TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP
KHOA QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG VÀ MÔI TRƢỜNG
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐẶC ĐIỂM KHU HỆ BÕ SÁT VÀ LƢỠNG CƢ
TẠI XÃ HƢƠNG QUANG, VƢỜN QUỐC GIA VŨ QUANG
Ngành: Quản lý Tài nguyên rừng
Mã số: 302
Giáo viên hướng dẫn
: Ths. Giang Trọng Toàn
Sinh viên thực hiện
: Lê Ngọc Hà
Mã sinh viên
: 1453020666
Lớp
: 59A-QLTNR
Khóa học
: 2014 – 2018
Hà Nội, 2018
i
LỜI CẢM ƠN
Thực tập tốt nghiệp không những giúp sinh viên củng cố kiến thức đã học
mà còn giúp sinh viên tiếp cận với công tác nghiên cứu thực tiễn ở một khu vực
cụ thể, phục vụ cho công việc sau này. Đƣợc sự đồng ý của Nhà trƣờng, Khoa
Quản lý Tài nguyên rừng và Môi trƣờng, Bộ môn Động vật rừng, tôi đã thực
hiện đề tài tốt nghiệp: “Đặc điểm khu hệ bò sát, lưỡng cư tại xã Hương
Quang, Vườn Quốc gia Vũ Quang”. Đề tài đƣợc thực hiện từ tháng 01 năm
2018 đến tháng 05 năm 2018, đến nay đã hoàn thành. Nhân dịp này, tôi xin gửi
lời cảm ơn đến các tổ chức và cá nhân dƣới đây:
Tôi xin chân thành cảm ơn Ths. Giang TrọngToàn đã trực tiếp hƣớng dẫn
tôi xây dựng đề cƣơng, định hƣớng nghiên cứu và giúp tôi hoàn thiện bản khóa
luận này.
Tôi xin cảm ơn Ban lãnh đạo và các cán bộ Kiểm lâm Vƣờn Quốc gia Vũ
Quang; chính quyền và nhân dân địa phƣơng xã Hƣơng Quang đã giúp đỡ tôi
trong suốt thời gian thu thập số liệu ngoại nghiệp.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn sự động viên, ủng hộ nhiệt tình của gia
đình, bạn bè cả về vật chất và tinh thần giúp tôi vƣợt qua mọi khó khăn.
Do thời gian nghiên cứu ngắn và lần đầu tiếp cận với nghiên cứu khoa học
nên bản khóa luận không thể tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Tôi rất mong
đƣợc sự đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo và bạn đọc để đề tài đƣợc hoàn
thiện hơn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 10 tháng 05 năm 2018
Sinh viên thực hiện
Lê Ngọc Hà
ii
MỘT SỐ TỪ VIẾT TẮT
Ký hiệu
Giải thích
BVMT
Bảo vệ môi trƣờng
BVNN
Bảo vệ nghiêm ngặt
CITES
Công ƣớc về buôn bán quốc tếcác loài động vật hoang dã
năm 2015
CP
Chính phủ
CR
Loài rất nguy cấp
ĐHLN
Đại học Lâm nghiệp
ĐVR
Động vật rừng
ĐVCXS
Động vật có xƣơng sống
EN
Loài nguy cấp
HC&DL
Hành chính và du lịch
IB
Động vật rừng cấm khai thác và sử dụng vì mục đích thƣơng
mại
IUCN
Tổ chức bảo tồn thiên nhiên thế giới
IIB
Động vật rừng hạn chế khai thác và sử dụng vì mục đích
thƣơng mại
KBTTN
Khu bảo tồn thiên nhiên
KNTS
Khả năng tái sinh
KVNC
Khu vực nghiên cứu
LVTN
Luận văn tốt nghiệp
MV
Mẫu vật
NĐ32
Nghị định 32
PHST
Phục hồi sinh thái
PV
Phỏng vấn
QS
Quan sát
SĐVN
Sách đỏ Việt Nam
TL
Tài liệu
VQG
Vƣờn quốc gia
VU
Loài sẽ nguy cấp
iii
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................................... 1
Chƣơng 1 ............................................................................................................... 3
TỔNG QUAN VẪN ĐỀ NGHIÊN CỨU ............................................................. 3
1.1. Tình hình nghiên cứu về bò sát và lƣỡng cƣ ở Việt Nam .............................. 3
1.2. Đặc điểm các nhóm sinh thái của lƣỡng cƣ , bò sát. ...................................... 6
1.2.1. Đặc điểm sinh thái của lưỡng cư theo nơi ở ............................................... 6
1.2.2. Đặc điểm sinh thái của bò sát theo nơi ở....................................................7
1.3. Một số nghiên cứu về giá trị và các mối đe dọa đến bò sát, lƣỡng cƣ ........... 9
1.4. Lược sử nghiên cứu bò sát, lưỡng cư ở Vườn Quốc gia Vũ Quang .............. 9
Chƣơng 2 ............................................................................................................. 11
ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI KHU VỰC NGHIÊN CỨU ............ 11
2.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................................ 11
2.1.1. Vị trí địa lý và ranh giới ......................................................................... 11
2.1.2. Địa hình ..................................................................................................... 12
2.1.3. Địa chất, đất đai ........................................................................................ 12
2.1.4. Khí hậu thủy văn ....................................................................................... 13
2.2. Điều kiện kinh tế xã hội ............................................................................... 14
