Kinh t báo chí truy n thôngế ề
N i Dungộ
I. Khái ni m kinh t báo chí truy n thôngệ ế ề
II. Khái ni m qu ng cáo, d ch v trên báo chíệ ả ị ụ
III. S ơl c quá trình phát tri n c a qu ng cáo, d ch vượ ể ủ ả ị ụ
trên báo chí
IV.Các lo i hình qu ng cáo trên báo chíạ ả
V. M i quan h gi a d ch v , qu ng cáo và báo chíố ệ ữ ị ụ ả
VI. Vai trò c a qu ng cáo, d ch v đ i v i báo chíủ ả ị ụ ố ớ
VII. Xu h ng c a qu ng cáo trên báo báo chíướ ủ ả
VIII. Đ nh giá qu ng cáoị ả
IX.M t vài quy đ nh v qu ng cáo, d ch v trên báo chí-ộ ị ề ả ị ụ ý
ki n và d ế ư lu nậ
I. Khái ni m kinh t báo chí truy n thôngệ ế ề
Khuynh h ng t ch tài chính và s hình thành n n kinh t báo chíướ ự ủ ự ề ế
Xét trong khía c nh kinh t , có th nói nh ng chuy n đ ng trong khuạ ế ể ữ ể ộ
v c báo chí di n ra ch m h n nhi u so v i các khu v c kinh doanh, s nự ễ ậ ơ ề ớ ự ả
xu t c a xã h i. Vào đ u nh ng năm 90 c a th k tr c, khi quan h thấ ủ ộ ầ ữ ủ ế ỷ ướ ệ ị
tr ng đã đ c kh ng đ nh rõ ràng và tr thành đòi h i trong qu n lý, phátườ ượ ẳ ị ở ỏ ả
tri n c a các doanh nghi p cũng nh toàn b n n kinh t , thì h u nh cácể ủ ệ ư ộ ề ế ầ ư
c quan báo chí còn quá l l m v i v n đ ơ ạ ẫ ớ ấ ề t ch tài chínhự ủ . Tuy nhiên,
vào th i đi m hi n nay đã có hàng trăm c quan báo chí đã hoàn toàn tờ ể ệ ơ ự
ch v tài chính, t đ m b o đ c ngu n l c kinh t - k thu t cho cácủ ề ự ả ả ượ ồ ự ế ỹ ậ
ho t đ ng nghi p v cũng nh kh năng m r ng quy mô s n ph m vàạ ộ ệ ụ ư ả ở ộ ả ẩ
kh năng nh h ng.ả ả ưở
Nhìn m t cách t ng th , có th th y trong xã h i đang hình thànhộ ổ ể ể ấ ộ
m t n n kinh t báo chí. Hai ch d a quy t đ nh cho n n kinh t báo chi làộ ề ế ỗ ự ế ị ề ế
s n ph m hàng hóa báo chí truy n thông và d ch v qu ng cáo trên cácả ẩ ề ị ụ ả
ph ng ti n truy n thông. Xã h i càng phát tri n thì yêu c u thông tin báoươ ệ ề ộ ể ầ
chí càng tăng lên, do đó nhu c u v s n ph m hàng hóa báo chí cũng tăngầ ề ả ẩ
lên. N n kinh t tăng tr ng nhanh d n đ n nhu c u ngày càng l n về ế ưở ẫ ế ầ ớ ề
qu ng cáo nh m đ a hàng hóa, d ch v đ n ng i tiêu dùng.ả ằ ư ị ụ ế ườ
S phát tri n kinh t báo chí d n đ n s tác đ ng có tính hai m tự ể ế ẫ ế ự ộ ặ
vào đ i s ng báo chí truy n thông. ờ ố ề M t th nh t,ặ ứ ấ nó mang l i ngu n l cạ ồ ự
tài chính quan tr ng, đ m b o cho s ti p t c phát tri n, tăng c ng c sọ ả ả ự ế ụ ể ườ ơ ở
v t ch t, đ i m i thi t b k thu t công ngh , m mang thêm các ngu nậ ấ ổ ớ ế ị ỹ ậ ệ ở ồ
thông tin, tài li u, cũng nh công tác đào t o, nâng cao trình đ chuyênệ ư ạ ộ
môn nghi p v cho đ i ngũ nh ng ng i làm báo. Nói tóm l i, kinh t báoệ ụ ộ ữ ườ ạ ế
chí tr thành đ ng l c phát tri n cho báo chí.ở ộ ự ể
Xét t ừm t th haiặ ứ c a v n đ , s phát tri n kinh t báo chí d n t iủ ấ ề ự ể ế ẫ ớ
