Giáo trình quy hoạch và thiết kế hệ thống thủy lợi - Chương 10

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

175
lượt xem 46
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tính toán phối hợp nguồn nước công trình đầu mối 10.1. Mục đích, ý nghĩa và các tài liệu cần thiết cho tính toán 10.1.1. Mục đích và ý nghĩa Công trình đầu mối là công trình quan trọng của hệ thống thuỷ lợi, công trình đầu mối quyết định khả năng phục vụ của hệ thống. Tính toán phối hợp nguồn nước tại công trình đầu mối là tính toán phối hợp giữa nguồn nước và quy mô kích thước công trình đầu mối để xác định ra khả năng lấy nước vào hệ thống. Tính toán phối hợp nguồn...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình quy hoạch và thiết kế hệ thống thủy lợi - Chương 10

329 Ch−¬ng 10 - TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi Ch−¬ng 10 TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi 10.1. Môc ®Ých, ý nghÜa vµ c¸c tµi liÖu cÇn thiÕt cho tÝnh to¸n 10.1.1. Môc ®Ých vµ ý nghÜa C«ng tr×nh ®Çu mèi lµ c«ng tr×nh quan träng cña hÖ thèng thuû lîi, c«ng tr×nh ®Çu mèi quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng phôc vô cña hÖ thèng. TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ tÝnh to¸n phèi hîp gi÷a nguån n−íc vµ quy m« kÝch th−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi ®Ó x¸c ®Þnh ra kh¶ n¨ng lÊy n−íc vµo hÖ thèng. TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi nh»m môc ®Ých: - X¸c ®Þnh kÝch th−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi cña nh÷ng hÖ thèng ®−îc b¾t ®Çu quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ. - KiÓm tra kÝch th−íc vµ kh¶ n¨ng lÊy n−íc cña c«ng tr×nh ®Çu mèi ®èi víi nh÷ng hÖ thèng t−íi ®· cã s½n nh»m t×m ra c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng tr×nh ®Çu mèi. NÕu kh¶ n¨ng lÊy n−íc cña c«ng tr×nh ®Çu mèi lín so víi yªu cÇu, ta cã thÓ më réng diÖn tÝch phô tr¸ch t−íi cña hÖ thèng hoÆc ®¸p øng c¸c yªu cÇu dïng n−íc kh¸c trong khu vùc. Ng−îc l¹i, nÕu kh¶ n¨ng lÊy n−íc cña c«ng tr×nh ®Çu mèi nhá h¬n yªu cÇu n−íc cña hÖ thèng cã thÓ ®Ò xuÊt c¸c ph−¬ng ¸n nh− më réng kÝch th−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi, bæ sung b»ng c¸c nguån n−íc kh¸c hoÆc gi¶m bít yªu cÇu n−íc cña hÖ thèng. - Trong qu¸ tr×nh qu¶n lý, phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi cho mçi n¨m cô thÓ, nh»m ®−a ra kÕ ho¹ch ph©n phèi n−íc cho hÖ thèng phï hîp víi ®iÒu kiÖn nguån n−íc thùc tÕ cña nh÷ng n¨m ®ã. ChÝnh v× vËy, tÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi cã ý nghÜa rÊt lín trong c«ng t¸c quy ho¹ch, thiÕt kÕ, c¶i tiÕn n©ng cÊp vµ vËn hµnh qu¶n lý c¸c hÖ thèng thuû lîi. Tuú theo biÖn ph¸p lÊy n−íc vµ h×nh thøc c«ng tr×nh ®Çu mèi mµ cã nhiÒu tr−êng hîp tÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi kh¸c nhau: - TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ cèng lÊy n−íc tù ch¶y kh«ng cÇn ®Ëp d©ng. - TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ cèng lÊy n−íc tù ch¶y kÕt hîp víi ®Ëp d©ng. - TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ hå chøa. - TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ tr¹m b¬m.
330 Quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng thñy lîi 10.1.2. C¸c tµi liÖu cÇn thiÕt dïng cho tÝnh to¸n 1. Tµi liÖu vÒ nguån n−íc Khi c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ c¸c c«ng tr×nh lÊy n−íc ven s«ng, tµi liÖu vÒ nguån n−íc bao gåm: - Qu¸ tr×nh l−u l−îng cña s«ng (QS ~ t); - Qu¸ tr×nh mùc n−íc cña s«ng (HS ~ t). Khi c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ hå chøa, tµi liÖu vÒ nguån n−íc bao gåm: - Qu¸ tr×nh l−u l−îng hoÆc ®é s©u dßng ch¶y t¹i mÆt c¾t x©y dùng ®Ëp ch¾n n−íc; - C¸c ®−êng ®Æc tr−ng lßng hå W ~ Z vµ ω ~ Z. 2. Tµi liÖu vÒ yªu cÇu n−íc cña hÖ thèng - Qu¸ tr×nh l−u l−îng yªu cÇu t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi Qyc ~ t. - Qu¸ tr×nh mùc n−íc yªu cÇu t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi Hyc ~ t. Qu¸ tr×nh yªu cÇu n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi ph¶i lµ yªu cÇu n−íc tæng hîp cña c¸c ngµnh dïng n−íc trong hÖ thèng nh− n«ng nghiÖp, sinh ho¹t, c«ng nghiÖp, thuû ®iÖn, giao th«ng thuû... - Quy m«, kÝch th−íc cña kªnh dÉn n−íc sau c«ng tr×nh ®Çu mèi. 3. Tµi liÖu vÒ ®Þa h×nh ®Þa chÊt t¹i khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh ®Çu mèi - B×nh ®å khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh ®Çu mèi. - MÆt c¾t däc, mÆt c¾t ngang ®o¹n s«ng x©y dùng c«ng tr×nh ®Çu mèi. - CÊu t¹o ®Þa chÊt t¹i khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh ®Çu mèi. 10.2. TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc khi c«ng tr×nh lÊy n−íc tù ch¶y trªn s«ng 10.2.1. C¸c tr−êng hîp tÝnh to¸n 1. C«ng tr×nh ®Çu mèi lµ cèng lÊy n−íc tù ch¶y + Tr−êng hîp l−u l−îng lÊy vµo hÖ thèng ≤ (15 ÷ 20)% l−u l−îng cña s«ng. + Tr−êng hîp l−u l−îng lÊy vµo hÖ thèng > (15 ÷ 20)% l−u l−îng cña s«ng. 2. C«ng tr×nh ®Çu mèi lµ cèng lÊy n−íc kÕt hîp ®Ëp d©ng 10.2.2. Ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n Cã 2 ph−¬ng ph¸p: 1. Ph−¬ng ph¸p gi¶i tÝch. 2. Ph−¬ng ph¸p ®å thÞ.
