HỘI THẢO HÀNG NĂM PHÒNG CHỐNG UNG THƯ TP. HỒ CHÍ MINH - LẦN THỨ 27
144
KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ BƯỚC MỘT PHÁC ĐỒ ETOPOSIDE + CARBOPALTIN
+ ATEZOLIZUMAB TRONG UNG THƯ PHỔI TẾ BÀO NHỎ
GIAI ĐOẠN LAN TRÀN TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI
Võ Thị Huyền Trang1, Mai Trọng Khoa1,2, Phạm Cẩm Phương1,2,
Phạm Văn Thái1, Nguyễn Thị Thúy Hằng2, Nguyễn Xuân Đại3,
Nguyễn Thị Thu Hằng3, Nguyễn Văn Đạt3
TÓM TẮT18
Mục tiêu: Mô tả kết quả điều trị bước một
bằng phác đồ Etoposide + Carboplatin +
Atezolizumab trong ung thư phổi tế bào nhỏ giai
đoạn lan tràn tại Bệnh viện Bạch Mai.
Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu
mô tả cắt ngang có theo dõi dọc trên 19 bệnh
nhân ung thư phổi tế bào nhỏ (UTPTBN) giai
đoạn lan tràn được điều trị bước một bằng phác
đồ Etoposide + Carboplatin + Atezolizumab tại
Trung tâm Y học hạt nhân và Ung Bướu - Bệnh
viện Bạch Mai từ tháng 8/2022 đến tháng
12/2023. Đánh giá tỷ lệ đáp ứng điều trị chủ quan
và khách quan cũng như các tác dụng không
mong muốn của phác đồ.
Kết quả: Tỷ lệ đáp ứng chủ quan: 58,9%
giảm/ mất triệu chứng; 31,6% triệu chứng ổn
định; 10,5% không cải thiện. Tỷ lệ đáp ứng
khách quan: tỷ lệ đáp ứng hoàn toàn, đáp ứng
một phần, bệnh ổn định và bệnh tiến triển lần
lượt là 5,3%, 42,1%, 31,6% và 21,1%. Độc tính
1Trung tâm Y học hạt nhân và Ung Bướu – Bệnh
viện Bạch Mai
2Trường Đại học Y Dược – Đại học Quốc gia Hà
Nội
3Trường Đại học Y Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Võ Thị Huyền Trang
Email: bsubvohuyentrang@gmail.com
Ngày nhận bài: 05/9/2024
Ngày phản biện: 11/9/2024
Ngày chấp nhận đăng: 03/10/2024
chủ yếu trên hệ huyết học: 63,2% độ 1, 2; độc
tính độ 3, 4 bao gồm hạ huyết sắc tố (5,3%) và
tiểu cầu (5,3%). Tác dụng phụ khác chủ yếu là
buồn nôn, nôn (31,6%) và tiêu chảy (5,3%).
Không ghi nhận độc tính gan thận độ 3, 4.
Kết luận: Kết quả điều trị bước một phác đồ
Etoposide + Carboplatin + Atezolizumab trong
ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn đem
lại kết quả khả quan với độc tính chấp nhận
được, tương đồng với các nghiên cứu trên thế
giới.
Từ khóa: Phác đồ EP-Atezolizumab, ung thư
phổi tế bào nhỏ, UTPTBN, giai đoạn lan tràn.
SUMMARY
RESULTS OF FIRST-LINE
TREATMENT WITH ETOPOSIDE +
CARBOPALTIN + ATEZOLIZUMAB
REGIMEN IN EXTENSIVE - STAGE
SMALL CELL LUNG CANCER AT
BACH MAI HOSPITAL
Objective: To describe the results of first-
line treatment with the Etoposide + Carboplatin +
Atezolizumab regimen in extensive-stage small
cell lung cancer (SCLC) at Bach Mai Hospital.
Subjects and methods: A cross-sectional
descriptive study followed 19 patients with
extensive-stage SCLC who received first-line
treatment with the Etoposide + Carboplatin +
Atezolizumab regimen at the Nuclear Medicine
and Oncology Center, Bach Mai Hospital, from
August 2022 to December 2023. The study
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
145
evaluated subjective and objective treatment
responses and adverse effects of the regimen.
