HO˜I CH(cid:214)(cid:217)NG THA˜N H(cid:214) NGUYE´N PHA(cid:217)T
I. (cid:209)AˇI C(cid:214)(cid:212)NG:
Ho(cid:228)i ch(cid:246)øng tha(cid:228)n h(cid:246) lał mo(cid:228)t ho(cid:228)i ch(cid:246)øng do nhie(cid:224)u nguye(cid:226)n nha(cid:226)n, bao go(cid:224)m: phu,ł tie(cid:229)u æa(cid:239)m 50mg/kg/ngały, giaßm æa(cid:239)m maøu vał taŒng lipid maøu. Ga(cid:224)n 90% ho(cid:228)i ch(cid:246)øng ha(cid:228)n h(cid:246) (cid:244)ß treß em lał nguye(cid:226)n phaøt, chuß yeÆu do sang th(cid:246)(cid:244)ng ca(cid:224)u tha(cid:228)n toÆi thie(cid:229)u. II. CHA¯N (cid:209)OA(cid:217)N: 1. Co(cid:226)ng vie(cid:228)c cha(cid:229)n æoaøn: a. Hoßi: T(cid:237)nh chaÆt phuł: th(cid:244)łi gian kh(cid:244)ßi phaøt phuł, v(cid:242) tr(cid:237) vał lan ro(cid:228)ng. L(cid:246)(cid:244)(cid:239)ng n(cid:246)(cid:244)øc tie(cid:229)u trong ngały, mału saØc n(cid:246)(cid:244)øc tie(cid:229)u. Nh(cid:246)ıng æ(cid:244)(cid:239)t phuł taøi phaøt. Tie(cid:224)n caŒn dułng thuoÆc? b. Khaøm: Ma(cid:239)ch, huyeÆt aøp, nh(cid:242)p th(cid:244)ß, nhie(cid:228)t æo(cid:228), ca(cid:226)n naºng. Phaøt hie(cid:228)n phuł: phuł traØng, me(cid:224)m, aÆn loım, kho(cid:226)ng æau, kho(cid:226)ng æoß. Khaøm t(cid:236)m daÆu hie(cid:228)u trałn d(cid:242)ch małng pho(cid:229)i, małng bu(cid:239)ng, b(cid:236)u. Khaøm tim ma(cid:239)ch t(cid:236)m daÆu hie(cid:228)u cao huyeÆt aøp, suy tim. T(cid:236)m daÆu hie(cid:228)u bieÆn ch(cid:246)øng: Cushing do dułng thuoÆc corticoide, vie(cid:226)m phuøc ma(cid:239)c nguye(cid:226)n phaøt, vie(cid:226)m mo(cid:226) teÆ bało, vie(cid:226)m pho(cid:229)i.
c. (cid:209)e(cid:224) ngh(cid:242) ca(cid:228)n la(cid:226)m sałng: (cid:209)a(cid:239)m nie(cid:228)u 24 gi(cid:244)ł hay ch(cid:230) soÆ æa(cid:239)m nie(cid:228)u / creatinin nie(cid:228)u. (cid:209)a(cid:239)m maøu, albumine maøu Cholesterol maøu, triglyceride maøu. Ure(cid:226), creatinin, ion æo(cid:224) maøu. 2. Cha(cid:229)n æoaøn xaøc æ(cid:242)nh: Phuł. (cid:209)a(cid:239)m nie(cid:228)u 50mg/kg/ngały, hoaºc æa(cid:239)m nie(cid:228)u / creatinin nie(cid:228)u( mg/mg) > 2, hoaºc æa(cid:239)m nie(cid:228)u / creatinin nie(cid:228)u (mg/l, mmol/l) > 200.
Albumine maøu < 2,5g%. Cholesterol maøu > 200 mg%. 3. Mo(cid:228)t soÆ æ(cid:242)nh ngh(cid:243)a: Lui be(cid:228)nh: protein nie(cid:228)u a(cid:226)m t(cid:237)nh hay veÆt trong 3 ngały lie(cid:226)n tu(cid:239)c vał heÆt phuł. Taøi phaøt: khi coø æa(cid:239)m nie(cid:228)u 50mg/kg/ngały phuł. Taøi phaøt th(cid:246)(cid:244)łng xuye(cid:226)n: taøi phaøt 2 la(cid:224)n trong vołng 6 thaøng sau la(cid:224)n æaøp (cid:246)øng æa(cid:224)u tie(cid:226)n hay 4 la(cid:224)n taøi phaøt trong vołng 12 thaøng. Phu(cid:239) thuo(cid:228)c corticoid: 2 la(cid:224)n taøi phaøt lie(cid:226)n tu(cid:239)c khi giaßm lie(cid:224)u hay taøi phaøt trong vołng 14 ngały sau khi ng(cid:246)ng corticoid. Khaøng corticoid: khi æie(cid:224)u tr(cid:242) æuß 4 tua(cid:224)n taÆn co(cid:226)ng kho(cid:226)ng æaøp (cid:246)øng.
