Giáo trình Tài chính doanh nghiệp: Phần 2 - PGS.TS. Lưu Thị Hương (chủ biên)

Chia sẻ: Minh Vũ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:140

Thêm vào BST

Báo xấu

450
lượt xem 193
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nối tiếp nội dung của phần 1 cuốn giáo trình "Tài chính doanh nghiệp", phần 2 trình bày các nội dung: Chương 6 - Chi phí vốn và cơ cấu vốn; chương 7 - Doanh thu, chi phí và lợi nhuận của doanh nghiệp. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Tài chính doanh nghiệp: Phần 2 - PGS.TS. Lưu Thị Hương (chủ biên)

ChUOng 6 C H I PHI V O N V A C O C A U V O N P h a n t i c h cac l u o n g t i e n chiet k h a u n h a m ho t r d cho viec r a cac q u y e t d i n h d a u t U c u n g n h t i q u y e t d i n h d t i t o a n voh d a u t t i . B a n g viec so s a n h gia t r i h i e n t a i cua cac l u d n g thu n h a p theo d t i t i n h v d i c h i p h i d a u t t i , cac n h a q u a n l y co the t i m dtidc l d i g i a i cho v a n de cd n e n d a u t t i h a y k h d n g . Mot y e u to' r a t q u a n t r o n g cua q u a t r i n h n a y l a xac d i n h diing d a n t y le h i e n t a i hoa ( t y le chiet k h a u ) , do l a c h i p h i v d h ddu t t i . C h i t i e u n a y dtidc s i i d u n g c h i i y e u de hoach d i n h cd cau v d n c u n g n h t i cd cau t a i san. 6.1. KHAI NIEM CHI PHI VON C h i t i e t ciia b e n p h a i b a n g c a n dd'i t a i san c h i r a cac n g u d n vd'n ciia d o a n h n g h i e p . Theo each p h a n chia p h d bie'n n h a t , nguon voh bao gom cdc khoan nd vd vdh cua chu. Nd bao gdm nd ngan han, nd ddi han. Vd'n ciia c h i i cd the bao gdm v d h h u y ddng b a n g cd p h i e u t h t i d n g , cd p h i e u tiu t i e n , ldi n h u a n k h d n g chia. T y t r o n g cua cac n g u d n dd t r o n g tdng n g u d n c h i n h l a cd cau vd'n. B a t c t i m o t sti t a n g l e n cua tdng t a i san p h a i dtidc t a i t r d b a n g viec t a n g m o t hoac n h i e u yeu td' cau t h a n h v d n . Vd'n la n h a n td' c d n t h i e t cua san x u a t . C u n g n h t i b a t k y mdt n h a n to'nao khac, de sti d u n g vd'n, d o a n h n g h i e p c a n bd ra H P Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
mot c h i p h i n h a t d i n h . C h i p h i ciia m d i m d t n h a n t d c a u t h a n h goi l a c h i p h i n h a n to cau t h a n h ciia l o a i v d n cu t h e dd. Cd t h e h i e u c h i p h i v d n la c h i p h i cd h d i cua viec s i i d u n g vdn, dtidc t i n h b a n g sd' l d i n h u a n k y v o n g dat dtidc t r e n vd'n dau t t i vao d t i a n hoac doanh n g h i e p de g i i i k h d n g l a m g i a m so' l d i n h u a n d a n h cho c h i i sd h i i u . V i d u , d o a n h n g h i e p A cd the v a y t i e n v d i l a i s u a t 10% t h i c h i p h i ciia nd la 10%. T r o n g chtidng n a y t a p t r u n g vao n g h i e n c t i u c h i p h i cua 4 n h a n to' ca'u t h a n h cd ca'u vd'n bao gom: N d , cd" p h i e u tiu t i e n , l d i n h u a n k h d n g c h i a v a cd p h i e u t h t i d n g m d i . C h i p h i c a u t h a n h cua c h t i n g dtidc k y h i e u n h t i sau: K j - C h i p h i n d trtidc t h u e , dd'i v d i doanh n g h i e p A l a 10%. K j (1 - T ) - C h i p h i n d sau t h u e , t r o n g do, T l a t h u e s u a t t h u e t h u n h a p d o a n h n g h i e p . Dd'i v d i d o a n h n g h i e p A v d i T = 40% t h i K^ (1-T) = 6%. Kp - C h i p h i ciia cd p h i e u tiu t i e n . Dd'i v d i d o a n h n g h i e p A , Kp = 10,3%. Ks - C h i p h i ciia l d i n h u a n k h d n g chia. Dd'i v d i d o a n h nghiep A , K , = 13,4%. K - C h i p h i vd'n cd p h i e u t h t i d n g m d i . T r t i d n g hdp d o a n h e nghiep A , K , = 14%. W A C C - C h i p h i t r u n g b i n h ciia v d n . N e u d o a n h n g h i e p m u d n tao vd'n m d i de t a i t r d cho viec m d r o n g t a i san v a d u y t r i m o t cd ca'u v d n c a n b a n g , t h i nd p h a i tao r a m d t p h a n n d mdi, m o t p h a n cd p h i e u tiu t i e n va m d t p h a n cd p h i e u t h t i d n g (lay t t i l d i n h u a n k h d n g chia hoac p h a t h a n h cd p h i e u t h t i d n g mdi) theo c u n g m d t t y le. 161 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
