Hỏi - đáp Biển và đảo Việt Nam: Phần 2

Chia sẻ: Hoa La Hoa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:85

Thêm vào BST

Báo xấu

97
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 2 cuốn “Biển và đảo Việt Nam, mấy lời hỏi đáp” trình bày các nội dung: Thăng trầm biển đảo, biển đảo trong phát triển và hội nhập, hướng về biển đảo. Tài liệu được biên soạn dựa trên cơ sở tập hợp nhiều nguồn trong và ngoài nước với sự cập nhật thông tin mới, vừa đảm bảo tính khoa học vừa mang tính thời sự. Tuy nhiên, xuất phát từ mục đích phổ cập thông tin đến quảng đại bạn đọc, nên Tài liệu chỉ dừng lại ở mức độ phổ thông nhất, hạn chế tính hàn lâm của thông tin tư liệu. Hy vọng qua những lời hỏi và đáp ngắn gọn và dễ hiểu sẽ giúp ích cho việc nâng cao hiểu biết, góp phần bồi dưỡng lòng tự hào dân tộc và thêm tin yêu tổ quốc Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hỏi - đáp Biển và đảo Việt Nam: Phần 2

Phần III – Thăng trầm biển, ñảo 43.Khi tiến quân xâm lược ðại Việt, kẻ thù thường sử dụng ñường biển như thế nào ? Từ thời dựng nước ñến thời chống Bắc thuộc và thời ñộc lập, Văn Lang, Âu Lạc rồi ðại Việt có vị trí gần gũi “núi liền núi, sông liền sông” với các quốc gia phương Bắc, do ñó rất thuận lợi cho quan hệ láng giềng thân thiện, hữu nghị. Nhưng khi không còn thân thiện, hữu nghị, thì vị trí láng giềng “núi liền núi, sông liền sông” lại thuận lợi cho những hoạt ñộng quân sự trên bộ, các ñội quân xâm lược thường sử dụng tối ña ñường bộ trên ñất liền ñể tiến ñánh nước ta. Tuy nhiên bên cạnh vị trí “núi liền núi, sông liền sông” trên ñất liền, Văn Lang, Âu Lạc rồi ðại Việt còn có vị trí gần gũi “núi liền núi, sông liền sông” trên biển. Do ñó biển và ñường biển cũng là con ñường lớn thứ hai sớm ñược khai thác phục vụ cho phát triển quan hệ quốc gia hoặc cho các cuộc chiến tranh. ðường biển là nơi các ñạo quân xâm lược sử dụng như một lợi thế của quốc gia có thủy quân hùnh mạnh. Thủy quân của phương Bắc thường xuyên bằng lực lượng lớn ñã phối hợp với các cánh quân bộ ñể tiến ñánh ồ ạt xuống phương Nam. ðường biển có nhiều yếu tố thuận lợi cho việc tiếp tế lương thực và vận chuyển quân lính một cách dễ dàng, nhanh chóng, ít tốn kém và an toàn. Quân ñội phương Bắc có khả năng ñóng ñược những chiến thuyền lớn có sức chứa lớn phục vụ cho hoạt ñộng vận chuyển và tiến công quân sự. Kẻ thù thường sử dụng ñường biển bằng cách cho thuyền của mình chạy vào các cửa sông ñổ ra biển rồi sau ñó chạy ngược lên các dòng sông ñến các nhánh sông nhỏ ñể hỗ trợ, tiếp tế cho quân bộ. Lợi dụng sự thuận lợi của các cửa sông mà quân giặc ñã tạo thành một hướng tiến công lợi hại. ðầu năm 981, quân Tống chia làm ba ñạo tiến vào ðại Cồ Việt. ðạo thuỷ binh do Lưu Trừng, Giả Thực dẫn ñầu từ biển tiến vào sông Bạch ðằng rồi vào sông Lục ðầu, liên lạc với bộ binh Hầu Nhân Bảo nhằm ñánh chiếm vùng tả ngạn sông Hồng, kết hợp với ñạo thuỷ binh do Trần Khâm Tộ ñiều khiển ngược dòng sông Hồng vừa tiến công ñánh các cánh quân của Lê Hoàn làm bàn ñạp ñánh chiếm Hoa Lư và cả nước ðại Cồ Việt. Mùa xuân năm 1785, quân Xiêm gồm 5 vạn chia làm 2 ñường thủy - bộ tấn công phía Nam nước ta. Quân Xiêm chia 3 vạn quân từ cửa biển Tây Nam (thuộc tỉnh Kiên Giang ngày nay) ñi sâu vào nội ñịa và cùng phối hợp 53
với quân bộ nhằm nhanh chóng tiêu diệt quân Nguyễn Huệ rồi ñánh chiếm phương Nam Việt Nam một cách dễ dàng. 44.Cửa biển Bạch ðằng ở ñâu ? Nơi ñây ñã có những trận thủy chiến nào diễn ra trong lịch sử dân tộc ? Bạch ðằng là một con sông này dài hơn 20km, từ Do Nghi chảy ra Phả Lễ, ñổ ra vịnh Bắc Bộ ở cửa Nam Triệu, làm ranh giới tự nhiên giữa hai huyện Thuỷ Nguyên (thành phố Hải Phòng) và Yên Hưng (Quảng Ninh). Cửa biển Bạch ðằng là một cửa biển lớn ở biển phía Bắc của Việt Nam (Vịnh Bắc Bộ). ðây là một cửa biển rộng và sâu, thuận lợi cho tàu thuyền ra, vào, là cảng lớn của Việt Nam ngày nay. Cửa biển Bạch ðằng trong lịch sử là nơi ñã diễn ra nhiều cuộc thủy chiến lớn của quân dân ðại Việt trong nhiều cuộc kháng chiến chống quân ñội phong kiến phương Bắc ñến xâm lược. Lớn nhất là các trận: Lần thứ nhất năm 938 Năm 938, quân Nam Hán do Lưu Cung và Lưu Hoằng Tháo chỉ huy theo ñường bộ và ñường biển, vào xâm lược nước ta. Ngô Quyền sai quân dùng cọc lim vót nhọn bịt sắt ở ñầu, bí mật cắm ngầm ở nơi hiểm yếu trên dòng sông Bạch ðằng, bố trí thuỷ binh và bộ binh mai phục, rồi dụ ñịch vào nơi quyết chiến. Buổi sáng sớm cuối năm 938, từ cửa biển vào hạ lưu sông Bạch ðằng, binh thuyền của tướng giặc là Hoằng Tháo theo nước triều lên ñã ầm ầm tiến ñánh nhà Ngô. Ngô Quyền cho một ít thuyền nhỏ ra vừa ñánh vừa rút vào sâu trong sông, giả thua nhưng không hàng, bỏ chạy lên miền thượng lưu, khiến quân Nam Hán càng dồn sức ñuổi bắt và ñã lọt vào trận ñịa mai phục, lúc thủy triều bắt ñầu rút xuống. Ngô Quyền hạ lệnh cho quân sĩ hai bên bờ bất ngờ tiến công ñịch, thuyền chiến của quân sĩ mai phục cũng tung ra ñánh ñuổi, khiến quân của Hoằng Tháo phải quay ñầu bỏ chạy. Thủy triều càng rút nhanh, thuyền chiến của Nam Hán càng sợ mắc cạn càng thục mạng và không thể tránh khỏi những cọc gỗ dưới lòng sông nhô lên ñâm thủng thuyền, quân sĩ chết ñầy sông, Lưu Hoằng Tháo bị bắt sống và bị giết tại Bạch ðằng giang. Trận Bạch ðằng chỉ một ngày diễn ra ñã kết thúc thắng lợi, phá tan âm mưu xâm lược của Nam Hán. Lần thứ hai năm 981 Năm 981, quân xâm lược Tống do Hầu Nhân Bảo tổng chỉ huy chia làm ba ñạo tiến ñánh ðại Cồ Việt. ðạo thủy binh của quân Tống do Lưu Trừng dẫn ñầu lại từ biển tiến vào sông Bạch ðằng, hòng phối hợp với ñạo binh trên bộ, ñánh chiếm vùng tả ngạn sông Hồng, làm bàn ñạp ñánh chiếm toàn bộ nước ta. 54
