Hiện trạng và giải pháp cải thiện quản lý vệ sinh môi trường chợ An Cựu, thành phố Huế

Trao i, Tin t c & S ki n<br /> <br /> HI N TR NG VÀ GI I PHÁP C I THI N QU N LÝ V<br /> SINH MÔI TR NG CH AN C U, THÀNH PH HU<br /> Nguy n Th C m Y n, Nguy n ng H i, Lê Quang C nh<br /> Vi n Tài nguy n và Môi tr ng, i h c Hu<br /> Tóm t t<br /> Ch An C u n m c nh sông An C u là m t trong nh ng ch trung tâm c a thành<br /> ph Hu . Trong nhi u n m qua, tình tr ng x rác th i, n c th i t ch xu ng sông<br /> ã di n ra, gây suy gi m ch t l ng c nh quan, môi tr ng n c sông. Nh công tác<br /> tuyên truy n và qu n lý ô th , g n ây tình tr ng x th i b a bãi c a dân và ti u th ng<br /> quanh ch ã gi m. Tuy v y, hi n t i v n còn hi n t ng x rác t do t i các lô hàng<br /> bên ngoài ch gây m t v sinh các l i i chung, ti u ti n t i b c c p xu ng sông gây<br /> mùi xú u , các lo i n c th i làm cá xu ng sông và c bi t n c th i ch phát sinh<br /> kho ng 19 m3/ngày v n x tr c ti p xu ng sông không qua x lý. K t qu kh o sát cho<br /> th y n c sông ang b phú d ng n ng v i n ng TN có th i i m lên t i 1,24 mg/L,<br /> TP t i 1,21 mg/L, n c th i ch ô nhi m v i các giá tr COD lên t i 746,5 mg/L, TN t i<br /> 67,2 mg/L và TP t i 10,25 mg/L. Thông qua kh o sát v hi n tr ng qu n lý v sinh môi<br /> tr ng và nh n th c c a c ng ng t i khu v c ch An C u, bài báo ã xu t m t s<br /> gi i pháp giúp c i thi n công tác này trong th i gian t i.<br /> T khóa: Ch An C u; Sông An C u; Ch t th i r n; N c th i; V sinh<br /> môi tr ng<br /> Abstract<br /> Status of environmental sanitation management in An Cuu market, Hue city<br /> and some solutions for improvement<br /> An Cuu market locating next to An Cuu river is one of the main markets in Hue<br /> city. In the past years, littering and discharging untreated wastewater from An Cuu<br /> market into the river have happened regularly. This led to a degaradation of landscape<br /> and environmental quality of the river. In recent years, with the implementation of<br /> some awareness raising campaigns and urban management, littering from small<br /> shopkeepers and residents living around the market has decreased. However, there<br /> are still some illegal dumping of garbages at some places outside the market,<br /> causing unsanitary condition on public pathway. Besides, other actions such as<br /> urinating at the steps leading to the water surface, pouring sh washing water into<br /> the river and especially discharging untreated e uent from the market (about 19<br /> m3/day) directly into the river have still occurred. The results of river water quality<br /> analysis show that the water is in eutrophication state with TN up to 1,24 mg/L and<br /> TP up to 1,21 mg/L. The COD, TN and TD concentrations of e uent from An Cuu<br /> market are up to 746,5 mg/L, 67,2 mg/L and 10,25 mg/L respectively. The paper<br /> also presents some challenges and proposes solutions to improve environmental<br /> sanitation management of An Cuu market to protect the environment of An Cuu<br /> river segment passing the market in the future.<br /> Key words: An Cuu Market; An Cuu river; Solid wastes; E uent;<br /> Environmental sanitation<br /> 130<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 22 - n m 2018<br />  Trao i, Tin t c & S ki n<br /> <br /> 1. tv n<br /> Sông An C u là con sông ào do vua Gia Long kh i x ng th c hi n vào n m<br /> 1814 ph c v r a m n ng ru ng cho ng i dân s ng xung quanh, sau này c<br /> vua Minh M ng i t n thành sông L i Nông. Toàn b dòng sông dài kho ng 30 km,<br /> b t u l y n c sông H ng t o n cu i c n D Vi n, ch y qua a ph n thành ph<br /> Hu , th x H ng Th y r i vào phá Hà Trung. Ngoài ch c n ng t i r a m n cho<br /> ng ru ng, sông L i Nông còn ng vai trò quan tr ng trong giao thông ng th y,<br /> li n k t gi a các huy n l và thành ph [7].