hi n t ng th ng m i hóa báo chí, hay là s xu t hi n nh ng s n ph mệ ượ ươ ạ ự ấ ệ ữ ả ẩ
báo chí thu n túy hàng hóa, ch quan tâm thu l i nhu n, không quan tâmầ ỉ ợ ậ
đ n ch c năng thông tin tuyên truy n ho c coi ch c năng thông tin, tuyênế ứ ề ặ ứ
truy n nh v b c cho ho t đ ng kinh t . ề ư ỏ ọ ạ ộ ế
M t v n đ không th b qua là v n đ ộ ấ ề ể ỏ ấ ề hình thành các t p đoànậ
báo chí – m t d ng c a s phát tri n kinh t báo chí hay th ng m i hóaộ ạ ủ ự ể ế ươ ạ
báo chí trong n n kinh t th tr ng (hay t p đoàn truy n thông). cácề ế ị ườ ậ ề Ở
n c t b n ch nghĩa, các t p đoàn báo chí hình thành trên c s tích tướ ư ả ủ ậ ơ ở ụ
t b n, cá l n nu t cá bé hay các công ty truy n thông t nguy n liên k tư ả ớ ố ề ự ệ ế
l i b ng hình th c mua bán ho c h p nh t v i nhau nh m tăng ngu n l c,ạ ằ ứ ặ ợ ấ ớ ằ ồ ự
t o ra s c m nh đ kh năng c nh tranh đ t n t i và phát tri n. Cũng cóạ ứ ạ ủ ả ạ ể ồ ạ ể
th , các quá trình trên di n ra gi a nh ng t p đoàn kinh t công nghi p,ể ễ ữ ữ ậ ế ệ
th ng m i, d ch v v i c quan ho c các công ty báo chí nh m m r ngươ ạ ị ụ ớ ơ ặ ằ ở ộ
lĩnh v c kinh doanh, t o ra l i th xã h i trong phát tri n. Vì th , th c ch tự ạ ợ ế ộ ể ế ự ấ
c a vi c hình thành các t p đoàn báo chí là m t quá trình thu n túy kinhủ ệ ậ ộ ầ
t , nh m m c đích kinh t . Nh ng y u t liên quan đ n khuynh h ng, tácế ằ ụ ế ữ ế ố ế ướ
đ ng chính tr c a chúng, th c ra cũng là nh m tìm đ n l i nhu n và b l iộ ị ủ ự ằ ế ợ ậ ị ợ
nhu n chi ph i.ậ ố
T i m t vài qu c gia khác (nh Trung Qu c, Ma-lai-xi-a...), đ ngạ ộ ố ư ố ả
chính tr c m quy n và nhà n c ch đ ng t o ra các ngu n l c và đi uị ầ ề ướ ủ ộ ạ ồ ự ề
ki n kinh t - xã h i - k thu t - công ngh đ xây d ng các t p đoàn báoệ ế ộ ỹ ậ ệ ể ự ậ
chí nh m m c đích t o ra s c m nh truy n thông chi ph i d lu n xã h i,ằ ụ ạ ứ ạ ề ố ư ậ ộ
ph c v cho các yêu c u, nhi m v chính tr . Tuy nhiên khi đã tr ngụ ụ ầ ệ ụ ị ưở
thành, các t p đoàn báo chí đó không ch tr thành th l c truy n thôngậ ỉ ở ế ự ề
chính tr , mà còn tr thành th l c kinh t và ch u nh h ng m nh m b iị ở ế ự ế ị ả ưở ạ ẽ ở
các quy lu t kinh t trong quá trình t n t i, phát tri n. ậ ế ồ ạ ể
S phát tri n kinh t báo chí : ự ể ế Phát tri n kinh t báo chí lành m nhể ế ạ
không nên nh m l n v i “th ng m i hóa” theo ki u gi t gân, câu kháchầ ẫ ớ ươ ạ ể ậ
r ti n. Làm báo thì ph i bán s n ph m báo chí ch không đ bao c p, doẻ ề ả ả ẩ ứ ể ấ
đó hi n nay v n đ phát tri n kinh t báo chí truy n thông đang là m t v nệ ấ ề ể ế ề ộ ấ
đ quan tr ng, vi c tăng đ c gi và phát hành d n đ n tăng kh năng thuề ọ ệ ộ ả ẫ ế ả
hút qu ng cáo và d ch v trên báo chí.ả ị ụ
II. Khái ni m qu ng cáo, d ch vệ ả ị ụ trên báo chí
1. Qu ng cáo trên báo chíả
Qu ng cáo xét t góc đ truy n thông, th ng m i…s có nh ngả ừ ộ ề ươ ạ ẽ ữ