Học tập kinh nghiệm trận thủy chiến thần tốc của Ngô Quyền, Thập ñạo tướng quân Lê Hoàn cho bố trí trận ñịa mai phục trên sông Bạch ðằng và tổ chức trận chiến với quân Tống nhằm dụ ñịch vào sâu bên trong. Quả nhiên, ñoàn thuyền ñịch mắc mưu ñã ñuổi theo quân sĩ ðại Cồ Việt. Khi thủy triều xuống, quân sĩ ðại Cồ Việt tung ra phản công, thuyền giặc bỏ chạy ñâm vào cọc sông Bạch ðằng mà chết chìm, chẳng mấy quân tướng còn sống sót chạy về nước. Trận thắng Bạch ðằng năm ấy (tháng 4-981) góp phần quyết ñịnh phá tan âm mưu xâm lược của nhà Tống, củng cố nền ñộc lập vừa giành ñược sau hơn 1.000 năm nô lệ. Lần thứ ba năm 1288 Từ cuối năm 1287, quân Mông-Nguyên lại xâm lược ðại Việt lần thứ 3. Lần này chúng huy ñộng 50 vạn quân ñem theo 70 vạn thạch lương, vẫn do Thoát Hoan chỉ huy, quyết ñánh vua tôi nhà Trần. Trong ñạo quân ấy, có một mũi thủy binh do Ô Mã Nhi và Phàn Tiếp dẫn ñầu tiến vào ðại Việt ở cửa biển An Bang (Quảng Ninh). Sau hai lần ñánh giặc Mông-Nguyên, nhà Trần ñã có nhiều kinh nghiệm ñể ñối phó một cách bình tĩnh và kiên quyết ñánh bại ý chí xâm lược của chúng. Thực hiện kế hoạch rút lui chiến lược trên bộ, nhà Trần cho tướng Trần Khánh Dư chặn ñánh thủy binh ñịch ở Quảng Yên. Thủy binh của Ô Mã Nhi hùng hổ tiến vào cửa Bạch ðằng phối hợp với các cánh quân trên bộ ñịnh ăn sống nuốt tươi quân ñội nhà Trần và nhanh chóng chiếm ñóng ðại Việt. Nhưng các ñạo binh của Mông-Nguyên chưa kịp bén chân vào ðại Việt ñã phải vội vã lui quân, nhất là khi nghe tin toàn bộ ñoàn thuyền lương của chúng bị ñánh ñắm. Không còn lương thảo thì không thể tiếp tục chiến ñấu ñược nữa, ñể bảo toàn lực lượng, tháng 3-1288 quân Mông-Nguyên buộc phải tính chuyện rút lui về nước. Cuối tháng 3-1288, từ Vạn Kiếp (nay thuộc tỉnh Hải Dương), 600 chiến thuyền của Ô Mã Nhi chỉ huy ñã ñưa 60.000 quân Mông-Nguyên rút về nước theo ñường sông Bạch ðằng. Trần Quốc Tuấn cho quân cắm cọc gỗ xuống lòng sông Bạch Ðằng như Ngô Quyền và Lê Hoàn ñã từng ñánh thắng giặc ở ñây, hình thành phòng tuyến chặn ñường rút lui của quân giặc ở ghềnh Cốc và ghềnh sông Chanh. ðúng như dự kiến, ngày 9-4-1288, ñạo binh của Ô Mã Nhi rút lui ñã sa vào trận ñịa mai phục của nhà Trần ở Bạch Ðằng; trận thủy chiến diễn ra nhanh gọn và bất ngờ khiến quân Mông Nguyên không kịp trở tay. Chỉ trong vòng một ngày, 400 chiến thuyền với hàng vạn quân, kể cả chủ tướng Ô Mã Nhi, Phàn Tiếp bị tiêu diệt hoặc bắt sống Sông Bạch ðằng và cửa biển Bạch ðằng là một ñịa ñiểm ñặc biệt trong lịch sử dân tộc, nơi trên cùng một ñịa ñiểm khúc sông có ảnh hưởng 55
thông thường của chế ñộ thủy triều, ñã ba lần viết nên những trang sử vàng của dân tộc Việt Nam anh hùng, chôn vùi hàng vạn quân xâm lược. ðến nay hễ nói ñến Bạch ðằng, lại không quên lời thơ “Bạch ðằng giang phú” của Trương Hán Siêu: “Qua cửa ðại Than, ngược bến ðông Triều, ðến sông Bạch ðằng, thuyền bơi một chiều. Bát ngát sông kình muôn dặm Thướt tha dưới trĩ một màu Nước trời một sắc, phong cảnh ba thu… ðến nay nước sông tuy chảy hoài Mà nhục quân thù không rửa nổi!” 45.ðiểm chung và ñộc ñáo nhất trong các trận thủy chiến ở Bạch ðằng là gì ? Trải qua thực tế các trận thủy chiến trên sông và cửa biển Bạch ðằng, một số ñiểm chung nổi bật sau ñây ñã ñược rút ra như là những ñặc biệt ñộc ñáo của thủy chiến ðại Việt: Một là, chuẩn bị rất chu ñáo trước khi vào trận chiến với việc bố trí trận ñịa phục kích và cho ñóng cọc ngầm dưới lòng sông. Tổ chức trận ñịa phục kích sao cho phù hợp với việc ñóng cọc dưới lòng sông thành những bãi cọc lớn và cũng phải phù hợp với con nước – thủy triều. Khi nước thủy triều lên thì bãi cọc hoàn toàn bị che lấp ñi, khiến cho ñịch không phát hiện ñược. Việc tính toán thời gian và ñộ cao của thủy triều ñược vận dụng khá tốt, thể hiện kinh nghiệm có tính chất “bí mật” quân sự trong từng trận ñánh. Hai là, khi ứng chiến với ñịch thì giả vờ thua rút chạy ñể nhử ñịch truy kích, ñó là cách dẫn quân thủy của ñối phương vượt qua bãi cọc ngầm và lọt vào trận ñịa phục kích. Khi ñịch lọt vào trận ñịa phục kích thì tung ra ñánh, nhưng nếu chưa ñủ thời gian của thủy triều xuống, thì vừa ñánh ñịch vừa giữ chân chúng, khi thủy triều xuống thì phải tập trung phản công ñể chiến thuyền ñịch phải rút chạy sẽ sa vào bãi cọc ngầm. Ba là, khi ñịch ñã sa vào bãi cọc ngầm thì phối hợp phản công, dồn ñịch vào trận ñịa bãi cọc, thủy triều càng rút nhanh, chiến thuyền ñịch càng rút nhanh, thì phản công trên bờ và dùng chiến thuyền nhỏ của ta phản công ñịch dưới sông, khiến chiến thuyền và quân lính ñịch phải mắc cạn, bị chìm, bị ñắm, tiếp tục bị tiêu diệt. chúng ñang lên và ñợi khi nước chiều xuống, lúc này bãi cọc ngầm cũng nhổ ra khiến cho các tàu ñịch mắc cạn và va vào bãi cọc dẫn tới bị ñắm. Lúc này quân ta mới quay trở lại tấn công quyết liệt và diệt gọn quân thù khi chúng ñã bị kẹt vào trong bãi cọc ngầm. 56
ðây là nét ñặc sắc và ñầy tính sáng tạo của ông cha ta trước quân thù ñông và mạnh hơn ta gấp nhiều lần. Nhìn lại trong lịch sử nhân loại thì chưa có quốc gia nào, dân tộc nào lại có phương pháp ñánh giặc trên sông ñộc ñáo và hiệu quả cao ñến như vậy. (Năm 981 khi Lê Hoàn chống Tống, ông ñã chuẩn bị sẵn sàng nhưng thực tế chưa sử dụng ñến cọc ngầm). 46.Thương cảng Vân ðồn ở ñịa phương nào và phát triển vào thời kỳ nào trong lịch sử ? Thương cảng Vân ðồn thuộc quần ñảo Vân Hải, ngày nay thuộc huyện Vân ðồn (tỉnh Quảng Ninh), nằm ở phía ðông Nam vịnh Hạ Long. Thương cảng Vân ðồn ñược thành lập năm 1149 dưới thời vua Lý Anh Tông là một trong những thương cảng ngoại dịch ñầu tiên ở nước ta. ðiều ñó ñược ghi chép rất rõ trong ðại Việt sử ký toàn thư của Ngô Sĩ Liên như sau: “Kỷ Tỵ, năm thứ 10 (1149). Mùa Xuân, tháng 2, thuyền buôn ba nước Trả Oa, Lộ Hạc, Xiêm La vào Hải ðông, xin ở lại buôn bán, bèn cho lập trang ở nơi hải ñảo, gọi là Vân ðồn, ñể mua bán hàng hóa quý, dâng tiến sản vật ñịa phương”36. Tuy nhiên, sau gần 4 thế kỷ (thế kỷ XII – XVI) hình thành và phát triển, xuyên suốt trong hai triều ñại Lý – Trần, thương cảng Vân ðồn ñã ñóng vai trò quan trọng, là cửa ngõ giao thương giữa ðại Việt với thế giới. ðến cuối thế kỷ XV ñầu thế kỷ XVI, thương cảng Vân ðồn ñi vào con ñường suy tàn. 47.Thế kỷ XVII có tàu thuyền, hạm ñội nào của Hà Lan ñến Việt Nam hoạt ñộng ? Vào thế kỷ XVII, Hà Lan là một cường quốc về hàng hải, quân sự và thương mại hàng ñầu trên thế giới, hoạt ñộng thương mại của họ phát triển rộng khắp và ñã vươn ñến vùng biển nước ta lúc bấy giờ. Năm 1637, chúa Trịnh ñã gửi thư cho toàn quyền công ty ðông Ấn Hà Lan ñể nhờ người Hà Lan giúp ñỡ chống chúa Nguyễn ở ðàng Trong và hứa sẽ dành thêm cho Hà Lan những ưu ñãi về thương mại. Nhận thấy ñây là cơ hội có thể thu ñược những món lợi khổng lồ cũng như ñể làm tiền ñề ñể can thiệp vào ðại Việt về sau, Hà Lan ñã ñồng ý ñáp lại yêu cầu này của chúa Trịnh. Thế là từ những năm 1641-1644, tàu chiến của Hà Lan ñã hoạt ñộng ở bờ biển miền Trung, thậm chí ñã tham gia cướp phá, quấy rối, ñốt phá các khu vực duyên hải. Tháng 7-1644, phía Hà Lan phái ñến một hạm ñội gồm ba chiếc tàu: Wojdenes (De Wijdeness), Waterhond và Vos do Pieter Baek chỉ huy ñã có 36 Ngô Sĩ Liên và các sử thần triều Lê, ðại Việt sử ký toàn thư, tập 1, Nxb KHXH, Hà Nội, 1972, tr 281. 57