Results: Subjective response rate: 58.9%
symptom reduction/loss; 31.6% symptom
stabilization; 10.5% no improvement. Objective
response rate: complete response, partial
response, stable disease, and progressive disease
rates were 5.3%, 42.1%, 31.6%, and 21.1%,
respectively. The main toxicity observed was
hematological: 63.2% grade 1 - 2; grade 3 - 4
toxicities included hypohemoglobin (5.3%) and
thrombocytopenia (5.3%). Other main side
effects were nausea and vomiting (31.6%) and
diarrhea (5.3%). No grade 3 - 4 liver or kidney
toxicity was recorded.
Conclusion: The first-line EP-Atezolizumab
regimen for extensive-stage small cell lung
cancer yielded promising results with acceptable
toxicity. These findings are consistent with
global research.
Keywords: EP-Atezolizumab regimen, small
cell lung cancer, SCLC, extensive-stage.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư phổi tế bào nhỏ (UTPTBN) là
một trong những loại ung thư có tiên lượng
xấu do tính chất ác tính, khả năng tiến triển
nhanh, thường được chẩn đoán ở giai đoạn
lan tràn, dẫn đến khả năng sống sót thấp.
Atezolizumab là kháng thể đơn dòng IgG1
kappa kháng chọn lọc PD-L1. Sự biểu hiện
quá mức của PD-L1 trên bề mặt tế bào khối
u dẫn đến kích hoạt PD-1 và B7.1, từ đó ức
chế hoạt động, tăng sinh và bài tiết cytokin
của tế bào lympho T gây độc tế bào. Việc
ngăn chặn sự tương tác giữa PD-L1 và các
thụ thể PD-1 và B7.1 dẫn đến phục hồi khả
năng miễn dịch tế bào T đặc hiệu khối u.
Phác đồ điều trị kết hợp EP (carboplatin hoặc
cisplatin với etoposide) và Atezolizumab đã
được chứng minh giúp kéo dài thời gian sống
sót tổng thể và thời gian sống không tiến
triển đáng kể so với chỉ hóa trị đơn thuần1.
Nghiên cứu này nhằm mô tả kết quả điều trị
bước một bằng phác đồ EP-Atezolizumab
trong ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan
tràn tại Bệnh viện Bạch Mai.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu: 19 bệnh
nhân ung thư phổi tế bào nhỏ (UTPTBN)
giai đoạn lan tràn điều trị bước đầu bằng
phác đồ EP-Atezolizumab tại Trung tâm Y
học hạt nhân và Ung Bướu - Bệnh viện Bạch
Mai từ tháng 8/2022 đến tháng 12/2023.
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn:
- Bệnh nhân được chẩn đoán xác định là
UTPTBN dựa trên kết quả mô bệnh học và/
hoặc hóa mô miễn dịch.
- Giai đoạn IV tại thời điểm chẩn đoán
theo AJCC 2017 chưa điều trị trước đó.
- Tuổi từ 18 tuổi trở lên.
- Có tổn thương mục tiêu thoả mãn đánh
giá đáp ứng theo tiêu chuẩn RECIST 1.1.
- Điểm toàn trạng (PS) 0 - 2 theo thang
điểm ECOG.
- Được điều trị bước đầu bằng phác đồ
EP-Atezolizumab đơn trị ít nhất 3 chu kì tính
đến thời điểm kết thúc nghiên cứu.
- Chức năng gan, thận, huyết học trước
điều trị phác đồ EP-Atezolizumab trong giới
hạn bình thường.
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ:
- Không thỏa mãn một trong các tiêu
chuẩn lựa chọn.
- Bệnh nhân được chẩn đoán xác định
bệnh ung thư thứ 2 kèm theo trước và trong
quá trình điều trị phác đồ EP-Atezolizumab.
- Bệnh nhân được chẩn đoán mắc hoặc
nghi ngờ mắc các bệnh lý kèm theo và/ hoặc
sử dụng thuốc được chứng minh ảnh hưởng
đến quá trình theo dõi tại thời điểm trước,
HỘI THẢO HÀNG NĂM PHÒNG CHỐNG UNG THƯ TP. HỒ CHÍ MINH - LẦN THỨ 27
146
trong quá trình điều trị phác đồ EP-
Atezolizumab.