<br /> Ch An C u n m sát b n b sông An C u o n thu c a ph n ph ng Phú<br /> H i. Tr c ây, ch c t n là ch ng Ngang v n n m tr n m t trong nh ng<br /> ng ngang th ng g c v i sông H ng, bây gi v trí này là n i t a l c c a nhà<br /> V n h a Trung tâm. Sau , ng i Pháp d i ch v a i m hi n t i [4]. N m<br /> 1994, ch c m t doanh nghi p thành ph H Chí Minh u t xây d ng 80<br /> gian hàng, tuy nhi n sau quá tr nh dài kinh doanh thua l , ch c bàn giao l i<br /> quy n s h u cho thành ph Hu . Hi n nay, thành ph v n ang qu n lý ch thông<br /> qua i ng cán b ban qu n lý do thành ph tuy n d ng. S gian hàng t ng l n<br /> thành 472 lô t ng 1, t ng 2 c 60 lô không s d ng, ngoài ra còn kho ng 150 lô<br /> bao quanh ch . M i lô c di n tích t 1,2 - 1,4 m2.<br /> M c dù c x p vào ch H ng I, tuy nhi n ch An C u v n ch a c h th ng<br /> x lý n c th i. Hàng ngày c trung b nh kho ng 19 m3 n c th i t Ch xu ng<br /> sông (theo h a n ti n n c do ban qu n lý ch cung c p). Trong khi dòng sông<br /> t nh tr ng ô nhi m áng báo ng i kèm v i các hi n t ng cá ch t hàng lo t<br /> trong kho ng th i gian cu i tháng 8 n m 2016 [8]. S Nông nghi p và Phát tri n<br /> Nông thôn Th a Thi n Hu (NN- PTNT Th a Thi n Hu ) ti n hành i u tra<br /> kh o sát ch t l ng n c sông t i th i i m t m ra nguy n nhân gây cá ch t.<br /> K t qu cho th y các ch s ch t l ng n c không áp ng nhu c u th y sinh,<br /> c th hàm l ng ôxy hòa tan trong n c r t th p, ch s ni-t i-ô-xít (NO2) cao<br /> c p 26 l n m c gi i h n cho ph p, ph t phát (PO43-) và khí c H2S trong n c<br /> c ng r t cao. Theo i di n c quan S NN- PTNT Th a Thi n Hu cho bi t, c hai<br /> nguy n nhân d n n t nh tr ng cá ch t hàng lo t tr n sông An C u vào th i i m<br /> tháng 8/2016. M t là, “do ch t th i sinh ho t c a ng i dân không qua x lý mà<br /> th ng tr c ti p xu ng sông, nhi u nh t là o n c ch An C u”. Hai là, “hi n<br /> t ng t c dông k t h p v i l ng ch t th i c s n d i lòng sông, gây phát sinh khí<br /> c (H2S) làm cá ch t hàng lo t” [8]. Theo , S NN- PTNT Th a Thi n Hu<br /> khuy n ngh “S Tài nguy n và môi tr ng t nh th ng xuy n ki m tra, x lý t nh<br /> tr ng ô nhi m c a n c sông, c bi t chú ý n ch t th i sinh ho t t hai khu ch<br /> An C u và B n Ng n m ngay c nh sông”<br /> Nh v y, vi c qu n lý ch t th i t ch An C u m t cách hi u qu là vi c làm<br /> r t c n thi t g p ph n gi m t i cho dòng sông này.<br /> 2. Ph ng pháp nghiên c u<br /> 2.1. i u tra, thu th p thông tin<br /> Thông tin c thu th p b ng kh o sát, ph ng v n tr c ti p t i a bàn nghi n c u<br /> (khu v c ch An C u và các h dân s ng sát b sông An C u b n c nh ch ). i t ng<br /> 131<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 22 - n m 2018<br /> Trao i, Tin t c & S ki n<br /> <br /> c ph ng v n bao g m Ban qu n lý ch (Tr ng Ban qu n lý và i ng cán b hành<br /> chính, b o v tr t t ), ti u th ng buôn bán t i ch và ng i dân khu v c xung quanh<br /> (s d ng phi u i u tra và h i tr c ti p ng i dân và ti u th ng tr l i các n i dung<br /> tr n phi u i u tra). T ng c ng s ý ki n tham v n t Ban qu n lý ch và c ng ng là<br /> 30 phi u. Ngoài ra, các thông tin li n quan còn c thu th p t các ngu n tài li u khác.