4. Cha(cid:229)n æoaøn pha(cid:226)n bie(cid:228)t: Vie(cid:226)m ca(cid:224)u tha(cid:228)n caÆp: phuł, cao huyeÆt aøp, tie(cid:229)u ho(cid:224)ng ca(cid:224)u, æa(cid:239)m maøu vał cholesterol maøu b(cid:236)nh th(cid:246)(cid:244)łng. Phuł do giaßm æa(cid:239)m maøu: phuł, n(cid:246)(cid:244)øc tie(cid:229)u b(cid:236)nh th(cid:246)(cid:244)łng, cholesterol maøu b(cid:236)nh th(cid:246)(cid:244)łng.
III. (cid:209)IE(cid:192)U TR(cid:210): 1. Nguye(cid:226)n taØc æie(cid:224)u tr(cid:242): (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) æaºc hie(cid:228)u dułng thuoÆc (cid:246)øc cheÆ mieªn d(cid:242)ch. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) trie(cid:228)u ch(cid:246)øng. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) bieÆn ch(cid:246)øng. 2. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) æaºc hie(cid:228)u: a. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) ban æa(cid:224)u: 4 tua(cid:224)n æa(cid:224)u: Prednisone 2mg/kg/ngały (toÆi æa 60 mg/ngały).
b. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) tieÆp theo: b.1. NeÆu coø æaøp (cid:246)øng: heÆt phuł, æa(cid:239)m nie(cid:228)u a(cid:226)m t(cid:237)nh lie(cid:226)n tieÆp trong 3 ngały.
8 tua(cid:224)n keÆ: Prednisone 2mg/kg/caøch ngały 6 tua(cid:224)n keÆ: Prednisone dułng caøch nha(cid:228)t gaßm lie(cid:224)u da(cid:224)n, moªi tua(cid:224)n giaßm
1/6 lie(cid:224)u cho æeÆn khi ng(cid:246)ng thuoÆc. b.2. NeÆu treß taøi phaøt trong quaø tr(cid:236)nh giaßm lie(cid:224)u: (cid:209)oÆi v(cid:244)øi treß taøi phaøt kho(cid:226)ng th(cid:246)(cid:244)łng xuye(cid:226)n: Prednisone 2 mg/kg/ngały, cho æeÆn khi æa(cid:239)m nie(cid:228)u a(cid:226)m t(cid:237)nh trong 3 ngały
lie(cid:226)n tieÆp. Sau æoø, Prednisone 2 mg/kg/caøch ngały trong 8 tua(cid:224)n. (cid:209)oÆi v(cid:244)øi the(cid:229) taøi phaøt th(cid:246)(cid:244)łng xuye(cid:226)n hay the(cid:229) phu(cid:239) thuo(cid:228)c Corticoides:
- Prednisone 2 mg/kg/ngały cho æeÆn khi æa(cid:239)m nie(cid:228)u a(cid:226)m t(cid:237)nh 3 ngały lie(cid:226)n tieÆp. KeÆ æeÆn, Prednisone 2 mg/kg/caøch ngały trong 8 tua(cid:224)n. Sau æoø giaßm da(cid:224)n lie(cid:224)u Prednisone vał duy tr(cid:236) lie(cid:224)u 0,1 (cid:150) 0,5 mg/kg/caøch ngały trong 6 (cid:150) 12 thaøng. - Ne(cid:224)u lie(cid:224)u Prednisone duy tr(cid:236) cao > 1mg/kg/caøch ngały hay 0,5