- Bệnh nhân mất thông tin hoặc dừng
điều trị trong quá trình theo dõi bao gồm cả
tử vong do các nguyên nhân khác không phải
do bệnh ung thư hoặc rút khỏi nghiên cứu
không do tiến triển bệnh trước thời điểm
đánh giá đáp ứng.
- Bệnh nhân đang mang thai hoặc đang
cho con bú.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu
mô tả hồi cứu có theo dõi dọc.
2.2.2. Phương pháp chọn mẫu: Chọn
mẫu thuận tiện.
2.2.3. Quy trình thực hiện: Tất cả bệnh
nhân đáp ứng đủ tiêu chuẩn lựa chọn và
không vi phạm tiêu chuẩn loại trừ được tham
gia vào nghiên cứu, thu thập thông tin theo
mẫu bệnh án nghiên cứu thống nhất bao
gồm: Thông tin chung, thông tin về tiền sử,
bệnh sử, kết quả cận lâm sàng chẩn đoán,
đánh giá và theo dõi trong quá trình điều trị.
Tất cả bệnh nhân được đánh giá:
- Đánh giá đáp ứng bệnh chủ quan: Đánh
giá chất lượng cuộc sống của đối tượng
nghiên cứ bằng 2 bộ câu hỏi tự điền EORTC
QLQ-C30 và EORTC QLQ-LC13.
- Đánh giá đáp ứng bệnh khách quan: Đo
lường phản ứng của khối u với điều trị bằng
tiêu chuẩn RECIST 1.1 phân thành 4 mức:
Đáp ứng hoàn toàn, đáp ứng một phần, bệnh
ổn định và bệnh tiến triển.
- Đánh giá mức độ tác dụng không mong
muốn: Đánh giá theo tiêu chí của CTCAE
4.0.
2.2.4. Xử lý số liệu: Tất cả số liệu được
nhập và xử lý bằng phần mềm SPSS 25.0.
2.3. Đạo đức nghiên cứu: Nghiên cứu
được tiến hành với sự đồng ý của Ban Lãnh
đạo Trung tâm Y học hạt nhân và Ung Bướu
và phòng Kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Bạch
Mai. Nghiên cứu chỉ mô tả kết quả điều trị,
không can thiệp và không ảnh hưởng tới
quyết định điều trị của bác sĩ và quyền lợi,
sức khỏe của người bệnh. Các thông tin của
các đối tượng tham gia nghiên cứu được bảo
mật tuyệt đối. Thông tin thu thập chỉ được
phục vụ cho mục đích của nghiên cứu mà
không nhằm mục đích gì khác.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu
Bảng 1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Tuổi
< 65 tuổi
6
31,6
≥ 65 tuổi
13
68,4
M ± SD
65,58 ± 6,483
Giới tính
Nam
18
94,7
Nữ
1
5,3
Tiền sử hút thuốc
Có
15
78,9
Không
4
21,1
Bệnh lý phối hợp
Có
3
15,8
Không
16
84,2
Nhận xét: Phần lớn bệnh nhân có độ tuổi từ 65 tuổi trở lên, tuổi trung bình của nhóm đối
tượng nghiên cứu là 65,58 ± 6,483. Hầu hết bệnh nhân là nam (chiếm 947%) và có tiền sử hút
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
147
thuốc (78,9%). Có 3/19 bệnh nhân (chiếm 15,8%) có ít nhất 1 bệnh lý phối hợp (bệnh phổi
tắc nghẽn mạn tính, lao phổi, tiểu đường, tim mạch...).
Bảng 2. Đặc điểm lâm sàng thời điểm chẩn đoán trước điều trị phác đồ EP-
Atezolizumab
Đặc điểm người bệnh tại thời điểm chẩn đoán
Số lượng
Chi số toàn trạng PS
PS 0
12
PS 1
5
PS 2
2
Triệu chứng
lâm sàng
Triệu chứng toàn
thân
Mệt mỏi
11
Sụt cân
10
Triệu chứng cơ
quan hô hấp
Đau ngực
5
Ho khan
2
Ho đờm
6
Ho máu
3
Khó thở
8
Triệu chứng xâm
lấn, di căn
Thay đổi giọng nói
1
Hạch to
7
Đau đầu
1
Đau hạ sườn phải
2
Đau xương
1
Nhận xét: Hầu hết bệnh nhân có chỉ số
toàn trạng PS 0 và PS 1 (chiếm 89,5%), có 2
bệnh nhân PS 2 (chiếm 10,5%). Tất cả bệnh
nhân đều có triệu chứng tại thời điểm chẩn
đoán, triệu chứng hô hấp phổ biến nhất là
khó thở (42,1%). Các biểu hiện lan tràn
ngoài cơ quan hô hấp gồm: Hạch to (36,8%),
đau hạ sườn phải (10,5%), đau đầu (5,3%),
đau xương (5,3%), thay đổi giọng nói
(5,3%).
