TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
125
KẾT QUẢ PHẪU THUẬT UNG THƯ CỔ TỬ CUNG GIAI ĐOẠN I, IIA1
TẠI BỆNH VIỆN UNG BƯỚU HÀ NỘI
Nguyễn Đức Long1, Vũ Kiên1, Ngô Minh Phúc1
TÓM TẮT16
Mục tiêu: Nhận xét một số đặc điểm lâm
sàng, cận lâm sàng của UTCTC giai đoạn IA,
IB1, IIA1; đánh giá kết quả phu thuật UTCTC
giai đoạn IA, IB1, IIA1 tại bệnh viện Ung Bướu
Hà Nội từ năm 2015 – 2022. Đối tượng và
phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả
hồi cứu có theo dõi dọc trên 119 BN được chn
đoán UTCTC giai đoạn IA, IB1, IIA1 được điều
trị bằng phu thuật triệt căn từ tháng 1 năm 2015
đến tháng 12 năm 2022 tại bệnh viện Ung Bướu
Hà Nội. Kết quả: Nhóm tuổi hay gặp là 50-59
tuổi chiếm 37%. Đặc điểm đại thể hay gặp là thể
sùi chiếm 59,7%. Giai đoạn theo FIGO IA1, IA2,
IB1 và IIA1 lần lượt là 17,6%, 12,6%, 67,2% và
2,5%. Mô bệnh học ung thư biểu mô vảy, tuyến
vảy, tuyến lần lượt là 79,0%, 16,0% và 5,0%.
100% BN được điều trị bằng phu thuật triệt căn,
giai đoạn IA phu thuật Wertheim typ II có 36
BN, giai đoạn IB1, IIA1 phu thuật Wertheim
typ III có 83 BN. Không có BN nào chảy máu
trong và sau mổ, nhiễm trùng sau mổ, rò tiết
niệu, tạo dịch bạch huyết trong ổ bụng. Thời gian
nằm viện trung bình là 6,76 ± 0,95 ngày. BN có
bí tiểu sau mổ chiếm 12,6%. Có 4 BN (3,4%) tái
phát mỏm cụt âm đạo, 1 BN (0,8%) tái phát hạch
chậu. Tỉ lệ BN xuất hiện di căn phổi và tử vong
là 2,5%. Thời gian sống thêm toàn bộ 5 năm
1Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Ngô Minh Phúc
Email: ngophuc.hmu18@gmail.com
Ngày nhận bài: 19/06/2024
Ngày phản biện khoa học: 10/09/2024
Ngày duyệt bài: 09/10/2024
chung là 92,9%. Thời gian sống thêm toàn bộ 5
năm giai đoạn IA là 100%, giai đoạn IB1 là
87,3%, giai đoạn IIA1 là 66,7%. Kết luận: Phu
thuật cắt tử cung triệt căn nên được áp dụng cho
UTCTC giai đoạn IA, IB1, IIA1 với nhiều ưu
điểm của phương pháp này.
Từ khóa: Ung thư cổ tử cung, cắt tử cung
triệt căn.
SUMMARY
OUTCOMES OF RADICAL
HYSTERECTOMY IN STAGE IA, IB1,
IIA1 CERVICAL CANCER AT HANOI
ONCOLOGY HOSPITAL
Objectives: Our study aims to describe the
clinical and paraclinical characteristics and to
evaluate surgical outcomes of stage IA, IB1, and
IIA1 cervical cancer at Hanoi Oncology Hospital
from 2015 to 2022. Patients and Methods: A
retrospective, descriptive study on 119 patients
with stage IA, IB1, and IIA1 cervical cancer,
undergoing radical hysterectomy at Hanoi
Oncology Hospital from 1/2015 to12/2022.
