Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI 1,2,3,4,5,6,7,8 TRANG 9,10 SGK LÝ 11:
ĐIỆN TÍCH, ĐỊNH LUẬT CU - LÔNG
A. Tóm tắt lý thuyết : Điện tích, định luật Cu-lông
1. Sự nhiễm điện của các vật. Điện tích. Tương tác điện.
a) Sự nhiễm điện của các vật.
Khi cọ xát như vật như thanh thủy tinh, thanh nhựa, mảnh vải polietilen,... vào dạ hoặc lụa...
thì những vật đó có thể hút được những vật nhẹ như mẩu giấy, sợi bông... Ta nói rằng
những vật đó đã bị nhiễm điện.
Thí dụ :
+ Cọ xát thủy tinh vào lụa, kết quả là thủy tinh và lụa đều bị nhiễm điện.
+ Vật dẫn A không nhiễm điện. Khi cho A tiếp xúc với vật nhiễm điện B thì A nhiễm điện
cùng dấu với B.
+ Cho đầu A của thanh kim loại AB lại gần vật nhiễm điện C, kết quả đầu A tích điện trái dấu
với C và đầu B tích điện cùng dấu với C.
b. Điện tích. Điện tích điểm
Vật bị nhiễm điện còn gọi là vật mang điện, vật tích điện hay vật chứa điện tích.
Điện tích điểm là một vật tích điện có kích thước rất nhỏ so với khoảng cách tới điểm mà ta
xét. Điện tích điểm là điện tích được coi như tập trung tại một điểm.
c. Tương tác điện. Hai loại điện tích
+ Các điện tích hoặc đẩy nhau, hoặc hút nhau (Hình 1.1). Sự đầy nhau hay hút nhau giữa các
điện tích đó là tương tác điện.
Trang | 1
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
+ Có hai loại điện tích là điện tích dương (+) và điện tích âm (-).
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
Các điện tích cùng loại (cùng dấu) thì đẩy nhau, các điện tích khác loại (khác dấu) thì hút
nhau.
+ Hai lực tác dụng vào hai điện tích là hai lực trực đối, cùng phương, ngược chiều, độ lớn
bằng nhau và đặt vào hai điện tích.
2. Định luật Cu-lông. Hằng số điện môi.
a) Định luật Cu-lông.
Năm 1785, Cu-lông, nhà bác học người Pháp, lần đầu tiên lập được định luật về sự phụ
thuộc của lực tương tác giữa các điện tích điểm (gọi tắt là lực điện hay lực Cu-lông) vào
khoảng cách giữa chúng.
Lực hút hay đẩy giữa hai điện tích điểm có phương trùng với đường thẳng nối hai điện tích
điểm đó, có độ lớn tỉ lệ thuận với độ lớn của hai điện tích và tỉ lệ nghịch với bình phương
khoảng cách giữa chúng (Hình 1.2).
(1.1)
k là hệ số tỉ lệ phụ thuộc vào hệ đơn vị mà ta dùng.
Trong hệ đơn vị SI, k có giá trị :
(1.2)
9.109
Trong công thức (1.1), F được đo bằng đơn vị Niutơn (N), r được đo bằng đơn vị mét (m),
còn
q1 và q2 được đo bằng đơn vị là Cu-lông (kí hiệu là C), ε là một hệ số phụ thuộc môi trường
đặt các điện tích được gọi là hằng số điện môi của môi trường đó. Ta chỉ xét đến các môi
trường đồng tính.
b) Hằng số điện môi.
Trang | 2
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
- Điện môi là một môi trường cách điện.
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
- Khi đặt các điện tích điểm trong một điện môi (chẳng hạn trong một chất dầu cách điện)
đồng tính chiếm đầy không gian xung quanh các điện tích, thì lực tương tác sẽ yếu đi ε lần so
với khi đặt chúng trong chân không. ε được gọi là hằng số điện môi của môi trường (ε ≥ 1).
Đối với chân không thì ε = 1 còn đối với các môi trường khác ε >1.
- Hằng số điện môi là một đặc trưng quan trọng cho tính chất điện của một chất cách điện.
Nó cho biết khi đặt điện tích trong chất đó thì lực tương tác giữa các điện tích sẽ nhỏ đi bao
nhiêu lần so với khi đặt chúng trong chân không.
B. Hướng dẫn giải bài 1,2,3,4,5,6,7,8 trang 9,10 sgk Lý 11: Điện tích, định luật Cu-lông
- Chương 1 - Điện tích. Điện trường
Bài 1 - Trang 9 - SGK Vật lí 11
Điện tích điểm là gì ?
Hướng dẫn giải:
Điện tích điểm là một vật tích điện có kích thước rất nhỏ so với khoảng cách tới điểm mà
ta xét. Các điện tích cùng dấu thì đẩy nhau. Các điện tích khác dấu thì hút nhau.
Bài 2 - Trang 9 - SGK Vật lí 11
Phát biểu định luật Cu-lông.
Hướng dẫn giải:
Bài 3 - Trang 9 - SGK Vật lí 11
Lực tương tác giữa các điện tích khi đặt trong một điện môi sẽ lớn hơn hay nhỏ hơn khi đặt
trong chân không ?
Trang | 3
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
Hướng dẫn giải:
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
Lực tương tác giữa các điện tích khi đặt trong một điện môi sẽ nhỏ hơn ε hay nhỏ hơn khi
đặt trong chân không. (ε là hằng số điện môi )
Bài 4 - Trang 10 - SGK Vật lí 11
Hằng số điện môi của một chất cho ta biết điều gì ?
