CH NG IƯƠ I: T NG QUAN V VOIP
2.1 Gi i thi u chung v VoIP.
Voice over Internet Protocol (VoIP) m t công ngh cho phép truy n tho i s
d ng giao th c m ng IP, trên c s h t ng s n c a m ng internet. Voip m t ơ
trong nh ng công ngh vi n thông đang đ c quan tâm nh t hi n nay không ch đ i ượ
v i nhà khai thác, các nhà s n xu t mà còn c v i ng i s d ng d ch v . ườ
Voip th v a th c hi n m i lo i cu c g i nh trên m ng đi n tho i kênh ư
truy n th ng (PSTN) đ ng th i truy n d li u trên c s m ng truy n d li u. Do ơ
các u đi m v giá thành d ch v s tích h p nhi u lo i hình d ch v nên voipư
hi n nay đ c tri n khai m t cách r ng rãi. ượ
D ch v đi n tho i voip d ch v ng d ng giao th c IP, nguyên t c c a voip
bao g m vi c s hoá tín hi u ti ng nói, th c hi n vi c nén tín hi u s , chia nh các ế
gói n u c n và truy n gói tin này qua m ng, t i n i nh n các gói tin này đ c ráp l iế ơ ượ
theo đúng th t c a b n tin, gi i tín hi u t ng t ph c h i l i ti ng nói ban ươ ế
đ u.
c cu c g i trong voip d a trên c s s d ng k t h p c chuy n m ch kênh và ơ ế
chuy n m ch gói. Trong m i lo i chuy n m ch trên đ u u, nh c đi m riêng ư ượ
c a nó. Trong k thu t chuy n m ch kênh giành riêng cho hai thi t b đ u cu i thông ế
qua các node chuy n m ch trung gian. Trong chuy n m ch kênh t c đ truy n d n
luôn luôn c đ nh(nghĩa là băng thông không đ i) , v i m ng đi n tho i PSTN t c đ
y là 64kbps, truy n d n trong chuy n m ch kênh đ tr nh .
Trong chuy n m ch gói các b n tin đ c chia thành các i nh g i các gói, ượ
ngun t c ho t đ ng c a nó là s d ng h th ng l u tr và chuy n ti p các gói tin ư ế
trong nút m ng. Đ i v i chuy n m ch gói không t n t i khái ni m kênh riêng, băng
thông không c đ nh nghĩa th thay đ i t c đ truy n, k thu t chuy n
m ch gói ph i ch u đ tr l n trong chuy n m ch gói không quy đ nh th i gian
cho m i i d li u t i đích, m i gói có th đi b ng nhi u con đ ng khác nhau đ ư
t i đích, chuy n m ch gói thích h p cho vi c truy n d li u trong m ng truy n
d li u không đòi h i v th i gian th c nh tho i, đ s d ng u đi m c a m i ư ư
lo i chuy n m ch trên thì trong voip k t h p s d ng c hai lo i chuy n m ch kênh ế
chuy n m ch gói.
2.2c thành ph n trong m ng VoIP:
c thành ph n c t lõi c a 1 m ng VoIP bao g m: Gateway, VoIP Server, IP
network, End User Equipments
Gateway: thành ph n giúp chuy n đ i tín hi u analog sang tín hi u s (và
ng c l i).ượ
VoIP gateway : là các gateway có ch c năng làm c u n i gi a m ng đi n tho i
th ng ( PSTN ) và m ng ườ VoIP.
VoIP GSM Gateway: các gateway ch c năng làm c u n i cho các m ng
IP, GSM và c m ng analog.
VoIP server : các y ch trung tâm ch c năng đ nh tuy n b o m t ế
cho c cu c g i VoIP .Trong m ng H.323 chúng đ c g i gatekeeper. ượ
Trong m ng SIPc server đ c g i là SIP server.ượ
Thi t b đ u cu i (End user equipments )ế :Softphone y nh nhân
(PC) : bao g m 1 headphone, 1 ph n m m 1 k t n i Internet. Các ph n ế
m m mi n phí ph bi n nh Skype, Ekiga, GnomeMeeting, Microsoft ế ư
Netmeeting, SIPSet, ..