6.2. C H I P H I C U A C A C L O A I V O N 6.2.1. Chi phi cua no? vay 6. 2.1.1. Chi phi nd vay trUdc thue C h i p h i n d trtidc t h u e ( K j ) chide t i n h t o a n t r e n cd sd lai s u a t n d v a y . L a i s u a t n a y t h i i d n g diidc a n d i n h t r o n g hdp dong v a y t i e n . 6.2.1.2. Chi phi nd vay sau thue C h i p h i n d sau t h u e K j (1 - T ) , diidc xac d i n h b a n g c h i phi nd trtidc t h u e t r t i d i k h o a n t i e t k i e m n h d t h u e . P h a n tiet k i e m n a y dtidc xac d j n h b a n g c h i p h i trtidc t h u e n h a n vdi t h u e suat ( K j x T ) . V i v a y , n e u d o a n h n g h i e p A v a y t i e n vdi l a i s u a t 10% v a t h u e s u a t t h u e t h u n h a p d o a n h nghiep la 40% t h i c h i p h i n d sau t h u e l a 6%. K j (1-T) = 10% (1 - 0,4) = 6% Gia t r i cd p h i e u cua d o a n h n g h i e p m a c h u n g t a m u d n tdi da hoa p h u t h u o c vao cac l u d n g t i e n sau t h u e . Do vay, de c h u n g cd t h e so s a n h diidc v d i n h a u , t a t ca cac c h i p h i vdh cdn dtidc t i n h q u y ve c h i p h i sau t h u e . 6.2.2. Chi phi von chu sc? hufu 6.2.2.1. Chi phi cd phieu Uu tien C h i p h i cua cd p h i e u tiu t i e n (Kp) dtidc xac d i n h bang each l a y cd ttic tiu t i e n ( D ) c h i a cho gia p h a t h a n h t h u d n cua p cd p h i e u ( P J - l a g i a m a d o a n h n g h i e p n h a n dtidc sau k h i da trti chi p h i phat hanh. XT D P Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Vi du: D o a n h n g h i e p A su d u n g cd p h i e u i r u t i e n p h a i t r a 10 dv cd tiic cho m d i cd p h i e u m e n h g i a 100 dv. N e u d o a n h n g h i e p b a n n h i i n g cd p h i e u l i u t i e n m d i v d i gia b a n g m e n h gia va c h i u c h i p h i p h a t h a n h la 2,5% gia b a n h a y 2,5 dv cho mdt cd p h i e u , k h o a n t h u r d n g se l a 97,5 dv v d i m d t cd p h i e u . V i vay, c h i p h i cd p h i e u tiu t i e n ciia d o a n h n g h i e p A se l a : K= 10 Jv = 10,3% P 97,5 dv 6.2.2.2. Chi phi cua lai nhuan khong chia C h i p h i n d v a y v a c h i p h i cd p h i e u i r u t i e n dtidc xac d i n h dUa t r e n t h u n h a p m a cac n h a d a u tu" y e u c a u dd'i v d i n h i i n g chiing k h o a n n a y . T i i d n g t i i , c h i p h i cua l d i n h u a n k h d n g c h i a la t y le cd t i i c m a n g i i d i n a m g i i i cd p h i e u t h t i d n g y e u c a u dd'i vdi d t i a n d o a n h n g h i e p d a u t t i b a n g l d i n h u a n k h d n g chia. C h i p h i vd'n cua l d i n h u a n k h d n g c h i a l i e n q u a n den c h i p h i cd h o i cua vd'n. L d i n h u a n sau t h u e ciia d o a n h n g h i e p thudc ve n g t i d i n a m g i i i cd p h i e u . N g t i d i n a m g i i i t r a i p h i e u dtidc b u dap b d i n h i i n g k h o a n t h a n h t o a n l a i , n g t i d i n a m g i t i cd p h i e u tiu t i e n dtidc b t i dap b d i cd ttic tiu t i e n , n h t i n g l d i n h u a n k h d n g chia t h u o c ve n g t i d i n a m g i t i cd p h i e u t h t i d n g . P h a n l d i n h u a n n a y de b t i dap cho n g t i d i n a m g i t i cd p h i e u ve viec sti d u n g vd'n cua ho. B a n q u a n l y cd t h e t r a p h a n l d i n h u a n n a y d t i d i h i n h t h t i c cd ttic hoac l a d t i n g l d i n h u a n dd de t a i d a u t t i . Ne'u b a n q u a n l y q u y e t d i n h k h d n g c h i a l d i n h u a n t h i se cd m o t c h i p h i cd h d i l i e n q u a n . Co ddng le r a cd the n h a n dtidc p h d n l d i n h u a n dtidi d a n g cd ttic v a d a u t t i dtidi h i n h t h t i c k h a c . T y suat l d i n h u a n m a cd ddng m o n g mud'n t r e n p h a n vd'n n a y c h i n h l a c h i p h i cua nd. D d l a t y Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
