68
K THUT XOA BÓP DN LƯU
I. ĐẠI CƢƠNG
1. Định nghĩa
K thut xoa bóp dẫn lưu hay còn gọi k thut xoa bóp dẫn lưu bạch huyết
(Lymphatic Drainage Massage) là k thut xoa bóp và ép nh nhàng s dụng để gia tăng
tun hoàn bch huyết bng cách di chuyn nhng dch bch huyết đọng ra khi vùng
tổn thương. Kỹ thut xoa bóp dẫn lưu k thut s dụng để gim tr bch huyết do
nhiều nguyên nhân trong đó có nguyên nhân phù bch mch sau phu thut ly các hch
bch huyết. K thut này có th hướng dẫn đ người bnh t thc hiện trên vùng th
ca mình.
hai giai đoạn ca k thut xoa bóp dẫn lưu, đó làm vn chuyn dch
tái hp th dch.
2. Li ích ca k thut
Gim phù bch huyết.
Tăng cường h thng min dch.
Thải độc t.
Thư gi n.
Giảm đau mạn tính.
II. CH ĐỊNH
Trong các trường hp phu thut.
Phù hch bch huyết tiên phát và th phát.
Sau m ct vú, no hch.
D n tĩnh mạch.
Trước và sau phu thut.
Trước và sau phu thut thm m.
Sau phu thuật rút tĩnh mạch.
Da liu:
Mn/chàm.
So bng.
69
Tai, mũi, họng.
Viêm xoang
Ù tai
Bnh Ménière
Loét chân
Thn kinh
Đau đầu do căng thẳng
Migraines
Đau dây thần kinh
Đa xơ cứng
Stress
Đau mạn tính
Ch định khác
Chấn thương thể thao cp
Phù chân thai nghén
Tăng cường h thng min dch
Hi chứng đại tràng kích thích
Táo bón
Viêm sợi cơ
Mt mi mn tính
Xơ cứng bì
III. CHNG CH ĐỊNH
Chng ch định khi s gia tăng dịch chuyn dch bch huyết không li cho
người bnh. Cần lưu ý quan tâm đến nhng ch định ca k thut khi thc hin cho
người bnh.
IV. CHUN B
1. Ngƣời thực hiện
Bác sĩ phc hi chức năng.
K thut viên phc hi chức năng.
K thut viên xoa bóp dẫn lưu những người được hun luyn k càng, h
cũng có th làm k thut viên vt lý tr liu hay hoạt động tr liệu được đào tạo k thut
và bnh.
70
2. Phƣơng tiện
Bàn tập, giường tp.
3. Ngