87
CHƯƠNG 5. CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG, CHỐNG THIÊN TAI VÀ TÌM KIẾM
CỨU NẠN
5.1 BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA, GIẢM THIỂU
5.1.1 Biện pháp chung
5.1.1.1 Biện pháp phi công trình
- Hàng năm tổ chức rà soát, cập nhật kế hoạch, phương án ứng phó với thiên tai
theo các cấp độ rủi ro thiên tai (phương án/kế hoạch phòng chống hạn hán – xâm nhập
mặn, phương án/kế hoạch ứng phó với bão mạnh, siêu bão; phương án/kế hoạch phòng
chống sạt lở đất; ….).
- Tổ chức kiện toàn Ban Chỉ huy PCTT&TKCN các cấp địa phương theo quy định
của Luật Phòng, chống thiên tai.
- Quy hoạch vùng dân cư và tổ chức sản xuất thích ứng với thiên tai;
- Thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với đặc điểm nguồn
nước, đặc điểm thổ nhưỡng và tình hình thiên tai;
- Nghiên cứu các loại cây, con giống thích ứng với thiên tai và BĐKH, triển khai
áp dụng và nhân rộng ở địa phương;
- Rà soát, xây dựng kế hoạch di dời dân cư vùng có rủi ro thiên tai cao: vùng
thường xuyên sạt lở, khu vực nhà ở ven sông, kênh, vùng thường xuyên ngập, …
- Chuẩn bị về nhân lực, vật tư, phương tiện, trang thiết bị và nhu yếu phẩm phục
vụ ứng phó thiên tai.
- Tổ chức thường trực, cập nhật thông tin diễn biến thiên tai; kịp thời ban hành các
công văn thông báo, cảnh báo thiên tai.
- Tổ chức thực hiện công tác tập huấn, huấn luyện, diễn tập kỹ năng phòng, chống
thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.
- Tiếp tục triển khai các Đề án, Chương trình, Kế hoạch,… về nâng cao nhận thức
cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021-2025.
- Bảo đảm thông tin liên lạc trên địa bàn tỉnh phục vụ công tác chỉ huy, điều hành
phòng ngừa, ứng phó thiên tai.
- Tăng cường công tác thông tin, truyền thông về thiên tai và kỹ năng phòng, chống
thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tới các cấp, các ngành và người dân từ người già, trẻ em
và người trong độ tuổi lao động.
- Nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo thiên tai cấp tỉnh.
- Triển khai công tác thu Quỹ phòng, chống thiên tai của tỉnh theo quyđịnh.
- Và một số biện pháp khác.
88
5.1.1.2 Biện pháp công trình
- Đầu tư, nâng cấp công trình thủy lợi: tiếp tục đầu tư, xây dựng các công trình
thủy lợi (nạo vét hệ thống kênh rạch định kỳ, hệ thống trạm bơm tưới-tiêu, hệ thống đê
bao-bờ bao, cống kiểm soát nguồn nước), đê điều, cấp nước nhằm đảm bảo nguồn nước
ngọt cho SXNN và dân sinh trong mùa khô hàng năm cũng như các dự án có lồng ghép
mục tiêu phòng, chống thiên tai trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long.
- Công trình hạ tầng cấp, thoát nước: đảm bảo cấp nước phục vụ người dân trong
mùa hạn mặn; tiêu thoát nước chống ngập úng tại các khu dân cư tập trung (công trình
chống ngập úng thành phố Vĩnh Long).
- Đầu tư, nâng cấp công trình xây dựng có xem xét đến phòng chống thiên tai: phải
đảm bảo tiêu chuẩn an toàn về PCTT theo quy định; có xem xét đến điều kiện sinh kế
bền vững của người dân; Hướng dẫn người dân các mô hình nhà ở an toàn; xây dựng
các trụ sở, cơ quan trên địa bàn kết hợp là nơi tránh trú an toàn cho cộng đồng khi thiên
tai xảy ra.
- Tiếp tục đầu tư xây dựng các tuyến kè phòng chống sạt lở bờ sông, kênh.
- Đầu tư, nâng cấp công trình giao thông kết hợp phòng chống thiên tai, là đường
cứu hộ, cứu nạn, sơ tán để người dân tránh trú tạm thời; đảm bảo tiêu chuẩn an toàn về
PCTT theo quy định.
- Ngoài ra, việc tiếp tục triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây
dựng nông thôn mới cũng góp phần rất lớn trong việc nâng cao năng lực phòng chống,
ứng phó thiên tai ở các lĩnh vực như: giao thông, điện, trường học, y tế, nhà ở, bưu điện,
môi trường,…
5.1.2 Biện pháp cụ thể
5.1.2.1 Đối với bão, áp thấp nhiệt đới
a) Biện pháp phi công trình:
- Tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức cho người dân thông qua các
phương tiện thông tin đại chúng, công tác tập huấn nâng cao năng lực, nhận thức của
người dân trong việc phòng tránh, ứng phó với bão, kết hợp kinh nghiệm dân gian và
khoa học để phổ biến cho người dân chủ động phòng ngừa; tập huấn về sử dụng hệ thống
thông tin liên lạc, máy tần số vô tuyến điện, radio, bản đồ…
- Rà soát các chính sách cứu trợ phục hồi sau thiên tai.