<br /> 2.2. L y m u và phân tích m u<br /> Các m u n c th i t ch An C u và n c sông An C u khu v c ti p giáp<br /> ch c l y v phòng thí nghi m Vi n Tài nguy n và Môi tr ng - i h c Hu<br /> o và phân tích các ch ti u c b n bao g m: DO, pH, COD, BOD5, TSS, TN,<br /> TP, Coliform. Quy tr nh l y m u theo h ng d n c a TCVN 6663 - 6:2008 và b o<br /> qu n m u theo TCVN 6663 - 3:2008. Phân tích m u theo các TCVN và ti u chu n<br /> Qu c t SMEWW.<br /> B ng 1. Thông tin l y m u, ph ng pháp phân tích<br /> Thông s nv Ph ng pháp phân tích<br /> pH o nhanh<br /> DO mg/L o nhanh<br /> COD mg/L SMEWW 5220 D: 2012<br /> BOD5 mg/L TCVN 6001-1:2008 - TCVN 6001-2:2008<br /> TSS mg/L TCVN 6625:2000<br /> TN mg/L SMEWW 4500N C:2005<br /> TP mg/L SMEWW 4500 P-B:2005 - SMEWW 4500 PE:2005<br /> Coliform MPN/100mL TCVN 6187-1:2009<br /> 2.3. Ph ng pháp so sánh<br /> K t qu phân tích m u n c sông và n c th i c so sánh v i quy chu n<br /> môi tr ng hi n hành: QCVN 08:2015/BTNMT quy nh v ch t l ng n c m t,<br /> QCVN 14:2008/BTNMT quy nh v ch t l ng n c th i sinh ho t. Tr n c s<br /> ánh giá ch t l ng n c sông và n c th i t i th i i m nghi n c u.<br /> 3. K t qu và th o lu n<br /> 3.1 Hi n tr ng qu n lý v sinh môi tr ng ch An C u<br /> Ch An C u c t ng di n tích 3.600 m2, hi n t i ch và ang áp d ng mô<br /> h nh v sinh an toàn th c ph m i v i hàng th t cá. T n m 2012, mô h nh thí i m<br /> m b o v sinh an toàn th c ph m c xây d ng t i Ch An C u v i di n tích<br /> s d ng t kho ng 810m . Ch 2<br /> c c i t o, nâng c p khu v c bán th t, di n tích<br /> kho ng 250m , khu v c bán cá, di n tích kho ng 450m2, khu v c bán hàng n, di n<br /> 2<br /> <br /> tích kho ng 110m2 [9]. Mô h nh này m b o ch t l ng các lo i th c ph m th t cá<br /> c buôn bán ch rõ ngu n g c, không nhi m b nh ho c mang m m b nh lây<br /> lan. ng th i, t i m i lô hàng, ti u th ng t b trí ri ng xô thùng ng các<br /> lo i rác phát sinh t i lô hàng c a m nh ch y u g m các ph n b i c a cá tôm, bao<br /> b . Cu i m i ngày, nhân vi n Ban qu n lý ch s i thu gom a rác v b i t p k t<br /> c a ch xe thu gom v n chuy n rác c a công ty môi tr ng ô th n a i.<br /> Trung b nh m i ngày ch An C u phát sinh kho ng 1,6 - 1,7 m3 rác. Trong thành<br /> ph n ch y u là rác th i h u c (rau qu h ng, rác lá cây, m t s ít th c n th a,..)<br /> còn l i là các lo i bao b , ni lông, h p, nh a, x p, chai l , gi y, v i, cao su, th y<br /> tinh, kim lo i,…<br /> 132<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 22 - n m 2018<br />  Trao i, Tin t c & S ki n<br /> <br /> Các lô hàng b n trong ch c ban qu n lý nh c nh v gi g n v sinh môi<br /> tr ng chung, m i lô hàng t c ý th c thu gom rác th i vào xô ng rác ri ng.<br /> Trong khi , các hàng buôn bán phía tr c và hai b n nách ch c ng nh khu<br /> v c sát b sông h u nh t qu n. Ph n l n ti u th ng buôn bán t do b n ngoài<br /> ch b t u c ý th c gi g n v sinh chung thông qua nh ng hành ng qu t<br /> d n, thu gom, th i rác úng n i quy nh. Tuy nhi n, t i v trí b n sông sát ch v n<br /> còn t nh tr ng rác th i b v t b a b i và b c l n mùi xú u c a các lo i rác th i phân<br /> h y và n c ti u r t m t v sinh c nh quan môi tr ng. Ngoài ra, n c th i t hàng<br /> th t cá và nhà v sinh c a ch ch a qua x lý tr c ti p vào sông thông qua c ng<br /> th i phía tr c ch (c ng s 1) và c ng phía sau ch (c ng s 2). i u này khi n<br /> cho dòng sông ph i gánh ch u th m t i l ng ô nhi m áng k . Theo m t k t qu<br /> i u tra n m 2015, l ng n c th i ch An C u phát sinh trung b nh 8 m3/ngày, t i<br /> l ng các ch t dinh d ng trong n c th i các ch An C u trung b nh 438 g-N/<br /> ngày và 302 g-P/ngày [3].