI N DU LỊCH SINH THÁI TẠI CÁC HU BẢO
TỒN THIÊN NHIÊN ........................................................................................ 19
1. C s pháp l về du lịch sinh thái trong các KBTTN ........................................... 19
2. Vai tr của DLST tại các KBTTN. ........................................................................ 22
3. Lợi ích và hạn chế của DLST các KBTTN ..................................................... 22
4. C h n nh ng ƣờng nh ng i h DLST h BTTN 24
5. S quan t m của các bên đối với du lịch các KBTTN .................................... 25
6. C i n h n h h i BTTN ............................... 26
7. Nh ng đặc điểm của VQG KBTTN để phát triển DLST .............................. 31
8. Q h h h i n DLST VQG BTT .................................. 32
Chƣơng 3 DU LỊCH SINH THÁI VÀ CỘNG ĐỒNG ĐỊA PHƢƠNG ...... 42
Mục tiêu của chư ng: .................................................................................................. 42
1. Cộng đồng địa phư ng ......................................................................................... 42
2. Đặc điểm của cộng đồng địa phư ng tại các VQG và KBTTN Việt Nam ... 42
3. Du lịch cộng đồng ................................................................................................ 43
4. Vai tr của cộng đồng địa phư ng trong phát triển DLST ................................ 43
5. Các ảnh hư ng tiềm tàng của DLST tới cộng đồng địa phư ng ....................... 44
6. S tham gia của cộng đồng địa phư ng vào phát triển DLST .......................... 48
7. L p kế hoạch phát triển du lịch với s tham gia của cộng đồng ....................... 49
Chƣơng 4. DI N GIẢI M I TRƢỜNG VỚI HOẠT ĐỘNG DU LỊCH
SINH THÁI ........................................................................................................ 53
Mục tiêu của chư ng: .................................................................................................. 53
1. Khái niệm di n giải môi trường ........................................................................... 53
2. S hình thành và phát triển hoạt động di n giải môi trường trên thế giới ........ 53
3. Nh ng nguyên t c đảm bảo tính hiệu quả của hoạt động di n giải môi trường 54
4. Vai tr của hoạt động di n giải môi trường với DLST ...................................... 57
5. Đối tượng của hoạt động di n giải môi trường trong DLST ............................. 60
6. Các hình thức di n giải ......................................................................................... 61
Chƣơng 5 VAI TR NHIỆM VỤ C A HƢỚNG D N VIÊN DU LỊCH. 65
SINH THÁI ........................................................................................................ 65
1. Khái niệm hướng d n viên du lịch. ..................................................................... 65
2. Vai tr của hướng d n viên trong DLST ............................................................ 65
3. Yêu c u c n có đối với hướng d n viên DLST ................................................ 67
4. Nhiệm vụ của hướng d n viên DLST ................................................................. 69
5. X y d ng bài thuyết minh DLST ........................................................................ 70
TÀI LIỆU THAM HẢO ............................................................................... 72
