KỸ THUẬT NUÔI LƯƠN
TRÊN BỂ LÓT BẠT
Mô hình nuôi thủy sản trong bể lót bạt đang được áo dụng phổ biến ở vùng Đồng
Bằng Sông Cửu Long hiện nay, đặc biệt trên đối tượng cá lóc và lươn. Ưu điểm
của mô hình nuôi trong bể lót bạt là chi phí xây dựng bể nuôi thấp, mật độ và năng
suất nuôi cao, dễ chăm sóc và quản lý hơn so với các mô hình nuôi khác. Mô hình
nuôi lươn trong bể lót bạt đang phát triển ở tỉnh An Giang và TP Cần Thơ.
1. Chuẩn bị hệ thống nuôi
Chọn địa điểm: Địa điểm đặt bể nuôi lươn phải thoáng, ít cây cối che xung quanh.
Thuận tiện trong việc cấp và thoát nước. Trước khi làm bể, khoảng đất đặt bể phải
được san phẳng có độ dốc nghiêng về hướng thoát nước.
Chuẩn bị bể: Bể nuôi lươn thường có kích 10m x 4m x 1m, để thuận tiện cho việc
chăm sóc và quản lý. Khung sườn của bể (Hình 1) được cố định và cột chắc chắn
bằng tre hoặc gỗ tạp để tiết kiệm chi phí. Sau đó, người nuôi có thể sử dụng mê bồ
bao xung quanh bên trong khung sườn trước khi lót bạt vào thành bể nuôi hoàn
chỉnh (Hình 2). Để thuận tiện cho việc thay nước người nuôi có thể làm hệ thống
van xả ở cạnh ngang nơi có mặt đất thấp hơn. Trước khi đặt giá thể vào bể, người
nuôi cần cấp nước vào gần đầy bể sau đó ngâm 5–7 ngày (nếu bạt mới) nhằm tránh
ảnh hưởng đến sức khỏe lươn nuôi.
Giá thể nuôi lươn:Giá thể sử dụng để nuôi lươn có thể là đất hoặc sợi nylon cột
thành bó, nhưng người nuôi thường sử dụng đất hơn. Đất sử dụng làm giá thể là
đất bùn pha sét, không bị nhiễm phèn, mặn. Đất được đặt ở giữa bể nuôi tạo thành
cù lao, chiếm từ 1/2–2/3 diện tích bể nuôi và cách vách bể khoảng 0,5–0,7 m. Để
hạn chế thất thoát đất do thay nước, người nuôi có thể cho đất vào bọc nylon đen,
sau đó tạo những lỗ thủng để lươn chui vào trước khi đặt vào bể nuôi. Bên trên mặt
đất có thể trồng một ít thực vật (cỏ, rau lang, muống, …) để tạo điều kiện gần
giống tự nhiên và giữ đất. Trước khi cấp nước vào bể nuôi, đất cần được bón vôi
(1kg/10m2) và phơi cho ráo từ 2–3 ngày. Sau khi cấp nước vào 2–3 ngày thì có thể
thả giống.
a. Thả giống
Thời điểm thả lươn giống để nuôi tốt nhất là tháng 6 hàng năm. Nguồn lươn giống
hiện nay chủ yếu được đánh bắt từ tự nhiên, vì vậy chất lượng thường không ổn
định. Tốt nhất người nuôi nên tìm hiểu rõ nguồn gốc lươn giống và chọn lựa thật
kỹ. Lươn giống được chọn phải đồng cỡ, màu sắc tươi sáng, phản ứng nhanh nhạy
với tiếng động, không bị tổn thương, mất nhớt. Mật độ thả thường khoảng 100–150
con/m2, cỡ giống 50–60 con/kg.
b. Cho ăn và chăm sóc
Thức ăn: Sau khi thả giống 1 tuần thì lươn mới thích nghi với môi trường nuôi và
bắt đầu ăn mồi. Thức ăn của lươn thường là thức ăn tươi (cá tạp nước ngọt hoặc
biển, ốc, hến, vẹm…), kết hợp với thức ăn viên công nghiệp có hàm lượng đạm
cao (> 30% đạm) và cám đậm đặc. Tỷ lệ phối hợp như sau: 10 kg thức ăn tươi sống
+ 2 kg thức ăn viên công nghiệp + 1 kg cám đậm đặc + 0,2 kg chất kết dính (bột
gòn).
Cách chế biến thức ăn và cho ăn: Cá biển hoặc cá tạp nước ngọt, ruột ốc, hến,
vẹm được rửa sạch, sau đó xay nhuyễn với thức ăn viên công nghiệp, cám đậm đặc
rồi trộn thêm chất kết dính. Thức ăn sau khi chế biến được để lên sàn rồi đặt vào bể
cho lươn ăn với khẩu phần 5–7% khối lượng thân/ngày, cho ăn 1 lần/ngày lúc 16–
18 giờ.
Chăm sóc và quản lý: Sau khi cho ăn khoảng 2–3 giờ, nên kiểm tra sàn ăn xem
thức ăn thừa hay thiếu nhằm điều chỉnh lượng cho ăn ở những lần tiếp theo, tránh
thức ăn thừa gây lãng phí và ô nhiễm. Thay 100% lượng nước trong bể nuôi 1
lần/ngày vào buổi sáng. Định kỳ 2 ngày/lần trộn thêm Vitamin C và men tiêu hóa
vào thức ăn với liều lượng bằng 1% lượng thức ăn để tăng sức đề kháng và phòng
bệnh cho lươn.
3. Một số bệnh thường gặp và biện pháp phòng trị
Bệnh tuyến trùng:
Dấu hiệu bệnh: Do ký sinh trùng đường ruột gây nên, chúng bám vào niêm mạc
phá hoại mô, hình thành bào nang gây viêm ruột sưng đỏ. Nếu bệnh nặng, hậu môn
lươn bị sưng đỏ, chúng sẽ chết dần.
Phòng bệnh: Thức ăn cho lươn ăn cần phải được rửa sạch, nấu chín nguồn lây lan.
Định kỳ 3–5 ngày/lần, trộn men tiêu hóa vào thức ăn cho lươn ăn với liều lượng 5–
10 g/kg thức ăn.