Results: The most common age group is 50-59
years old, accounting for 37%. Condyloma type
is the most common, accounting for 59.7%. The
FIGO stages IA1, IA2, IB1 and IIA1 are 17.6%,
12.6%, 67.2% and 2.5%, respectively. The
histopathology of squamous, adenosquamous and
glandular carcinoma is 79.0%, 16.0% and 5.0%,
respectively. All patients were treated with
radical hysterectomy, including stage IA with
Wertheim type II surgery (36 patients), and stage
IB1, IIA1 with Wertheim type III surgery (83
patients). No patient had intraoperative or
CHUYÊN ĐỀ: HỘI THẢO PHÒNG CHỐNG UNG THƯ HÀ NỘI 2024
126
postoperative bleeding, postoperative infection,
urinary fistula, or intra-abdominal lymphatic
fluid. The average hospital stay was 6.76 ± 0.95
days. Postoperative urinary retention occurred in
15 patients (12.6%). Four patients (3.4%) had
vaginal stump recurrence, one had pelvic lymph
node recurrence (0.8%). Three patients had lung
metastasis and died (2.5%). 5-year OS was
92.9% in all stages, 100% in stage IA, 87.3% in
stage IB1, and 66.7% in stage IIA1. Conclusion:
Radical hysterectomy should be applied for stage
IA, IB1, and IIA1 cervical cancer since this
method has many advantages.
Keywords: cervical cancer, radical
hysterectomy
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư cổ tử cung (UTCTC) là một
trong những bệnh ung thư thường gặp nhất ở
phụ nữ nhiều nước trên thế giới. Theo
GLOBOCAN năm 2020, trên thế giới có
604.127 người mới mắc, chiếm 6,5%, đứng
thứ 4 trong tất cả các loại ung thư ở nữ giới
và có 341.831 người vử vong vì ung thư cổ
tử cung. Tại Việt Nam, năm 2020 có 4.132
ca mới mắc và 2.223 ca tử vong.
Tại Việt Nam, UTCTC là một trong
những bệnh ung thư phổ biến thường gặp ở
phụ nữ. Tại Thành Phố Hồ Chí Minh,
UTCTC đứng thứ hai ở phụ nữ với tỷ lệ
16,5/100.000 dân. Ngày càng nhiều phụ nữ
trẻ được phát hiện bệnh ở những giai đoạn
sớm.
Do tỷ lệ UTCTC hàng năm vn gia tăng
và tính chất nguy hiểm của bệnh, nên
UTCTC vn không ngừng được nghiên cứu
một cách tích cực, chặt chẽ trên mọi phương
diện, từ lâm sàng, sàng lọc phát hiện sớm,
sinh học phân tử, mô bệnh học, miễn dịch,
nội tiết, đặc biệt là phương pháp điều trị.
Chỉ định điều trị UTCTC phụ thuộc
nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là
những yếu tố liên quan đến mức độ lan tràn
của bệnh như: giai đoạn bệnh, kích thước u,
tình trạng di căn hạch…
Cho tới nay phác đồ điều trị ung thư ngày
càng được hoàn thiện. Từ thế kỉ thứ XIX,
điều trị UTCTC chỉ là phu thuật đơn thuần,
xạ trị được áp dụng lần đầu tiên vào năm
1913 tại M. Đặc biệt trong phu thuật cũng
có nhiều sự cải tiến, từ cắt tử cung đơn
thuần, cắt tử cung mở rộng – nạo vét hạch
chậu tới phu thuật bảo tồn ở những phụ nữ
còn nhu cầu sinh sản.
Ngày nay có nhiều phương pháp được
lựa chọn để điều trị UTCTC như phu thuật
triệt căn, xạ tiền phu sau đó phu thuật, xạ
triệt căn, hóa xạ trị đồng thời. Mỗi phương
pháp có những ưu nhược điểm riêng. Đối với
giai đoạn sớm IA, IB1, IIA1 cũng có nhiều
phương pháp khác nhau, trong đó có phu
thuật triệt căn. Phu thuật triệt căn giúp phụ
nữ trẻ bảo tồn được buồng trứng, tránh các
biến chứng của xạ trị gây ra, thời gian nằm
viện ngắn, đồng thời có thể xác định được
sớm tình trạng di căn hạch chậu để có
phương pháp điều trị thích hợp.