s u a t l d i n h u a n m a n g t i d i n a m g i t i cd p h a n m o n g d d i kiem dtidc t t i n h t i n g k h o a n d d u t t i cd mtic r t i i ro t t i d n g d t i d n g . V i v a y , gia sti r a n g cd ddng cua d o a n h n g h i e p A m o n g ddi k i e m dtidc m o t t y suat l d i n h u a n K s t t i k h o a n t i e n cua ho. N e u d o a n h n g h i e p k h d n g the d a u t t i p h a n l d i n h u a n khdng chia de k i e m dtidc t y suat l d i n h u a n i t n h a t l a K s t h i sd tien n a y se dtidc t r a cho cac cd ddng de ho d a u t t i vao n h t i n g tai san khac. K h a c v d i n d v a cd p h i e u tiu t i e n , n g t i d i t a k h d n g de dang do I t i d n g dtidc K s . T u y n h i e n , cd t h e tide Itidng dtidc c h i phi v d n cd p h a n . M d t cd p h i e u d d i e m c a n b a n g cua t h i t r t i d n g t h i t y le ldi ttic y e u c d u K^ c u n g t t i d n g d t i d n g v d i t y le l d i ttic mong ddi K s . H d n n t i a , l d i ttic y e u c d u t t i d n g dtidng v d i m o t l d i ttic A cua m o t t a i san k h d n g cd r u i ro ( K R F ) cdng v d i mtic b u r u i ro RP, t r o n g k h i l d i ttic m o n g ddi d d i v d i m o t cd p h i e u dang tang t r t i d n g d n d i n h ( C o n s t a n t g r o w t h stock) t t i d n g dtidng v d i mtic s i n h l d i cua cd p h i e u ( D , / P ) cdng v d i t i le t a n g t r t i d n g mong 0 d ¥ (g). L d i ttic y e u c d u = L d i t t i c m o n g ddi Kg = K R F + RP = D,/P 0 + g = K*s V i h a i b e n t t i d n g dtidng n h a u n e n c h t i n g t a cd the dd doan K s theo each K , = K R K + R P hoac K , = K s = D , / P + g. A 0 T h t i c te cd ba p h t i d n g p h a p t h t i d n g dtidc sti d u n g de xac d i n h c h i p h i l d i n h u a n k h d n g chia: . Phtidng phap C A P M . • Phtidng phap ludng t i e n chiet k h a u . • P h t i d n g p h a p l a y -lai s u a t t r a i p h i e u cdng v d i p h a n t h t i d n g r u i ro. H i Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
* Phuang phdp CAPM (md hinh dinh gid tdi sdn vdn ) P h t i d n g p h a p n a y dtidc t i e n h a n h n h t i sau: Btidcl: Xac d i n h l d i ttic cua t a i san k h o n g cd r u i ro K R K . L d i ttic n a y t h t i d n g t t i d n g dtidng v d i l a i suat t r a i p h i e u k h o bac. Budc 2: D t i doan he so' be t a cua cd' p h i e u v a sti d u n g n d n h t i l a he so' r u i ro cua cd p h i e u . Budc 3: D t i d o a n l a i s u a t m o n g ddi t r e n t h i t r t i d n g hoac la l d i ttic m o n g d d i dd'i v d i cd p h i e u cd do r u i ro t r u n g b i n h (KRM)- Budc 4: T h a y t h e n h t i n g gia t r i t r e n vao p h t i d n g t r i n h C A P M de xac d i n h t y le l d i ttic m o n g ddi dd'i v d i cd p h i e u dang xet. Ks = K R F + ( KRM - K R F ) pj P h t i d n g t r i n h t r e n c h i r a each xac danh K s theo md h i n h C A P M , c h i p h i cua cd p h i e u dtidc xac d i n h t r e n cd sd l a i sua't cua t r a i p h i e u k h d n g cd r u i ro ( K R F ) cdng v d i m o t p h d n l d i n h u a n t t i d n g ting v d i mtic r u i ro cua cd p h i e u cd mtic do r u i ro t r u n g b i n h ( K m -K R F ) v a dtidc d i e u c h i n h theo mtic r u i ro, ttic la d i e u c h i n h theo he so' be t a cua cd p h i e u dd. G i a sti r a n g K R F = 8%, K R m = 13% v a p = 0,7 t h i K , cua cd ; phieu n a y dtidc t i n h n h t i sau: K . = 8% + ( 1 3 % - 8 % ) 0,7 = 11,5% N e u Pj = 1,0 p h a n a n h cd p h i e u r u i ro h d n mtic t r u n g b i n h t h i t y le l d i ttic y e u cau K^ se la: K , = 8% + (13% - 8%) 1,0 = 13% P h t i d n g p h a p C A P M cd m d t so v a n de cdn l t i u y : - K h d xac d i n h K R F I I I Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
- K h o chi doan he sd'be t a - K h o xac d i n h p h a n l d i n h u a n b u dap cho r u i ro t h i trtidng. * Phtidng phdp ldi suat trai phieu cdng vdi mtic bii rui ro M a c d u co t i n h c h u q u a n t r o n g viec t i e p can, cac nha p h a n t i c h t h t i d n g d t i d o a n c h i p h i cua cd p h a n t h t i d n g cua m o t d o a n h n g h i e p b a n g viec cong m o t mtic b u r u i ro khoang t t i 3-5% vao l a i s u a t n d d a i h a n cua d o a n h n g h i e p . N h t i vay, n h t i n g d o a n h n g h i e p co r u i ro cao, xep h a n g t h a p v a co nd v6i l a i s u a t cao c u n g co v d n cd p h a n v d i c h i p h i cao. Vi du: N e u m o t d o a n h n g h i e p cd l a i suat t r a i p h i e u la 9% t h