331 Ch−¬ng 10 - TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi 10.2.3. TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc khi c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ cèng lÊy n−íc tù ch¶y, l−u l−îng lÊy vµo ≤ (15 ÷ 20)% l−u l−îng cña s«ng QS 1. S¬ ®å tÝnh (h×nh 10.1) 2. Ph−¬ng ph¸p gi¶i tÝch Trªn c¬ së gi¶ thiÕt kÝch th−íc cña cèng ®Çu mèi, qu¸ tr×nh l−u l−îng vµ mùc n−íc cña s«ng, kh¶ n¨ng dÉn n−íc cña kªnh; dùa vµo quy luËt dßng ch¶y qua cèng vµ quan hÖ gi÷a cao tr×nh mùc n−íc ngoµi s«ng víi cao tr×nh mùc n−íc trªn kªnh dÉn sau cèng, cã thÓ tÝnh to¸n ®−îc qu¸ tr×nh l−u l−îng cã kh¶ n¨ng lÊy vµo hÖ thèng. Tõ ®ã, so s¸nh víi qu¸ tr×nh l−u l−îng yªu cÇu cña hÖ thèng ®Ó cã nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vÒ kÝch th−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi. H×nh 10.1: S¬ ®å tÝnh to¸n Qu¸ tr×nh tÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i cèng tù ch¶y ®Çu mèi cã thÓ tiÕn hµnh theo c¸c b−íc sau: 1. Chän tr−êng hîp tÝnh to¸n: §Ó tÝnh to¸n hoÆc kiÓm tra kÝch th−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi th−êng ph¶i chän tr−êng hîp bÊt lîi, ®Êy lµ thêi ®iÓm cã l−u l−îng yªu cÇu cña hÖ thèng t−¬ng ®èi lín vµ mùc n−íc ngoµi s«ng t−¬ng ®èi thÊp, tõ ®©y cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc trÞ sè l−u l−îng yªu cÇu dïng cho tÝnh to¸n Qyc. 2. Tõ gi¸ trÞ l−u l−îng yªu cÇu qua cèng vµo kªnh dÉn ®Çu mèi, trªn c¬ së mÆt c¾t kªnh ®· ®−îc x¸c ®Þnh, cã thÓ tÝnh to¸n ®é s©u mùc n−íc trong kªnh hk. 3. Gi¶ thiÕt chiÒu réng cèng b (trong tr−êng hîp ph¶i x¸c ®Þnh quy m« kÝch th−íc c«ng tr×nh cho dù ¸n chuÈn bÞ ®Çu t−). 4. Dùa vµo c«ng thøc tÝnh to¸n l−u l−îng ch¶y qua cèng tÝnh to¸n ®é chªnh lÖch mùc n−íc yªu cÇu (ΔZ) gi÷a th−îng l−u vµ h¹ l−u cèng ®Çu mèi: Q yc = M.b.h k ΔZ víi M = m 2g vµ b lµ bÒ réng cèng 2 ⎞ ⎛ Q yc ⎟ ΔZ = ⎜ ⎟ ⎜ M.b.h ⎠ ⎝ k 5. TÝnh to¸n cao tr×nh mùc n−íc s«ng yªu cÇu nh»m b¶o ®¶m l−u l−îng qua cèng Qyc: Z Sc = Z dc + h k + ΔZ y yc 6. So s¸nh cao tr×nh mùc n−íc s«ng yªu cÇu theo tÝnh to¸n ( Z S ) víi cao tr×nh mùc n−íc s«ng t−¬ng øng t¹i thêi ®iÓm tÝnh to¸n (ZS). NÕu ZS - Z Sc ≤ ⎪ε⏐ th× viÖc gi¶ thiÕt chiÒu y réng cèng b lµ hîp lý, nÕu chªnh lÖch gi÷a mùc n−íc s«ng yªu cÇu theo tÝnh to¸n vµ mùc n−íc s«ng t¹i thêi ®iÓm tÝnh to¸n qu¸ lín ta ph¶i gi¶ thiÕt b kh¸c vµ tÝnh to¸n l¹i tõ ®Çu.