<br /> 3.2. Ch t l ng môi tr ng n c sông khu v c sát ch An C u<br /> T n m 2009, Sông An C u c báo ng v t nh tr ng ô nhi m [10]. Cho<br /> n n m 2016, 2017, sông An C u v n ti p t c l n m t báo v quá ô nhi m và gây<br /> m t m quan ô th v i các hi n t ng cá ch t hàng lo t, n c sông chuy n màu<br /> en xám và b c mùi hôi th i [6, 8]. G n ây, sáng ngày 09/09/2018, hi n t ng cá<br /> ch t hàng lo t tr n sông An C u l i x y ra sau m t tr n m a l n vào t i hôm ngày<br /> 08/09/2018 [5].<br /> ánh giá ch t l ng n c sông An C u trong th i i m hi n t i, vi c<br /> kh o sát l y m u n c sông và n c th i ch c ti n hành vào 4 t t tháng<br /> 3 - tháng 9/2018. M u n c sông c l y khu v c gi a dòng và t i khu v c<br /> g n c ng th i; m u n c th i c l y tr c ti p t i c ng x t ch vào sông. Tuy<br /> nhi n, do c ng th i s 2 b ng p phân n a d i m t n c sông và b bùn rác l ng<br /> ng cho n n m u n c th i ch ch y u c l y t c ng th i s 1. S l y<br /> m u n c sông và n c th i th hi n trong h nh 2. Thông tin l y m u và k t qu<br /> phân tích m u n c sông và n c th i c tr nh bày b ng 2 và 3.<br /> B ng 2. K t qu phân tích m u n c sông An C u<br /> TT Ký hi u m u Th i gian l y m u V trí l y m u<br /> 1 NS1 15h10 ngày 15/03/2018 Gi a dòng, v trí c u An C u<br /> 2 NS2 15h30 ngày 21/05/2018 Gi a dòng, v trí c u An C u<br /> 3 NS3 15h40 ngày 21/05/2018 Cách 5m t v trí c ng th i 1<br /> 4 NS4 9h40 ngày 17/07/2018 Gi a dòng, v trí c u An C u<br /> 5 NS5 9h50 ngày 17/07/2018 G n b , cách 10m t c ng th i 1<br /> 6 NS6 10h20 ngày 21/09/2018 Gi a dòng, v trí c u An C u<br /> <br /> QCVN 08:2015/<br /> K t qu<br /> Thông s nv BTNMT<br /> NS1 NS2 NS3 NS4 NS5 NS6 A2 B1<br /> pH 6,9 6,84 6,81 6,63 6,7 6,8 6-8,5 5,5-9<br /> DO mg/L 5,4 5,3 5,4 5,6 5,4 4,6 ≥5 ≥4<br /> TSS mg/L - 4 18 6 12 10 30 50<br /> BOD5 mg/L 1,4 3,4 6,6 8,6 6,4 12 6 15<br /> COD mg/L 5,2 8,7 15,2 18,9 12,4 32,6 15 30<br /> TN mg/L 0,09 0,24 0,27 0,84 1,24 0,45 - -<br /> <br /> 133<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 22 - n m 2018<br /> Trao i, Tin t c & S ki n<br /> <br /> TP mg/L 0,34 1,16 1,21 0,085 0,175 0,1 - -<br /> MPN/<br /> Coliform 2,6.104 2,1.104 1,9.104 2,4.104 2,2.104 1,6.104 5000 7500<br /> 100mL<br /> B ng 3. K t qu phân tích m u n c th i t ch An C u<br /> TT Ký hi u m u Th i gian l y m u V trí l y m u<br /> 1 NT1 15h20 ngày 15/03/2018 M u t h p t c ng th i s 1 và s 2 t l 1:1<br /> 2 NT2 15h50 ngày 21/05/2018 C ng th i s 1<br /> 3 NT3 10h00 ngày 17/07/2018 C ng th i s 1<br /> 4 NT4 10h30 ngày 13/09/2018 C ng th i s 1<br /> <br /> QCVN 14:2008/<br /> K t qu<br /> Thông s nv BTNMT<br /> NT1 NT2 NT3 NT4 A B<br /> pH 6,4 6,2 6,52 7,0 5-9 5-9<br /> DO mg/L 3,9 3,6 3,8 3,7 - -<br /> TSS mg/L - 145 161 100 50 100<br /> BOD5 mg/L 180 223 310 270 30 50<br /> COD mg/L 360 385 746,5 338 - -<br /> TN mg/L 3,1 3,4 67,2 18,6 - -<br /> TP mg/L 3,79 4,1 10,25 6,8 - -<br /> Coliform MPN/100mL 2,5.106 2,7.106 1,1.107 5,6.106 3000 5000<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1: S v trí l y m u n c th i ch An C u và n c sông ch An C u<br /> T b ng k t qu phân tích, c th th y r ng n c sông An C u khu v c g n ch<br /> An C u nh n chung v n áp ng Quy chu n Vi t Nam v ch t l ng n c m t m c<br /> A2 - B1. Ch ti u BOD5 và COD v t quá gi i h n m c A2 nh ng h u nh v n<br /> trong gi i h n m c B1. Tuy nhi n, n c sông ang b ph d ng n ng v i n ng<br /> TP, TN r t cao so v i gi i h n n ng phú d ng (Theo Vi n Ch t l ng n c an<br /> M ch ngu n n c b phú d ng c n ng TP > 0,15 mg/L, TN > 0,1 mg/L [1].