mg/kg/caøch ngały kełm theo bieÆn ch(cid:246)øng do dułng corticoides keøo dałi nh(cid:246) Cushing naºng,cao huyeÆt aøp, tie(cid:229)u æ(cid:246)(cid:244)łng, xuaÆt huyeÆt tie(cid:226)u hoøa seı dułng phoÆi h(cid:244)(cid:239)p the(cid:226)m Cyclophosphamide 2,5 mg/kg/ngały trong 8 (cid:150) 12 tua(cid:224)n v(cid:244)øi Prednisone lie(cid:224)u thaÆp. - Th(cid:246)(cid:244)łng sau caøc phaøc æo(cid:224) tre(cid:226)n, be(cid:228)nh nha(cid:226)n seı b(cid:244)øt taøi phaøt. NeÆu vaªn taøi phaøt, seı dułng: Cyclosporine 5 mg/kg/ngały trong 1 naŒm. - (cid:209)oÆi v(cid:244)øi caøc tr(cid:246)(cid:244)łng h(cid:244)(cid:239)p na(cid:224)y, æe(cid:229) æaønh giaø toÆt tie(cid:226)n l(cid:246)(cid:244)(cid:239)ng ne(cid:226)n tieÆn hałnh sinh thieÆt tha(cid:228)n. b.3. NeÆu sau 4 tua(cid:224)n vaªn ch(cid:246)a æaøp (cid:246)øng Prednisone: Methylprednisolone 1 g/1,73 m2 da/ngały (10 (cid:150) 15 mg/kg/ngały) truye(cid:224)n t(cid:243)nh ma(cid:239)ch 3 la(cid:224)n caøch ngały. NeÆu sau 3 lie(cid:224)u Methylprednisolone vaªn kho(cid:226)ng æaøp
(cid:246)øng sau 2 tua(cid:224)n (cołn phuł vał hoaºc æa(cid:239)m nie(cid:228)u d(cid:246)(cid:244)ng t(cid:237)nh), xem nh(cid:246) khaøng corticoides: NeÆu sinh thieÆt tha(cid:228)n æ(cid:246)(cid:244)(cid:239)c: tuły keÆt quaß sinh thieÆt seı æie(cid:224)u tr(cid:242) nh(cid:246) sau: - Sang th(cid:246)(cid:244)ng toÆi thie(cid:229)u, taŒng sinh trung mo(cid:226), x(cid:244) hoaø cu(cid:239)c bo(cid:228) t(cid:246)łng pha(cid:224)n:
Cyclosporine 5mg/kg/ngały trong 6 thaøng (cid:150) 1 naŒm. + Prednisone 1mg/kg/ngały x 1 thaøng 1mg/kg/caøch ngały x 6 thaøng. Hoaºc: Cyclophosphamide 2,5mg/kg/ngały trong 12 tua(cid:224)n + Prednisone 1mg/kg/ngały x 1 thaøng 1mg/kg/caøch ngały x 6 thaøng. - Sang th(cid:246)(cid:244)ng be(cid:228)nh ca(cid:224)u tha(cid:228)n małng:
Thaøng 1 : Methylprednisolone 15-30mg/kg/ngały x 3 lie(cid:224)u Prednisone 0,4mg/kg/ngały x 27 ngały. Thaøng 2 : Chlorambucil 0,2mg/kg/ngały x 30 ngały La(cid:228)p la(cid:239)i 3 æ(cid:244)(cid:239)t, xen keı trong 6 thaøng. - Sang th(cid:246)(cid:244)ng vie(cid:226)m ca(cid:224)u tha(cid:228)n taŒng sinh małng: Prednisone 1 (cid:150) 2 mg/kg/ caøch ngały vał giaßm da(cid:224)n trong 12-24 thaøng. NeÆu kho(cid:226)ng sinh thieÆt tha(cid:228)n æ(cid:246)(cid:244)(cid:239)c, seı dułng:
Prednisone 1 (cid:150) 2 mg/kg/caøch ngały vał giaßm da(cid:224)n trong vołng 12 (cid:150) 24 thaøng Cyclophosphamide 2,5 mg/kg/ngały hay Cyclosporine 5 mg/kg/ngały. 3. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) trie(cid:228)u ch(cid:246)øng : a. Phuł: Ha(cid:239)n cheÆ muoÆi vał n(cid:246)(cid:244)øc trong giai æoa(cid:239)n phuł. L(cid:244)(cid:239)i tie(cid:229)u: ha(cid:239)n cheÆ dułng l(cid:244)(cid:239)i tie(cid:229)u trong ho(cid:228)i ch(cid:246)øng tha(cid:228)n h(cid:246). Ch(cid:230) dułng trong tr(cid:246)(cid:244)łng h(cid:244)(cid:239)p phuł naºng,baøng bu(cid:239)ng to hay trałn d(cid:242)ch małng pho(cid:229)i