332 Quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng thñy lîi 7. Víi chiÒu réng cèng b ®· ®−îc x¸c ®Þnh, tÝnh to¸n kiÓm tra cao tr×nh mùc n−íc s«ng ë c¸c thêi ®o¹n kh¸c trong n¨m víi ®iÒu kiÖn cÇn ph¶i tho¶ m·n lµ: ZS ≥ Z S . yc Trong tr−êng hîp c«ng tr×nh ®Çu mèi ®· cã, muèn x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng lÊy n−íc qua cèng chóng ta cã thÓ sö dông c«ng thøc tÝnh to¸n l−u l−îng dßng ch¶y qua cèng, quan hÖ gi÷a mùc n−íc s«ng víi mùc n−íc trªn kªnh vµ ®−êng qu¸ tr×nh mùc n−íc vµ l−u l−îng trªn s«ng: Q k = M.b.h k ΔZ víi M = m 2g (*) ZS = Z®c + hk + ΔZ víi M = m 2g (**) Tõ c¸c ph−¬ng tr×nh trªn, ®Ó tÝnh to¸n ®−îc l−u l−îng cã thÓ lÊy vµo hÖ thèng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ ë mét thêi ®iÓm nµo ®Êy, cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p thö dÇn. Tr−íc hÕt gi¶ thiÕt mét gi¸ trÞ Qk v× mÆt c¾t kªnh ®· x¸c ®Þnh nªn sÏ cã mét gi¸ trÞ hk t−¬ng øng, dùa vµo ph−¬ng tr×nh (*) tÝnh to¸n ®−îc ΔZ vµ th«ng qua ph−¬ng tr×nh (**) x¸c ®Þnh ®−îc ZS. Tõ ZS ®· tÝnh to¸n ®−îc so s¸nh víi cao tr×nh mùc n−íc s«ng thùc tÕ ë thêi ®iÓm t−¬ng øng, nÕu kh«ng sai kh¸c th× l−u l−îng Qk gi¶ thiÕt chÝnh lµ l−u l−îng ch¶y qua cèng tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn ®· ®−îc x¸c ®Þnh trong thêi ®iÓm tÝnh to¸n. NÕu cao tr×nh mùc n−íc s«ng tÝnh to¸n ra ZS sai kh¸c víi mùc n−íc s«ng thùc tÕ t¹i thêi ®iÓm chän tÝnh to¸n, chøng tá Qk kh«ng ph¶i nghiÖm cña bµi to¸n, ph¶i gi¶ thiÕt l¹i Qk vµ tÝnh to¸n l¹i tõ ®Çu. C¸ch tÝnh to¸n trªn ®−îc ¸p dông tÝnh cho nhiÒu thêi ®iÓm kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh mùc n−íc s«ng, chóng ta sÏ ®−îc qu¸ tr×nh l−u l−îng cã thÓ lÊy vµo hÖ thèng. So s¸nh qu¸ tr×nh l−u l−îng cã kh¶ n¨ng lÊy vµo hÖ thèng víi qu¸ tr×nh l−u l−îng yªu cÇu cña hÖ thèng ®Ó rót ra nh÷ng nhËn xÐt, kÕt luËn vµ nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp ¸p dông ë hÖ thèng. 3. Ph−¬ng ph¸p ®å thÞ Tr×nh tù tÝnh to¸n: 1. VÏ ®−êng quan hÖ Qk ~ hk theo ph−¬ng ph¸p ®èi chiÕu víi mÆt c¾t thuû lùc lîi nhÊt. Dùa vµo ®−êng (Qyc ~ t), gi¶ thiÕt Qk ®Ó t×m hk theo ph−¬ng ph¸p trªn vµ ta x©y dùng ®−îc ®−êng quan hÖ Qk ~ hk (h×nh 10.2). 2. VÏ ®−êng quan hÖ Qk ~ ZS Víi s¬ ®å dßng ch¶y tõ s«ng qua cèng vµo hÖ thèng (h×nh 10.1) chóng ta cã c«ng thøc tÝnh H×nh 10.2: Quan hÖ Qk ~ hk to¸n l−u l−îng ch¶y qua cèng lÊy n−íc ®Çu mèi vµ biÓu thøc quan hÖ gi÷a cao tr×nh mùc n−íc s«ng víi chiÒu s©u mùc n−íc qua cèng vµ chªnh lÖch mùc n−íc th−îng h¹ l−u cèng nh− sau:
333 Ch−¬ng 10 - TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi Q k = M.b.h k ΔZ víi M = m 2g (10.1) ZS = Z®c + hk + ΔZ (10.2) trong ®ã: Qk - l−u l−îng ch¶y qua cèng; b - chiÒu réng cña cèng; hk - chiÒu s©u mùc n−íc trong kªnh; ΔZ - ®é chªnh lÖch gi÷a mùc n−íc s«ng vµ mùc n−íc kªnh ; ZS - cao tr×nh mùc n−íc s«ng; Z®c - cao tr×nh ®¸y cèng ë ®©y chóng ta coi cao tr×nh ®¸y cèng b»ng cao tr×nh ®¸y kªnh. Víi mçi Qk ta cã ngay ®é s©u mùc n−íc trong kªnh hk t−¬ng øng ®−îc x¸c ®Þnh tõ quan hÖ gi÷a l−u l−îng mùc n−íc trong kªnh khi mÆt c¾t kªnh ®· ®−îc x¸c ®Þnh. Tõ ph−¬ng tr×nh (10.1) khi cã Qk vµ hk cã thÓ ZS tÝnh ®−îc mùc n−íc ΔZ t−¬ng øng. Tõ ph−¬ng tr×nh (10.2) khi cã ΔZ vµ hk cã thÓ tÝnh ®−îc ZS t−¬ng øng. Nh− vËy, nÕu gi¶ thiÕt nhiÒu gi¸ trÞ Qki kh¸c nhau, th«ng qua ph−¬ng tr×nh (10.1) vµ (10.2) cã thÓ Qk tÝnh to¸n ®−îc nhiÒu ZSi vµ chóng ta x©y dùng ®−îc H×nh 10.3: Quan hÖ Qk ~ ZS quan hÖ gi÷a l−u l−îng ch¶y qua cèng vµo hÖ thèng vµ cao tr×nh mùc n−íc s«ng Qk ~ ZS. TÝnh to¸n phèi hîp: Trªn hÖ to¹ ®é §Ò c¸c chóng ta tiÕn hµnh vÏ c¸c ®−êng quan hÖ nh− sau: Qk II I (Qk ~ t)cã kh¶ n¨ng lÊy (Qyc ~ t)yªu cÇu ZS t 0 (QS ~ t)®Õn III IV QS H×nh 10.4: BiÓu ®å tÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc khi c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ cèng lÊy n−íc, l−u l−îng lÊy vµo Qk ≤ (15 ÷ 20)%QS