i c h i p h i v d n cd p h i e u cd t h e d t i d o a n n h t i sau: K s = L a i s u a t t r a i p h i e u + P h a n t h t i d n g r u i ro = 9% + 4% = 13% M d t d o a n h n g h i e p k h a c cd r u i ro cao h d n v a l a i suat t r a i p h i e u cd t h e la 12%, do dd d i i d o a n c h i p h i v d n cd p h i e u la 16%. K, = 12% + 4% = 16% V i mtic b u r u i ro 4% l a d t i d o a n cd t h e d i e u c h i n h n e n gia t r i d t i doan K , c u n g cd t h e d i e u c h i n h . * Phtidng phdp ludng tien chiet khau G i a cua m d t cd p h i e u t h t i d n g p h u thudc vao cd ttic mong ddi doi v d i cd p h i e u do. T a cd the cho r a n g , gia cua m d t cd p h i e u P(, b a n g gia t r i h i e n t a i ciia cac ddng cd ttic m o n g ddi n h a n dtidc t r o n g t t i d n g l a i . D, D, D, D . D p = =-i + 2 _ + ! _ + ... + U i " (1 + K , ) 1 (1 + K J2 (1 + K . ) a d +K J " 1 (1+KJ" H i Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Hay: P 0 . ± - ° l — w ( l + K,)' Trong do: P - G i a h i e n t a i cua cd p h i e u ; 0 Di - Co t i i c m o n g d d i dtidc t r a vao cuoi n a m t h i i i ; - C h i p h i c i i a cd p h i e u t h t i d n g . N e u gia t h i e t cd ttic m o n g ddi t a n g v d i t i le g, t a cd: P _ gi , D t d + g) , + D i O + g)n ° (1 + K ) S (1 + K J 2 "' (1 + K ) s n Sau k h i b i e n ddi, p h t i d n g t r i n h t r e n t r d t h a n h m o t cdng thtic q u a n t r o n g sau day: Cd t h e g i a i p h t i d n g t r i n h n a y de t i m t y le l d i ttic y e u c d u ddi v d i cd p h i e u t h t i d n g : K =K*s = ^- + g s P Phtidng p h a p d t i d o a n c h i p h i vd'n cd p h a n n a y cdn dtidc goi la p h t i d n g p h a p t y le cd ttic cdng v d i t y le t a n g t r t i d n g , hoac la p h t i d n g p h a p l u d n g t i e n chiet k h a u . T t i day c h t i n g t a gia sti r a n g , k h i cd sti c a n bang, cd t h e sti d u n g K . v a K s de A t h a y t h e cho n h a u . Cac n h a d d u t t i sti d u n g sti t a n g t r t i d n g t r o n g qua k h t i de dti bao t y le t a n g t r t i d n g t r o n g t t i d n g l a i , do dd, n e u sti t a n g t r t i d n g t r o n g qua k h t i k h d n g dn d i n h , viec d t i bao se gap k h d k h a n . T r o n g t r t i d n g hdp nay, n h a d a u t t i cd t h e t h a m k h a o dti bao cua cac n h a p h a n t i c h chting k h o a n . 167 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Vi du: G i a sti d o a n h n g h i e p A b a n cd' p h i e u v d i gia t h i t r U d n g l a 23 dv, cd' t d c m o n g d d i cua n a m t i e p theo l a 1,242 dv v a t i le t a n g t r u d n g m o n g ddi l a 8%, t y le l d i ttic mong ddi - t y le l d i ttic y e u cau - c h i p h i l d i n h u a n k h d n g chia se la 13,4%. K s = K = + 8% = 13,4% A 23 13,4% l a t y le l d i ttic t d i t h i e u m a b a n q u a n l y mong cd dtidc de b i e n m i n h cho viec g i t i l d i n h u a n de t a i d a u t u h d n la t r a c h t i n g cho n h t i n g n g t i d i n a m g i t i cd' p h a n v d i t t i each la cd' ttic. 6.2.2.3. Chi phi co phieu thudng mdi Mud'n p h a t h a n h cd p h i e u m d i c a n p h a i t i n h den cac chi p h i n h t i : C h i p h i i n a n ; c h i p h i q u a n g cao; hoa h o n g v.v... Cac c h i p h i n a y n h i e u h a y i t t u y thudc vao n h i e u y e u td' v a cd the c h i e m t d i 10% t d n g gia t r i p h a t h a n h . V a y c h i p h i cua vd'n cd p h i e u m d i se l a bao n h i e u ? Vd'n h u y dong b a n g p h a t h a n h cd p h i e u m d i p h a i dtidc sti d u n g sao cho cd ttic cua cac cd d d n g c u i t nha't k h d n g b i giam. Neu: P - G i a t h u a n cua m o t cd p h i e u ; n Ke - C h i p h i cua cd p h i e u m d i ; D - Co ttic m o n g ddi t r o n g n a m t h t i t ; t F - Chi phi phat hanh. Ta cd: P = I - n Ul mm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