Đi n tho i truy n thông v i IP adapter : đ s d ng d ch v VoIP thì máy
đi n tho i thông d ng ph i g n v i 1 IP adapter đ th k t n i v i ế VoIP
server. Adapter 1 thi t b ít nh t 1 c ng RJ11 g n v i đi n tho i) ,ế
RJ45 (đ g n v i đ ng truy n Internet hay PSTN) và 1 c ng c m ngu n. ườ
IP phone : các đi n tho i dùng riêng cho m ng VoIP. Các IP phone không
c n VoIP Adapter b i chúng đã đ c tích h p s n bên trong đ có th k t n i ượ ế
tr c ti pv i các ế VoIP server
2.3c ki u k t n i s d ng ế VoIP
a. Computer to Computer:
V i 1 kênh truy n Internet có s n,1 d ch v mi n phí đ c s d ng r ng ượ
rãi kh p n i trên th gi i. ơ ế Ch c n ng i g i (caller) và ng i nh n ( receiver) ườ ườ
s d ng chung 1 VoIP service (Skype,MSN,Yahoo Messenger,…), 2 headphone
+ microphone, sound card . Cu c h i tho i là không gi i h n.
b. Computer to phone:
1 d ch v phí. B n ph i tr ti n đ 1 account + software
(VDC,Evoiz,Netnam,…). V i d ch v y 1 y PC có k t n i t i 1 máy đi n ế
tho i thông th ng b t c đâu ( tuỳ thu c ph m vi cho phép trong danh sách ườ
các qu c gia nhà cung c p cho phép). Ng i g i s b tính phí trên l u ườ ư
l ng cu c g i và kh u tr vào tài kho n hi n có.ượ
u đi m : đ i v i c cu c h i tho i qu c t , ng i s d ng s t n ít phíƯ ế ườ
h n 1 cu c h i tho i thông qua 2 máy đi n tho i thông th ng. Chi phí r , dơ ườ
l p đ t Nh c đi m: ch t l ng cu c g i ph thu c o k t n i internet + ượ ượ ế
service nhà cung c p
c. Phone to Phone:
1 d ch v phí. B n không c n 1 k t n i Internet mà ch c n 1 ế VoIP
adapter k t n i v i y đi n tho i. c này y đi n tho i tr thành 1 IPế
phone.
2.4 Đ c đi m c a đi n tho i IP :
Đi n tho i IP ra đ i nh m khai thác tính hi u qu c a các m ng trun sè liÖu, khai
th¸c tÝnh linh ho¹t trong ph¸t triÓn c¸c øngng míi cña giao thøc IP vµ nã ®îc ¸p dông
trªnt m¹ng toµn cÇu lµ m¹ng Internet. C¸c tiÕn bé cña c«ng ng mang ®Õn cho
®iÖn tho¹i IP nh÷ng u ®iÓm sau:
+ Gi¶m chi phÝ cuéc gäi: ¦u ®iÓmi bËt nhÊt cña ®iÖn tho¹i IP so víi dÞch
®iÖn tho¹i hiÖn t¹i lµ kh¶ n¨ng cungp nng cuéci ®êng dµi gi¸ rÎ víi chÊt lîng
chÊp nn ®îc. NÕuch vô ®iÖn tho¹i IP ®îc triÓn khai, chi phÝ cho mét cuéc gäi
®êng dµi sÏ chØ t¬ng ®¬ng víi chi p truy nhËp internet. Nguyªn nn dÉn ®Õn chi
phÝ thÊp nh v©y lµ do tÝn hiÖu tho¹i ®îc truyÒn t¶i trong m¹ng IP cã kn¨ng
ng kªnh hiÖu qcao. §ång thêi,thuËt nÐn tho¹i tiªn tiÕn gi¶m tèc ®é bÝt tõ 64
Kbps xuèng thÊp tíi 8 Kbps (theo tiªu chn nÐn tho¹i G.729A cña ITU-T) kÕt hîp víi
tèc ®é lý nhanh cña c¸c bé vi lý ny nay cho pp viÖc truyÒn tiÕng nãi theo
thêi gian thùc lµ cã thÓ thùc hiÖn ®îc víi lîng tµi nguyªn b¨ng th«ng thÊp h¬n nhiÒu so
víi kü thuËt cò.