- Rà soát các chính sách hỗ trợ vùng thường xuyên bị thiên tai.
- Tăng cường năng lực dự báo, cảnh báo bão, áp thấp nhiệt đới; Nâng cao năng lực
cho đội ngũ dự báo viên và cán bộ cấp chính quyền cơ sở trực tiếp làm công tác quản lý
rủi ro thiên tai, lụt, bão.
- Cung cấp thông tin liên lạc, các thiết bị an toàn như máy Icom, phao cứu sinh…
- Trang bị các tàu cứu hộ, tăng cường đầu tư về thiết bị và nâng cao năng lực cho
các lực lượng cứu hộ hiện có.
89
- Nâng cao ý thức cộng đồng về bảo hiểm thiên tai, đảm bảo chính sách bảo hiểm
thiên tai phù hợp.
- Thiết lập bộ tiêu chuẩn xây dựng phù hợp với từng vùng, địa phương nhằm giảm
thiểu thiệt hại có thể gây ra do bão.
- Xây dựng và phổ biến sổ tay hướng dẫn xây dựng nhà ở nhằm giảm thiểu thiệt
hại có thể gây ra do bão.
- Đảm bảo sự tuân thủ tiêu chuẩn xây dựng công trình theo đúng quy định nhà
nước.
- Đảm bảo việc qui hoạch xây dựng các công trình có tính đến phòng chống thiên
tai (nhất là về phòng, chống bão).
b) Biện pháp công trình:
- Gia cố, nâng cấp, đầu tư xây dựng hệ thống đê bao;
- Xây dựng, nâng cấp các tuyến đê, đập ngăn mặn chống triều cường, nước dâng
do ảnh hưởng của bão, áp thấp nhiệt đới;
- Nạo vét các tuyến kênh trục, kênh cấp I đảm bảo mục tiêu chuyển tiếp nước gắn
với lưu thông tàu thuyền tránh, trú bão an toàn và thuận lợi khi cứu hộ, cứu nạn;
- Xây dựng kè (kè kiên cố, kè mềm) phòng, chống, khắc phục sạt lở, đảm bảo an
toàn khi có bão, ATNĐ xảy ra;
- Kiên cố hóa các công trình công cộng làm nơi tránh bão cho nhân dân.
c) Phân công nhiệm vụ các tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan:
Đối với từng cấp độ rủi ro do bão, ATNĐ gây ra trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long, việc
phân công nhiệm vụ cho các tổ chức, đơn vị, cá nhân tham gia công tác PCTT&TKCN
như sau:
Bảng 24: Phân công nhiệm vụ đối với các cơ quan, đơn vị đối với thiên tai là bo,
ATNĐ trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long.
Thiên
tai,
cấp
độ
Vị trí
Nội dung nhiệm vụ
Cơ quan chủ
trì/tham mưu,
đề xuất
Cơ quan phối hợp/tổ
chức thực hiện
Bão:
cấp
độ 3,
4
Vào biển Đông hoặc bắt đầu hình
thành ở biển Đông
Ban hành công điện, văn
bản chỉ đạo các địa
phương, đơn vị tổ chức
liên quan phòng tránh,
ứng phó
Sở NN&PTNT
Các sở, ngành, đoàn thể
tỉnh; UBND cấp huyện, xã
Thống kê số người, các
phương tiện, tàu, thuyền
đang hoạt động trên sông
Chi cụcChăn
nuôi Thú y và
Thủy sản
UBND các huyện, các xã
ven sông
Hướng dẫn các phương
tiện, tàu, thuyền đang
hoạt động trên sông vào
nơi tránh trú an toàn
Chi cục Chăn
nuôi Thú y và
Thủy sản
UBND các huyện, các xã
ven sông
90
Thiên
tai,
cấp
độ
Vị trí
Nội dung nhiệm vụ
Cơ quan chủ
trì/tham mưu,
đề xuất
Cơ quan phối hợp/tổ
chức thực hiện
Hướng dẫn, đôn đốc
người dân chằng chống
nhà cửa, phát dọn cây cối,
thu hoạch mùa màng,
NTTS …
UBND cấp
huyện
Sở Xây dựng, Sở
NN&PTNT, UBND cấp
xã; Các tổ chức chính trị xã
hội trên địa bàn
Chuẩn bị sẵn sàng
phương án sơ tán dân
UBND cấp
huyện
Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh;
Công an tỉnh; Đội xung
kích PCTT cấp xã;UBND
cấp xã; Các tổ chức chính
trị xã hội trên địa bàn
Sẵn sàng nguồn lực 4 tại
chỗ ứng phó với thiên tai
UBND cấp
huyện
Các sở, ngành, đoàn thể
tỉnh có liên quan;Đội xung
kích PCTT cấp xã; UBND
cấp xã; Các tổ chức chính