mặt cửa biển ðàng Ngoài. Hạm ñội này có nhiệm vụ cùng phối hợp với chúa Trịnh ñể tấn công chúa Nguyễn ở ðàng Trong. 48.Có những trận thủy chiến nào trong thời các chúa Nguyễn ñã diễn ra trên biển ñảo Việt Nam ? Vùng biển thuộc quyền kiểm soát của các chúa Nguyễn hồi thế kỷ XVI – XVII là một vùng biển có một vị trí quan trọng trên bản ñồ hàng hải của khu vực lúc bấy giờ với nhiều hoạt ñộng thương mại diễn ra tấp nập. Hiểu ñược ñiều này, ngay từ khá sớm, các thế lực tư bản phương Tây ñã dành cho nó một sự quan tâm ñặc biệt với ý ñồ làm chiếm lấy nó ñể giành quyền làm chủ về thương mại ở khu vực này, xa hơn nữa là lấy nơi ñây làm bàn ñạp ñể tiến hành xâm lược thuộc ñịa ở khu vực này. Vì vậy, trong thời các chúa Nguyễn cầm quyền ñã diễn ra những trận thủy chiến ác liệt trên vùng biển ñảo nước ta nhằm bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của ñất nước. Tháng 7-1644, phía Hà Lan phái ñến một hạm ñội gồm ba chiếc tàu: Wojdenes (De Wijdeness), Waterhond và Vos do Pieter Baek chỉ huy ñã có mặt cửa biển ðàng Ngoài cùng với lực lượng của chúa Trịnh tấn công chúa Nguyễn ở ðàng Trong. Chúa Nguyễn Phúc Lan tập trung quần thần lấy ý kiến ñối phó và quyết ñịnh tự mình thân chinh, cùng con trai là Thế tử Nguyễn Phúc Tần, tiến ñánh 3 tàu chiến Hà Lan ở cửa Thuận An. Khi vào ñến hải phận ðàng Trong, hạm ñội Hà Lan ñã ñụng ñộ ngay với lực lượng của chúa Nguyễn. Một trận thủy chiến lớn ñã diễn ra. Dựa vào ưu thế thuyền nhỏ cơ ñộng, nhanh nhẹn, thủy quân của chúa Nguyễn ñã tiến hành bao vây và tấn công quyết liệt vào các tàu Hà Lan. Cả bốn mặt của hạm ñội Hà Lan ñều bị tấn công. Người Hà Lan không ngờ ñược rằng thủy quân của chúa Nguyễn tuy nhỏ hơn nhưng lại gan dạ ñến thế, ñiều ñó ñã khiến cho họ hết sức bối rối. Còn về phần mình, mặc dù một số chiếc bị trúng ñạn nhưng quân của chúa Nguyễn vẫn tiến công các tàu Hà Lan một cách hết sức mãnh liệt. Hạm ñội của Hà Lan bị chia cắt và tan rã. Chiếc nhỏ nhất luồn lách ñể tìm ñường rút lui. Chiếc thứ hai bị ñâm vào ñá, cả ñoàn thuỷ thủ và tàu chìm nghỉm xuống biển. Chiếc thứ ba lớn nhất chống cự lại quyết liệt nhưng bị các thuỷ quân chúa Nguyễn bám sát, tràn lên tàu bẻ bánh lái. Một số nhảy lên tàu, chặt gẫy cột buồm. Bị dồn vào thế tuyệt vọng, Pieter Baek cho nổ kho thuốc súng ñể tự tử37. Kết quả, cả 3 tàu chiến của Công ty ðông Ấn Hà Lan ñều thua tan tác, chiếc thì nổ tung, chiếc thì bị chìm và chỉ có một chiếc chạy thoát. 37 . Phan Khoang (2001) – Việt Sử xứ ðàng Trong, Nxb Văn Học, tr.431 58
Sử của triều Nguyễn ghi lại: “Thế tử Dũng Lễ hầu (tức là Phúc Tần, Thái tông Hiếu triết hoàng ñế) ñánh phá giặc Ô Lan38 ở cửa Eo. Bấy giờ giặc Ô Lan ñậu thuyền ngoài biển, cướp bóc lái buôn. Quân tuần biển báo tin. Chúa ñương bàn kế ñánh dẹp. Thế tử tức thì mật báo với Chưởng cơ Tôn Thất Trung (con thứ tư của Hy Tông), ước ñưa thủy quân ra ñánh, Trung lấy cớ chưa bẩm mệnh, ngần ngại chưa quyết. Thế tử ñốc suất chiến thuyền của mình tiến thẳng ra, Trung bất ñắc dĩ cũng ñốc suất binh thuyền theo ñi, ñến cửa biển thì thuyền Thế tử ñã ra ngoài khơi. Trung lấy cờ vẫy lại, nhưng Thế tử không quay lại. Trung bèn giục binh thuyền tiến theo. Chiếc thuyền trước sau lướt nhanh như bay. Giặc trông thấy cả sợ, nhằm thẳng phía ñông mà chạy, bỏ rơi lại một chiếc thuyền lớn. Thế tử ñốc quân vây bắn. Tướng giặc thế cùng phóng lửa tự ñốt chết. Thế tử bèn thu quân về”39 Alexandre De Rhodes trong tác phẩm “Lịch sử vương quốc ðàng Ngoài từ năm 1627 tới năm 1646” xác thực: “ Họ (chỉ Hà Lan) liền phái tới chúa ðàng Ngoài ba chiếc tàu tròn trang bị ñầy ñủ…Chúa hỏi ý kiến một người Hoà Lan mấy năm nay sống sót sau cơ bảo biển và ở lại phục vụ chúa lo việc binh ñao. Tên lính này kiêu căng và khinh thị ñáp rằng ñoàn tàu này chỉ sợ có thế lực và thịnh nộ võ khí của ông Trời. Tức giận vì thái ñộ hỗn xược, Chúa không thèm ñáp, nhưng ra lệnh cho các thuyền trưởng lập tức cho nhổ neo rời bến và tấn công ñoàn tàu Hoà Lan trông rõ ngoài khơi. Nhờ lúc này biển lặng, chỉ có gió nhẹ thổi, nên việc tấn công mang lại kết quả: chỉ có chiếc tàu nhỏ hơn cả của người Hoà Lan nhờ gió nhẹ thổi mà chạy thoát, còn chiếc kia muốn chạy trốn ñoàn thuyền rượt theo, mất hướng ñụng phải cồn vỡ tan và chìm dưới làn sóng. Chiếc thứ ba lớn hơn hết dĩ nhiên nặng nề hơn cả, gió không ñẩy nổi, liền bị bốn thuyền chiến bao vây và chiếm giữ, sau khi hết sức chống cự và bắn vô hiệu vào ñoàn thuyền chiến rất thấp ñã tới sát nách. Tay lái và cột buồm bị phá. Trong cơn nguy khốn cùng cực, thuyền trưởng và lính Hoà Lan mất hết hy vọng cứu thoát giữa biển khơi, liền châm lửa vào kho thuốc súng chiếc tàu cùng thuỷ thủ, tất cả chừng hai trăm, trừ bảy người tránh ngọn lửa nhảy xuống biển trôi theo làn sóng, ñược thuyền chiến ðàng Trong vớt và ñem ñi trình chúa ở trên bến ñang ñợi ñoàn tàu chiến thắng trở về”. ðây là lần ñầu tiên trong lịch sử, thuỷ quân Việt Nam ñương ñầu và ñánh thắng một lực lượng thủy quân của Âu Châu. 49.ðầu thế kỷ XVIII ñã từng có trận trừng trị kẻ ngang nhiên chiếm Côn ðảo ? Do có ở vị trí thuận lợi, nằm trên trục ñường giao lưu ðông – Tây trên biển ðông nên Côn ðảo ñã sớm ñược người phương Tây chú ý ñến. Cuối thế kỷ XVII, các thế lực tư bản phương Tây trên con ñường tìm kiếm ñất ñai và 38 . Ô Lan tức Hà Lan bấy giờ 39 . Viện Sử Học (2007) – ðại Nam Thực Lục, tập 1, Nxb Giáo dục, tr.55 59
mở rộng thị trường ở phương ðông ñã bắt ñầu dòm ngó ñến Côn ðảo. Trong ñó, Anh và Pháp là tỏ rõ sự “quan tâm” ñặc biệt của mình ñến hòn ñảo này. Nhiều lần các công ty ðông Ấn của Anh, Pháp ñã phái người tới dò xét, vẽ bản ñồ phục vụ cho ý ñồ chiếm lấy vùng ñất này. Năm 1702, Công ty ðông Ấn của Anh ngang nhiên ñổ quân chiếm Côn ðảo. Allen Catchpote, giám ñốc công ty ðông Ấn của Anh ñích thân chỉ huy cuộc chiếm giữ này. Hắn mộ lính người Macasca xây dựng nhà trại, ñặt pháo ñài có bố trí súng phòng vệ bốn mặt với ý ñịnh chiếm giữa lâu dài. Nhưng việc làm của thực dân Anh ñã ñược Trấn thủ dinh Trấn Biên là Trương Phúc Phan theo dõi, báo cáo và Chúa Nguyễn ñã tổ chức chiếm lại Côn ðảo. Sách ðại Nam thực lục tiền biên ghi lại sự kiện này như sau: “Trấn thủ Trấn Biên Trương Phúc Phan mộ 15 người Chà Và sai làm kế trá hàng ñảng An Liệt ñể thừa chúng sơ hở thì giết. Bọn An Liệt không biết. Ở Côn Lôn hơn một năm không thấy Trấn Biên xét hỏi, tự lấy làm ñắc chí. Người Chà Và nhân ñêm phóng lửa ñốt trại, ñâm chết nhất ban, nhị ban, bắt ñược ngũ ban trói lại, còn tam ban, tứ ban thì theo ñường biên trốn ñi. Phúc Phan nghe tin báo, tức thì sai binh thuyền ra Côn Lôn, thu hết của cải bắt ñược dâng nộp. Chúa trọng thưởng người Chà Và và tướng sĩ theo thứ bực. Tên ngũ ban thì ñóng gông giải ñi, chết ở dọc ñường”40. 