So s¸nh mét cuéc gäi trong m¹ng PSTN víi mét cuéc gäi qua m¹ng IP, ta thÊy:
Chi phÝ ph¶i tr¶ cho cuéc gäi trongng PSTN lµ chi phÝ ph¶i bá ra ®Ó duy tr× cho
t kªnh 64kbps suèt tõ ®Çu cuèi nµy tíi ®Çu cuèi kia th«ng quat hÖ thèng c¸c
ng ®µi. Chi phÝ nµy ®èi víi c¸c cuéc gäi ®êng dµi (liªnnh, quèc tÕ) lµ kh¸ lín.
Trong trêng hîp cuéc gäi qua m¹ng IP, ngêi sö dông tõ m¹ng PSTN chØ ph¶i duy tr×
kªnh 64kbps ®Õn Gateway cña ncungp dÞch vô t¹i ®Þa ph¬ng. Nhµ cungp
ch vô ®iÖn tho¹i IP sÏ ®¶m nn nhiÖm vô nÐn, ®ãng gãi tÝn hiÖu tho¹i vµ göi
chóng ®i quang IP mét c¸chhiÖu qu¶ nt ®Ó tíi ®îc Gateway nèi tíi mét m¹ng
®iÖn tho¹i kh¸c cã ngêi liªn l¹c ®Çu kia. ViÖc kÕt nèi nh vËy lµm gi¶m ®¸ng kÓ chi
phÝ cuéc gäi do phÇn línnh truyÒn 64Kbps ®· ®îc thay thÕng vc trun
th«ng tin qua m¹ng liÖu hiÖu qu¶ cao.
+ ch hîp m¹ng tho¹i, m¹ng sè liÖu vµ m¹ng b¸o hiÖu: Trong ®iÖn tho¹i IP, tÝn
hiÖu tho¹i, sè liÖu ngay c¶ b¸o hiÖu ®Òu cã thÓ cïng ®i trªn cïng mét m¹ng IP.
§iÒu nµy sÏ tiÕt km ®îc chi p®Çu t ®Ó y dùng nh÷ng m¹ng riªng rÏ.
+ Kn¨ng më réng (Scalability): NÕu nh c¸cng ®µi thêng lµ nh÷ng thèng
n, rÊt k®Ó thªmo ®ã nh÷ng tÝnh n¨ng th× c¸c thiÕt bÞ trong m¹ng internet th-
êng kh¶ n¨ng thªmo nh÷ngnh n¨ng míi. Cnh tÝnh mÒm dÎo ®ã mang l¹i
cho dÞch vô ®n tho¹i IP kh¶ n¨ng më réng dÔ dµngn soi ®iÖn tho¹i trun
thèng.
+ Kh«ng cÇn th«ng tin ®iÒu khn ®Ó tht lËp kªnh truyÒnt lý: Gãi th«ng
tin trong m¹ng IP truyÒn ®Õn ®Ých mµ kh«ng cÇn mét sù thiÕtp kªnh nµo.i
chØ cÇn mang ®Þa c cñai nhËn cuèi cïng lµ th«ng tin ®· cã thÓ ®Õn ®îc ®Ých.
Doy, viÖc ®iÒu khiÓn cuéc gäi trong m¹ng IP chØn tËp trungo chøc n¨ng
cuéc gäi mµ kh«ng ph¶i tËp trung vµo cc n¨ng thiÕt lËp kªnh.