<br /> B ng 4. Y u t gi i h n i v i s phú d ng các t l TN/TP khác nhau [1]<br /> Y u t gi i h n<br /> Ngu n n c<br /> Ni t C Ni t và Ph t pho Ph t pho<br /> N c ng t TN/TP ≤ 4,5 4,5 ÷ 6 ≥6<br /> <br /> 134<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 22 - n m 2018<br />  Trao i, Tin t c & S ki n<br /> <br /> Trong 2 t l y m u tháng 3 và tháng 5, t l TN/TP t 0,2 - 0,26 cho th y y u t gi i<br /> h n s phú d ng trong n c sông An C u là ni-t . Ng c l i, trong t kh o sát tháng<br /> 7, t l TN/TP cao h n t 7,08 - 9,88 cho th y th i i m này TP là y u t gi i h n s phú<br /> d ng. t kh o sát tháng 9, t l TN/TP b ng 4,5 l i cho th y c ni-t và ph t-pho u<br /> ng vai trò y u t gi i h n phú d ng. B n c nh , ch ti u Coliform v t gi i h n cho<br /> ph p 2,1 - 3,46 l n, i u này c ng cho th y n c sông ang b ô nhi m b i phân ng v t.<br /> Ch t l ng n c sông không n nh, thông s h u c (BOD5, COD) t ng t t 1 (tháng<br /> 3) cho n t 4 (tháng 9). Ng c l i các thông s dinh d ng c xu h ng thay i t<br /> bi n: TP dao ng lúc t ng m nh ( t 2 so v i t 1 t ng 3,4 l n), lúc l i gi m m nh ( t 3<br /> so v i t 2 gi m 13,64 l n); TN t ng m nh ( t 2 so v i t 1 t ng 2,66 l n, t 3 so v i<br /> t 2 t ng 3,5 l n), tuy nhi n t 4 gi m 2,75 l n so v i t 3. N c sông phú d ng k o<br /> theo s thi u h t oxy hòa tan trong n c, c bi t vào th i i m ban m. Ch ti u DO o<br /> c trong n c sông vào t 4 th p h n các t khác t 0,7 - 1 mg/L. ây c th là m t<br /> trong nh ng nguy n nhân gây hi n t ng cá ch t hàng lo t.<br /> i v i n c th i ch An C u, c th th y các ch ti u ô nhi m h u c và dinh<br /> d ng u c giá tr r t cao và v t quy chu n cho ph p nhi u l n. ng th i, ch t<br /> l ng n c th i c s dao ng t bi n v n ng các ch t dinh d ng. TN trong<br /> n c th i t 3 t ng tr n d i 20 l n so v i t 1 và t 2, TP t 3 t ng 2,7 l n<br /> so v i t 1 và t ng 2,5 l n so v i t 2. t 4 c ng cho th y TN trong n c th i<br /> cao g p 6 l n so v i t 1, TP cao g p 1,79 l n so v i t 1. C s khác bi t này là<br /> do th i i m thu m u t 1 và 2 u vào bu i chi u, còn t 3 và t 4 cl y<br /> vào gi ch ông bu i sáng. Vi c x th i hàng ngày n c th i t ch không qua x<br /> lý vào sông An C u gia t ng gánh n ng t i l ng ô nhi m mà con sông này ang<br /> ph i ti p nh n. C th , t i l ng trung b nh t n c th i ch An C u m i ngày (tính<br /> trung b nh cho t ng c p 2 m u sáng - chi u) vào sông là 4,67 kg- BOD 5/ngày,<br /> 8,69 kg-COD/ngày, 438,4 g-N/ngày và 118,4 g-P/ngày.<br /> 3.3. Nh n th c c a c ng ng v công tác qu n lý v sinh môi tr ng ch<br /> An C u và gi i pháp c i thi n<br /> Hi n nay v n v sinh môi tr ng các ch truy n th ng ang tr n n<br /> nghi m tr ng. C nhi u nguy n nhân d n n th c tr ng này, trong ch y u do<br /> ý th c k m v gi g n v sinh môi tr ng c a ti u th ng và ng i dân sinh s ng<br /> g n ch . V n tr n không ch nh h ng n môi tr ng khu v c ch mà còn nh<br /> h ng n ch t l ng n c sông b n c nh ch . T i ch An C u, tr c ây x y ra<br /> t nh tr ng ng i dân rác b n b , v t rác xu ng sông, làm cho n c sông b nhi m<br /> b n, b c mùi hôi. Hàng ngày thuy n v t rác c a Công ty môi tr ng ô th Hu v n<br /> i v t rác. Tuy v y, nh ng c g ng c a i ng công nhân môi tr ng ô th không<br /> c nhi u tác d ng khi ý th c b o v môi tr ng c a ng i dân không thay i. G n<br /> ây, ti u th ng ch An C u c ý th c h n trong vi c th i rác. Tuy nhi n, v n<br /> còn m t b ph n ng i dân và ng i buôn nh