Khám bệnh nhân cột sống
+ Khám toàn diện
+ Khám cột sống:
- Khám cấu trúc cột sống
- Khám thần kinh.
Khám cấu trúc cột sống :
+ Mục đích xác định :
Vị trí tổn thương : Đốt sống nào bị ?
Tính chất tổn thương : Chấn thương : Phân loại gãy.
Bệnh lý : bệnh lý gì ?
+ Phương pháp :
Bệnh sử : * Chấn thương : hỏi về cơ chế :
* Bệnh lý: hỏi về cách khởi phát và diễn tiến
Lâm sàng : Tìm vùng đau, sưng, biến dạng -> vùng bị tổn thương
Cận lâm sàng : xác định vị trí và tính chất tổn thương
- X-quang
- X-quang cắt lớp điện toán (CT scan)
- Cộng hưởng từ (Magnetic Resonant Imaging= MRI)
Khám thần kinh :
+ Mục tiêu xác định :
Vị trí tổn thương : rễ nào ? tầng tuỷ nào ?
Tính chất tổn thương :
Tổn thương rễ.
Tổn thương tuỷ :
Tổn thương tuỷ hoàn toàn ?
Tổn thương tuỷ không hoàn toàn ?
+ Phương pháp :
Khám lâm sàng :
- Vận động . Đánh giá sức cơ theo thang điểm từ 0 đến 5
- Cảm giác nông và sâu
- Cơ vòng. Cơ vòng bàng quang và cơ vòng hậu môn
- Phản xạ
KHÁM LÂM SÀNG
Khám cột sống :
Nếu bệnh nhân chấn thương , nên khám ở tư thế nằm
Hỏi bệnh sử :
Chấn thương : hỏi cơ chế :
- Té cao hoặc té giếng, chân xuống trước : tổn thương vùng
ngực- thắt lưng.
- Nhãy cắm đầu xuống nước cạn : tổn thương vùng cột sống
cổ.
- Vật nặng rơi trên lưng tư thế ngồi, hoặc sửa xe dưới gầm xe
bị sập… tổn thương loại cúi căng hoặc gãy trật…
Nhìn : - Tìm sự thay đổi đường cong sinh lý cột sống
- Tìm dấu hiệu sưng, bầm máu, xây xát da
- Tìm dấu gù , vẹo cột sống.
Sờ nắn : Tìm điểm đau, sự lệch của đường liên gai, sự cách xa bất
thường của các mấu gai…
Gõ : - Gõ trực tiếp lên các mấu gai để tìm điểm đau.
- Gõ dồn từ đỉnh đầu để tìm điểm đau trên cột sống( thận trọng)
Dấu hiệu lâm sàng của khám cột sống rất nghèo nàn . thường chỉ đủ
phỏng đoán vị trí tổn thương. Và cần các phương tiện cận lâm sàng như X-
quang, CT scan hoặc MRI để xác định vị trí và tính chất tổn thương.
Khám thần kinh:
Nếu dấu hiệu lâm sàng của tổn thương cột sống rất nghèo nàn, thì ngược lại ,
dấu hiệu lâm sàng của các tổn thương thần kinh rất phong phú.
A. vị trí tổn thương :
Xác định tầng tuỷ bị tổn thương dựa trên :
- Các cơ bị liệt
- Sự thay đổi của sơ đồ cảm giác.