334 Quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng thñy lîi - VÏ ®−êng qu¸ tr×nh l−u l−îng yªu cÇu Qyc ~ t vµo gãc phÇn t− thø I. - VÏ ®−êng qu¸ tr×nh l−u l−îng cña s«ng QS ~ t víi tÇn suÊt thiÕt kÕ vµo gãc phÇn t− thø IV. - VÏ ®−êng quan hÖ gi÷a l−u l−îng vµ mùc n−íc s«ng QS ~ ZS vµo gãc phÇn t− thø III. - VÏ ®−êng quan hÖ gi÷a l−u l−îng kªnh vµ mùc n−íc s«ng Qk ~ ZS vµo gãc phÇn t− thø II. Tõ biÓu ®å trªn h×nh 10.4, víi mçi gi¸ trÞ l−u l−îng cña s«ng trªn ®−êng qu¸ tr×nh l−u l−îng t¹i gãc phÇn t− sè IV dãng sang gãc phÇn t− thø III trªn ®−êng quan hÖ QS ~ ZS ta x¸c ®Þnh ®−îc gi¸ trÞ ZS t−¬ng øng, cã ZS dãng lªn gãc phÇn t− sè II trªn ®−êng quan hÖ Qk ~ ZS, cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc l−u l−îng cã kh¶ n¨ng lÊy n−íc qua cèng t−¬ng øng Qk. Víi biÓu ®å vµ c¸ch tÝnh to¸n phèi hîp trªn, tõ qu¸ tr×nh mùc n−íc s«ng ®· biÕt QS ~ t cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc qu¸ tr×nh l−u l−îng cã kh¶ n¨ng lÊy qua cèng vµo hÖ thèng Qk ~ t ë gãc phÇn t− thø nhÊt ®Ó so s¸nh víi qu¸ tr×nh l−u l−îng yªu cÇu Qyc ~ t. - Trong tr−êng hîp ph¶i x¸c ®Þnh quy m« kÝch th−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi cho nh÷ng hÖ thèng ®−îc lËp dù ¸n ®Çu t−. Tr−íc hÕt chóng ta ph¶i gi¶ thiÕt chiÒu réng cña cèng b ®Ó cã ph−¬ng tr×nh (10.1) tÝnh to¸n l−u l−îng ch¶y qua cèng. Sau khi tÝnh to¸n phèi hîp, x¸c ®Þnh ®−îc qu¸ tr×nh l−u l−îng cã kh¶ n¨ng lÊy vµo hÖ thèng Qk ~ t nÕu phï hîp th× viÖc gi¶ thiÕt b lµ hîp lý, chóng ta cã thÓ lÊy trÞ sè b lµ chiÒu réng cña cèng ®Çu mèi. NÕu ®−êng qu¸ tr×nh Qk ~ t nhá h¬n hoÆc qu¸ lín h¬n ®−êng qu¸ tr×nh l−u l−îng yªu cÇu Qyc ~ t, chóng ta ph¶i gi¶ thiÕt l¹i chiÒu réng cèng b vµ tiÕn hµnh tÝnh to¸n l¹i tõ ®Çu. - Trong tr−êng hîp c«ng tr×nh ®Çu mèi ®· cã s½n, dùa vµo kÕt qu¶ so s¸nh gi÷a ®−êng qu¸ tr×nh l−u l−îng cã kh¶ n¨ng lÊy vµo hÖ thèng Qk ~ t vµ ®−êng qu¸ tr×nh l−u l−îng yªu cÇu cña hÖ thèng Qyc ~ t nh»m ®¸nh gi¸ l−îng thõa thiÕu n−íc qua mçi thêi kú trong n¨m ®Ó cã gi¶i ph¸p thÝch hîp khi cÇn quy ho¹ch c¶i tiÕn, n©ng cÊp hÖ thèng hoÆc cã kÕ ho¹ch ph©n phèi n−íc hîp lý trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh hÖ thèng. 10.2.4. TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc khi c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ cèng lÊy n−íc tù ch¶y, l−u l−îng lÊy vµo Qk > (15 ÷ 20)% QS 1. S¬ ®å tÝnh (h×nh 10.5) 2. Ph−¬ng ph¸p gi¶i tÝch Tr−êng hîp nµy do l−u l−îng lÊy vµo cèng lín nªn lµm gi¶m mùc n−íc s«ng tr−íc cèng. Mùc n−íc s«ng tr−íc cèng ®−îc x¸c ®Þnh theo hÖ thøc: ZTC = ZDC - Zn (10.3) ZDC - cao tr×nh mùc n−íc s«ng phÝa h¹ l−u cèng lÊy n−íc; Zn - ®é cao mùc n−íc s«ng håi phôc sau khi lÊy n−íc vµo cèng, ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
335 Ch−¬ng 10 - TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi 2 3 K Vdc Zn = (10.4) 2 (1 − K ) 2g Vdc - l−u tèc dßng ch¶y trªn s«ng phÝa h¹ l−u cèng; Qk K - tû sè l−u l−îng, K =
336 Quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng thñy lîi 4. X¸c ®Þnh trÞ sè cao tr×nh mùc n−íc s«ng tr−íc cèng Z * theo sù thay ®æi do ¶nh TC h−ëng cña viÖc lÊy n−íc vµo cèng. §é cao håi phôc cña mùc n−íc s«ng phÝa d−íi vÞ trÝ cèng lÊy n−íc ®−îc tÝnh b»ng c«ng thøc: 2 3 K Vdc Zn = 2 (1 − K ) 2g MÆt kh¸c, khi chän ®−îc tr−êng hîp tÝnh to¸n chóng ta còng cã c¸c trÞ sè Qk vµ QS x¸c Q ®Þnh, vµ tÝnh ®−îc c¸c gi¸ trÞ: K = k , Qdc = QS - Qk vµ tÝnh ®−îc c¸c trÞ sè ZDC, Vdc theo QS tµi liÖu thuû v¨n vµ mÆt c¾t s«ng. Nh− vËy cã thÓ tÝnh to¸n ®−îc