n th c ch a cao. V v y, Ban qu n<br /> lý ch và c ng ng dân c c n th c hi n nh ng bi n pháp sau ây ph i h p t t<br /> h n trong công tác gi g n v sinh môi tr ng khu v c ch An C u:<br /> a) Công tác tuyên truy n, nâng cao ý th c gi gìn v sinh môi tr ng c a c ng<br /> ng dân c khu v c ch<br /> M t trong nh ng gi i pháp quan tr ng trong qu n lý v sinh môi tr ng là không<br /> ng ng nâng cao ý th c gi g n v sinh môi tr ng c a các h kinh doanh và s ng g n<br /> ch . Công vi c này ph i c t ch c th ng xuy n, li n t c v i s tham gia c a ban<br /> qu n lý ch , cán b t dân ph và chính quy n ph ng An C u. Ch khi nào các ti u<br /> 135<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 22 - n m 2018<br /> Trao i, Tin t c & S ki n<br /> <br /> th ng và ng i dân nh n th y c vi c gi g n v sinh môi tr ng tr thành v n<br /> th ng nh t, c nh h ng tr c ti p, tích c c n môi tr ng kinh doanh, sinh s ng<br /> c a m nh th khi môi tr ng khu ch và sông An C u m i c c i thi n m t<br /> cách lâu dài. Các bi n pháp nâng cao nh n th c c a c ng ng ti u th ng và ng i<br /> dân s ng g n ch c th áp d ng nh :<br /> - Cán b ban qu n lý ch và cán b t dân ph c n tích c c, th ng xuy n nh c<br /> nh các i t ng thi u ý th c gi g n v sinh môi tr ng khu v c ch và sông;<br /> - Treo pano, áp phích v i các kh u hi u, h nh nh c tác d ng nâng cao nh n<br /> th c v b o v môi tr ng;<br /> - i Thanh ni n t nh nguy n c a Ph ng tham gia phát t r i cho ti u th ng<br /> trong các t hành ng v môi tr ng nhân các ngày l l n;<br /> - C n c ch tài x ph t r n e các i t ng c hành vi x rác xu ng sông và<br /> khu v c b sông.<br /> M c dù Chính ph ban hành các quy nh x ph t li n quan n hành vi c<br /> t nh gây ô nhi m môi tr ng n i công c ng, song th c t vi c tri n khai áp d ng<br /> các i u lu t này còn h n ch . Ch ng h n nh : i m b kho n 1 i u 20 Ngh nh<br /> 155/2016/N -CP quy nh ph t ti n t 01 - 03 tri u ng i v i hành vi ti u ti n,<br /> i ti n không úng n i quy nh; i m c, d kho n 1 i u 20 Ngh nh 155/2016/<br /> N -CP c ng quy nh v t rác không úng n i quy nh t i chung c , n i công c ng<br /> bi ph t ti n t 03 - 05 tri u ng; v t rác th i sinh ho t tr n v a hè, ng ph ho c<br /> vào h th ng thoát n c th i ô th b ph t ti n t 05 - 07 tri u ng,...<br /> Th m quy n x ph t các i u kho n n u tr n thu c c nh sát môi tr ng ho c<br /> ch t ch y ban Nhân dân c p Ph ng. Chính v v y, i ng ban qu n lý ch c n<br /> tích c c ph i h p v i UBND Ph ng k p th i phát hi n, x ph t c nh cáo nh ng<br /> hành vi c t nh gây ô nhi m khu v c ch và sông An C u. Bi n pháp này c th phát<br /> huy hi u qu nhanh ch ng so v i n thu n tuy n truy n nh n th c.<br /> b) S h p tác gi a ti u th ng và Ban qu n lý ch<br /> Thông qua ph ng v n ti u th ng, nh m nghi n c u nh n c s ph n ánh ý<br /> ki n v công tác gi g n v sinh môi tr ng ch . Ph n l n ti u th ng ng ý v i<br /> quan i m gi a ban qu n lý và ti u th ng c n c m t s ph i h p t t h n trong<br /> công tác này. Hi n t i, Ban qu n lý ch và ng i dân buôn u tham gia b o v môi<br /> tr ng ch , tuy nhi n ch a c s k t n i, trao i hay ph n ánh thông tin gi a hai<br /> chi u. Ng i dân s ng g n ch và ti u th ng c th tham gia g p ý ki n và ph n<br /> ánh v i Ban qu n lý ch nh ng tr ng h p, hành vi gây ô nhi m c ng nh tham<br /> gia xu t bi n pháp ki m soát hành vi gây ô nhi m. M t s h nh th c ph i h p<br /> c ki n ngh nh sau:<br /> - Ng i dân s ph n ánh l n Ban qu n lý ch v các tr ng h p gây ô nhi m n u<br /> nh ban qu n lý ch c b ph n ti p nh n thông tin và x lý t nh hu ng li n quan.