G i a t h u a n m o i cd p h i e u m d i doanh nghiep t h u diidc l a : P„ = P„ (1 - F) Theo cac gia t h i e t da n e u t r e n , t y le t a n g t r t i d n g ciia cd ttic l a : g = 8%, t a cd t h e v i e t : P (1-F) = -5L_ 0 K e -g T t i do c h i p h i cua cd p h i e u m d i se l a : K =^+g e Pod-F) G i a sti doanh n g h i e p A cd m d t c h i p h i p h a t h a n h l a 10%, chi p h i vd'n cd p h a n m d i dtidc t i n h n h t i sau: R = 1,242 + g % = u % 23(1-0,1) Cac n h a d a u t t i d d i h d i m d t t y le l d i ttic K s = 1 3 , 4 % ddi v d i cd p h i e u . T u y n h i e n , v i d o a n h n g h i e p p h a i t r a c h i p h i p h a t h a n h n e n c a n p h a i d a t dtidc m o t t y le l d i ttic cao h d n , t r o n g t r t i d n g hdp n a y l a 14%. Ne'u d o a n h n g h i e p d a t dtidc t y le l d i ttic t r e n 14% dd'i v d i vd'n h u y dong dtidc t t i cd p h i e u m d i t h i ldi n h u a n t r e n m d i cd p h a n se t a n g so v d i mtic l d i n h u a n mong ddi trtidc day, cd ttic m o n g ddi cd t h e t a n g va k e t qua l a t h i gia cd p h i e u se t a n g . N e i i t y le l d i ttic cua d o a n h n g h i e p dtidi 14% t h i t h i gia cd p h i e u se g i a m . Cd t h e l a m r d h d n a n h h t i d n g ciia c h i p h i p h a t h a n h qua v i du sau: G i a sti m o t d o a n h n g h i e p cd 100.000 dv t a i san v a k h d n g cd nd, d o a n h n g h i e p cd t h e k i e m dtidc 15% l d i ttic (15.000 dv) t r e n t a i s a n v a d o a n h n g h i e p p h a i t r a ca l d i n h u a n v d i t t i Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
each l a cd tuc, t y le t a n g t r t i d n g cd ttic b a n g k h o n g . Doanh n g h i e p da b a n 1000 cd p h i e u , v i v a y : EPS ( e a r n i n g per share) = D P S ( d i v i d e n d per share) = 15 dv V a P„ = 100 dv, l d i tdc t r e n v d n c h u sd h i i u l a : K = — + 0% = 15% e 100 G i a sti doanh n g h i e p d a t dtidc 15% l d i tiic t i i n h i i n g tai san m d i . D o a n h n g h i e p cd t h e b a n cd p h i e u m d i de m u a tai san n a y khdng? N e u d o a n h n g h i e p da b a n 1000 cd p h i e u mdi cho cdng c h u n g v d i gia 100 dv m o t cd p h i e u , d o a n h nghiep p h a i c h i u 10% c h i p h i p h a t h a n h , do dd, t h u dtidc gia t r i rdng 1 0 0 - 0 , 1 x 100 = 90 dv m o t cd p h i e u h a y t d n g sd' vd'n nhan dtidc l a 90.000 dv. T o n g so l d i n h u a n m d i se l a 28.500 dv, t r o n g dd, so l d i n h u a n t h u dtidc t t i t a i san cu l a 15.000 dv va sd' l d i n h u a n t a n g t h e m t t i t a i san m d i l a 13.500 dv. N h t i vay, v d i t d n g sd' cd p h i e u da b a n l a 2000, l d i n h u a n t r e n mot cd p h i e u v a cd ttic t r e n m d t cd p h i e u se g i a m t t i 15 dv xudng 14,25 dv. 25.500 EPS m d i = D P S m d i = = 14,25 dv 2000 V i EPS va D P S g i a m , gia cua cd p h i e u c u n g se g i a m t t i Po = 100 dv x u d n g P i = 14,25 dv/0,15 = 95 dv. N g u y e n n h a n la do d o a n h nghiep c h i n h a n dtidc 90 dv cho m d i cd phdn. D i e u dd cho t h a y r a n g 90 dv p h a i k i e m dtidc n h i e u h d n 15% de c u n g cap cho cac n h a d a u t t i v d i t y le l d i ttic 15% t r e n 100 dv ho da dat gia. B a y gid gia sti d o a n h n g h i e p k i e m dtidc t y le l d i ttic tti 90.000 dv t a i san m d i . I l l Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
K =^ +s = — + 0% = 16,667% " P (l-F) 0 100(1-0,1) V i v a y , se cd t i n h h i n h m d i : Tdng ldi nhuan mdi = 15.000 dv + 90.000 dv x 0,16667 = 30.000 dv EPS va DPS mdi = 30.000 dv / 2.000 = 15 dv Gia mdi = 15 dv/0,15 = 100 dv = P 0 Nhd vay, neu ty le ldi tdc ddi vdi tai san mdi ttidng dtidng v6i n h t i dtidc t i n h n h t i t r e n , t h i EPS, D P S v a gia cd p h i e u se k h o n g ddi. N e u t y le l d i ttic ddi v d i t a i san m d i v t i d t qua K , e t h i EPS, D P S v a P se t a n g . D i e u n a y xac n h a n m o t t h t i c te () rang, do p h a i t r a c h i p h i p h a t h a n h , c h i p h i cua v d n cd p h d n mdi cao h d n c h i p h i cua l d i n h u d n k h d n g chia. 6.2.3. C h i p h i t r u n g b i n h c u a v o n M o i d o a n h n g h i e p deu m u d n d a t t d i m d t cd cau vd'n td'i tiu n h a m td'i da hoa g i a t r i cd p h i e u cua d o a n h n g h i e p . G i a sti rang, doanh n g h i e p da t h i e t l a p m o t cd cau vd'n t d i tiu v a coi dd la cd cau vd'n muc t i e u , d o a n h n g h i e p se t a i t r d sao cho