2.2.1. Dân số và lao động ................................................................................. 14
2.2.2. Dân tộc .................................................................................................... 15
2.2.3. Giao thông .............................................................................................. 15
2.2.4. Y tế .......................................................................................................... 16
2.2.5. Giáo dục .................................................................................................. 16
2.2.6. Các hoạt động sản xuất chủ yếu ............................................................. 16
2.3. Nhận xét về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội cho sự cƣ trú các loài bò sát
và hoạt động quản lý, bảo tồn tài nguyên rừng ................................................... 17
2.3.1. Thuận lợi ................................................................................................... 17
2.3.2. Khó khăn ................................................................................................... 17
Chƣơng 3 ............................................................................................................. 18
MỤC TIÊU, ĐỐI TƢỢNG, PHẠM VI .............................................................. 18
iv
NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................... 18
3.1. Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................................... 18
3.1.1. Mục tiêu chung .......................................................................................... 18
3.1.2. Mục tiêu cụ thể .......................................................................................... 18
3.2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ................................................................ 18
3.2.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 18
3.2.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 18
3.3. Nội dung nghiên cứu .................................................................................... 19
3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu .............................................................................. 19
3.4.1. Phương pháp kế thừa tài liệu .................................................................... 19
3.4.2. Phương pháp phỏng vấn ........................................................................... 19
3.4.3. Điều tra theo tuyến .................................................................................... 21
3.4.4. Phương pháp xử lý số liệu ......................................................................... 24
Chƣơng 4 ............................................................................................................. 26
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .................................................. 26
4.1. Thành phần các loài bò sát và lƣỡng cƣ tại xã Hƣơng Quang, Vƣờn Quốc
gia Vũ Quang ...................................................................................................... 26
4.1.1. Thành phần loài ........................................................................................ 26
4.1.2. Nguồn thông tin ghi nhận tại khu vực nghiên cứu .................................... 29
4.1.2. Tính đa dạng về phân loại học .................................................................. 30
4.2. Phân bố bò sát, lƣỡng cƣ theo sinh cảnh ...................................................... 33
4.2.1. Mô tả sinh cảnh ......................................................................................... 33
4.2.2. Phân bố bò sát, lưỡng cư theo sinh cảnh ............................................... 36
4.3. Giá trị tài nguyên và các mối đe dọa đến các loài bò sát, lƣỡng cƣ tại........ 38
khu vực nghiên cứu ............................................................................................. 38
4.3.1. Giá trị tài nguyên của các loài bò sát, lưỡng cư ...................................... 38
4.3.2. Xác định các mối đe dọa tới bò sát, lưỡng cư tại khu vực ........................ 44
4.4. Các giải pháp quản lý và bảo tồn các loài bò sát, lƣỡng cƣ tại xã Hƣơng
Quang, VQG Vũ Quang ...................................................................................... 46
4.4.1. Nhóm giải pháp hạn chế sự ảnh hưởng của các mối đe dọa tới khu hệ ............. 46