<br /> - Ng i dân s tham gia g p ý ki n v các bi n pháp qu n lý v sinh môi<br /> tr ng ch n u c s k u g i, y u c u t phía ban qu n lý.<br /> - C n y u c u ti u th ng ký cam k t v t ý th c gi g n v sinh môi tr ng<br /> chung khi buôn bán t i ch .<br /> - T o i u ki n ng i dân tham gia ki m soát và l n án hành vi gây ô nhi m<br /> khi th y i t ng vi ph m v sinh môi tr ng chung trong ch và xung quanh ch .<br /> c) Ph n bi n c ng ng i v i hành vi gây ô nhi m<br /> 136<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 22 - n m 2018<br />  Trao i, Tin t c & S ki n<br /> <br /> Ph ng pháp ph n bi n x h i c th c áp d ng trong c ng ng buôn bán và<br /> sinh s ng quanh khu v c ch d i nh ng h nh th c n gi n nh ng v n c th phát huy<br /> hi u qu tích c c. a ph n ng i dân và ti u th ng buôn bán trong ch ng i va ch m<br /> ngo i tr tr ng h p chen l n m t b ng. Song c ng c nh ng ý ki n ph n ánh h r t<br /> b t b nh v i nh ng hành vi x rác, th i n c b a b i c a nh ng ti u th ng khác nh ng<br /> không th can thi p ng n ch n tr c ti p. Do v y, vi c h nh thành quy nh chính th c<br /> ng i dân c t o i u ki n công khai ph b nh hành vi thi u ý th c gây nh h ng<br /> n môi tr ng chung là m t trong nh ng gi i pháp t t g p ph n qu n lý ch t th i ch .<br /> d) Ch khen th ng, x ph t<br /> v n ng các ti u th ng và ng i dân sinh s ng xung quanh khu v c ch<br /> tích c c b o v môi tr ng, c n làm cho ng i dân th y c các quy n l i c a<br /> m nh khi tham gia vào các công tác này. Mu n c v y, c n s ki n tr v n ng<br /> c a cán b ban qu n lý ch và t dân ph trong vi c ch rõ các hành vi sai trái, nh c<br /> nh , x ph t các tr ng h p vi ph m, song song là các h nh th c tuy n d ng<br /> khen th ng x ng áng, n u g ng t t v gi g n v sinh môi tr ng.<br /> 3.4. Qu n lý và x lý ch t th i t ch<br /> i v i rác th i, hi n t i m t b ph n các qu y hàng, ti u th ng c b trí<br /> thùng ng rác ri ng, song ph n l n nh ng lô khác, c bi t là khu v c phía ngoài<br /> ch th ng i mua bán x rác b a b i ch t thành ng r i rác quanh ch , gây m t<br /> c nh quan môi tr ng. Chính v v y, Ban qu n lý c n t ch c vi c qu n lý rác th i<br /> t t h n b ng m t s bi n pháp nh :<br /> - B trí th m thùng rác t i các khu v c ch sát b sông và l i i phía sau ch ;<br /> - Th ng xuy n tu n tra, nh c nh ti u th ng b rác vào thùng;<br /> - C m các bi n c m th i rác t i các i m b sông, v ng, lòng ng qua<br /> ch (t p trung rác th i c th gây ùn t c giao thông), n i t p trung hàng n u ng,<br /> tr c c ng ch , t i l i i phía sau ch .<br /> i v i n c th i, c n c t p trung x lý t C t A- QCVN 14:2008/BTNMT<br /> tr c khi th i xu ng sông. Song, do i u ki n v di n tích m t b ng b trí và ngu n<br /> v n h n ch , Ch An C u c th áp d ng m t s ph ng án x lý n c th i ti t<br /> ki m chi phí nh ng v n mang l i hi u qu nh t nh. C m b x lý c th b trí<br /> ngay b n d i nhà xe theo s công ngh nh s sau:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2: xu t s công ngh x lý n c th i ch An C u<br /> H th ng x lý c th b trí ng m b n d i nhà xe, b n tr n v n t n d ng<br /> c di n tích.V i vi c áp d ng nh ng lo i v t li u l c c i ti n gia t ng tính h p<br /> ph , di n tích b m t cao nh các h t l c nhân t o ho c than sinh h c trong các công<br /> tr nh b l c sinh h c k khí và hi u khí c th giúp c i thi n hi u qu x lý n c<br /> th i v c thông s h u c l n dinh d ng so v i lo i v t li u l c truy n th ng cát<br /> s i (th ng gây t c l c, kh thay th ) [2]. Bùn t h th ng x lý c t p k t vào<br /> 137<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 22 - n m 2018<br /> Trao i, Tin t c & S ki n<br /> <br /> b ch a bùn, h p ng công ty môi tr ng ô th nh k 3 - 6 tháng n hút a<br /> i x lý.