nhie(cid:224)u ga(cid:226)y khoø th(cid:244)ß, phuł pho(cid:229)i, n(cid:246)t da do phuł hay phuł æi kełm v(cid:244)øi nhieªm trułng naºng. ThuoÆc l(cid:244)(cid:239)i tie(cid:229)u dułng trong ho(cid:228)i ch(cid:246)øng tha(cid:228)n h(cid:246): Chlorothiazide, Spironolactone, Furosemide. Truye(cid:224)n Albumine: khi albumine maøu giaßm thaÆp kełm phuł nhie(cid:224)u æe do(cid:239)a phuł pho(cid:229)i kho(cid:226)ng æaøp (cid:246)øng v(cid:244)øi æie(cid:224)u tr(cid:242) corticoides, coø ch(cid:230) æ(cid:242)nh dułng albumine truye(cid:224)n t(cid:230)nh ma(cid:239)ch 1 g/kg trong 2 (cid:150) 3 gi(cid:244)ł, khi truye(cid:224)n phaßi kełm theo Furosemide 1mg/kg TM. Trong vał sau khi truye(cid:224)n phaßi luo(cid:226)n theo doıi daÆu hie(cid:228)u quaø taßi vał æaøp (cid:246)øng l(cid:244)(cid:239)i tie(cid:229)u cußa be(cid:228)nh nha(cid:226)n. NeÆu sau truye(cid:224)n æaøp (cid:246)øng l(cid:244)(cid:239)i tie(cid:229)u kho(cid:226)ng toÆt h(cid:244)n, kho(cid:226)ng truye(cid:224)n tieÆp. b. Bie(cid:228)n phaøp ho(cid:229) tr(cid:244)(cid:239) khaøc: Cho the(cid:226)m vitamin D vał Calcium Ch(cid:230) ca(cid:224)n aŒn la(cid:239)t trong giai æoa(cid:239)n phuł. Treß coø the(cid:229) sinh hoa(cid:239)t b(cid:236)nh th(cid:246)(cid:244)łng. 4. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) bieÆn ch(cid:246)øng : a. Nhieªm trułng:
Th(cid:246)(cid:244)łng gaºp vie(cid:226)m phuøc ma(cid:239)c nguye(cid:226)n phaøt, vie(cid:226)m mo(cid:226) teÆ bało, vie(cid:226)m pho(cid:229)i, nhieªm trułng nie(cid:228)u, nhieªm trułng huyeÆt. Coø ch(cid:230) æ(cid:242)nh dułng khaøng sinh pho(cid:229) ro(cid:228)ng s(cid:244)øm. Tr(cid:246)(cid:244)øc khi dułng khaøng sinh phaßi caÆy maøu, caÆy d(cid:242)ch małng bu(cid:239)ng vał caøc
d(cid:242)ch c(cid:244) the(cid:229) khaøc. NeÆu coø vie(cid:226)m phuøc ma(cid:239)c nguye(cid:226)n phaøt, taøc nha(cid:226)n ga(cid:226)y be(cid:228)nh th(cid:246)(cid:244)łng do PheÆ ca(cid:224)u vał Gram a(cid:226)m khaøng sinh th(cid:246)(cid:244)łng æ(cid:246)(cid:244)(cid:239)c cho(cid:239)n ban æa(cid:224)u lał: Cefotaxime 150 - 200mg/kg/ngały TM chia 4 la(cid:224)n, trong 10 ngały + Gentamycine 5mg/kg/ngały TB b. TaŒng æo(cid:226)ng:
Chuø yø phołng ng(cid:246)ła caøc yeÆu toÆ thua(cid:228)n l(cid:244)(cid:239)i cho taŒng æo(cid:226)ng: t(cid:236)nh tra(cid:239)ng giaßm the(cid:229) t(cid:237)ch, dułng l(cid:244)(cid:239)i tie(cid:229)u, ca(cid:229)n tha(cid:228)n khi laÆy maøu t(cid:243)nh ma(cid:239)ch (traønh laÆy maøu t(cid:243)nh ma(cid:239)ch æułi), t(cid:236)nh tra(cid:239)ng baÆt æo(cid:228)ng. Khi coø huyeÆt khoÆi æie(cid:224)u tr(cid:242) thuoÆc khaøng æo(cid:226)ng.