gi¸ trÞ Zn t−¬ng øng. Cao tr×nh mùc n−íc s«ng tr−íc cèng Z * = ZDC – Zn. TC 5. So s¸nh gi¸ trÞ ZTC vµ Z * , nÕu sai kh¸c kh«ng ®¸ng kÓ th× chøng tá viÖc gi¶ thiÕt trÞ TC sè b lµ hîp lý vµ lÊy kÕt qu¶ ®ã lµ kÝch th−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi, nÕu sai kh¸c ph¶i gi¶ thiÕt l¹i b vµ tÝnh to¸n l¹i tõ ®Çu. 6. TÝnh to¸n kiÓm tra víi c¸c thêi ®iÓm kh¸c cña qu¸ tr×nh mùc n−íc s«ng víi ®iÒu kiÖn ph¶i tho¶ m·n Z * ≥ ZTC. TC Trong tr−êng hîp c«ng tr×nh ®Çu mèi ®· cã, viÖc tÝnh to¸n còng nh− trªn nh»m x¸c ®Þnh qu¸ tr×nh l−u l−îng cã kh¶ n¨ng lÊy vµo hÖ thèng ®Ó so s¸nh víi qu¸ tr×nh l−u l−îng yªu cÇu cña hÖ thèng nh»m ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p xö lý thÝch hîp. 3. Ph−¬ng ph¸p ®å thÞ Tr−êng hîp Qk ≥ (15 ÷ 20)%QS lµ tr−êng hîp l−u l−îng lÊy vµo hÖ thèng lµm ¶nh h−ëng tíi mùc n−íc s«ng t¹i n¬i x©y dùng c«ng tr×nh ®Çu mèi. V× vËy chóng ta ph¶i x¸c lËp ®−îc quan hÖ gi÷a l−u l−îng s«ng, l−u l−îng qua cèng vµ cao tr×nh mùc n−íc s«ng bÞ thay ®æi do ¶nh h−ëng cña viÖc lÊy n−íc vµo hÖ thèng. - X¸c ®Þnh quan hÖ Qk ~ ZTC Víi c«ng thøc ch¶y qua cèng vµ hÖ thøc liªn hÖ gi÷a chiÒu s©u n−íc ch¶y qua cèng, tæn thÊt qua cèng vµ cao tr×nh mùc n−íc tr−íc cèng ZTC chØ cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc ®−êng quan hÖ gi÷a l−u l−îng ch¶y qua cèng vµ cao tr×nh mùc n−íc tr−íc cèng Qk ~ ZTC th«ng qua c¸c ph−¬ng tr×nh cô thÓ sau: Q k = M.b.h k ΔZ (10.7) víi: M = m 2g vµ b lµ chiÒu réng cèng ZTC = Z®c + hk + ΔZ (10.8) Khi kÝch th−íc kªnh dÉn sau cèng ®· ®−îc x¸c ®Þnh, víi mçi gi¸ trÞ l−u l−îng ch¶y qua cèng vµo kªnh Qk ta cã ngay gi¸ trÞ hk t−¬ng øng, khi cã Qk vµ hk dùa vµo ph−¬ng tr×nh (10.7) cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc mét gi¸ trÞ ΔZ, cã ΔZ vµ hk dùa vµo ph−¬ng tr×nh (10.8) tÝnh to¸n ®−îc ZTC.
337 Ch−¬ng 10 - TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi Víi c¸ch tÝnh nh− trªn gi¶ thiÕt nhiÒu gi¸ trÞ Qk kh¸c nhau sÏ t×m ®−îc nhiÒu gi¸ trÞ ZTC t−¬ng øng. Nãi mét c¸ch kh¸c dùa vµo ph−¬ng tr×nh (10.7) vµ (10.8) ta cã thÓ x©y dùng ®−îc ®−êng quan hÖ Qk ~ ZTC. - X¸c ®Þnh quan hÖ Qk ~ QS ~ ZTC Khi l−u l−îng ch¶y qua cèng vµo hÖ thèng t−¬ng ®èi lín so víi l−u l−îng cña s«ng, mùc n−íc s«ng t¹i vÞ trÝ cöa cèng bÞ h¹ thÊp sau ®ã l¹i håi phôc mét trÞ sè Zn t¹i mÆt c¾t cña s«ng phÝa d−íi cèng (h×nh 10.5). §é cao håi phôc cña mùc n−íc s«ng Zn ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: 2 3 K Vdc Zn = (10.9) 2 (1 − K ) 2g Vdc - l−u tèc dßng ch¶y trªn s«ng phÝa d−íi cèng (m/s): Qk K= < 1 - tû sè gi÷a l−u l−îng lÊy vµo hÖ thèng vµ l−u l−îng s«ng QS Qk - l−u l−îng lÊy qua cèng vµo kªnh (m3/s); QS - l−u l−îng n−íc ®Õn cña s«ng (m3/s). Tõ s¬ ®å (h×nh 10.5) quan hÖ gi÷a cao tr×nh mùc n−íc s«ng phÝa d−íi cèng, ®é cao phôc håi vµ cao tr×nh mùc n−íc tr−íc cèng ®−îc biÓu diÔn b»ng hÖ thøc: ZTC = ZDC − Zn (10.10) ZTC - cao tr×nh mùc n−íc s«ng tr−íc cöa cèng; Zdc - cao tr×nh mùc n−íc s«ng t¹i mÆt c¾t phÝa d−íi cèng. Tõ ph−¬ng tr×nh (10.9) nÕu lÊy mét gi¸ trÞ Qk lµm th«ng sè, gi¶ thiÕt nhiÒu gi¸ trÞ QS kh¸c nhau, sÏ t×m ®−îc nhiÒu gi¸ trÞ l−u l−îng s«ng t¹i mÆt c¾t phÝa d−íi cèng Qdc. Dùa vµo tµi liÖu mÆt c¾t ngang cña s«ng cã Qdc x¸c ®Þnh ®−îc cao tr×nh mùc n−íc s«ng (Zdc) vµ tèc ®é dßng ch¶y trªn s«ng (Vdc) t¹i mÆt c¾t phÝa d−íi cèng. MÆt kh¸c víi nhiÒu gi¸ trÞ QS kh¸c nhau ta còng t×m ®−îc c¸c gi¸ trÞ K vµ nh− vËy sÏ t×m ®−îc nhiÒu gi¸ trÞ Zn. Khi ®· cã Zn vµ Zdc dùa vµo ph−¬ng tr×nh (10.10) cã thÓ t×m ®−îc c¸c gi¸ trÞ H×nh 10.6: Quan hÖ Qk ~ QS ~ ZTC ZTC t−¬ng øng. Nh− vËy dùa vµo hai ph−¬ng tr×nh (10.9) vµ (10.10) chóng ta cã thÓ x©y dùng ®−îc mét hä ®−êng quan hÖ Qk ~ QS ~ ZTC víi Qk lµm th«ng sè (h×nh 10.6).