<br /> 4. K t lu n và ki n ngh<br /> án Quy ho ch phát tri n th ng m i t nh Th a Thi n Hu n n m 2015 và<br /> nh h ng n n m 2030 xác nh u ti n u t c i t o, nâng c p các ch trong<br /> thành ph Hu g p ph n thúc y phát tri n th ng m i. Do v y, công tác gi g n<br /> v sinh môi tr ng ch An C u c ý ngh a quan tr ng trong vi c duy tr h nh nh<br /> t t, t o à phát tri n lâu dài cho ch . M c dù công tác qu n lý rác th i ch hi n t i<br /> c c i thi n so v i tr c ây, song th nh tho ng v n còn t nh tr ng th i rác b a<br /> b i, t p trung rác t i khu v c b sông và n c th i ch v n ch a c x lý. V th ,<br /> các ch t th i t ch An C u v n ang t ng gánh n ng t i l ng ô nhi m cho n c<br /> sông An C u. c i thi n vi c qu n lý môi tr ng t t h n cho ch và sông An<br /> C u, m t s gi i pháp c ki n ngh bao g m: t o s ph i h p gi a ban qu n lý<br /> và ti u th ng, nâng cao nh n th c c a ti u th ng và dân sinh s ng quanh ch v<br /> gi g n v sinh môi tr ng; c ch khen th ng, x ph t i v i hành vi thi u ý<br /> th c, c t nh gây ô nhi m c a m t b ph n ng i dân ch a t giác, c bi t là h nh<br /> th c c ng ng t qu n lý thông qua ph n bi n hành vi gây ô nhi m. Song song v i<br /> nh ng bi n pháp này, ban qu n lý ch c n xu t l n c p tr n h tr ngu n v n<br /> trang b th m thùng rác, xây d ng b x lý n c th i m b o quy chu n môi tr ng<br /> tr c khi th i vào sông An C u.<br /> TÀI LI U THAM KH O<br /> [1]. Bùi V n Huy (2009). Nghiên c u ánh giá bi n ng các thông s ch t l ng n c<br /> và nh h ng c a chúng n phân b th c v t phù du t i V nh Vân Phong và Cam Ranh t nh<br /> Khánh Hòa. Lu n v n Th c s Khoa h c H a h c, Tr ng i h c Khoa h c, Hu .<br /> [2]. Sahar S. Dalahmeh (2016). Capacity of biochar lters for wastewater treatment<br /> in onsite systems. Technical report, Sweden.<br /> [3]. Tr ng Quý Tùng (2015). Phân tích các dòng ni-t , ph t-pho trong ch t th i sinh<br /> ho t t i thành ph Hu và xu t gi i pháp qu n lý. Báo cáo t ng k t tài nghi n c u<br /> khoa h c c p c s i h c Hu .<br /> [4]. Trang thông tin i n t : Hu - Thành ph Festival http://www.huefestival.<br /> com/?cat_id=101&id=544.<br /> [5]. Báo Công an thành ph à N ng online (2018). Cá ch t tr ng sông An C u.<br /> http://cadn.com.vn/news/121_195070_ca-chet-trang-song-an-cuu.aspx.<br /> [6]. Báo i n t B Tài nguy n và Môi tr ng (2017). Sông An C u ang b b c<br /> t b i rác th i. https://baotainguyenmoitruong.vn/moi-truong/song-an-cuu-dang-bi-quot-<br /> buc-tu-quot-boi-rac-thai-1158852.html.<br /> [7]. Báo Th a Thi n Hu online (2016). Quá trình ào sông An C u qua M c b n<br /> tri u Nguy n. http://baothuathienhue.vn/qua-trinh-dao-song-an-cuu-qua-moc-ban-trieu-<br /> nguyen-a35619.html.<br /> [8]. Trang soha.vn (2016). Cá ch t trên sông An C u là do n c th i sinh ho t. http://soha.<br /> vn/ca-chet-tren-song-an-cuu-la-do-nuoc-thai-sinh-hoat-20160823134756665.htm.<br /> [9]. Trang tin t c Hu (2012). Các ch trên a bàn th c hi n s ch, p môi tr ng.<br /> http://tintuc.hues.vn/tp-hue-cac-cho-tren-dia-ban-thuc-hien-sach-dep-moi-truong/.<br /> [10]. Báo i n t Gia nh và X h i (2009). Ch t m làm ô nhi m sông An C u. http://<br /> giadinh.net.vn/xa-hoi/cho-tam-lam-o-nhiem-song-an-cuu-20091104103759281.htm.<br /> BBT nh n bài: 03/9/2018; Ph n bi n xong: 12/9/2018<br /> 138<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 22 - n m 2018<br />