Bảng 3. Đặc điểm lâm sàng thời điểm chẩn đoán trước điều trị phác đồ EP-
Atezolizumab
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Khối u nguyên phát
T1
1
5,3
T2
5
26,3
T3
10
52,6
T4
3
15,8
Hạch lympho
N1
2
10,5
N2
12
63,2
N3
5
26,3
Di căn
Số lượng cơ quan di căn
0
5
26,3
1
8
42,1
2
2
10,5
≥ 3
4
21,1
HỘI THẢO HÀNG NĂM PHÒNG CHỐNG UNG THƯ TP. HỒ CHÍ MINH - LẦN THỨ 27
148
Cơ quan di căn
Phổi đối bên
8
42,1
Màng phổi
7
36,8
Gan
3
15,8
Não
2
10,5
Thượng thận
2
10,5
Xương
1
5,3
Không di căn xa
5
26,3
Nhận xét: Đa số u xếp loại T2, T3 cụ thể
số bệnh nhân có T3 là 10 người chiếm tỷ lệ
cao nhất với 52,6%; T2 là 5 chiếm 26,3%;
T4 là 3 bệnh nhân chiếm 15,8%; T1 là 1
bệnh nhân chiếm tỷ lệ nhỏ nhất với 5,3%. Có
14/19 bệnh nhân đã có di căn, hơn một nửa
bệnh nhân trong số đó có di căn từ 2 cơ quan
trở lên: 2 bệnh nhân có di căn 2 cơ quan và 4
bệnh nhân di căn từ 3 cơ quan trở lên. Tỷ lệ
di căn phổi đối bên và màng phổi chiếm tỷ lệ
cao nhất là 42,1%, tiếp đến là di căn màng
phổi chiếm 36,8%, di căn gan chiếm 15,8%,
di căn tuyến thượng thận và di căn não chiếm
10,5%, tỷ lệ di căn xương là thấp nhất chiếm
5,3%.
3.2. Đáp ứng điều trị với phác đồ EP-
Atezolizumab trong ung thư phổi tế bào
nhỏ giai đoạn lan tràn
Bảng 4. Đáp ứng chủ quan và khách quan
Số lượng
Tỉ lệ (%)
Đáp ứng chủ quan
Mất hoàn toàn triệu chứng
4
21,1
Giảm một phần triệu chứng
7
36,8
Triệu chứng không thay đổi
6
31,6
Triệu chứng nặng hơn
2
10,5
Đáp ứng khách quan
Đáp ứng hoàn toàn
1
5,3
Đáp ứng một phần
8
42,1
Bệnh ổn định
6
31,6
Bệnh tiến triển
4
21,1
Nhận xét: Đối với đáp ứng chủ quan, đa số bệnh nhân có đáp ứng với liệu pháp điều trị
với 21,1% bệnh nhân mất hoàn toàn triệu chứng, 36,8% triệu chứng giảm một phần. Với đáp
ứng khách quan, gần một nửa số bệnh nhân (47,3%) đáp ứng với điều trị, 31,6% đạt trạng thái
bệnh ổn định và chỉ 4 bệnh nhân chiếm 21,1% bệnh tiến triển không đáp ứng với điều trị.
Bảng 5. Tác dụng không mong muốn của thuốc trong quá trình điều trị
Tác dụng không mong muốn
Độ 0
Độ 1
Độ 2
Độ 3
Độ 4
n
%
n
%
n
%
n
%
n
%
Huyết học
Giảm Hemoglobin
6
31,6
11
57,9
1
5,3
1
5,3
0
0
Giảm tiểu cầu
16
84,2
2
10,5
1
5,3
1
5,3
0
0
Giảm bạch cầu
18
94,7
1
5,3
0
0
0
0
0
0