dam bao dtidc cd ca'u vd'n muc t i e u dd. T y le nd, cd p h a n tiu t i e n , cd p h a n t h t i d n g cung v d i c h i p h i cd ca'u cua vd'n dtidc sti d u n g de t i n h c h i p h i b i n h q u a n gia q u y e n cua vd'n ( W A C C ) . De m i n h hoa, gia sti doanh nghiep A cd m o t cd ca'u vd'n muc t i e u : 45% nd, 2% cd p h a n tiu tien, 53% vd'n cd p h a n t h t i d n g (gdm l d i n h u a n k h d n g chia cdng v d i cd p h i e u t h t i d n g ) . C h i p h i nd trtidc t h u e K = 10%, d chi p h i n d sau t h u e = 10% (1 - 0,4) = 6%, c h i p h i cd p h a n tiu t i e n Kp l a 10,3%, c h i p h i l d i n h u a n k h d n g chia, K , = 13,4%, t h u e suat t h u e t h u n h a p doanh nghiep l a 40% va doanh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
n g h i e p se g i u t o a n bo l d i n h u a n de t a i d d u t U . N g U d i ta se t i n h W A C C n h t i sau: W A C C = W . K (1 - T ) + W d d p x K p + W fl x K, = 0,45 x 6% + 0,02 x 10,3% + 0,53 x 13,4% = 10% O day W , W , W t t i d n g ting l a t i t r o n g cua nd, t i trong d p s vdn cd p h a n tiu t i e n v a t y t r o n g v d n cd p h a n t h t i d n g . N h t i vay, m o t ddng v d n m d i d o a n h n g h i e p A tao dtidc bao gdm 45 x u n d v d i c h i p h i sau t h u e l a 6%, 2 x u v d h cd p h a n tiu t i e n v d i c h i p h i 10,3% v a 53 x u v d h cd p h a n t h t i d n g ( t t i ldi n h u a n k h d n g chia) v d i c h i p h i 13,4%. C h i p h i t r u n g b i n h cua m o t ddng v d n l a 10%. 6.2.4. C h i p h i c a n b i e n c u a v o n C h i p h i c a n b i e n cua ba't k y m d t k h o a n muc nao la chi p h i cua m d t ddn v i t a n g t h e m cua k h o a n muc do. K h a i niem n h t i v a y c u n g dtidc ap d u n g doi v d i v d n . K h i d o a n h nghiep cd' gang t h u h t i t n h t i n g ddng vd'n m d i c h i p h i cua m d i ddng vdn t a i m d t t h d i d i e m nao dd se t a n g l e n . V i v a y , c h i p h i can bien cua vd'n ( M C C ) dtidc d i n h n g h i a n h t i l a c h i p h i cua ddng vd'n m d i cudi c u n g m a doanh n g h i e p h u y dong v a c h i p h i can bien se t a n g k h i cang n h i e u vd'n dtidc h u y ddng t r o n g mdt giai doan nao dd. Cd t h e sti d u n g so' l i e u gia d i n h cua d o a n h n g h i e p A da n e u t r e n de m i n h hoa cho k h a i n i e m c h i p h i c a n b i e n cua vd'n. Cd ca'u vd'n muc t i e u cua d o a n h n g h i e p n h t i sau: Nd dai han: 754.000.000 45% Cd p h a n tiu t i e n : 40.000.000 2% Cd p h a n t h t i d n g : 869.000.000 53% Tong von: 1.663.000.000 100
K , = 10%; K = 10,3%; T = 40%; P„ = 23 dv; p g = 8%; D „ = 1,15 dv D , = D (1 + g) = 1,15 dv (1 + 0,08) = 1,242 dv 0 K = & + 1^42 + 0,08 = 13,4% s g= Po 23 Tren cd sd nhiing so' lieu nay, chi phi vd'n binh quan gia quyen ( W A C C ) = 10%. M o t do t h i c h i r a W A C C t h a y d d i n h i i t h e nao k h i n g a y cang n h i e u vd'n m d i diidc h u y dong t r o n g m d t n a m cho t r i i d c goi la d i i d n g c h i p h i vd'n c a n b i e n ( M C C ) . N h i i n g d a u c h a m p h a n a n h n h i i n g ddng vd'n diidc h u y ddng v a v i m d i ddng vd'n m d i cd m d t c h i p h i l a 10% n e n c h i p h i can b i e n cua v d n ( M C C ) cua d o a n h n g h i e p A cd' d i n h d 10%. WACC (%) f WACC = MCC 0 2 4 65 8 10 12~* V 6 n m 6 i Nhii vay lieu doanh nghiep A cd huy ddng diidc mot khd'i hidng vd'n m d i g i d i h a n t a i c h i p h i 10% khdng? D i i d n g n h i e n cau t r a l d i l a k h d n g . D a y l a m d t v a n de t h i i c t i e n , k h i m o t doanh n g h i e p h u y ddng vd'n v d i so l i i d n g n g a y cang n h i e u h d n t r o n g m d t t h d i g i a n nao dd, t h i c h i p h i nd, c h i p h i cd p h d n Uu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
