Gi i thi u v chính sách tài khoá ti n tớ ệ ề ề ệ
Chính sách tài khóa (Fiscal policy)
Chính sách tài khóa là các chính sách c a chính ph nh m tác đ ng lên đ nh h ngủ ủ ằ ộ ị ướ
ph i tri n c a n n kinh t thông qua nh ng thay đ i trong chi tiêu chính ph và thuả ể ủ ề ế ữ ổ ủ ế
khóa. Chính sách tài khóa đ i l p v i nh ng chính sách kinh t c b n khác nh chínhố ậ ớ ữ ế ơ ả ư
sách ti n t , đó là chính sách nh m n đ nh n n kinh t b ng cách ki m soát t l lãiề ệ ằ ổ ị ề ế ằ ể ỉ ệ
su t và ngu n cung ti n. Hai công c chính c a chính sách tài khóa là chi tiêu c aấ ồ ề ụ ủ ủ
chính ph và h th ng thu . Nh ng thay đ i v m c đ và thành ph n c a thu và chiủ ệ ố ế ữ ổ ề ứ ộ ầ ủ ế
tiêu c a chính ph có th nh h ng đ n các bi n s sau trong n n kinh t :ủ ủ ể ả ưở ế ế ố ề ế
T ng c u và m c đ ho t đ ng kinh tổ ầ ứ ộ ạ ộ ế
Ki u phân b ngu n l cể ổ ồ ự
Phân ph i thu nh pố ậ
Chính sách tài khóa liên quan đ n tác đ ng t ng th c a ngân sách đ i v i ho t đ ngế ộ ổ ể ủ ố ớ ạ ộ
kinh t . Có các lo i chính sách tài khóa đi n hình là trung l p, m r ng, và thu g n.ế ạ ể ậ ở ộ ọ
Chính sách trung l p là chính sách cân b ng ngân sách khi đó G = T (G: chi tiêu chínhậ ằ
ph , T: thu nh p t thu ). Chi tiêu c a chính ph hoàn toàn đ c cung c p do ngu nủ ậ ừ ế ủ ủ ượ ấ ồ
thu t thu và nhìn chung k t qu có nh h ng trung tính lên m c đ c a các ho từ ế ế ả ả ưở ứ ộ ủ ạ
đ ng kinh t .ộ ế
Chính sách m r ng là chính sách tăng c ng chi tiêu c a chính ph (G > T) thông quaở ộ ườ ủ ủ
chi tiêu chính ph tăng c ng ho c gi m b t ngu n thu t thu ho c k t h p c 2.ủ ườ ặ ả ớ ồ ừ ế ặ ế ợ ả
Vi c này s d n đ n thâm h t ngân sách n ng n h n ho c th ng d ngân sách ít h nệ ẽ ẫ ế ụ ặ ề ơ ặ ặ ư ơ
n u tr c đó có ngân sách cân b ng.ế ướ ằ
Chính sách thu h p là chính sách trong đó chi tiêu c a chính ph ít đi thông qua vi cẹ ủ ủ ệ
tăng thu t thu ho c gi m chi tiêu ho c k t h p c 2. Vi c này s d n đ n thâm h từ ế ặ ả ặ ế ợ ả ệ ẽ ẫ ế ụ
ngân sách ít đi ho c th ng d ngân sách l n lên so v i tr c đó, ho c th ng d n uặ ặ ư ớ ớ ướ ặ ặ ư ế
tr c đó có ngân sách cân b ng.ướ ằ
Chính sách ti n t (Monetary Policy)ề ệ
Chính sách ti n t là quá trình qu n lý h tr đ ng ti n c a chính ph hay ngân hàngề ệ ả ỗ ợ ồ ề ủ ủ
trung ng đ đ t đ c nh ng m c đích đ c bi t- nh ki m ch l m phát, duy trì nươ ể ạ ượ ữ ụ ặ ệ ư ề ế ạ ổ
đ nh t giá h i đoái, đ t đ c toàn d ng lao đ ng hay tăng tr ng kinh t . Chính sáchị ỷ ố ạ ượ ụ ộ ưở ế
ti n t bao g m vi c thay đ i các lo i lãi su t nh t đ nh, có th tr c ti p hay gián ti pề ệ ồ ệ ổ ạ ấ ấ ị ể ự ế ế
thông qua các nghi p v th tr ng m ; qui đ nh m c d tr b t bu c; ho c trao đ iệ ụ ị ườ ở ị ứ ự ữ ắ ộ ặ ổ
trên th tr ng ngo i h i.ị ườ ạ ố
Các công c c a chính sách ti n tụ ủ ề ệ
G m có 6 công c sau:ồ ụ
Công c tái c p v nụ ấ ố
Công c t l d tr b t bu cụ ỷ ệ ự ữ ắ ộ
Công c nghi p v th tr ng mụ ệ ụ ị ườ ở
Công c lãi su t tín d ngụ ấ ụ
Công c h n m c tín d ng.ụ ạ ứ ụ
T giá h i đoáiỷ ố