338 Quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng thñy lîi - X©y dùng ®−êng quan hÖ Qk ~ ZS Chóng ta ®· cã: + §−êng quan hÖ Qk ~ ZTC (®−êng quan hÖ a) ®−îc x©y dùng dùa vµo ph−¬ng tr×nh (10.7) vµ (10.8). + §−êng quan hÖ Qk ~ QS ~ ZTC (®−êng quan hÖ b) ®−îc x©y dùng dùa vµo ph−¬ng tr×nh (10.9) vµ (10.10). + §−êng quan hÖ QS ~ ZS (®−êng quan hÖ c) do tµi liÖu ®o ®¹c thuû v¨n cung cÊp. Víi mçi trÞ sè Qk gi¶ thiÕt dùa vµo ®−êng quan hÖ (a) chóng ta t×m ®−îc gi¸ trÞ ZTC t−¬ng øng, khi cã cÆp trÞ sè Qk vµ ZTC tõ ®−êng quan hÖ (b) t×m ®−îc gi¸ trÞ QS vµ dùa vµo ®−êng quan hÖ (c) sÏ t×m d−îc trÞ sè ZS t−¬ng øng. H×nh 10.7: §å thÞ x¸c ®Þnh ®−êng Qk ~ ZS NÕu gi¶ thiÕt nhiÒu trÞ sè Qk kh¸c nhau, dùa vµo c¸c ®−êng quan hÖ (a), (b) vµ (c) sÏ t×m ®−îc c¸c trÞ sè ZS t−¬ng øng, cã nghÜa lµ chóng ta x©y dùng ®−îc quan hÖ Qk ~ ZS. §−a ®−êng quan hÖ nµy vµo gãc phÇn t− thø II cña biÓu ®å tÝnh to¸n phèi hîp tæng hîp ®Ó t×m ra qu¸ tr×nh l−u l−îng cã kh¶ n¨ng lÊy qua cèng vµo hÖ thèng trªn c¬ së ®−êng qu¸ tr×nh mùc n−íc s«ng t¹i vÞ trÝ x©y dùng cèng ®Çu mèi vµ chiÒu réng cèng b ®· ®−îc Ên ®Þnh. ViÖc so s¸nh ®−êng qu¸ tr×nh l−u l−îng cã kh¶ n¨ng lÊy vµo hÖ thèng víi ®−êng qu¸ tr×nh l−u l−îng yªu cÇu vµ viÖc sö dông c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®èi víi tõng môc ®Ých cô thÓ còng t−¬ng tù nh− tr−êng hîp ë trªn.
339 Ch−¬ng 10 - TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi 10.2.5. TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc khi c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ cèng lÊy n−íc tù ch¶y kÕt hîp ®Ëp d©ng 1. S¬ ®å tÝnh to¸n (h×nh 10.8) S«ng A-A A ZS ΔZ §Ëp d©ng HTr HTC Cèng ®Çu mèi hK KC Z®k P A ZC§ H×nh 10.8: S¬ ®å tÝnh to¸n 2. X¸c ®Þnh chiÒu cao ®Ëp d©ng Cã 2 tr−êng hîp tÝnh to¸n - Tr−êng hîp QS > Qyc §©y lµ tr−êng hîp l−u l−îng cña s«ng trong thêi kú nhá nhÊt còng lín h¬n l−u l−îng yªu cÇu lÊy vµo hÖ thèng, khi cã ®Ëp d©ng trong thêi gian lµm viÖc sÏ lu«n cã líp n−íc trµn trªn ®Ønh ®Ëp. V× vËy chiÒu cao cña ®Ëp ®−îc tÝnh to¸n ph¶i b¶o ®¶m d©ng mùc n−íc s«ng tíi mét cao tr×nh yªu cÇu trong tr−êng hîp bÊt lîi nhÊt. Mùc n−íc s«ng yªu cÇu ®−îc tÝnh to¸n theo c«ng thøc: Zyc = Zdc + hk + ΔZ Zyc - cao tr×nh mùc n−íc s«ng yªu cÇu; hk - chiÒu s©u mùc n−íc h¹ l−u cèng (chiÒu s©u mùc n−íc ®Çu kªnh tr−êng hîp cao tr×nh ®¸y kªnh b»ng cao tr×nh ®¸y cèng); ΔZ - chªnh lÖch mùc n−íc gi÷a th−îng vµ h¹ l−u cèng: 2 ⎛ Q yc ⎞ ΔZ = ⎜ ⎟ ⎜ M.b.h ⎟ ⎝ ⎠ k Qyc - l−u l−îng yªu cÇu øng víi tr−êng hîp thiÕt kÕ; b - chiÒu réng cèng lÊy n−íc ®Çu mèi. ChiÒu cao cña ®Ëp d©ng P ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: P = Zyc - ΔH - ZC§ ZC§ - cao tr×nh ch©n ®Ëp trµn (cao tr×nh ®¸y s«ng n¬i x©y dùng ®Ëp);
340 Quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng thñy lîi ΔH - chiÒu s©u cét n−íc trµn trªn ®Ønh ®Ëp: 2 ⎛ Q S − Q yc ⎞ 3 ΔH = ⎜ ⎟ ⎜ m 2g B ⎟ ⎝ d⎠ Bd - chiÒu dµi cña ®Ëp trµn ngang s«ng; m - hÖ sè l−u l−îng ch¶y qua ®Ëp trµn; QS - l−u l−îng cña s«ng øng víi tr−êng hîp thiÕt kÕ; Qyc - l−u l−îng yªu cÇu cña hÖ thèng øng víi tr−êng hîp thiÕt kÕ. - Tr−êng hîp QS = Qyc §©y lµ trong tr−êng hîp tÝnh to¸n thiÕt kÕ cã l−u l−îng s«ng b»ng l−u l−îng yªu cÇu lóc ®ã cao tr×nh ®Ønh ®Ëp d©ng ph¶i b»ng cao tr×nh mùc n−íc yªu cÇu, chiÒu cao ®Ëp ®−îc tÝnh to¸n b»ng c«ng thøc: P = Zyc − ZCD 3. Ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc a) Ph−¬ng ph¸p gi¶i tÝch C¸c b−íc tÝnh to¸n: 1. Dùa vµo ®−êng Qyc ~ t vµ QS ~ t chän tr−êng hîp tÝnh to¸n x¸c ®Þnh ®−îc Qyc vµ QS. 2. Gi¶ thiÕt chiÒu réng cña cèng b vµ chiÒu dµi cña ®Ëp trµn B®. 3. X¸c ®Þnh cao tr×nh mùc n−íc s«ng tr−íc cèng ZTC theo hÖ thøc dßng ch¶y qua cèng: Q yc = M.b.h k ΔZ ZTC = Zdc + hk + ΔZ 4. TÝnh cao tr×nh mùc n−íc s«ng tr−íc cèng theo líp n−íc trµn trªn ®Ønh ®Ëp Z* TC T¹i tr−êng hîp tÝnh to¸n ®· cã Qyc vµ QS nªn cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc l−u l−îng trµn qua ®Ëp trµn: QTr = QS − Qyc Dùa vµo c«ng thøc tÝnh to¸n l−u l−îng ch¶y qua ®Ëp trµn ®Ó x¸c ®Þnh chiÒu s©u líp n−íc trµn trªn ®Ønh ®Ëp: 2 2 ⎛ Q S − Q yc ⎞ ⎛ Q Tr ⎞ 3 3 ΔH = ⎜ =⎜ ⎜ mB 2g ⎟ ⎜ mB 2g ⎟ ⎟ ⎟ ⎝ ⎠ ⎝ ⎠ d d Cao tr×nh mùc n−íc s«ng tr−íc cèng: Z * = Zcd + P + ΔH TC 5. So s¸nh trÞ sè Z * vµ trÞ sè ZTC, nÕu sai sè kh«ng ®¸ng kÓ chøng tá viÖc gi¶ thiÕt TC kÝch th−íc cña cèng vµ ®Ëp trµn lµ tho¶ m·n.