50.Nửa ñầu thế kỷ XIX, quân ñội nhà Nguyễn ñã có những hoạt ñộng gì ñể bảo vệ chủ quyền biền ñảo Việt Nam ? Bước sang thế kỷ XIX, cùng cuộc cách mạng công nghiệp, nền kinh tế các nước tư bản phương Tây có sự phát triển mạnh mẽ, ñòi hỏi nguồn nhân công, khoáng chất, nguyên liệu to lớn ñáp ứng cho sự phát triển ấy. ðiều này thôi thúc các thế lực tư bản phương Tây vươn mình tới những “vùng ñất mới”, ñẩy mạnh quá trình tìm kiếm và xâm chiếm thuộc ñịa, trong ñó vùng biển miền Viễn ðông là hết sức hấp dẫn. Nước Việt Nam ta lúc bấy giờ cũng không nằm ngoài mối nguy cơ trên. So với các nước tư bản phương Tây khác, nước Pháp có những lợi thế hơn ñể tiếp cận Việt Nam do ñã có quá trình truyền giáo, buôn bán ở nước ta từ trước, lại thêm mối quan hệ ân nhân với vua Nguyễn Gia Long, nên ñầu thế kỷ XIX, nhất là từ sau khi vua Gia Long mất, thực dân Pháp càng ráo riết ñẩy mạnh thực hiện ý ñồ xâm chiếm nước ðại Nam. Từ năm 1825 ñến trước khi gây chiến tranh xâm lược Việt Nam, ñã 6 lần Pháp ñưa tàu chiến ñến cửa biển ðà Nẵng khiêu khích, gây hấn với tàu thuyền nhà Nguyễn. Trước thái ñộ ấy của thực dân phương Tây, triều ñình nhà Nguyễn ra sức củng cố lực lượng, nhất là thủy binh ñể ñối phó với tình hình chiến tranh xâm lược ñang ñến gần. 40 Viện Sử Học (2007), ðại Nam Thực Lục, tập I, Nxb Giáo dục, tr.117 60
Ngay từ thời Gia Long, nhà Nguyễn ñã có ý thức xây dựng một lực lượng hải quân mạnh ñể ñương ñầu với những thách thức bên ngoài. Theo ghi chép của một người nước ngoài ở Việt Nam lúc này thì quân ñội nhà Nguyễn ñã có một lực lượng thủy binh hùng hậu với: “ít nhất 300 pháo thuyền lớn hoặc loại thuyền dùng chèo, 5 thuyền có cột buồm và một chiến hạm ñúng theo kiểu tàu châu Âu. Ông (vua Gia Long) cho ñưa vào quân ñội một hệ thống các chiến thuật hàng hải, và cho những sĩ quan hải quân học cách sử dụng các tín hiệu”41. Tổng số quân ñội là 139.800 người thì riêng thủy quân có 26.800 người42 cùng với nhiều loại tàu chiến hiện ñại: tàu thuyền dùng mái chèo, tàu thuyền dùng buồm và tàu bọc ñồng chạy hơi nước. Song song với ñó, thủy quân nhà Nguyễn cũng ñã thiết lập một hệ thống phòng thủ bờ biển ñược thiết lập dọc theo chiều dài ñất nước, không chỉ Phú Quốc, Côn Sơn, Hoàng Sa, Trường Sa mà hàng ngàn hòn ñảo lớn nhỏ trên biển ñều ñược tiếp quản, thiết lập chủ quyền và canh phòng cẩn mật. Mộc bản sách ðại Nam thực lục chính biên ñệ nhị kỷ, quyển 134 năm Minh Mạng thứ 13 (1832) cũng ñã ghi nhận ñiều này: “Vua nghĩ: Côn Lôn thủ và Hà Tiên Phú Quốc thủ ñều là những nơi xung yếu, dân ở ñông ñúc, thế mà thường có giặc biển ẩn hiện. Liền truyền dụ cho quan thành chọn ñất hai chỗ thủ ấy xây ñặt pháo ñài, liệu cấp súng ñạn khí giới, thuyền bè, phái quân ñóng giữ. Những cư dân cũng cấp cho khí giới ñể cùng phòng giữ. Lại chuyển sức cho năm trấn trong thành hạt, ra lệnh cho các làng sở tại ven biển ñều sẵn sàng thuyền bè khí giới, nếu thấy thuyền giặc ñến gần bờ thì cùng nhau tiếp ứng góp sức cùng ñánh. Trước những hành ñộng khiêu khích ngày càng trắng trợn ñến từ kẻ thù xâm lược, thủy quân nhà Nguyễn cũng ñã gấp rút thực hiện nhiều biện pháp ñối phó như tăng cường phòng bị ở những nơi quan yếu, hải cảng (nhất là ở ðà Nẵng), xây dựng nhiều ñồn lũy kiên cố phòng vệ các cửa biển như pháo ñài Phòng Hải ở Quảng Nam, pháo ñài Hổ Cơ và Thị Nại ở Bình ðịnh43, tăng số lượng tàu chiến. ðỉnh cao nhất của những cố gắng trên ñược thể hiện rõ qua sự kiện năm 1847. Với lý do triều ñình nhà Nguyễn cấm ñạo và sát ñạo, Pháp nhiều lần phái các tàu chiến ñến thị uy và gây hấn trên vùng biển Việt Nam, ñặc biệt là lần khiêu khích trước cửa biển ðà Nẵng nửa ñầu năm 1847. Trước tình hình trên, triều ñình Huế ñã gấp rút tăng cường phòng bị. Vua Thiệu Trị ñiều ñộng một lực lượng thủy binh lớn với nhiều thuyền chiến từ Huế ra tăng cường cho cửa biển ðà Nẵng, huy ñộng thêm binh lính ở các tỉnh vào phối hợp với lực lượng tại chỗ của tỉnh Quảng Nam ñể bảo vệ cửa biển và sẵn sàng nghênh chiến với tàu Pháp. 41 . J.Barrow - Một chuyến du hành ñến xứ Nam Hà 1792-1793, Nxb Thế giới, Hà Nội, 2011, tr.47 42 . J.Barrow - Một chuyến du hành ñến xứ Nam Hà 1792-1793, Nxb Thế giới, Hà Nội, 2011, tr.56 43 . Viện Sử Học (1971) - ðại Nam Thực Lục Chính Biên, Nxb KHXH, Hà Nội, tập XVIII, tr.197 – 198. 61
Sách ðại Nam thực lục chính biên ghi chép về sự kiện này như sau: “ðinh Mùi, Thiệu Trị năm thứ 7 [1847], mùa xuân, tháng 3. Quân thuyền của người Tây dương sinh sự ở cửa biển ðà Nẵng. Vua ngự ñiện Vũ Hiển, sai ngay ðô thống Hữu quân Mai Công Ngôn, Tham tri bộ Hộ ðào Trí Phú ñem biền binh 3 vệ Vũ lâm, Hổ oai, Hùng nhuệ ñều ñến ngay chỗ cửa biển. Lại sai thự Chưởng vệ Thuỷ sư Phạm Xích, thự Lang trung bộ Binh Vũ Duy Ninh quản lĩnh 4 chiếc thuyền ñồng chạy ñến ngay phận bể Trà Sơn, ñể xa làm thanh ứng.”44 Mặc dù ñã thể hiện một sự nổ lực rất lớn nhưng quân ñội nhà Nguyễn vẫn phải nhận lấy thất bại nặng nề trước sự mạnh quân sự của Pháp: “ðến ngày hôm sau, giờ Ngọ, bọn Tây dương tự nhiên nổ súng ầm ỹ, dồn bắn cả vào thuyền quan. Quan quân giở tay không kịp, 5 chiếc thuyền ñồng chốc lát ñều bị ñắm mà vỡ cả. Lãnh binh Nguyễn ðức Chung, Hiệp quản Lý ðiển ñều chết ở trận, biền binh chết hơn 40 người, bị thương hơn 90 người, còn 104 người không biết trôi giạt ñi ñâu; súng và khí giới chìm mất rất nhiều”45. Trận chiến xảy ra nhanh như quân ăn cướp ñi cướp bể nhưng nó cũng cho thấy sự thua kém của quân ñội nhà Nguyễn trước sức mạnh của kỹ thuật phương Tây, ñồng thời báo hiệu cho những hành ñộng xâm lược mà thực dân Pháp ñang tiến hành. Cơn bão ngoại xâm từ biển ðông ñã và ñang ập ñến. 51.Quân dân ðà Nẵng mở ñầu cuộc chiến chống xâm lược trong trận ñánh ở bán ñảo Sơn Trà ngày 1-9-1858 như thế nào ? Sau khi ñã ổn ñịnh ñược tình hình trong nước và nhận thấy ñã có ñủ ñiều kiện ñể tiến hành chiến tranh xâm lược, Pháp ñã ráo riết hành ñộng. Sách Lịch sử Việt Nam cận-hiện ñại (1858-1975) ghi: “Tháng 7/1857 Napoléon III quyết ñịnh vũ trang can thiệp Việt Nam với lý do: Bảo vệ quốc thể, bảo vệ ñạo, khai hóa văn minh. Sau khi buộc triều ñình nhà Thanh ký Hiệp ước Thiên Tân (27/6/1858) nhường cho liên quân Anh - Pháp nhiều quyền lợi ở Trung Quốc, chiều ngày 31/8/1858, liên quân Pháp - Tây Ban Nha kéo xuống phía Nam, dàn quân trước cửa bể ðà Nẵng. Mờ sáng ngày 1/9/1858 quân xâm lược Pháp gửi tối hậu thư cho Tổng ñốc Nam Ngãi ñòi quan quân nhà Nguyễn ở ñây phải ñầu hàng. Liền ñó 2.500 quân Pháp do Phó ñô ñốc Rigault de Genouilly chỉ huy, với 13 chiến thuyền, 50 ñại bác, cùng với 1 chiến thuyền 450 quân Tây Ban Nha do ñại tá Palanca chỉ huy, bắt ñầu tấn công bán ñảo Sơn Trà (ðà Nẵng) mở ñầu quá trình ñánh chiếm Việt Nam”46. Quân và dân ðà Nẵng dưới sự chỉ huy của Nguyễn Tri Phương ñã chiến ñấu rất kiên cường, lập một phòng tuyến kiên cố chạy từ Hải Châu ñến 44 . Viện Sử Học (2007) – ðại Nam Thực Lục, tập VIII, Nxb Giáo dục, tr.983 45 . Viện Sử Học (2007) – ðại Nam Thực Lục, tập VIII, Nxb Giáo dục, tr.984 46 Hà Minh Hồng, Lịch sử Việt Nam cận-hiện ñại (1858-1975). Nxb ðHQG TP HCM 2008, tr 5 62