+ Qu¶n b¨ng th«ng: Trong ®iÖn tho¹i chun m¹ch kªnh, tµi nguyªn b¨ng th«ng
cung cÊp chot cuéc liªn l¹c lµ ®Þnh (mét kªnh 64Kbps) nhng trong ®iÖn tho¹i IP
viÖc ph©n chia tµi nguyªn cho c¸c cc tho¹i linh ho¹t h¬n nhiÒu. Khi mét cuéc liªn l¹c
diÔn ra, nÕu lu lîng cña m¹ng thÊp, b¨ng th«ngnh cho liªn l¹c sÏ cho chÊt lîng tho¹i
tèt nhÊt cã thÓ; nhng khi lu lîng cña m¹ng cao,ng sÏ h¹n chÕ b¨ng th«ng cña tõng
cuéc gäi ë c duy tr× chÊt lîng tho¹i chÊp nhËn ®îc nh»m pc vô cïng lóc ®îc nhiÒu
ngêi nhÊt. §iÓm nµy ng lµ mét yÕu tè lµm t¨ng hiÖu qu¶ söng cña ®iÖn tho¹i IP.
Vc qu¶n lý b¨ng th«ng mét c¸ch tiÕt kiÖm nhy cho phÐp ngêi ta nghÜ tíi nng
ch vô cao cÊp n nh truyÒn h×nh héi ng, ®iÒu víi c«ng ng chun m¹ch
ngêi ta ®· kng thùc hiÖn v× chi phÝ qu¸ cao.
+ NhiÒu tÝnh n¨ng dÞch vô: nh linh ho¹ta m¹ng IP cho phÐp t¹o ra nhiÒu tÝnh
n¨ng míi trongch vô tho¹i. cho biÕt th«ng tin vÒ ngêi gäi tíi hay mét thuª bao
®iÖn tho¹i IPthÓ nhiÒu sè liªn l¹c mµ chØ cÇnt thiÕt bÞ ®Çu cuèi duy nt
(VÝ dô nh mét thiÕt bÞ IP Phone cã thÓ cã mét sè ®iÖn tho¹i dµnh cho c«ng viÖc, mét
cho c¸c cuéc gäi riªng t).
+ Kn¨ng multimedia: Trong mét “cuéc gäi” ngêi söng cã thÓ võa nãi chuyÖn
võa dông c¸c dÞchkh¸c nh truyÒn file, chia sÎ liÖu, hay xemnh ¶nh cña ng-
êi nãi chuyÖn bªn kia.
§iÖn tho¹i IP còng cã nh÷ng h¹n chÕ:
+ Kü thuËt phøc t¹p: TruyÒnn hiÖu theo thêi gian thùc trªn m¹ng chuyÓnch gãi
lµ rÊt khã thùc hiÖn do mÊt gãi trong m¹ngkh«ng ttr¸nh ®îc vµ ®é trÔ kh«ng cè
®Þnh cña c¸c gãi th«ng tin khi truyÒn trªn m¹ng. §Ó cã ®îc mét dÞch tho¹i cp
nhËn ®îc, n thiÕt ph¶i cã mét kü thuËt nÐnn hiÖu ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu kh¾t
khe: tØ sèn lín (®Ó gi¶m ®îc tèc ®é bit xuèng), cã kh¶ n¨ng suy ®n vµ t¹o l¹i
th«ng tin cña c¸c gãi thÊt l¹c... Tèc ®é xö lý cñac bé Codec (Coder and Decoder)
ph¶i ®ñ nhanh ®Ó kh«ng lµm cuéc ®µm tho¹i gi¸n ®o¹n. §ång thêi së h¹ tÇng
cña m¹ng còng cÇn ®îc n©ng cÊp lªn c¸c c«ng nghÖ míi nh Frame Relay, ATM,... ®Ó
tèc ®é cao n vµ/hoÆc ph¶i cãt c¬ chÕ thùc hiÖn chøc n¨ng QoS (Quality of
Service). t c¶c ®iÒu y lµm cho kü tht thùc hiÖn ®iÖn tho¹i IP trë nªn phøc
t¹p kh«ng tthùc hiÖn ®îc trong nng n¨m tríc ®©y.