Ở Việt Nam đã có một vài nghiên cứu về
điều trị UTCTC giai đoạn sớm bằng phu
thuật triệt căn, tuy nhiên số lượng còn ít. Tại
bệnh viện Ung Bướu Hà Nội, phương pháp
phu thuật triệt căn đối với ung thư cổ tử
cung giai đoạn sớm được chỉ định nhiều
nhất. Với mong muốn không ngừng cải thiện
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
127
kết quả điều trị cho bệnh nhân chúng tôi làm
đề tài này với mục tiêu:
1. Nhận xét một số đặc điểm lâm sàng,
cận lâm sàng của UTCTC giai đoạn IA, IB1,
IIA1 tại bệnh viện Ung Bướu Hà Nội.
2. Đánh giá kết quả phu thuật UTCTC
giai đoạn IA, IB1, IIA1 tại bệnh viện Ung
Bướu Hà Nội từ năm 2015 – 2022.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu: 119 bệnh nhân
chn đoán UTCTC giai đoạn IA, IB1, IIA1
được điều trị bằng phu thuật triệt căn từ
tháng 1 năm 2015 đến tháng 12 năm 2022 tại
bệnh viện Ung Bướu Hà Nội
Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân:
- Các bệnh nhân được chn đoán xác
định bằng mô bệnh học là ung thư cổ tử cung
- Giai đoạn là IA, IB1, IIA1 theo phân
loại của (FIGO, 2018) và phân loại TNM
theo AJCC 8 (2017). Chn đoán giai đoạn
dựa vào lâm sàng thăm khám bằng tay, bằng
đặt mỏ vịt, cận lâm sàng (siêu âm ổ bụng,
tiểu khung, chụp XQ phổi, CT, MRI tiểu
khung).
- Được điều trị bằng phu thuật triệt căn
tại bệnh viện ung bướu Hà Nội từ 1/2015-
12/2022, phu thuật Wertheim typ II với giai
đoạn IA, Typ III với giai đoạn IB1, giai đoạn
IIA1.
- Được xạ trị bổ trợ, hóa chất bổ trợ sau
phu thuật nếu có chỉ định.
- Chưa can thiệp tại tuyến trước
- Không có các bệnh ung thư khác kèm
theo.
- Có thông tin về bệnh nhân sau điều trị
qua các lần tái khám hoặc thông tin trả lời
của bệnh nhân qua gọi điện
- Có đầy đủ hồ sơ lưu trữ.
Tiêu chuẩn loại trừ
- UTCTC thể thần kinh nội tiết
- Có di căn hạch chậu, bịt theo kết quả
xét nghiệm giải phu bệnh sau mổ, giai đoạn
sau mổ không phải giai đoạn IA, IB1, IIA1.
- Ung thư là nơi khác di căn đến hoặc
các loại sarcoma cổ tử cung, lymphoma
- Có xạ trị trước khi phu thuật
- Bỏ điều trị hoặc bệnh nhân điều trị
không đầy đủ, không đúng phác đồ
Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế nghiên cứu: Mô tả hồi cứu có
theo dõi dọc.
Các bước tiến hành: Sử dụng hồ sơ bệnh
án các các trường hợp bệnh nhân ung thư cổ
tử cung giai đoạn IA, IB1, IIA1.
- Chun bị công cụ thu thập số liệu:
Bệnh án nghiên cứu
- Liên hệ lập danh sách bệnh nhân và
thống nhất việc mượn các hồ sồ bệnh án:
- Tiến hành thu thập số liệu theo các
bệnh án nghiên cứu được in sẵn: Các bệnh
nhân thỏa mãn tiêu chun được đưa vào
nghiên cứu, thu thập các thông tin dựa vào
mu bệnh án nghiên cứu đã được chun bị
sẵn.