Phù Ninh, tạo thành một bức chắn bảo vệ ðà Nẵng, ngăn chặn quân ñịch từ phía ngoài mé biển và ñẩy lui nhiều ñợt tấn công của kẻ thù. Kết quả là cho ñến hết năm 1858, Pháp vẫn không làm sao mở rộng ñược phạm vi chiếm ñóng, mọi cuộc tấn công của Pháp ñều bị chặn ñứng ở ngay cửa biển ðà Nẵng. Kế hoạch ñánh nhanh thắng nhanh của Pháp bước ñầu bị phá sản. Kết cục, sau 18 tháng từ ngày nổ súng (từ ngày 1-9-1858 ñến 23-3-1860), tướng Pháp Le Page – tổng tư lệnh lực lượng quân ñội viễn chinh lúc này nhận ñược lệnh của chính phủ Pháp phải rút hết quân khỏi ðà Nẵng. ðây là trận chiến chính thức ñầu tiên của quân và dân ðại Nam dưới sự lãnh ñạo của triều ñình nhà Nguyễn chống ñạo quân xâm lược phương Tây, giữ vững cửa biển trước cuộc chiến của hải quân Pháp. Quân ñịch bị sa lầy ở mặt trận ðà Nẵng và buộc phải thay ñổi chiến lược chiến thuật khi tiếp tục cuộc chiến tranh ăn cướp của chúng. ðể giải quyết khó khăn do cuộc chiến kéo dài và quyết tâm ñánh chiếm Việt Nam, từ tháng 2/1859 quân Pháp - Tây Ban Nha liền mở mặt trận mới ở Gia ðịnh. 52.Sự kiện ở cửa biển Thuận An (Huế) có ý nghĩa gì ñối với công cuộc kháng chiến của triều ñình nhà Nguyễn thế kỷ XIX ? Sau nhiều hoạt ñộng quân sự nhằm bắt triều ñình Huế ñi từ nhượng bộ này ñến nhượng bộ khác (thể hiện qua hai bản hòa ước Nhâm Tuất 1862 và Giáp Tuất 1874), nhân lúc triều ñình Huế gặp khủng hoảng chính trị khi vua Tự ðức băng hà, thực dân Pháp tung ra ñòn ñánh quyết ñịnh bằng một kế hoạch tấn công thẳng vào kinh ñô Huế, nhằm tìm kiếm một thắng lợi quan trọng ñánh gục hoàn toàn khả năng quân sự của nhà Nguyễn, buộc triều ñình Huế phải ñầu hàng. Cửa biển Thuận An (Huế) chính là nơi ñược Pháp lựa chọn ñể thực hiện ý ñồ trên, vì nếu chiếm ñược Thuận An thì có thể ñưa quân ñổ bộ và kiểm soát ñược kinh ñô Huế. Ngày 18-8-1883, lực lượng thủy quân của Pháp ñã tập trung trước cửa biển Thuận An, chuẩn bị tấn công thành Huế. Quân Pháp ñưa tối hậu thư buộc triều ñình Huế phải ñầu hàng và ñến khoảng gần tối thì chúng bắt ñầu cho nổ súng tấn công quân Nguyễn. Quân ñội nhà Nguyễn trấn giữ trước cửa biển Thuận An ñã anh dũng chống trả quyết liệt sự tấn công của kẻ thù, có sự giúp sức của nhân dân trong và ngoài thành Huế. Do sự tương quan về lực lượng cũng như phương tiện chiến tranh, tình thế diễn ra có phần bất lợi cho quân ñội nhà Nguyễn. ðạn pháo của quân Nguyễn không thể bắn tới tàu Pháp, trong khi ñạn pháo của Pháp bắn ra từ các tàu chiến có sức công phá dữ dội, gây cho quân Nguyễn nhiều thiệt hại. Nhưng sự phản kháng mạnh mẽ của quân và dân nhà Nguyễn làm cho quân Pháp không dễ dàng ñánh chiếm, từ chiều ngày 18 ñến ngày 19-8-1883, quân Pháp vẫn chưa chiếm ñược cửa Thuận An. Rạng ngày 20-8, Pháp cho quân ñổ bộ lên cửa bể Thuận An, lần lượt ñánh chiếm các 63
pháo ñài trên bộ. Trước tình thế ấy, triều ñình nhà Nguyễn vội vã cử người ra thương thuyết với Pháp. Cuộc thương thuyết nhanh chóng kết thúc với việc Pháp ñưa ra bản “Hiệp ước hòa bình” buộc nhà Nguyễn phải chấp thuận ký ngay sau ñó. Ngày 25/8/1883 triều ñình Huế cử Trần ðình Túc và Nguyễn Trọng Hợp ra thương thuyết và nhận ký với Cao ủy Pháp là Harmand bản “Hiệp ước Qúy Mùi” (Hiệp ước Harmand). “Hiệp ước có 23 ñiều khỏan, nội dung chủ yếu là: xác nhận Nam kỳ là thuộc ñịa của Pháp, Bắc kỳ và Trung kỳ là xứ bảo hộ của Pháp; Việt Nam bị chia làm ba xứ với ba chế ñộ chính trị khác nhau: Nam kỳ (Conchinchine) có chế ñộ thuộc ñịa, Trung kỳ (An Nam) có chế ñộ trực trị, Bắc kỳ (Tonkin) có chế ñộ bảo hộ; triều ñình Huế cai quản xứ An Nam từ Hà Tĩnh ñến Khánh Hòa; bên cạnh triều ñình An Nam có Khâm sứ Pháp và các ñồn binh Pháp”47. Với việc giành ñược thắng lợi trong trận chiến ở cửa biển Thuận An (1883), cuộc xâm lăng mà thực dân Pháp tiến hành trên ñất nước ta về cơ bản ñã kết thúc cùng với sự thất bại của triều ñình nhà Nguyễn trong việc bảo vệ nền ñộc lập của dân tộc. Từ trận chiến cửa biển ðà Nẵng năm 1858 ñến trận chiến cửa biển Thuận An 1883, phải mất 25 năm thực dân Pháp từ biển khơi gây chiến và hao binh tổn tướng ñể giành phần thắng trước một quân ñội nhà Nguyễn phong kiến. 53.Chính quyền thuộc ñịa ở Việt Nam ñã có những hoạt ñộng gì thể hiện sự tiếp tục chủ quyền biển ñảo Việt Nam ? Sau Hiệp ước Patenotre 1884, chính quyền thuộc ñịa của Pháp ñã thay thế triều Nguyễn khi vương triều này hoàn toàn sụp ñổ. Chủ quyền Việt Nam và cả 3 nước ðông Dương ñã nằm trọn trong tay thực dân Pháp; biển và ñảo thuộc chủ quyền Việt Nam trên biển ðông từ ñó cũng ñược chính quyền thuộc ñịa thừa kế. Hơn 80 năm sau ñó, chính quyền thuộc ñịa và các chính quyền chịu sự chi phối của chế ñộ thuộc ñịa ñã liên tục giữ chủ quyền trên biển bằng tất cả thực lực và thực quyền của mình. ðáng kể là những sự kiện lớn như sau làm minh chứng: Năm 1899, Toàn quyền ðông Dương Paul Doumer ñề nghị chính phủ Pháp cho xây ngọn hải ñăng trên ñảo Hoàng Sa Năm 1920, Công ty Mitsui Busan Kaisha (Nhật) xin phép Pháp khai thác quần ñảo Hoàng Sa, nhưng Pháp từ chối. Năm 1920, chính quyền thuộc ñịa Pháp kiểm soát quan thuế và tuần tiễu trên ñảo Hoàng Sa, Trường Sa. 47 Hà Minh Hồng, Lịch sử Việt Nam cận-hiện ñại (1858-1975). Nxb ðHQG TP HCM 2008, tr 18 64
Ngày 8-3-1921, Toàn quyền ðông Dương tuyên bố hai quần ñảo Hoàng Sa và Trường Sa là lãnh thổ của Pháp. Năm 1925, chính quyền thuộc ñịa Pháp cho phép tiến hành những thí nghiệm khoa học trên ñảo Trường Sa do Dr. Krempt, Giám ñốc Viện Hải dương học Nha Trang tổ chức. Năm 1927, Pháp cho tàu De Lanessan thăm quần ñảo Trường Sa và tiến hành khảo sát khoa học trên quần ñảo. Năm 1930: Ba tàu Pháp, La Malicieuse, L’Alerte và L’Astrobale, tiếp tục khảo sát quần ñảo Trường Sa và treo cờ Pháp trên ñảo Ile de la Tempête (ñảo Phong Ba). Năm 1931-1932, Pháp liên tục phản ñối việc Trung Quốc ñòi hỏi chủ quyền ñối với quần ñảo Hoàng Sa, phản ñối việc Trung Hoa ra lệnh khai thác phân chim tại quần ñảo Hoàng Sa, ban quyền khai thác cho Công ty Anglo- Chinese Development. Năm 1932, chính quyền thuộc ñịa Pháp chính thức tuyên bố An Nam có chủ quyền lịch sử trên quần ñảo Hoàng Sa và tuyên bố sáp nhập quần ñảo Hoàng Sa vào tỉnh Thừa Thiên; lần lượt ñặt trạm khí tượng trên ñảo Woody (île Boisée) mang