t i e n v a c h i p h i cd p h d n t h t i d n g b a t d a u t a n g v a k h i dd, chi p h i b i n h q u a n gia q u y e n cua m d t ddng vd'n m d i c u n g se tang. M d t v a n de d a t r a l a k h i nao d i e m n a y x u a t h i e n d doanh n g h i e p A. T r e n B a n g c a n dd'i k e t o a n cua d o a n h n g h i e p , t d n g vdn d a i h a n l a 1.663.000.000 dv, t a t ca vd'n n a y dtidc h u y ddng t r o n g qua k h t i v a n d da dtidc d d u t t i vao t a i san dang dtidc sii d u n g cho h o a t ddng. Vd'n m d i (hoac vd'n c a n bien) se dtidc gia d j n h l a h u y dong sao cho d u y t r i q u a n he n d / v d h cd p h a n tiu tien/vd'n cd p h a n t h t i d n g l a 45/2/53. V i v a y , n e u d o a n h nghiep A mud'n h u y ddng 1.000.000 dv vd'n m d i se gdm: 450.000dv nd, 20.000 dv cd p h d n tiu t i e n v a 530.000 dv cd p h a n thtidng. Co p h a n t h t i d n g m d i cd t h e l a y t t i h a i n g u d n : - Ldi nhuan khdng chia vd phat hanh cd phieu thtidng mdi. C h i p h i n d t r t i d c t h u e 10%, c h i p h i n d sau t h u e 6%, cd p h a n tiu t i e n se cd m d t c h i p h i l a 10,3%, c h i p h i cua cd p h a n t h t i d n g se l a 13,4% v d i d i e u k i e n l a vd'n cd p h a n dtidc huy dong t t i l d i n h u a n k h d n g chia, n h t i n g n d se l e n d e n 14% k h i d o a n h n g h i e p sti d u n g h e t l d i n h u a n k h d n g c h i a v a phat h a n h t h e m cd p h i e u t h t i d n g m d i . D a u t i e n h a y x e m x e t t r t i d n g hdp t a t ca vd'n cd p h a n mdi dtidc l a y t t i l d i n h u a n k h d n g chia. Co p h i e u cua d o a n h nghiep A dtidc b a n v d i gia 23 dv, cd ttic n a m t r t i d c D = 1,15 dv, cd 0 ttic m o n g d d i n a m t i e p theo l a 1,24 dv v a t y le t a n g t r t i d n g la 8%. V i v a y , c h i i n g t a tide Itidng t y le l d i ttic m o n g d d i v a yeu cau ddi v d i v d n cd p h a n t h t i d n g se l a 13,4%. K = —^ + g = + 0,08 = 13,4% Po 23 111 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
G i a s i i r a n g d o a n h nghiep A se m d r o n g k i n h d o a n h v a l d i n h u a n k h d n g chia k h d n g d u de dap ting n h u c a u dd t h i doanh n g h i e p p h a i p h a t h a n h cd p h i e u t h t i d n g m d i . Do c h i p h i p h a t h a n h l a 10%, c h i p h i v d n cd p h a n ciia d o a n h n g h i e p A k h i dd se t a n g t t i 13,4% l e n 14%. K= +g= Dj 1,24 + 0,08 = 14% s P (l-F) b 23x0,9 D o a n h n g h i e p A se t h u dtidc 20,7 dv k h i b a n m o t cd p h i e u m d i v a p h a i k i e m dtidc 14% l a i t t i 20,7 dv. K h i dd, c h i p h i b i n h q u a n gia q u y e n cua v d n se t h a y ddi theo b a n g sau: - WACC khi vdh co phdn diidc lay tii ldi nhuan khdng chia: Tile Chi phi cd ca'u (1)x(2) (D (2) No 0,45 6% 2,7% Cd phan iru tien 0,02 10,3% 0,2% Cd phan thirdng (loi nhuan khdng chia) 0,53 13,4% 7,1% W A C C 1 = 10% W A C C k h i vd'n cd p h a n dtidc h u y ddng b a n g p h a t h a n h cd p h i e u t h t i d n g m d i : Tyle(1) Chi phi cd ciu (2) (1)x(2) No 0,45 6% 2,7% Cd phan uu tien 0,02 10,3% 0,2% Cd phan thirdng (cd phieu mdi) 0,53 14% 7,4% W A C C 2 = 10,3% 175 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
N h t i vay, W A C C da t a n g t t i 10% l e n 10,3% k h i doanh n g h i e p sti d u n g het l d i n h u a n k h d n g c h i a v a budc p h a i b a n cd p h i e u t h t i d n g m d i . T a cd t h e n g h i e n c t i u v i d u c u t h e sau de c h i r a d i e m b a t dau t a n g t r e n dtidng M C C . G i a sti d o a n h nghiep A m o n g ddi t d n g l d i n h u a n 137,8 t r i e u dv n a m 1998 va t y le t r a cd ttic l a 45%, l d i n h u a n khdng chia dtidc hoach d i n h la: 137,8 (1 - 0,45) = 75,8 t r i e u dv. M a t khac, d o a n h n g h i e p m u d n d u y t r i m o t cd cau v d n td't nha't (ttic la theo t i le nd, cd p h i e u tiu t i e n , cd p h i e u t h t i d n g l a 45 : 2 : 53) t h i 75,8 t r i e u dv l d i n h u a n k h d n g c h i a se t t i d n g ting v d i Itidng v d n h u y ddng l a 143 t r i e u dv: 75,8 = 143 t r i e u dv 0,53 N h t i v a y d i e m ma vd'n dtidc h u y ddng l a 143 t r i e u hay B P = 143 t r i e u dtidc goi l a d i e m t h a y ddi ( d i e m gay), ttic la Itidng vd'n g i d i h a n m a t a i do cd suf t h a y ddi t r e n dtidng M C C . T a cd t h e m i n h hoa t r e n sd dd sau: C h i p h i b i n h q u a n gia q u y e n cua vd'n: ii WACC2 WACC1 Bie'm gay BP , _/ •• — Vdn mdi D d t h i t r e n m d t a dtidng c h i p h i v d h c a n b i e n . M d i d d n v i l i i Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