Hướng dẫn giải:
Lực tương tác giữa các vật mang điện phụ thuộc vào môi trường xung quanh chúng. Thí
nghiệm chứng tỏ rằng, ở một khoảng cách nhất định, lực Coulomb giữa hai điện tích đặt
trong điện môi đồng chất nhỏ hơn lực tác dụng giữa chúng trong chân không ε lần (đọc là
epxilon). Đây là một hằng số phụ thuộc vào tính chất của điện môi mà không phụ thuộc vào
độ lớn và khoảng cách giữa các điện tích. Nó được gọi là hằng số điện môi của môi trường,
đặc trưng cho tính chất điện của môi trường đó.
Bài 5- Trang 10 - SGK Vật lí 11
Chọn câu đúng.
Khi tăng đồng thời độ lớn của hai điện tích điểm và khoảng cách giữa chúng lên gấp đôi thì
lực tương tác giữa chúng.
A. tăng lên gấp đôi.
B. giảm đi một nửa.
C. giảm đi bốn lần.
D. không thay đổi.
Hướng dẫn giải:
Đáp án D.
Áp dụng công thức , khi tăng đồng thời độ lớn của hai điện tích điểm và khoảng
cách giữa chúng lên gấp đôi thì lực tương tác giữa chúng sẽ không thay đổi.
Bài 6- Trang 10 - SGK Vật lí 11
Trong các trường hợp nào sau đây, ta có thể coi các vật nhiễm điện là các điện tích điểm ?
Trang | 4
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
A. Hai thanh nhựa đặt cạnh nhau.
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
B. Một thanh nhựa và một quả cầu đặt cạnh nhau.
C. Hai quả cầu nhỏ đặt xa nhau.
D. Hai quả cầu lớn đặt gần nhau.
Hướng dẫn giải:
Đáp án C.
Bài 7- Trang 10 - SGK Vật lí 11
Nêu điểm giống nhau và khác nhau giữa định luật Cu-lông và định luật vạn vật hấp dẫn.
Hướng dẫn giải:
Hai định luật giống nhau về hình thức phát biểu cũng như biểu thức toán học, và đều tỉ lệ
nghịch với bình phương khoảng cách nhưng khác nhau về nội dung (một định luật nói về
lực cơ học, còn định luật kia nói về lực điện). Các đại lượng vật lí tham gia vào hai định luật
đó có bản chất khác hẳn nhau.
Bài 8- Trang 10 - SGK Vật lí 11
Hai quả cầu nhỏ mang hai điện tích có độ lớn bằng nhau, đặt cách nhau 10cm trong chân
không thì tác dụng lên nhau một lực là 9.10-3N. Xác định điện tích của hai quả cầu đó.
Hướng dẫn giải:
Áp dụng công thức , trong đó ta biết :
F = 9.10-3N, r = 10.10-2m ε =1. Ta biết |q1| = |q2| = q.
Trang | 5
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
Từ đó ta tính được : = ± 10-7 C.
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
Website Hoc247.vn cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thông minh, nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.
I. Luyện Thi Online
Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90%
- Luyên thi ĐH, THPT QG với đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng.
- H2 khóa nền tảng kiến thức luyên thi 6 môn: Toán, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.
- H99 khóa kỹ năng làm bài và luyện đề thi thử: Toán,Tiếng Anh, Tư Nhiên, Ngữ Văn+ Xã Hội.
II. Lớp Học Ảo VCLASS
Học Online như Học ở lớp Offline
- Mang lớp học đến tận nhà, phụ huynh không phải đưa đón con và có thể học cùng con.
- Lớp học qua mạng, tương tác trực tiếp với giáo viên, huấn luyện viên.
- Học phí tiết kiệm, lịch học linh hoạt, thoải mái lựa chọn.
- Mỗi lớp chỉ từ 5 đến 10 HS giúp tương tác dễ dàng, được hỗ trợ kịp thời và đảm bảo chất lượng học tập.
Các chương trình VCLASS:
- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 6 phân môn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đôi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.
- Luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán: Ôn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.
- Hoc Toán Nâng Cao/Toán Chuyên/Toán Tiếng Anh: Cung cấp chương trình VClass Toán Nâng Cao,
Toán Chuyên và Toán Tiếng Anh danh cho các em HS THCS lớp 6, 7, 8, 9.
III. Uber Toán Học
Học Toán Gia Sư 1 Kèm 1 Online
- Gia sư Toán giỏi đến từ ĐHSP, KHTN, BK, Ngoại Thương, Du hoc Sinh, Giáo viên Toán và Giảng viên ĐH. Day kèm Toán mọi câp độ từ Tiểu học đến ĐH hay các chương trình Toán Tiếng Anh, Tú tài quốc tế IB,…
- Học sinh có thể lựa chọn bất kỳ GV nào mình yêu thích, có thành tích, chuyên môn giỏi và phù hợp nhất.
- Nguồn học liệu có kiểm duyệt giúp HS và PH có thể đánh giá năng lực khách quan qua các bài kiểm tra
độc lập.
- Tiết kiệm chi phí và thời gian hoc linh động hơn giải pháp mời gia sư đến nhà.
Trang | 6
W: www.hoc247.vn F: www.facebook.com/hoc247.vn T: 098 1821 807