5. Sinh thieÆt tha(cid:228)n: Ch(cid:230) æ(cid:242)nh sinh thieÆt tha(cid:228)n khi: Tuo(cid:229)i < 1 hay > 11 tuo(cid:229)i. Kho(cid:226)ng æaøp (cid:246)øng v(cid:244)øi corticoides sau 4 tua(cid:224)n. Be(cid:228)nh toałn the(cid:229) coø bie(cid:229)u hie(cid:228)n ho(cid:228)i ch(cid:246)øng tha(cid:228)n h(cid:246). Ho(cid:228)i ch(cid:246)øng tha(cid:228)n h(cid:246) kho(cid:226)ng thua(cid:224)n tuøy. IV. THEO DO(cid:213)I VA(cid:216) TA(cid:217)I KHA(cid:217)M: He(cid:239)n taøi khaøm moªi 2 (cid:150) 4 tua(cid:224)n. Theo doıi: æa(cid:239)m nie(cid:228)u 24 gi(cid:244)ł, hoaºc tyß le(cid:228) æa(cid:239)m nie(cid:228)u / creatinin nie(cid:228)u; taøc du(cid:239)ng phu(cid:239) cußa thuoÆc.
V. HO˜I CH(cid:214)(cid:217)NG THA˜N H(cid:214) (cid:212)(cid:219) TRE(cid:219) D(cid:214)(cid:212)(cid:217)I 1 TUO¯I: 1. Cha(cid:229)n æoaøn:
Cha(cid:229)n æoaøn phaßi d(cid:246)(cid:239)a vało: la(cid:226)m sałng, xeøt nghie(cid:228)m vał giaßi phaªu be(cid:228)nh. TaÆt caß treß æe(cid:224)u æuß tie(cid:226)u cha(cid:229)n ho(cid:228)i ch(cid:246)øng tha(cid:228)n h(cid:246):
Phuł Tie(cid:229)u æa(cid:239)m > 50 mg/kg/ngały (cid:209)a(cid:239)m maøu < 5,5 g/dl, Albumine maøu < 2,5 g/dl. Sau æoø tuły theo la(cid:226)m sałng, xeøt nghie(cid:228)m vał giaßi phaªu be(cid:228)nh seı coø pha(cid:226)n loa(cid:239)i
the(cid:226)m: a. HCTH ba(cid:229)m sinh the(cid:229) Pha(cid:224)n Lan: TaŒng fetoprotein (cid:244)ß maøu me(cid:239) vał n(cid:246)(cid:244)øc oÆi. Nhau thai l(cid:244)øn, th(cid:246)(cid:244)łng > 25% tro(cid:239)ng l(cid:246)(cid:244)(cid:239)ng treß luøc sinh. Phuł luøc sinh (25%), 90% phuł trong tua(cid:224)n æa(cid:224)u. b. HCTH th(cid:246)ø phaøt: Coø baŁng ch(cid:246)øng cußa Giang mai, Toxoplasma, Rubella, vie(cid:226)m gan, soÆt reøt, HIV. 2. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242): (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) HCTH (cid:244)ß treß d(cid:246)(cid:244)øi 1 tuo(cid:229)i thay æo(cid:229)i tuły theo nguye(cid:226)n nha(cid:226)n:
a. HCTH ba(cid:229)m sinh the(cid:229) Pha(cid:224)n Lan: Kho(cid:226)ng dułng corticoid vał caøc thuoÆc (cid:246)øc cheÆ mieªn d(cid:242)ch. Truye(cid:224)n albumine caøch ngały. Truye(cid:224)n globuline. CheÆ æo(cid:228) dinh d(cid:246)(cid:244)ıng giału æa(cid:239)m, (cid:237)t muoÆi.
Ng(cid:246)ła nhieªm trułng vał bieÆn ch(cid:246)øng taŒng æo(cid:226)ng. Lo(cid:239)c tha(cid:228)n vał gheøp tha(cid:228)n khi treß > 8 kg. b. The(cid:229) x(cid:244) hoøa trung mo(cid:226) lan toßa: Kho(cid:226)ng dułng corticoid vał caøc thuoÆc (cid:246)øc cheÆ mieªn d(cid:242)ch. (cid:209)ie(cid:224)u tr(cid:242) na(cid:226)ng æ(cid:244)ı: dinh d(cid:246)(cid:244)ıng vał phołng ng(cid:246)ła nhieªm trułng. Coø the(cid:229) dułng thuoÆc (cid:246)øc cheÆ men chuye(cid:229)n vał Indomethacine. c. HCTH do nhieªm trułng: Giang mai: Penicilline Cytomegalovirus: Ganciclovir hay Cidofovir. SoÆt reøt: æie(cid:224)u tr(cid:242) soÆt reøt.
