Khủng hoảng đã đảo ngược
định luật Moore
Dân công nghệ thông tin (CNTT) chắc đã quá quen thuộc với định luật
Moore, rằng tốc độ của bộ vi xử lý sẽ tăng gấp đôi cứ sau mỗi 18 tháng. Tuy
nhiên, cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu hiện nay đã làm đảo ngược định
luật này.
Phát biểu của Gordon Moore, người đồng sáng lập tập đoàn Intel, thường
được diễn đạt theo nghĩa cứ sau mỗi 18 tháng, với cùng khoản tiền bỏ ra,
người tiêu dùng sẽ mua được một bộ vi xử lý mạnh gấp đôi.
Trong nhiều năm qua, ngành CNTT phát triển đúng theo định luật này. Máy
tính để bàn, máy tính xách tay, điện thoại di động cứ thay nhau lên đời, thế
hệ sau mạnh hơn thế hệ trước mà giá không đổi. Những cuộc cải tiến trong
ngành xoay quanh chuyện nâng cấp và người tiêu dùng cứ phải chạy theo
tốc độ xử lý ngày càng mạnh của máy móc trong khi nhu cầu thật sự của họ
không thay đổi bao nhiêu.
Máy móc nhanh chóng lạc hậu; lời quảng cáo thật hấp dẫn của một loại máy
nếu 18 tháng sau đọc lại sẽ thấy rất buồn cười. Không ai tính được toàn nhân
loại tiêu phí biết bao nhiêu nguyên vật liệu, nhân công và đủ loại chi phí
khác, kể cả chi phí môi trường cho cuộc chạy đua theo tốc độ xử lý này.
Nhưng nay tình hình đã khác. Cuộc khủng hoảng kinh tế - tài chính toàn cầu
đã buộc các nhà sản xuất hiểu định luật Moore theo kiểu ngược lại. Thay vì
với một mức giá không thay đổi, người tiêu dùng được chào mời loại máy
nhanh gấp đôi thì nay họ chỉ chấp nhận một tốc độ máy không đổi nhưng giá
chỉ còn một nửa.
Minh họa rõ nhất cho xu hướng này là các loại máy tính netbook. Máy
netbook hiện nay bị chê là yếu, cả về tốc độ xử lý cũng như dung lượng bộ
nhớ. Nó chỉ tiện dụng cho người nào dùng nó để xử lý văn bản bình thường,
vào mạng, kiểm tra thư điện tử. Nhưng cứ thử so sánh một netbook tiêu biểu
hiện nay với một máy tính xách tay cách đây hai ba năm – chúng hoàn toàn
ngang ngửa về nhiều phương diện trừ giá cả.
Một netbook rẻ nhất chỉ vào khoảng hai ba trăm đô-la trong khi cũng một
máy như thế cách đây vài ba năm có giá cả ngàn đô-la. Các nhà sản xuất
không dám quảng bá mạnh chuyện netbook có thể thay thế máy tính xách
tay vì sợ ảnh hưởng đến doanh số của loại sau nhưng thật sự họ có thể sản
xuất loại máy đáp ứng yêu cầu của đa số người sử dụng với mức giá rẻ đến
bất ngờ.
Hiện nay, cuộc đua tranh trong phân khúc netbook ắt sẽ dẫn đến loại máy
không thể xếp hẳn vào netbook hay laptop vì chỉ cần cho màn hình lớn hơn
một chút, bộ vi xử lý mạnh hơn một chút, ổ cứng nhiều hơn một chút là
không còn ranh giới nào giữa hai dòng máy này.
Nếu netbook là xu hướng nổi bật trong năm 2008 thì năm nay việc áp dụng
định luật Moore theo kiểu đảo ngược sẽ xảy ra trong nhiều loại máy móc
khác. Điện thoại di động giá rẻ nhưng vẫn có những chức năng “cao cấp” (ở
những năm trước) như chụp hình, nghe nhạc… sẽ chiếm lĩnh thị trường.
Không còn nhà sản xuất nào dám tung ra các loại máy giá cả ngàn đô-la như
những năm trước. Máy tính để bàn cũng sẽ theo xu hướng này như việc đưa
chip Atom giá rẻ vào dòng máy này trong thời gian gần đây.
Việc đảo ngược định luật Moore cũng đang diễn ra trong lĩnh vực phần mềm
và dịch vụ phần mềm. Microsoft đã thất bại với Vista vì nó quá bóng bẩy,
ngốn tài nguyên, đòi hỏi phần cứng mạnh và “vô bổ” với đại đa số người sử
dụng. Ý thức được sai lầm của mình, Microsoft đang dồn sức cho Windows
7 sớm ra đời ngày nào tốt ngày đó với lời hứa hẹn hệ điều hành mới nhất này
sẽ đơn giản, tiện dụng cho người sử dụng, xài được ngay cả trên netbook và
có giá phải chăng.
Các phần mềm thay thế cho bộ Office vừa đắt tiền vừa cồng kềnh cũng đang
được phổ biến dần như Google Doc. Ngay cả cuộc chiến giữa định dạng
video chất lượng cao Blu-ray hay HD-DVD hồi năm ngoái nay cũng trở nên
vô nghĩa vì người ta sẽ quay sang dùng phim HD tải từ mạng xuống ổ cứng.
Những gì đang diễn ra ở hai lĩnh vực phần cứng và phần mềm lại có tác
dụng tương tác lên nhau khá mạnh. Phần mềm đơn giản hơn sẽ không đòi
hỏi nâng cấp phần cứng – phần cứng rẻ hơn với tốc độ tương đương sẽ yêu
cầu phần mềm đơn giản hơn. Như vậy, định luật Moore cho đến lúc này vẫn
còn đúng nhưng theo hướng ngược lại trước: người ta muốn giá giảm chứ
không cần tốc độ xử lý tăng.