M c tiêu c a chính sách ti n tụ ủ ề ệ
Chính sách ti n t nh m vào hai m c tiêu là lãi su t và l ng cung ti n. Thôngề ệ ắ ụ ấ ượ ề
th ng, không th th c hi n đ ng th i hai m c tiêu này. Ch đ đi u ti t chu kỳ kinhườ ể ự ệ ồ ờ ụ ỉ ể ề ế
t tình tr ng bình th ng, thì m c tiêu lãi su t đ c l a ch n. Còn khi kinh t quáế ở ạ ườ ụ ấ ượ ự ọ ế
nóng hay kinh t quá l nh, chính sách ti n t s nh m vào m c tiêu tr c ti p h n, đóế ạ ề ệ ẽ ằ ụ ự ế ơ
là l ng cung ti n.ượ ề
nh h ng c a cu c kh ng ho ng kinh t đ n th tr ng tài chính – ti n t Vi t NamẢ ưở ủ ộ ủ ả ế ế ị ườ ề ệ ệ
Năm 2008, th tr ng tài chính Vi t Nam ch u nh h ng tác đ ng c a kh ng ho ngị ườ ệ ị ả ưở ộ ủ ủ ả
tài chính th gi i. L m phát và lãi su t tăng cao đã làm cho kh năng thanh kho n c aế ớ ạ ấ ả ả ủ
th tr ng gi m sút, t đó đã nh h ng đ n vi c huy đ ng ngu n l c tài chính choị ườ ả ừ ả ưở ế ệ ộ ồ ự
đ u t phát tri n.ầ ư ể
Các đ c đi m chính c a th tr ng tài chính năm 2008 là:ặ ể ủ ị ườ
Th nh t, th tr ng trái phi u có nhi u bi n đ ng. N a đ u năm 2008, ho t đ ngứ ấ ị ườ ế ề ế ộ ử ầ ạ ộ
huy đ ng v n trên th tr ng trái phi u có bi u hi n đình tr do lãi su t tăng cao, m tộ ố ị ườ ế ể ệ ệ ấ ộ
s cân đ i vĩ mô có xu h ng x u.ố ố ướ ấ
Tuy nhiên, trong nh ng tháng cu i năm, th tr ng trái phi u đã ph c h i tr l i, t oữ ố ị ườ ế ụ ồ ở ạ ạ
thu n l i h n cho công tác huy đ ng v n cho đ u t phát tri n.ậ ợ ơ ộ ố ầ ư ể
Lãi su t trái phi u Chính ph cũng đ c đi u hành linh ho t, theo sát di n bi n th cấ ế ủ ượ ề ạ ễ ế ự
t c a th tr ng, đáp ng yêu c u phát tri n th tr ng v n, t ng b c ph i h p nh pế ủ ị ườ ứ ầ ể ị ườ ố ừ ướ ố ợ ị
nhàng v i đi u hành chính sách ti n t và làm c s cho các ho t đ ng huy đ ng v nớ ề ề ệ ơ ở ạ ộ ộ ố
trong giai đo n hi n nay.ạ ệ
Th hai, th tr ng ch ng khoán liên t c suy gi m t đ u năm. Ch s VN-Index đãứ ị ườ ứ ụ ả ừ ầ ỉ ố
gi m g n 70% so v i đ u năm 2008. Ch s HASTC-Index có th i đi m gi m xu ngả ầ ớ ầ ỉ ố ờ ể ả ố
d i m c 100 đi m do tác đ ng c a tình hình trong n c và đ c bi t là nh h ngướ ứ ể ộ ủ ướ ặ ệ ả ưở
c a cu c kh ng ho ng tài chính toàn c u b t đ u n ra t quý 3/2008, khi n cho dòngủ ộ ủ ả ầ ắ ầ ổ ừ ế
v n n c ngoài gi m m nh, s c c u trên th tr ng y u đi.ố ướ ả ạ ứ ầ ị ườ ế
M c dù v y, trong năm 2008 v n có g n 90 công ty niêm y t trên th tr ng ch ngặ ậ ẫ ầ ế ị ườ ứ
khoán, nâng t ng s lên trên 340 c phi u, ch ng ch qu niêm y t. Giá tr v n hoá thổ ố ổ ế ứ ỉ ỹ ế ị ố ị
tr ng c phi u đ t kho ng 18,5% GDP.ườ ổ ế ạ ả
Khuôn kh pháp lý cho ho t đ ng c a th tr ng ch ng khoán ti p t c đ c hoànổ ạ ộ ủ ị ườ ứ ế ụ ượ
thi n, công tác qu n lý giám sát th tr ng đ c tăng c ng nh m t o ni m tin choệ ả ị ườ ượ ườ ằ ạ ề
các đ i t ng tham gia trên th tr ng.ố ượ ị ườ
Th ba, th tr ng b o hi m năm 2008 ti p t c duy trì m c tăng tr ng n đ nh, tăngứ ị ườ ả ể ế ụ ứ ưở ổ ị
8,22% so v i năm 2007.ớ
T ng doanh thu toàn th tr ng d ki n đ t 26.082 t đ ng, trong đó doanh thu phí b oổ ị ườ ự ế ạ ỷ ồ ả