trị xã hội có trên địa bàn
Chuẩn bị sẵn sàng
phương án cứu hộ, cứu
nạn
Bộ Chỉ huy
quân sự tỉnh
Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh;
Công an tỉnh; Đội xung
kích PCTT cấp xã; Sở Y tế;
Hội Chữ thập đỏ; Các sở,
ngành, đoàn thể cấp tỉnh
khác có liên quan; UBND
cấp huyện, xã, các tổ chức
chính trị, xã hội trên địa
bàn
Thực hiện các phương án
bảo vệ an toàn các công
trình, chuẩn bị sẵn sàng
nguồn lực xử lý khi có sự
cố: công trình xây dựng,
giao thông, viễn thông,
điện lực, khu công
nghiệp, công trình công
cộng (trường học, bệnh
viện, …), đặc biệt các
công trìnhđang xây dựng
dang dở, công trình xuống
cấp, công trình xung yếu
Các sở, ngành;
Địa phương,
đơn vị được
giao trực tiếp
quản lý; Các
chủ công trình
Sở Xây dựng; Sở Giao
thông vận tải; Sở Công
thương; Sở NN&PTNT; Sở
VH TT và Du lịch; UBND
cấp huyện, xã
Thực hiện các phương án
chống lũ: an toàn hệ
thống đê điều, các cống,
…
Sở NN&PTNT
Chi cục Thủy lợi tỉnh Vĩnh
Long, UBND cấp huyện,
xã và các chủ công trình
Cảnh báo về thiên tai và
thông báo, tuyên truyền,
hướng dẫn ứng phó trên
các phương tiện truyền
thông
Đài Phát thanh
và truyền hình
Vĩnh Long;
Báo Vĩnh Long
Các Đài Truyền thanh địa
phương, Đài KTTV tỉnh,
UBND cấp huyện, xã
91
Thiên
tai,
cấp
độ
Vị trí
Nội dung nhiệm vụ
Cơ quan chủ
trì/tham mưu,
đề xuất
Cơ quan phối hợp/tổ
chức thực hiện
Đi kiểm tra, đôn đốc các
địa phương chuẩn bị
phương án ứng phó theo
phân công
Các Thành viên
Ban Chỉ huy
PCTT&TKCN
tỉnh được phân
công phụ trách
địa bàn
Các sở, ngành, đoàn thể
tỉnh có liên quan; UBND
cấp huyện, xã
Vào gần bờ và nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp
Tiếp nhận và xử lý các
công điện, chỉ đạo của
Trung ương; Lập bộ phận
chỉ đạo tiền phương
Sở NN&PTNT
Lập bộ phận chỉ đạo tiền
phương tại vùng có nguy
cơ bão, ATNĐ đỗ bộ
Sở NN&PTNT
Các sở, ngành, đoàn thể
tỉnh; Các thành viên Ban
chỉ huy PCTT&TKCNtỉnh
Tiếp tục chỉ đạo, đôn đốc
chuẩn bị ứng phó; Hoãn
tất cả các cuộc họp chưa
cần thiết
Sở NN&PTNT
Các thành viên Ban Chỉ
huyPCTT&TKCN tỉnh;
Lãnh đạo các
huyện/thị/thành phố
Ra lệnh nghỉ học đối với
các trường có trên địa bàn
Sở GD&ĐT
Các sở, ngành có liên quan;
UBND các huyện, xã
Hướng dẫn tàu, thuyền
neo đậu an toàn
Chi cục Chăn
nuôi Thú y
vàThủy sản
UBND các huyện, các xã
ven sông
Ra lệnh cấm tàu thuyền
hoạt động trên sông
Chi cục Thủy
lợi- VPTT
BCH
PCTT&TKCN
tỉnh
Sở Giao thông vận tải,
Công an tỉnh,UBND các
huyện/thị xã/thành phố,
UBND các xã ven sông.
Sơ tán người dân ở những
vùng xung yếu, những hộ
có nhà ở yếu, tạm bợ, chòi
canh NTTS, lều trại, trên
các tàu, thuyền, bè, địa
điểm có nguy cơ sạt lở,
vùng trũng, thấp, … đến
nơi tránh trú an toàn
UBND cấp
huyện
Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh;
Công an tỉnh; Đội xung
kích PCTT cấp xã; UBND
cấp huyện, xã ven sông;
Các tổ chức chính trị xã hội
trên địa bàn
Đảm bảo hậu cần cho
người dân tại các địa điểm
tránh trú
UBND cấp
huyện
Các đoàn thể cấp tỉnh có
liên quan;Đội xung kích
PCTT cấp xã; UBND các
huyện, xã; Các tổ chức
chính trị, xã hội trên địa
bàn
Tổ chức lực lượng ứng
cứu, sẵn sàng triển khai
công tác cứu hộ, cứu nạn
Bộ Chỉ huy
quân sự tỉnh
Công an tỉnh; Đội xung
kích PCTT cấp xã; UBND
cấp huyện, xã
Bố trí lực lượng, phân
luồng, hướng dẫn giao
Công an tỉnh
Công an cấp huyện, xã; Đội
xung kích PCTT cấp xã;