CÁC HÌNH VẼ PHẬT GIÁO CỔ ĐẠI TẠI HANG BAMIYAN, AFGANISTAN ĐÃ CHO THẤY SƠN DẦU CÓ NGUỒN GỐC TỪ CHÂU Á CHỨ KHÔNG PHẢI CHÂU ÂU NHƯ NGƯỜI TA VẪN NGHĨ

CÁC HÌNH VẼ PHẬT GIÁO CỔ ĐẠI TẠI HANG

BAMIYAN, AFGANISTAN ĐÃ CHO THẤY SƠN DẦU CÓ

NGUỒN GỐC TỪ CHÂU Á CHỨ KHÔNG PHẢI CHÂU ÂU

NHƯ NGƯỜI TA VẪN NGHĨ

Vào năm 2001, cả thế giới thực

sự bàng hoàng khi Taliban phá

hủy 2 bức tượng phật khổng lồ

tại Bamiyan, Afganistan cùng

những hang đá với những hình

vẽ vô cùng đặc biệt được vẽ vào

khoảng thể kỷ thứ 5 đến thế kỷ thứ 9 sau công nguyên. Tuy nhiên, sau

cuộc tàn phá, các nhà khoa học mới có cơ hội khám phá ra rằng, các

bức tranh ở đây được vẽ bằng công nghệ sơn dầu mà chỉ hàng trăm

năm sau mới được tìm ra tại Châu Âu. Các kết luận qua thí nghiêm bức

xạ đã được công bố trên tạp chí Analytical Atomic Spectrometry.

Trong các sách lịch sử và nghệ thuật Châu Âu, tranh sơn dầu ra đời vào

thế kỷ 15 tại Châu Âu. Nhưng các nhà khoa học từ Viện nghiên cứu

văn hóa quốc gia (Nhật Bản), Trung tâm nghiên cứu và phục hồi bảo

tàng (Pháp), Viện bảo tồn Getty (Mỹ) và ESRF gần đây lại cho rằng: họ

tìm thấy những mẫu sơn dầu tương tự tại hang Bamiyan. Trong các bức

vẽ vào khoảng thế kỷ thứ 7, hình Đức phật với áo cà sa ngồi trên một

đài những bàn tay và tạo vật thần thoại. 12 trong số 50 hang được tìm

thấy với tranh sơn dầu, một thứ dầu có lẽ được làm từ cây óc chó và

cây thuốc phiện.

Bằng các công nghệ tăng tốc điện tử, hồng ngoại và công nghệ phân

tích quang phổ, các nhà khoa học vô cùng ngạc nhiên khi biết rằng: các

bức tranh được vẽ với nhiều tầng rất mỏng chồng chất lên nhau. Tuy

nhiên, màu vẽ ở đây là sự trộn lẫn giữa chất màu vô cơ và hữu cơ cho

nên việc sử dụng một trong những dụng cụ tăng tốc điện tử lớn nhất

trên thế giới là chưa đủ mà cần sử dụng nhiều kỹ thuật khác để nghiên

cứu một cách đầy đủ các bức tranh.

Và kết quả nghiên cứu đã cho thấy rằng: màu vẽ cũng như chất gắn kết

có thành phần vô cùng đa dạng. Ngoài lớp vẽ bằng dầu, các nhà khoa

học còn tìm thấy những lớp bằng nhựa cây, protein, keo và đôi khi là

một lớp nhựa bóng như sơn dầu. Các lớp bằng protein có thể đường

làm với lớp keo từ da hay trứng. Bên trong những lớp màu vẽ, các nhà

khoa học còn tìm thấy một hợp chất được sử dụng rất nhiều, một hợp

chất từ xưa đến nay không chỉ được sử dụng trong hội họa mà còn

trong công nghệ làm đẹp như là một chất làm trắng da. Đó là chì

cacbonat.

Có thể nói rằng: “ Đây là những bằng chứng rõ ràng nhất về tranh sơn

dầu, mặc dù dầu khô đã được sử dụng trong y học cũng như làm đẹp

bởi người La Mã và Ai Cập cổ” - Yoko Taniguchi, trưởng nhóm nghiên

cứu.

Những bức tranh này có lẽ là tác phẩm của những nghệ sỹ đã chu du

trên con đường tơ lụa, con đường thông thương giữa Trung Quốc,

xuyên qua sa mạc trung á đến Tây á. Mặc dù vậy, vì mội vài lý do

chính trị cho nên hoạt động nghiên cứu về những bức vẽ tại khu vực

Trung á là không nhiều và gặp không ít khó khăn.

“ Chúng tôi đã rất may mắn khi có cơ hội tham gia vào dự án bảo tồn di

sản thế giới tại Bamiyan. Và cũng hy vọng rằng những nghiên cứu

trong hiện tại và tương lai sẽ cung cấp những hiểu biết sâu hơn về kỹ

thuật hội họa dọc theo con đường tơ lụa và vùng Âu- á”- Taniguchi.