số hiệu 48859 và trạm khí tượng trên ñảo Pattle mang số hiệu 48860. Năm 1933, chính quyền thuộc ñịa tuyên bố sáp nhập quần ñảo Trường Sa vào tỉnh Bà Rịa. Pháp cũng ñề nghị với Trung Hoa ñưa vấn ñề tranh chấp ra Tòa án quốc tế nhưng Trung Hoa từ chối. Năm 1938, chính quyền thuộc ñịa Pháp cho ñặt bia ñá, xây hải ñăng, ñài khí tượng và ñưa ñội biên phòng người Việt ra bảo vệ ñảo Pattle (ñảo Hoàng Sa) của quần ñảo Hoàng Sa. Bia khắc dòng chữ: “République Française- Royaume d’Annam- Archipels des Paracels 1816-Ile de Pattle 1938", tái khẳng ñịnh chủ quyền Việt Nam từ thời Gia Long. Ngày 30-3- 1938: Vua Bảo ðại ra ñạo dụ tách quần ñảo Hoàng Sa khỏi ñịa hạt tỉnh Nam Ngãi nhập vào tỉnh Thừa Thiên. ðạo dụ ghi rõ: Các cù lao Hoàng Sa thuộc về chủ quyền nước Nam ñã lâu ñời. Chính quyền Pháp và An Nam ñã dựng bia chủ quyền cho quần ñảo Hoàng Sa trên ñảo Pattle. Trên bia có ghi: République française - Royaume d'Annam - Archipel des Paracels 1816 - île Pattle - 1938. Ngày 17-1-1947, trong khuôn khổ cuộc tái chiếm ðông Dương và tái khẳng ñịnh chủ quyền ñối với quần ñảo Hoàng Sa, Trường Sa, Pháo hạm Le Tonkinois của Hải quân Pháp ñến quần ñảo Hoàng Sa ñòi quân ñội Tưởng Giới Thạch rút khỏi ñây; ñồng thời Pháp ñổ 10 quân nhân Pháp và 17 quân nhân Việt Nam chiếm giữ ñảo Hoàng Sa (Pattle Island). Tháng 4-1950, Quân ñội Tưởng Giới Thạch phải rút khỏi ñảo Phú Lâm. Sau ñó ngày 14-10-1950, Chính phủ Pháp chính thức chuyển giao 65
quyền kiểm soát quần ñảo Trường sa và quần ñảo Hoàng Sa cho chính phủ Quốc gia Việt Nam do Bảo ðại ñứng ñầu. Năm 1951, Hội nghị San Francisco về Hiệp ước Hoà bình với Nhật Bản, phái ñoàn Việt Nam trong sự kiểm soát của Pháp tuyên bố chủ quyền trên Hoàng Sa và Trường Sa. 54.Toàn quyền ðông Dương ñã có những tuyên bố gì liên quan ñến chủ quyền biển ñảo Việt Nam ? Từ năm 1909, trước tình hình có những thế lực muốn chiếm và khai thác quần ñảo Hoàng Sa, chính quyền thuộc ñịa ở Việt Nam ñã phản ứng kịp thời và quyết liệt. Ngày 20-3-1920, Toàn quyền ðông Dương gởi cho Bộ trưởng Bộ Thuộc ñịa Pháp thư xác nhận: "Cần thừa nhận lợi ích nước Pháp có thể có trong việc nhân danh An Nam, ñòi chủ quyền ñối với quần ñảo Hoàng Sa”. Tiếp ñó ngày 8-3-1921, Toàn quyền ðông Dương ra tuyên bố khẳng ñịnh: hai quần ñảo Hoàng Sa và Trường Sa là lãnh thổ của thuộc ñịa Pháp. ðây ñược xem như là một tuyên bố chính thức mang tính chất pháp lý khẳng ñịnh chủ quyền của Việt Nam ñối với hai quần ñảo này Tiếp ñến vào năm 1932: Pháp chính thức tuyên bố An Nam có chủ quyền lịch sử trên quần ñảo Hoàng Sa. Pháp sáp nhập quần ñảo Hoàng Sa với tỉnh Thừa Thiên. 55.Trạm khí tượng trên quần ñảo Hoàng Sa ñược thiết lập từ lúc nào nhằm mục ñích gì ? Với vị trí quan trọng của mình, quần ñảo Hoàng Sa luôn bị các nước nhòm ngó ở những mức ñộ khác nhau. ðiều này dẫn tới nguy cơ ñe dọa chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam mà nước Pháp ñã cam kết bảo hộ. ðiều ñó buộc Pháp phải có những ñộng thái tích cực ñể khẳng ñịnh chủ quyền của mình ở nơi ñây. Năm 1932, chính quyền thuộc ñịa Pháp chính thức tuyên bố An Nam có chủ quyền lịch sử trên quần ñảo Hoàng Sa và tuyên bố sáp nhập quần ñảo Hoàng Sa vào tỉnh Thừa Thiên. Cùng với ñó, Pháp lần lượt ñặt một trạm khí tượng trên ñảo Woody (tiếng Pháp: île Boisée) mang số hiệu 48859 và một trạm khí tượng trên ñảo Pattle (Hoàng Sa) mang số hiệu 48860. Trạm khí tượng Hoàng Sa có vị trí ở 16033’ ñộ vĩ Bắc và 111037’ ñộ kinh ðông ở ñộ cao 5,5m so với mực nước biển Việc thiết lập một trạm khí tượng trên quần ñảo Hoàng Sa có một tầm quan trọng ñặc biệt trong việc nghiên cứu, thu thập thông tin khí tượng. Như chúng ta ñã biết, nơi ñây thường xuyên có những cơn bão mạnh ñi qua và hướng vào ñất liền, gây ra những thiệt hai nghiêm trọng. Do ñó, việc xây dựng và ñưa vào hoạt ñộng một trạm khí tượng ở nơi ñây ñể sớm ñưa ra những cảnh báo về thời tiết là một việc làm hết sức cần thiết. Số liệu ở trạm 66
Hoàng Sa ñược quan trắc ñều ñặn từ năm 1939 ñến năm 1974, hiện lưu trữ tại ðài Khí tượng Thủy văn Nam Bộ. Chính vì tầm quan trọng của trạm khí tượng Hoàng Sa nên Tổ chức Khí tượng Thế giới (World Meteorological Organization – WMO) ñã ñưa trạm này vào mạng lưới phát báo quốc tế. Tất cả các nước trong Tổ chức Khí tượng Thế giới ñều thừa nhận Hoàng Sa là trạm khí tượng của Việt Nam, nhất là từ khi Việt Nam Cộng hòa gia nhập Tổ chức Khí tượng Thế giới ngày 2- 3-1955. Việc thiết lập trạm khí tượng ở nơi ñây như là một lời khẳng ñịnh hùng hồn cho sự hiện diện và thực thi chủ quyền của nước ta ñối với một vùng lãnh thổ của mình, góp phần thể hiện một cách vững chắc chủ quyền của nước ta trên quần ñảo này. 56.Ngọn Hải ñăng trên quần ñảo Hoàng Sa ñược xây dựng từ bao giờ ? Năm 1937, kỹ sư trưởng công chánh Gauthier nhân danh chính quyền thuộc ñịa quyền Thuộc ñịa Pháp ñưa một ñoàn khảo sát ra nghiên cứu khả năng xây dựng một Hải ñăng trên ñảo Pattle (ñảo Hoàng Sa) thuộc quần ñảo Hoàng Sa ðến năm 1938, Pháp bắt ñầu phái các ñơn vị bảo an tới chiếm giữ các ñảo và xây dựng một Hải ñăng ở nơi ñây. Công việc xây dựng Hải ñăng ñược nhanh chóng hoàn thành sau ñó. Cùng với ñó, Pháp cũng cho thiết lập một trạm vô tuyến TSF trên hòn ñảo này. Như vậy, cùng với trạm khí tượng ñược xây dựng trước ñó, trên ñảo Pattle (ñảo Hoàng Sa) ñã có một cụm các công trình với chức năng liên hoàn: ngọn Hải ðăng làm nhiệm vụ chỉ ñường, ñài khí tượng có chức năng quan sát về khí tượng và trạm vô tuyến với với nhiệm vụ thông báo tình hình thời tiết cho tàu bè qua lại. Trên ñảo Itu Aba (của nhóm Trường Sa) cũng có ba công trình xây cất tương tự. Những ñộng thái trên của chính quyền Thuộc ñịa Pháp là những minh chứng rõ nét thể hiện sự chấp hữu chủ quyền của nước ta (mà lúc này Thực dân Pháp là ñại diện) trên quần ñảo Hoàng Sa và Trường Sa bằng các hành ñộng cụ thể. 57.Những dòng chữ khắc trên bia ñá ở ñảo Pattle (ñảo Hoàng Sa) của quần ñảo Hoàng Sa có nội dung gì ? Trên cơ sở ñồng thuận với chủ trương của Nam Triều, ngày 5.6.1938, toàn quyền ðông Dương Jules Brévié ký nghị ñịnh thành lập một ñơn vị hành chính tại quần ñảo Hoàng Sa thuộc tỉnh Thừa Thiên. ðồng thời, cho dựng bia chủ quyền tại ñảo Hoàng Sa. Trên tấm Bia ñá có khắc dòng chữ: “République Française- Royaume d’Annam- Archipels des Paracels 1816- Ile de Pattle 1938" (Cộng hòa Pháp – Vương quốc ðại Nam – Quần ñảo Hoàng Sa 1816 – ðảo Hoàng Sa 1938). 67