co c h i p h i b i n h q u a n gia q u y e n la 10% cho den k h i d o a n h nghiep h u y ddng diidc t d n g sd la 143 t r i e u dv: Bao g d m 64,3 t r i e u n d m d i v d i chi p h i sau t h u e l a 6%; 2,9 t r i e u dv l a cd p h a n l i u t i e n v d i c h i p h i la 10,3% va 75,8 t r i e u l d i n h u a n khong chia v d i c h i p h i l a 13,4%. N e u doanh n g h i e p A h u y dong 1 dv v i i d t qua 143 t r i e u dv t h i m o i dv v d n m d i se g d m 53 x u v d h cd p h a n b a n g b a n cd p h i e u t h i i d n g m d i t a i c h i p h i 14%. V i vay, W A C C t a n g t i i 10% l e n t d i 10,3% nhu t i n h t o a n 1 d bang t r e n . D e n day t a cd t h e dat m d t cau h d i khac, cd t h e cd n h i i n g diem gay khac t r e n d i i d n g M C C n i i a khdng? C a u t r a l d i l a cd. Vi du: G i a sii doanh n g h i e p A c h i cd the diidc v a y n d t d i da 90 t r i e u dv t a i l a i s u a t 10%. V d i n h i i n g k h o a n n d t a n g t h e m , c h i p h i p h a i t r a se l a 12%. D i e u n a y se d a n t d i d i e m gay t h i i h a i t r e n diidng M C C . T a i dd, 90 t r i e u dv v d i l a i s u a t 10% dtidc s i i d u n g het. N e u c h i i n g t a k y h i e u BPo l a t d n g t a i t r d t a i d i e m gay t h t i h a i t h i c h i i n g t a b i e t r a n g 45% h a y 0,45 cua B P se l a nd, v i vay: 0 0,45 x B P 0 = 90.000.000 dv BP 0 = 200.000.000 dv V i v a y , se cd m o t d i e m gay k h a c t r e n dtidng M C C . Sau k h i d o a n h n g h i e p A da h u y ddng 200 t r i e u dv v a d i e m gay t h t i h a i n a y cd dtidc do t a n g c h i p h i nd. N h t i da biet, t t i 0 dv den 143 t r i e u dv v d h m d i , W A C C l a 10%, k h i v t i d t qua 143 t r i e u W A C C t a n g l e n den 10,3%. Sau dd, t a i 200 t r i e u dv v d n m d i , W A C C t a n g l e n 10,9% n h t i l a k e t q u a cua sti t a n g K j t t i 10% l e n 12%. C h i p h i cua n d sau t h u e se t a n g t t i 6% l e n 12% x 0,6 = 7,2% 177 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
Chi tieu Tyle(1) Chi phi cd cau (2) (1)*(2) No- 0,45 7,2% 3,24% Co phan iru tien 0,02 10,3% 0,21% Co phin thirdng 0,53 14% 7,42% W A C C 3 = 10,9% N o i each khac, dong v d h v t i d t qua 200 t r i e u se bao gdm 45 x u n d v d i l a i suat 12% (7,2% sau t h u e ) , 2 x u cd p h a n tiu t i e n v d i l a i suat 10,3% va 53 x u cd p h a n t h t i d n g m d i vdi l a i suat 14%, va ddng v d h can bien nay se cd m d t c h i p h i W A C C 3 = 10,9%. Cd t h e m d t a b a n g do t h i sau: • WACC3 10,9 WACC2 10,3 WACC1 10,0 r ^— • 143 tr 200 tr " Vdhmdi L i e u cdn cd cac d i e m gay k h a c n t i a t r e n dtidng M C C khdng? T a t n h i e n la cd k h i ma Itidng v d h t i e p t u c t a n g den mot gidi h a n nao dd, c h i p h i cua m d t cd cau t a n g l e n l a m cho W A C C t a n g len. N g t i d i t a t h a y r a n g cd t h e cd r a t n h i e u diem gay x u a t h i e n g a n nhu l i e n tuc. Do vay, cd t h e ve m d t dtidng - M C C dd n h t i sau: i l l ! Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
WACC MCC i = Von mdi Toan bo phan tren da trinh bay chi phi vdn khi khdng cd su" t h a y ddi cd cau v d h cua d o a n h n g h i e p . T u y n h i e n , t r o n g thu'c te, cd cau v d h cua d o a n h n g h i e p cd t h e t h a y ddi v a day cung l a n g u y e n n h a n l a m t h a y ddi c h i p h i v d n . N d i chung, d o a n h n g h i e p b a t d a u su" d u n g cac n g u d n t a i t r d cd c h i p h i t h a p n h a t , n h t i n g k h i da h e t cac n g u d n t a i t r d cd c h i p h i t h a p , d o a n h n g h i e p p h a i t r d n g cay vao cac n g u d n vdh khac cd c h i p h i cao h d n . D i e u dd l a m cho c h i p h i c a n b i e n cua vd'n t a n g l e n . Vi du: D o a n h n g h i e p A x e m x e t cac d t i a n d a u t t i sau: Dii an Sd tien (Trieu dv) Ty suat doanh Idi (%) A 50 13,0 B 50 12,5 C 80 12,0 D 80 10,2 C h i p h i vd'n cua d o a n h n g h i e p A l a : 10 % d e n 143 t r i e u dv. 10,3% den 2 0 0 t r i e u dv. 10,9% t r e n 2 0 0 t r i e u dv. 179 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn