TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể
được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và
tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
i
LỜI MỞ
ĐẦU
Truyền động điện là một trong các môn học cơ sở kỹ thuật của các chuyên
ngành điện công nghiệp, tự động hóa, cơ điện…Nhằm cung cấp cho người học những
kiến thức cơ bản về các phương pháp điều khiển tốc độ của hệ truyền động điện, tính
chọn được động cơ điện cho các hệ truyền động, cũng như lựa chọn được các bộ
biến đổi phù hợp với yêu cầu hệ truyền động.
Với mục tiêu trên, nội dung môn học được chia thành 5 bài như sau:
- Bài 1 Cấu trúc chung của hệ truyền động điện.
- Bài 2: Truyền động điện động cơ 1 chiều.
- Bài 3: Hệ truyền động động cơ xoay chiều không đng bộ 3 pha
Các bài học trên được sắp xếp theo trình tự phù hợp với nhận thức và phát
triển nhận thức của người học nghề, tuy nhiên để đạt được hiệu quả cao hơn khi đọc
giáo trình này người học cần nắm vững các kiến thức cơ bản của các môn học cơ sở
khác, đặc biệt là các môn như máy điện, điện tử công suất, trang bị điện.
Để thực hiện biên soạn giáo trình này tác giả đã dựa vào các tài liệu tham
khảo chính nêu ở cuối giáo trình, kết hợp với kinh nghiệm giảng dạy ở bậc cao đẳng
nghề. Tác giả cố gắng trình bày các vấn đề một cách đơn giản, dễ tiếp thu cho người
học. Tuy nhiên do trình độ và thời gian hạn chế nên chắc rằng giáo trình còn nhiều
sai sót, rất mong được sự đóng góp xây dựng của bạn đọc.
Cần Thơ, ngày 15 tháng 12 năm 2021
Tham gia biên soạn
1. Chủ biên: Nguyễn Hiếu Liêm
ii
MỤC LỤC
Bài 1: CẤU TRÚC CHUNG CỦA HỆ TRUYỀN ĐỘNG ĐIỆN ................ 1
1. Định nghĩa hệ truyền động điện ................................................................... 1
2. Hệ truyền động của máy sản xuất................................................................. 1
3. Cấu trúc chung của hệ truyền động điện ...................................................... 2
4. Phân loại các hệ truyền động điện ................................................................ 3
5. Thực hành: .................................................................................................... 4
Bài 2: TRUYỀN ĐỘNG ĐIỆN ĐỘNG CƠ 1 CHIỀU ................................. 5
1. Đặc tính cơ của động cơ điện một chiều kích t độc lp.............................. 5
2. Đặc tính cơ của động cơ điện một chiều kích t ni tiếp ........................... 20
3. Bài tp thực hành: ....................................................................................... 25
Bài 3: HỆ TRUYỀN ĐỘNG ĐỘNG CƠ XOAY CHIỀU KHÔNG ĐNG
BỘ 3 PHA ...................................................................................................... 28
1. Đặc tính của động cơ điện không đồng bộ 3 pha ....................................... 28
2. Khi động và hm động cơ ........................................................................ 33
3. Điều chnh tc độ động cơ xoay chiều ba pha không đồng bộ ................... 35
4. Bài tp thực hành: ....................................................................................... 37
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 37
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN
iii
Tên mô đun: TRUYỀN ĐỘNG ĐIỆN
Mã mô đun: MĐ26
Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của mô đun:
- Vị trí: Mô đun Truyền động điện học sau các mô đun, môn học Kỹ thut cơ s,
đặc biệt các mô đun và môn học: Mạch điện; Trang bị điện; Máy điện.
- Tính chất: Là mô đun chuyên môn nghề
- Ý nghĩa và vai trò của mô đun:
Trong sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, ngành công nghiệp điện
giữ vai trò hết sức quan trọng trong sản xuất và sinh hoạt của con người.
Tp hợp các thiết bị như: Thiết bị điện, điện t, cơ, thủy lực phục vụ cho việc biến
đổi điện năng thành cơ năng cung cấp cho cơ cấu chấp hành trên các máy sản xuất,
đồng thời có thể điều khiển dòng năng lượng đó theo yêu cầu công nghệ của máy sản
xuất.
Nội dung mô đun này nhằm trang bị cho học viên những kiến thức, kỹ năng cơ bản
về Truyền động điện
Mục tiêu của mô đun:
- Kiến thức:
Trình bày được nguyên tắc và phương pháp điều khiển tc độ của hệ
truyền động điện.
- Kỹ năng:
• Đánh giá được đặc tính động của hệ điều khiển truyền động điện.
• Tính toán xây dựng đặc tính cơ tự nhiên và nhân tạo
• Lựa chọn được các bộ biến đổi phù hợp với yêu cầu hệ truyền động
- Năng lực tự chủ và trách nhiệm:
Rèn luyện tính cn thn, chính xác, chủ động, sáng tạo và khoa học,
nghiêm túc trong học tp và trong công việc.
1
Bài 1: CẤU TRÚC CHUNG CỦA HỆ TRUYỀN ĐỘNG ĐIỆN
Mã bài: MĐ26-01
Giới thiệu:
Bài học này sẽ giới thiệu tới sinh viên các khái niệm hệ truyền động điện, hệ
truyền động điện của máy sản xuất, cấu trúc và cách phân loại hệ thng truyền động
điện, t đó giúp sinh viên có thể phân tích được các hệ truyền động điện trong thực tế
cũng như có được nguồn kiến thức cơ bản để phục vụ cho các bài học tiếp theo.
Mục tiêu:
Kiến thức:
- Trình bày được khái niệm, đặc điểm, nghĩa của hệ truyền động điện.
Kỹ năng:
- Giải thích được cấu trúc chung và phân loại hệ truyền động điện.
Năng lực tự chủ và trách nhiệm:
- Rèn luyện đức tính chủ động, nghiêm túc trong học tp và công việc.
Ni dung:
1. Định nghĩa hệ truyền đng điện
Hệ truyền động điện là tổ hợp của nhiều thiết bị và phần tử điện - cơ dùng
để biến đổi điện năng thành cơ năng cung cấp cho cơ cấu công tác trên các máy
sản xuất, đồng thời có thể điều khiển dòng năng lượng đó tuỳ theo yêu cầu công
nghệ của máy sản xuất.
2. Hệ truyền đng của máy sản xuất
a. Hệ truyền đng máy bơm nước
Động cơ điện Đ biến đổi điện năng thành cơ năng tạo ra momen M làm quay trục
máy và các cánh bơm. Cánh bơm chính là cơ cấu công tác CT, nó chịu tác dộng của
nước tạo ra momen MCT ngược chiều tc độ quay của trục, chính momen này tác
động lên trục động cơ, ta gọi nó là momen cản Mc. Nếu Mc cân bằng với momen động
cơ : M = MC thì hệ sẽ có chuyển động ổn định với tc độ không đổi = const.
b. Truyền đng mâm cặp máy tiện
Cơ cấu công tác CT bao gồm mâm cặp MC, phôi (kim loại) PH được kẹp trên mâm
và dao cắt DC. Khi làm việc động cơ Đ tạo ra momen M làm quay trục, qua bộ truyền
lực TL gồm đai truyền và các cặp bánh răng, chuyển động quay được truyền đến mâm
cặp và phôi. Lực cắt do dao tạo ra trên phôi sẽ hình thành momen MCT tác động trên cơ
Hình 1-1 Truyền động của máy bơm nước