Bia chủ quyền này ñã lấy năm 1816 làm mốc thời gian chiếm hữu chính thức, dựa theo một sự kiện ñược chép trong ðại Nam thực lục: “Năm Bính Tý, Gia Long thứ 15 (1816), tháng 3, sai thuỷ quân và ñội Hoàng Sa ñi thuyền ra Hoàng Sa ñể thăm dò ñường thuỷ”. Tấm bia ñá trên ñã tái khẳng ñịnh chủ quyền Việt Nam từ thời Gia Long. ðây là cơ sở pháp lý quan trọng khẳng ñịnh chủ quyền của nước ta ñối với vùng lãnh thổ này của Tổ quốc. 58.Cửa biển ðà Nẵng là nơi ghi dấu những sự kiện gì liên quan ñến chiến tranh và quân sự Việt Nam ? ðà Nẵng – cánh cửa biển ðông, biểu tượng của hội nhập và vươn ra thế giới của Việt Nam thời cận hiện nhưng ñồng thời cũng là nơi chứng kiến những thăng trầm của biết bao thế hệ người Việt Nam với lý tưởng bảo vệ nền ñộc lập dân tộc của mình. Trong lịch sử chiến tranh và quân sự bảo vệ ñất nước, cửa biển ðà Nẵng ñã ghi dấu lại ba sự kiện quan trọng liên quan ñến vận mệnh dân tộc ở những thời ñiểm vô cùng nhạy cảm: Trận chiến ở cửa biển ðà Nẵng năm 1847 Tháng 3-1847, một hạm ñội Pháp kéo ñến ðà Nẵng ñể phô trương thanh thế, yêu cầu nhà Nguyễn phải cho tự do buôn bán và truyền ñạo. Một trận chiến giữa quân ñội nhà Nguyễn và hạm ñội Pháp ñã nổ ra. Ngày 18-3- 1847, hạm ñội Pháp ñã nổ súng tấn công vào quân ta. Kết quả, quân ñội nhà Nguyễn chịu tổn thất nặng nề với năm chiếc tàu bọc ñồng của thủy quân nhà Nguyễn bị bắn chìm. Hạm ñội Pháp không gặp phải tổn thất ñáng kể nào, rút chạy ra khơi. Sự kiện diễn ra trong lúc quan hệ giữa Việt Nam với phương Tây (Pháp) ñang diễn ra rất căng thẳng, báo hiệu cơn bão ngoại xâm ñang ñến gần. Trận Sơn Trà mở ñầu chiến tranh xâm lược (1-9-1858) Vì lý do khác nhau mà ñến hơn 10 năm sau sự kiện 1847, Pháp mới có thể cụ thể hóa ñược ý ñồ xâm lược của mình ñối ñất nước ta. Sau khi ñã ổn ñịnh ñược tình hình trong nước và nhận thấy ñã có ñủ ñiều kiện ñể tiến hành chiến tranh xâm lược, Pháp ñã ráo riết hành ñộng. Chiều ngày 31-8-1858, 2500 quân Pháp và Tây Ban Nha cùng với 14 chiến thuyền ñã tập hợp ngoài khơi ðà Nẵng, rạng sáng ngày hôm sau, Riguault de Genouilly gởi tối hậu thư, buộc quan quân trấn giữ ðà Nẵng phải ñầu hàng và giao nộp ðà Nẵng cho họ. Không nhận ñược câu trả lời, Pháp ñã ra lệnh nổ súng tấn công và cho quân ñổ bộ giao chiến với quân ta tại bán ñảo Sơn Trà, chính thức mở màn cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Từ ñây, lịch sử Việt Nam bước sang một trang mới. 68
Quân và nhân dân ta dưới sự chỉ huy của Nguyễn Tri Phương ñã chiến ñấu rất kiên cường, lập một phòng tuyến kiên cố chạy từ Hải Châu ñến Phù Ninh, tạo thành một bức chắn bảo vệ ðà Nẵng, ngăn chặn quân ñịch từ phía ngoài mé biển và ñẩy lui nhiều ñợt tấn công của kẻ thù. Kết quả là cho ñến hết năm 1858, Pháp vẫn không làm sao mở rộng ñược phạm vi chiếm ñóng, mọi cuộc tấn công của Pháp ñều bị chặn ñứng ở ngay cửa biển ðà Nẵng. Kế hoạch ñánh nhanh thắng nhanh của Pháp bước ñầu bị phá sản. Kết cục, sau 18 tháng từ ngày nổ súng (từ ngày 1-9-1858 ñến 23-3-1860), tướng Pháp Le Page – tổng tư lệnh lực lượng quân ñội viễn chinh lúc này nhận ñược lệnh của chính phủ Pháp phải rút hết quân khỏi ðà Nẵng. ðây là trận chiến chính thức ñầu tiên của quân và dân ðại Nam dưới sự lãnh ñạo của triều ñình nhà Nguyễn chống ñạo quân xâm lược phương Tây, giữ vững cửa biển trước cuộc chiến của hải quân Pháp. Nhưng tiếc thay, chiến thắng trên là chưa ñủ ñể giúp nhân dân ta tránh khỏi một tương lai u ám ñang chờ ñón họ ở phía trước. ðơn vị lính thủy ñánh bộ Mỹ ñầu tiên ñổ bộ vào ðà Nẵng (8-3-1965) Sau những thất bại liên tiếp trên chiến trường miền Nam trước ñó, Chiến lược “Chiến tranh ñặc biệt” bị phá sản. ðế quốc Mỹ quyết ñịnh ñưa quân chiến ñấu trên bộ vào miền Nam. Ngày 8-3-1965, ñại ñội ñầu tiên của tiểu ñoàn thủy quân lục chiến số 9 của Mỹ ñổ bộ lên bãi biển Phú Lộc (nay thuộc quận Thanh Khê). ðến chiều cùng ngày, tiểu ñoàn 2 thuộc lữ ñoàn nói trên ñược không vận từ căn cứ quân sự Mỹ ở Okinawa (Nhật Bản) ñáp xuống sân bay ðà Nẵng. ðây là những ñơn vị lính thủy ñánh bộ ñầu tiên của Mỹ ñược ñưa vào miền Nam, trực tiếp tham chiến. Từ ñây, lịch sử cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Việt Nam bước sang một trang mới với việc Mỹ trực tiếp ñổ quân viễn chinh vào tham chiến, thực hiện chiến lược “Chiến tranh cục bộ” trên chiến trường miền Nam Việt Nam. Với những sự kiện lịch sử ñã diễn ra ở nơi ñây, ðà Nẵng ñã trở thành một “chứng nhân” cho sự oai hùng của lịch sử chiến tranh và quân sự giữ nước của nhân dân Việt Nam thời cận hiện ñại. 59.ðảo Phú Quốc ghi dấu những sự kiện gì trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ? Phú Quốc là hòn ñảo nằm phía Tây Nam Việt Nam, trong vịnh Thái Lan. ðảo Phú Quốc cùng một số ñảo xung quanh hợp thành quần ñảo Phú Quốc, nay là huyện Phú Quốc thuộc tỉnh Kiên Giang. Trong lịch sử hình thành và phát triển của mình, Phú Quốc ñã ghi lại những dấu ấn quan trọng trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc. 69
Thời kỳ thực dân Pháp ñánh chiếm Gia ðịnh, ở Nam kỳ nổ ra nhiều cuộc khởi nghĩa chống Pháp, trong ñó có khởi nghĩa của người anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực. Ông cùng với nghĩa quân của mình ñã lập nên một chiến công xuất sắc khi ñốt cháy chiến hạm Espérance của Pháp trên dòng sông Nhật Tảo vào ngày 10-12-1861. Sau khi thành Hà Tiên thất thủ (1867), nghĩa quân Nguyễn Trung Trực rút về Rạch Giá, lập căn cứ ở Hòn Chồng tiếp tục cuộc chiến ñấu. Ngày 16-6-1868 nghĩa quân Nguyễn Trung Trực ñánh úp ñồn Kiên Giang (nay là thị xã Rạch Giá) tiêu diệt nhiều ñịch. Giặc Pháp phản công, nghĩa quân Nguyễn Trung Trực rút ra ñảo Phú Quốc lập căn cứ chống giặc. Pháp huy ñộng một lực lượng hùng hậu ñến bao vây và tấn công ñảo. ðến tháng 10-1868, ñể bảo ñảm lực lượng nghĩa quân và nhân dân trên ñảo, thủ lĩnh Nguyễn Trung Trực tự ra nộp mình cho giặc bắt, nhưng vẫn không ñầu hàng. Viên thống soái Nam Kì ở Sài Gòn lúc ñó vừa dụ hàng, vừa hăm dọa, Nguyễn Trung Trực trả lời: “Thưa Pháp soái, chúng tôi chắc rằng lúc nào ngài trừ cho hết cỏ trên mặt ñất thì chừng ñó ngài mới may ra trừ tiệt ñược những người ái quốc của xứ sở này”. Cuối cùng giặc Pháp ñem ông ra hành hình ở chợ Rạch Giá ngày 27-10-1868. ðể tỏ lòng biết ơn Ông, nhân dân nhiều nơi thờ cúng Ông, tiêu biểu là ðền Thờ anh hùng Nguyễn Trung Trực tại Long An, tại Rạch Giá và ñền thờ anh hùng Nguyễn Trung Trực tại Gành Dầu, Phú Quốc48. Cùng với Côn ðảo, Phú Quốc cũng ñã từng ñược mệnh danh như là một “ñịa ngục trần gian” giữa biển khơi khi trong vòng 20 năm (1953 – 1973), thực dân và ñế quốc ñã biến hòn ñảo xinh ñẹp này thành một nhà tù khét tiếng ñể giam cầm và ñàn áp những chiến sĩ cách mạng Việt Nam. Dưới thời Việt Nam cộng hòa, Nhà tù Phú Quốc trở thành