CHUYÊN ĐỀ: HỘI THẢO PHÒNG CHỐNG UNG THƯ HÀ NỘI 2024
128
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CÚU
Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng
• Tuổi
Biểu đồ 3.1. Phân bố nhóm tuổi bệnh nhân
Nhận xét: Tuổi trung bình: 54,35 tuổi. Tuổi cao nhất 77 tuổi và nhỏ nhất 34 tuổi. Khoảng
tuổi hay gặp nhất 50-59 tuổi, chiếm 37%.
• Đặc điểm đại thể
Bảng 3.1. Đặc điểm tổn thương đại thể cổ tử cung
Kiểu tổn thương
n
Tỉ lệ %
Sùi
71
59,7
Loét
13
10,9
Sùi - Loét - Thâm nhiễm
10
8,4
Không rõ tổn thương
25
21,0
Tổng
119
100
Nhận xét: Tổn thương đại thể hay gặp là thể sùi chiếm 59,7%. Những tổn thương không
thấy trên đại thể cũng chiếm một tỉ lệ khá cao 21%. Tổn thương đại thể sùi-loét- thâm nhiễm
chiếm tỉ lệ thấp nhất với 8,4%.
• Phân loại giai đoạn theo FIGO
Biểu đồ 3.2. Phân loại giai đoạn bệnh theo FIGO
Nhận xét: Giai đoạn IB1 có tỷ lệ cao nhất: chiếm tới 67,2%. Giai đoạn IIA1 có tỷ lệ thấp
nhất với 3 trường hợp chiếm tỉ lệ 2,5%.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
129
• Phân loại kích thước tổn thương
Bảng 3.2. Phân loại kích thước tổn thương.
Kích thước tổn thương
N
KTU >2cm
0
1cm≤KTU≤2cm
63
KTU<1cm
56
Tổng
119
Nhận xét: Kích thước tổn thương từ 1 đến 2 cm có 63 trường hợp chiếm 52,9%. Kích
thước tổn thương dưới 1cm có 57 trường hợp chiếm 47,1%.
• Phân loại mô bệnh học
Bảng 3.3. Phân loại mô bệnh học
Loại mô bệnh học
N
Tỉ lệ %
UTBM vảy
94
79,0
UTBM tuyến
6
5,0
UTBM tuyến vảy
19
16,0
Tổng
119
100
Nhận xét: Ung thư biểu mô tế bào vảy chiếm tỉ lệ cao nhất với 94 trường hợp chiếm 79%.
Ung thư biểu mô tuyến thấp nhất với 6 trường hợp chiếm tỉ lệ 5%. Ung thư biểu mô tuyến
vảy có 19 trường hợp chiếm tỷ lệ 16%.
Kết quả điều trị
• Thời gian nằm viện sau mổ
Bảng 3.4. Thời gian nằm viện sau mổ
Thời gian(ngày)
Số lượng
Tỷ lệ %
≤ 3 ngày
0
0,0
4- 5 ngày
12
10,1
6-7 ngày
92
77,3
>7 ngày
15
12,6
Tổng
119
100
Thời gian nằm viện trung bình
6,76 ± 0,95
Nhận xét: Thời gian nằm viện trung bình là 6,76 ± 0,95 ngày kể từ lúc phu thuật, không
có bệnh nhân nào nằm viện quá 10 ngày. Tất cả bệnh nhân sau ra viện đều được thăm khám
định k theo hẹn.
• Tai biến trong và sau mổ
Bảng 3.5. Tai biến trong và sau mổ
Tai biến
Số lượng
Tỷ lệ %
Trong mổ
Tai biến gây mê
0
0
Tràn khí
0
0
Chảy máu nhiều
0
0
Tổn thương hệ tiết niệu
0
0
Tổn thương hệ tiêu hóa
0
0