+ VÊn ®Òo mËt (security): M¹ng Internet lµ mét m¹ngnh réng kh¾p vµ hçn
hîp (hetorogenous network). Trong ®ã cã rÊt nhiÒu lo¹iy tÝnh kh¸c nhau cïng c¸c
ch vô kh¸c nhau cïng sö dông chungt c¬h¹ tÇng. Doy kh«ng ®¶m
o r»ng th«ng tin liªn quan ®Õn c¸ nh©n còng nh sè liªn l¹c truy nhËp sö dông dÞch vô
cña ngêi dïng ®îc gi÷t.
Nhy, ®iÖn tho¹i IP chøng tá nã mét lo¹inhch vô míi rÊt cã tiÒm n¨ng.
Trong t¬ng lai, ®iÖn tho¹i IPcung cÊp c¸c dÞch vô hiÖn cã cña ®n tho¹i trong
ng PSTN vµc dÞchmíi cña riªng nã nh»m ®em l¹i lîi Ých cho ®«ng ®¶o ngêi
dïng. Tuy nhiªn, ®iÖn tho¹i IP víi t c¸chmétch vô sÏ kh«ng trë nªn p dÉn h¬n
PSTN cch¹y trªn m¹ng IP. Kh¸chng c chÊp nn lo¹i dÞchy nÕu
nh nã ®a ra ®îc mét chi p thÊp vµ/hc nh÷ngnh n¨ng vît tréin so víich
®iÖn tho¹i hiÖn t¹i.
2.5 C¸c øng dông cña VoIP
2.5.1 DÞch vô tho¹i qua Internet
§iÖn tho¹i Internet kh«ngn chØ lµng nghÖ cho giíi sö dông m¸y tÝnh cho
ngêi söng ®n tho¹i quay vµo gateway. DÞchy ®îc t sè nhµ khai th¸c lín
cung cÊp vµ chÊt lîng tho¹i kng thuam chÊt lînga m¹ng tho¹i th«ng thêng,
®Æc biÖt lµ trªn c¸c tuyÕn quèc. MÆc dï vÉn cßnt sèn ®Ò t¬ng
thÝch cña c¸c gateway, c¸c n ®Òy sÏ sím ®îc gi¶i quyÕt khi tiªu chuÈn H.323 cña
ITU ®îc söng réng r·i.
Suèt tõ khi c¸c m¸y tÝnh b¾t ®Çu kÕt nèi víi nhau, vÊn ®Ò c¸c m¹ng tÝch hîp lu«n lµ
i quan t©ma mäi ngêi. M¹ng m¸y tÝnh ph¸t triÓnn c¹nh m¹ng ®iÖn tho¹i. C¸c
ng m¸y tÝnh vµ m¹ng ®iÖn tho¹i song song tån t¹i ngay trong cïng mét c¬ cÊu, gi÷a
c¸c cÊu kh¸c nhau, vµ trong m¹ng réng WAN. C«ng nghÖ tho¹i IP kng ngayp
tøc ®e do¹ ®Õn m¹ng ®iÖn tho¹i toµn cÇudÇn thay thÕ tho¹i chun m¹ch
kªnh truyÒn thèng. Sau ®©y lµ mét vµi øngng tiªu biÓu cña dÞchtho¹i Internet.
2.5.2 Tho¹i th«ng minh
thèng ®iÖn tho¹i ngµy cµng trë nªnu hiÖu: rÎ, p biÕn, dÔ sö dông, c¬ ®éng.