trại giam tù binh trung tâm toàn miền Nam, giam giữ hơn 32.000 tù binh (40.000 tù nhân nếu tính cả tù chính trị nhiều thời kỳ). Tập trung ở Phú Quốc là những tên tay sai khát máu, tàn bạo nhất với những hình thức tra tấn rất tàn khốc như: ñóng ñinh vào tay, chân, ñầu; ñốt dây kẽm cháy ñỏ ñâm vào da thịt, ñục răng, trùm bao bố chế nước sôi hoặc ñổ lửa than, ném vào chảo nước sôi, thiêu sống, chôn sống… Chúng coi sinh mạng tù nhân thật rẻ rúng, nếu tù nhân ñứng lên ñấu tranh, chúng sẵn sàng ñàn áp thẳng tay, thậm chí là bắn bỏ. Trong khoảng thời gian không ñầy 6 năm (từ tháng 6/1967 ñến 3/1973) trại giam tù binh Phú Quốc, có hơn 4.000 người chết, hàng chục ngàn người bị thương tật tàn phế. Vượt lên trên tất cả, người người con Việt Nam bị giam giữ ở nơi ñây vẫn một lòng kiên trung, mưu trí, dũng cảm ñứng lên ñấu tranh bằng nhiều hình thức ñấu tranh khác nhau từ thấp ñến cao như: phân hóa hàng ngũ ñịch, diệt ác ôn, tổ chức nhiều cuộc vượt ngục… Nhà tù Phú Quốc như là một chứng nhân ghi lại tội ác dã man của quân xâm lược nhưng ñồng thời cũng là nơi sáng ngời lên tinh thần 48 ðền thờ Nguyễn Trung Trực, Du lịch Phú Quốc, http://www.daongoc.vn 70
ñấu tranh bất khuất, chủ nghĩa anh hùng cách mạng của người tù nơi ñây trong cuộc ñấu tranh chống ngoại xâm của cả dân tộc. Sau khi cuộc kháng chiến chống Mỹ kết thúc (30-4-1975), nhân dân ta không mong gì hơn là ñược sống trong ổ ñịnh, hòa bình ñể xây dựng lại ñất nước chiến tranh. Song tập ñoàn Pôn Pốt–Iêng Xari nắm quyền ở Campuchia ñã lấn chiếm lãnh thổ Việt Nam. Ngày 3/5/1975, Pôn Pốt xua quân ñổ bộ lên ñảo Phú Quốc và ngày 10/5/1975 ñánh chiếm ñảo Thổ Chu, ñều thuộc chủ quyền lãnh thổ Việt Nam, chúng tàn sát 520 ñồng bào. Quân dân Việt Nam ñã ñáp trả ñích ñáng quân xâm lược. Nhân dân Phú Quốc cùng với bộ ñội ñã phản công giành lại các ñảo này, bảo vệ toàn vẹn chủ quyền ñất nước. 60.ðảo nào trên biển Việt Nam có sự tích gắn liền với cuộc khởi nghĩa Nam kỳ 1940 ? Vào ñầu năm 1940, chiến tranh thế giới thứ hai diễn biến phức tạp. Ở Châu Á, quân Nhật ào ạt tiến sát biên giới Việt Nam. Trước tình hình trên, Xứ ủy Nam kỳ ñã họp và ñi ñến quyết ñịnh tiến hành phát ñộng cuộc Khởi nghĩa Nam kỳ. Tháng 5/1940, Tỉnh ủy Cà Mau triệu tập Hội nghị ñại biểu tỉnh ñảng bộ tại Tắc Ông Do, xã Tân Hưng Tây. Ông Tạ Uyên, ñại diện Xứ ủy ñến dự và truyền chỉ thị, chủ trương chuẩn bị khởi nghĩa của Xứ ủy Nam kỳ. Hội nghị ñã thảo luận và ñề ra kế hoạch chuẩn bị khởi nghĩa của Tỉnh ủy. Chấp hành lệnh khởi nghĩa của Xứ uỷ, Ban chỉ huy khởi nghĩa của tỉnh Cà Mau ñược thành lập do Trần Văn Thời - Bí thư Tỉnh uỷ làm trưởng ban. Tỉnh uỷ ñã khẩn trương triển khai kế hoạch khởi nghĩa: Khu vực I là Năm Căn (trong ñó có Hòn Khoai); khu vực II là thị trấn Cà Mau và các xã xung quanh; khu vực III là thị xã Bạc Liêu và các xã, quận xung quanh. ðồng chí Phan Ngọc Hiển ñược phân công trực tiếp phụ trách cuộc khởi nghĩa ở Hòn Khoai - khu vực trọng ñiểm của tỉnh. ðúng 23 giờ 15 phút ñêm 13-12-1940, cuộc khởi nghĩa nổ ra và giành thắng lợi. Lực lượng khởi nghĩa ñã tiêu diệt tên sếp ñảo Olivier; thu 1 súng ngắn, 2 súng trường và nhiều quân trang, quân dụng khác, làm chủ tình hình trên toàn ñảo. Tuy nhiên, cuộc khởi nghĩa sau ñó không duy trì ñược lâu. Pháp nhanh chóng quay trở lại và dìm cuộc khởi nghĩa ở Hòn Khoai trong biển máu. 61.Hội nghị San Francisco 1951 là hội nghị gì và liên quan gì ñến biển ñảo Việt Nam ? ðầu tháng 9-1951, các nước ðồng Minh trong Thế chiến hai tổ chức Hội nghị ở San Francisco49 (Hoa Kỳ) ñể thảo luận vấn ñề chấm dứt chiến tranh tại châu Á-Thái Bình Dương và mở ra quan hệ với Nhật Bản thời hậu chiến. Tham gia Hội nghị gồm phái ñoàn của 51 nước. Cộng hòa Nhân dân 49 Còn ñược gọi là Hòa hội Cựu Kim Sơn, diễn ra từ ngày 5 ñến 8-9-1951. 71
Trung Hoa và Trung Hoa Dân quốc không tham dự Hội nghị do Mỹ và Liên Xô không thống nhất ñược ai là người ñại diện chính thức cho quyền lợi của Trung Hoa. Trong hội nghị này, vấn ñề chính là thảo luận dự thảo Hiệp ước Hòa bình giữa các nước trong phe ðồng Minh với Nhật Bản do Anh-Mỹ ñưa ra ngày 12-7-1951 nhằm chính thức kết thúc Thế chiến hai ở châu Á-Thái bình Dương. Bên cạnh ñó, Hội nghị cũng ñề cập ñến vấn ñề chủ quyền ñối với hai quần ñảo Hoàng Sa và Trường Sa Theo lời mời của Chính phủ Hoa Kỳ, với tư cách là thành viên của khối Liên hiệp Pháp, Thủ tướng Quốc gia Việt Nam50 ñã tham dự Hội nghị. Ngày 7-9-1951, phát biểu tại Hội nghị, trưởng phái ñoàn Quốc gia Việt Nam - Thủ tướng Trần Văn Hữu ñã khẳng ñịnh: “Và cũng vì cần phải thành thật lợi dụng tất cả mọi cơ hội ñể dập tắt những mầm mống các tranh chấp sau này, chúng tôi xác nhận chủ quyền ñã có từ lâu ñời của Việt Nam trên quần ñảo Trường Sa và Hoàng Sa”51. Lời xác nhận chủ quyền ñó của phái ñoàn Việt Nam không hề gặp phản ứng chống ñối hoặc yêu sách nào của 51 quốc gia tham dự Hội nghị52. Việc quốc gia Việt Nam dưới sự bảo trợ của Pháp, tham gia Hội nghị San Francisco (9-1951) và tuyên bố chủ quyền ñối với quần ñảo Hoàng Sa và quần ñảo Trường Sa là sự kiện có ý nghĩa quan trọng trong chuỗi các sự kiện minh chứng cho sự xác lập chủ quyền từ sớm (về pháp lý cũng như sự chiếm hữu một cách hòa bình trên thực tế) ñối với quần ñảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam. Tuyên bố của phái ñoàn Quốc gia Việt Nam trong hội nghị San Francisco về chủ quyền của Việt Nam ñối với hai quần ñảo này là cơ sở pháp lý quan trọng ñể Việt Nam tiếp tục ñưa vấn ñề tranh chấp ở quần ñảo Hoàng Sa và quần ñảo Trường Sa hiện nay ra các hội nghị, diễn ñàn quốc tế. 51 nước tham dự Hội nghị San Francisco thừa nhận tuyên bố của Việt Nam cũng chính là sự công nhận của quốc tế về chủ quyền của Việt Nam ñối với quần ñảo Hoàng Sa và quần ñảo Trường Sa. 62.Chính quyền VNCH ở MNVN thời kỳ 1954-1975 ñã có những tuyên bố gì về chủ quyền biển ñảo Việt Nam ? Năm 1954, Hiệp ñịnh Genève công nhận ñộc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam trong ñó có hai quần ñảo Hoàng Sa và Trường Sa. Hai quần ñảo này nằm phía Nam vĩ tuyến 17 nên tạm thời thuộc sự quản 50 Quốc gia Việt Nam là một thực thể chính trị tồn tại trong giai ñoạn 1949-1956, ra ñời sau Hiệp ước ngày 8-3-1949 giữa Pháp và cựu vương Bảo ðại (Hiệp ước Elysee). 51 Trần ðăng ðại (1975), Các văn kiện chính thức xác nhận chủ quyền Việt Nam trên hai quần ñảo Hoàng Sa và Trường Sa từ thời Pháp thuộc tới nay, Tập san Sử ðịa – số 29, tháng 1-3-1975, Sài Gòn, tr.286. 52 Lãng Hồ (1975), Hoàng Sa và Trường Sa, lãnh thổ Việt Nam, Tập san Sử ðịa - số 29, tháng 1-3-1975, Sài Gòn, tr.103. 72