đ nh nghĩa khác nhau. Nh ng dù t góc đ nào, qu ng cáo ị ư ừ ộ ả là m t d ngộ ạ
thông tin kinh t đ c thù, nói t t cho hàng hóa, d ch v nh m m r ngế ặ ố ị ụ ằ ở ộ
nh ng ng i mua hàng ho c s d ng d ch v đ y nhanh t c đ tiêu thữ ườ ặ ử ụ ị ụ ẩ ố ộ ụ
hàng hóa. Qu ng cáo ảlà quan h kinh t -d ch v di n ra gi a ch thệ ế ị ụ ễ ữ ủ ể
qu ng cáo và đ n v d ch v qu ng cáo nh m m c đích bán hàng, phátả ơ ị ị ụ ả ằ ụ
tri n d ch v ho c ph c v nhu c u khác c a ch th qu ng cáo. Qu ngể ị ụ ặ ụ ụ ầ ủ ủ ể ả ả
cáo cũng thu l i nhi u m t cho đ n v ho t đ ng trong ợ ề ặ ơ ị ạ ộ lĩnh v c d ch vự ị ụ
qu ng cáo-c quan báo chí-xã h i và ng i tiêu dùng.ả ơ ộ ườ
Trong bài này ch đ c p đ n qu ng cáo trên báo chí: c th ỉ ề ậ ế ả ụ ể là
qu ng cáo trên các ảlo i hình báo sau: báo in, báo phát thanh, báo truy nạ ề
hình, báo m ng đi n t . Còn các ạ ệ ử lo i hình qu ng cáo khác nh t r i, ápạ ả ư ờ ơ
phích, qu ng cáo trên xe bus, taxi hay các v t ph m di đ ng khác…sả ậ ẩ ộ ẽ
đ c đ c p vào m t chuyên đ khác chuyên và qu ng cáo.ượ ề ậ ộ ề ả
2. D ch v trên báo chíị ụ
Xã h i càng phát tri n, các d ch v xã h i trên các ph ng ti nộ ể ị ụ ộ ươ ệ
truy n thông càng đa d ng, phong phú và có vai trò quan tr ng trong đ iề ạ ọ ờ
s ng dân c . Các d ch v ngày càng phát tri n nh t v n s c kh e-kố ư ị ụ ể ư ư ấ ứ ỏ ỹ
năng s ng, vi c ố ệ làm, k t n i th tr ng ế ố ị ườ lao đ ng, k t b n ph ng xa,ộ ế ạ ươ
thông báo…v..v. Đ i v i báo m ng đi n t , ngoài ngu n thu t qu ng cáo,ố ớ ạ ệ ử ồ ừ ả
d ch v gia tăng ị ụ là h ng phát tri n chính, c b n và hi u qu nh t.ướ ể ơ ả ệ ả ấ
III. S ơl c ượ quá trình phát tri n qu ng cáo – d ch v trên báo chíể ả ị ụ
Qu ng cáo ngày càng g n bó ch t ch v i các ph ng ti n báo chí-ả ắ ặ ẽ ớ ươ ệ
truy n thông đ i chúng, tr c h t ề ạ ướ ế là báo in, phát thanh, truy n hình và g nề ầ
đây là báo m ng đi n t . Giá đăng t i qu ng cáo trên báo chí-truy n thôngạ ệ ử ả ả ề
ph thu c vào s ụ ộ ố l ng phát hành, ph m vi phát sóng, đ a bàn phát sóng,ượ ạ ị
s ốl ng và tính ch t công chúng c a nó. Đ xác đ nh, ượ ấ ủ ể ị l a ch n n ph mự ọ ấ ẩ
qu ng cáo, các công ty d ch v qu ng cáo ph i ti n hành nghiên c u côngả ị ụ ả ả ế ứ
chúng-nhóm đ i t ng c a báo chí, dùng các ph ng pháp và công cố ượ ủ ươ ụ
hi n đ i đ đo ệ ạ ể l ng và phân tích m t cách khoa h c. Hàng năm vi c chiườ ộ ọ ệ
cho qu ng cáo trên báo chí truy n thông ả ề là 131,29 t đô ỷla, năm 2000 là
h n 200 t đô ơ ỷ la và năm 2004 là 244 t đô ỷla. Qu ng cáo tr thành ngànhả ở
kinh doanh béo b và qu ngở ả cáo trên báo chí đã tr thành m t th tr ngở ộ ị ườ
hàng trăm t đô ỉla, trong đó M chi m 36%, Tây Âu 30%. Châu Á ỹ ế là thị
tr ng đang n i ườ ổ lên v i m c tăng nhanh n đ nh, chi m 25%.ơ ứ ổ ị ế