Tuy nhiªn chØ 12 phÝm ®Ó ®iÒu khiÓn. Trong nh÷ng n¨mn ®©y, ngêi ta ®·
ng ®Ó t¹o ra tho¹i tng minh, ®Çu tiªn lµ c¸c tho¹i ®Ó bµn, sau lµ ®Õn c¸c
server. Nhng mäi cè g¾ng ®Òu thÊt b¹i do tån t¹i c¸c thèngs½n.
Internet sÏ thay ®æi ®iÒuy. KÓkhi Internet phñ kh¾p toµn cÇu, nã ®· ®îc sö
ng ®Ó t¨ng thªmnh th«ng minh cho m¹ng ®iÖn tho¹i toµn cÇu. Gi÷a m¹ng m¸y
nh vµ m¹ng ®iÖn tho¹i tån t¹it mèi liªn hÖ. Internet cungp c¸ch gi¸m s¸t
®iÒu khiÓn c¸c cuéc tho¹i mét c¸ch tiÖn lîin. Cng ta cã thÓ thÊy ®îc kn¨ng
kiÓm so¸t ®iÒu khiÓn c¸c cuéc tho¹i th«ng qua m¹ng Internet.
2.5.3 DÞch vô tÝnh cíc cho bÞ gäi
Tho¹i qua Internet gióp nhµ khai th¸c cã kh¶ n¨ng cungp dÞch vônh cíc cho bÞ gäi
®Õn c¸c kh¸ch hµng ë níc ngoµi còng gièng nh kh¸chng trong níc. §Ó thùc hn ®îc
®iÒu nµy, kh¸chng cn PCi hÖ ®iÒu hµnh Windows9x, ®Þa chØ kÕt nèi
Internet ( tèc ®é 28,8Kbps hc nhanhn), vµ cng tr×nh phÇn mÒm chuyÓn ®æi
ch¼ng h¹n nh Quicknet's Technologies Internet PhoneJACK.
Thay v× gäi qua m¹ng ®iÖn tho¹i truyÒn thèng, kh¸ch ng cã tgäi cho b¹n qua
Internet b»ng viÖc sö dông cng tr×nh phÇn m ch¼ng h¹n nh Internet Phone cña
Vocaltec hoÆc Netmeeting cña Microsoft. Víi c¸c ch¬ng tr×nh phÇnm nµy, kh¸ch
ng cã thÓ gäi ®Õn c«ng ty cña b¹n còng gièng nh viÖcgäi qua m¹ng PSTN.
ng viÖcdông ch¬ng tr×nh ch¼ng h¹n Internet PhoneJACK, b¹nng cã thÓ xö lý
c¸c cuéc gäi còng gièng nh c¸c xö lý c¸c cuéc gäi kh¸c.n cã thÓ ®Þnh tuyÕn c¸c cuéc
i nµy tíi c¸c nhµ vËn hµnh, tíi c¸cch vô tù ®éng tr¶ lêi, tíi c¸c ACD. Trong thùc
, hÖ thèng ®n tho¹i qua Internet vµ thèng ®iÖn tho¹i truyÒn thèng lµ hoµn
toµn nh nhau.
2.5.4 DÞch vô Callback Web
"WorldWide Web" ®· lµm cuéc c¸ch m¹ng trong c¸ch giaoch víi kh¸chng cña c¸c
doanh nghp. Víi tÊt c¶ c¸c tiÒmng cña web, ®iÖn tho¹i vÉn lµ mét ph¬ng tiÖn
kinh doanh quan träng trong nhiÒu níc. §iÖn tho¹i web hay " m sè" (click to dial)
cho phÐp c¸c nhµ doanh nghiÖp cã thÓ ®a thªm c¸c pm bÊm lªn trang web ®Ó kÕt
nèi tíi thèng ®n tho¹i cña hä. DÞch vô bÊm sè lµch nhÊt vµ an toµn nhÊt
®Ó ®a thªm c¸c kªnh trùc tiÕp tõ trang weba b¹n vµo hÖ thèng ®n tho¹i.