hi m chi m 78,1% t đ ng và doanh thu ho t đ ng đ u t chi m 21,9%.ể ế ỷ ồ ạ ộ ầ ư ế
Đ n cu i năm 2008, ngành b o hi m đã huy đ ng đ u t tr l i n n kinh t kho ngế ố ả ể ộ ầ ư ở ạ ề ế ả
57.000 t đ ng, tăng h n 10 nghìn t so v i năm 2007.ỷ ồ ơ ỷ ớ
Cũng trong năm 2008, các doanh nghi p b o hi m đã gi i quy t b i th ng và tr ti nệ ả ể ả ế ồ ườ ả ề
b o hi m h n 6.400 t đ ng đ m b o s phát tri n n đ nh c a các t ch c, cá nhânả ể ơ ỷ ồ ả ả ự ể ổ ị ủ ổ ứ
không may g p r i ro, qua đó góp ph n vào s phát tri n c a n n kinh t xã h i.ặ ủ ầ ự ể ủ ề ế ộ
Môi tr ng kinh t vĩ mô Vi t Nam t ng b c d n n đ nh, nh ng v n còn nhi u khóườ ế ệ ừ ướ ầ ổ ị ư ẫ ề
khăn, tác đ ng không thu n t i s n xu t, kinh doanh và đ i s ng, t đó làm gi m thuộ ậ ớ ả ấ ờ ố ừ ả
và t o áp l c tăng chi ngân sách nhà n c.ạ ự ướ
Trong b i c nh đó, th tr ng tài chính năm 2009 s ch u các tác đ ng ch y u sau:ố ả ị ườ ẽ ị ộ ủ ế
M t là, lu ng v n ộ ồ ố đ u tầ ư gián ti p vào Vi t Nam s có kh năng gi m, th tr ngế ệ ẽ ả ả ị ườ
ch ng khoán s khó có th sôi đ ng tr l i trong th i gian ng n, vì các nhà đ u tứ ẽ ể ộ ở ạ ờ ắ ầ ư
đang g p khó khăn v tài chính, m c dù môi tr ng đ u t c a ta v n đ c đánh giáặ ề ặ ườ ầ ư ủ ẫ ượ
là h p d n.ấ ẫ
Hai là, vi c huy đ ng v n trong và ngoài n c c a c Chính ph và doanh nghi p,ệ ộ ố ướ ủ ả ủ ệ
trong đó có doanh nghi p niêm y t s g p khó khăn h n.ệ ế ẽ ặ ơ
Ba là, ti n đ c ph n hoá doanh nghi p nhà n c s b nh h ng do tác đ ng c aế ộ ổ ầ ệ ướ ẽ ị ả ưở ộ ủ
tình hình chung.
B n là, luân chuy n v n trong n n kinh t và trên th tr ng tài chính s b h n ch ;ố ể ố ề ế ị ườ ẽ ị ạ ế
nhà đ u t có xu h ng chuy n sang các kênh đ u t an toàn đ tránh r i ro trong b iầ ư ướ ể ầ ư ể ủ ố
c nh bi n đ ng nh hi n nay.ả ế ộ ư ệ
V t ng th , các y u t trên s là thách th c trong vi c huy đ ng, kh i thông cácề ổ ể ế ố ẽ ứ ệ ộ ơ
ngu n l c tài chính cho đ u t , phát tri n s n xu t, kinh doanh, xu t kh u trong giaiồ ự ầ ư ể ả ấ ấ ẩ
đo n t i.ạ ớ
Năm 2009 đ c d ki n v n ti p t c là m t năm r t khó khăn đ i v i tình hình kinhượ ự ế ẫ ế ụ ộ ấ ố ớ
t th gi i nói chung và n c ta nói riêng. Theo B tr ng, chúng ta c n có nh ngế ế ớ ướ ộ ưở ầ ữ
gi i pháp gì đ l ng tr c và ng phó v i các khó khăn trong th tr ng tài chính?ả ể ườ ướ ứ ớ ị ườ
Tr c tiên c n ph i kh ng đ nh r ng th tr ng tài chính là th tr ng r t nh y c m,ướ ầ ả ẳ ị ằ ị ườ ị ườ ấ ạ ả
nó ch u tác đ ng t s n đ nh c a n n kinh t vĩ mô trong và ngoài n c, là hàm thị ộ ừ ự ổ ị ủ ề ế ướ ử
bi u đo s c m nh và kh năng c nh tranh c a n n kinh t .ể ứ ạ ả ạ ủ ề ế
Hi n nay, kinh t Vi t Nam đang h i nh p sâu v i n n kinh t th gi i, t ng kimệ ế ệ ộ ậ ớ ề ế ế ớ ổ
ng ch xu t nh p kh u chi m t i 150% GDP c a n c ta.ạ ấ ậ ẩ ế ớ ủ ướ
Do đó, khó khăn trong năm 2009 c a n n kinh t Vi t Nam nói chung và th tr ng tàiủ ề ế ệ ị ườ
chính Vi t Nam nói riêng s ph thu c r t nhi u vào s ph c h i c a n n kinh t thệ ẽ ụ ộ ấ ề ự ụ ồ ủ ề ế ế
gi i.ớ