341 Ch−¬ng 10 - TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi b) Ph−¬ng ph¸p ®å thÞ Sau khi cã ®Ëp th× ®−êng qu¸ tr×nh mùc n−íc s«ng còng nh− ®−êng quan hÖ gi÷a l−u l−îng vµ mùc n−íc trªn s«ng sÏ bÞ thay ®æi, v× vËy viÖc tÝnh to¸n phèi hîp ph¶i trªn c¬ së nh÷ng sù thay ®æi nµy. TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ cèng tù ch¶y cã kÕt hîp ®Ëp d©ng ®−îc tiÕn hµnh theo c¸c b−íc sau ®©y: 1. X©y dùng ®−êng quan hÖ gi÷a l−u l−îng s«ng vµ cao tr×nh mùc n−íc s«ng sau khi x©y dùng ®Ëp QS ~ Zsd: 3 Q S = m 2g B d ΔH KL 2 (10.11) Zsd = ZCD + P + ΔHKL (10.12) trong ®ã: ZS® - cao tr×nh mùc n−íc s«ng sau khi x©y dùng ®Ëp; Zc® - cao tr×nh ch©n ®Ëp; ZS® ΔHKL - chiÒu cao cét n−íc trµn trªn ®Ønh ®Ëp trong tr−êng hîp kh«ng lÊy n−íc vµo hÖ thèng. Víi mçi gi¸ trÞ QS tõ ph−¬ng tr×nh (10.11) ta sÏ t×m ®−îc trÞ sè ΔHKL t−¬ng øng, cã ΔHKL dùa vµo ph−¬ng tr×nh (10.12) tÝnh ®−îc trÞ sè Zsd t−¬ng øng. QS Nh− vËy nÕu gi¶ thiÕt nhiÒu trÞ sè QS dùa vµo H×nh 10.9: §−êng quan hÖ ZS® ~ QS ph−¬ng tr×nh (10.11) vµ (10.12) sÏ t×m ®−îc nhiÒu gi¸ trÞ Zsd t−¬ng øng vµ x©y dùng ®−îc ®−êng quan hÖ QS ~ Zsd. 2. X©y dùng ®−êng quan hÖ gi÷a l−u l−îng qua cèng vµ cao tr×nh mùc n−íc s«ng sau khi cã ®Ëp Qk ~ Zsd. Khi lÊy n−íc vµo hÖ thèng chóng ta cã c«ng thøc tÝnh to¸n dßng ch¶y qua cèng vµ hÖ thøc gi÷a cao tr×nh mùc n−íc tr−íc cèng, ®é s©u n−íc trªn cèng vµ chªnh lÖch mùc n−íc gi÷a th−îng h¹ l−u cèng nh− sau: Q k = M.b.h k ΔZ (10.13) (10.13) ZTC = Zdc + hk + ΔZ (10.14) Tõ ph−¬ng tr×nh (10.13) vµ (10.14) chóng ta cã thÓ x©y dùng ®−îc ®−êng quan hÖ gi÷a Tõ l−u l−îng ch¶y qua cèng vµ cao tr×nh mùc n−íc s«ng tr−íc cèng Qk ~ ZTC. MÆt kh¸c khi lÊy n−íc qua cèng, l−u l−îng cßn l¹i cña s«ng ch¶y qua ®Ëp trµn cã thÓ MÆt tÝnh theo c«ng thøc: Q Tr = m 2g B d ΔH3/2 (10.15) DL ZTC = ZCD + P + ΔHDL (10.16)
342 Quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng thñy lîi Víi mçi gi¸ trÞ QTr tõ ph−¬ng tr×nh (10.14) cã thÓ tÝnh ®−îc ΔHDL, cã ΔHDL dùa vµo ph−¬ng tr×nh (10.15) x¸c ®Þnh ®−îc gi¸ trÞ ZTC t−¬ng øng. Nh− vËy, dùa vµo ph−¬ng tr×nh (10.15) vµ (10.16) cã thÓ x©y dùng ®−îc ®−êng quan hÖ QTr ~ ZTC . Chóng ta ®· x©y dùng ®−îc c¸c quan hÖ: Qk ~ ZTC (d) QTr ~ ZTC (e) Tõ ®−êng quan hÖ (d) víi mçi gi¸ trÞ Qk x¸c ®Þnh ®−îc trÞ sè ZTC t−¬ng øng, cã ZTC dùa vµo ®−êng quan hÖ (e) x¸c ®Þnh ®−îc mét trÞ sè QTr. MÆt kh¸c l¹i cã Qk + QTr = QS. Nh− vËy, tõ c¸c ®−êng quan hÖ (d) vµ (e) cã thÓ tÝnh to¸n vµ x©y dùng ®−îc ®−êng quan hÖ Qk ~ QS. ZTC Qk QS Qk QTr QS1 QS2 H×nh 10.10: BiÓu ®å x¸c ®Þnh ®−êng quan hÖ Qk ~ QS Qk ZS® QS 45° Qk Zs® H×nh 10.11: BiÓu ®å x¸c ®Þnh ®−êng quan hÖ Qk ~ ZS® Nh− trªn ta ®· x©y dùng ®−îc ®−êng quan hÖ: Qk ~ QS (f) QS ~ Zsd (g) Tõ ®−êng quan hÖ (f) víi mçi gi¸ trÞ Qk x¸c ®Þnh ®−îc trÞ sè QS t−¬ng øng, cã QS dùa vµo ®−êng quan hÖ (g) tÝnh ®−îc Zsd. NÕu gi¶ thiÕt nhiÒu gi¸ trÞ Qk, dùa vµo c¸c quan hÖ (f)
343 Ch−¬ng 10 - TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc c«ng tr×nh ®Çu mèi vµ (g) sÏ x¸c ®Þnh ®−îc c¸c gi¸ trÞ ZSd t−¬ng øng vµ x©y dùng ®−îc ®−êng quan hÖ gi÷a l−u l−îng ch¶y qua cèng vµ cao tr×nh mùc n−íc s«ng sau khi x©y ®Ëp Qk ~ ZSd. 3. §−a ®−êng quan hÖ Qk ~ ZSd vµo gãc phÇn t− thø II cña biÓu ®å tÝnh to¸n phèi hîp tæng hîp ®Ó t×m ra qu¸ tr×nh l−u l−îng cã kh¶ n¨ng lÊy vµo hÖ thèng Qk ~ t, so s¸nh víi ®−êng Qyc ~ t ®Ó rót ra nh÷ng kÕt luËn trong tõng tr−êng hîp tÝnh to¸n cô thÓ. VÒ mÆt lý thuyÕt, ®Ó x¸c ®Þnh quy m« kÝch th−íc cña ®Ëp trµn vµ cña cèng lÊy n−íc chóng ta tiÕn hµnh c¸c b−íc nªu trªn, râ rµng kÝch th−íc cña trµn vµ cña cèng cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau v× kÝch th−íc ®Ëp trµn sÏ cã ¶nh h−ëng tíi cao tr×nh mùc n−íc s«ng, mùc n−íc s«ng cã ¶nh h−ëng tíi quy m« kÝch th−íc cña cèng nh»m lÊy ®−îc l−u l−îng vµo hÖ thèng ®Ó tho¶ m·n yªu cÇu n−íc. V× vËy, sÏ cã nhiÒu ph−¬ng ¸n vÒ kÝch th−íc cña ®Ëp trµn vµ cèng cïng tho¶ m·n yªu cÇu n−íc cña hÖ thèng. Ph−¬ng ¸n ®−îc chän sÏ lµ ph−¬ng ¸n cã tæng vèn ®Çu t− vµo x©y dùng cèng vµ ®Ëp lµ nhá nhÊt, ®ång thêi còng cã ¶nh h−ëng Ýt nhÊt ®Õn ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ x· héi cña khu vùc. Trong thùc tÕ, do vèn ®Çu t− x©y dùng ®Ëp trµn th−êng lín h¬n nhiÒu so víi vèn ®Çu t− x©y dùng cèng, ®Ëp trµn còng cã ¶nh h−ëng nhiÒu ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ m«i tr−êng khu vùc xung quanh, v× vËy, th−êng dùa vµo ®iÒu kiÖn x©y dùng ë khu vùc nh− ®Þa h×nh, ®Þa chÊt... vµ t×nh h×nh ngËp lôt ë khu vùc th−îng l−u ®Ëp mµ quyÕt ®Þnh quy m« kÝch th−íc cña ®Ëp trµn. KÝch th−íc cña cèng lÊy n−íc ®−îc tÝnh to¸n trªn c¬ së ®· cã kÝch th−íc cña ®Ëp trµn. 10.3. TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc khi c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ hå chøa Néi dung c¬ b¶n cña viÖc tÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ hå chøa lµ viÖc tÝnh to¸n ®iÒu tiÕt hå. Tuú vµo sù t−¬ng quan gi÷a n−íc ®Õn cña l−u vùc hå vµ l−îng n−íc yªu cÇu cña hÖ thèng mµ cã thÓ tÝnh to¸n hå ®iÒu tiÕt n¨m hoÆc hå ®iÒu tiÕt nhiÒu n¨m. Ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n ®iÒu tiÕt hå ®· ®−îc giíi thiÖu cô thÓ trong gi¸o tr×nh Thuû v¨n c«ng tr×nh. 10.4. TÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc khi c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ tr¹m b¬m Khi c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ tr¹m b¬m, viÖc tÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc lµ phèi hîp gi÷a qu¸ tr×nh l−u l−îng vµ mùc n−íc yªu cÇu cña hÖ thèng víi qu¸ tr×nh l−u l−îng mùc n−íc ngoµi s«ng ®Ó t×m ra qu¸ tr×nh l−u l−îng vµ cét n−íc cÇn b¬m tõ ®ã x¸c ®Þnh ra quy m« kÝch th−íc tr¹m b¬m. Néi dung tÝnh to¸n sÏ ®−îc tr×nh bµy kü ë gi¸o tr×nh M¸y b¬m vµ Tr¹m b¬m. C©u hái «n tËp: 1. Môc ®Ých, ý nghÜa vµ c¸c tµi liÖu cÇn thiÕt cña viÖc tÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi. 2. Tr×nh bµy c¸ch tÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi trong tr−êng hîp c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ cèng lÊy n−íc tù ch¶y, l−u l−îng lÊy vµo nhá h¬n (15 ÷ 20)% l−u l−îng s«ng. 3. Tr×nh bµy c¸ch tÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi trong tr−êng hîp c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ cèng lÊy n−íc tù ch¶y, l−u l−îng lÊy vµo lín h¬n (15 ÷ 20)% l−u l−îng s«ng. 4. Tr×nh bµy c¸ch tÝnh to¸n phèi hîp nguån n−íc t¹i c«ng tr×nh ®Çu mèi trong tr−êng hîp c«ng tr×nh ®Çu mèi lµ cèng lÊy n−íc tù ch¶y kÕt hîp ®Ëp d©ng.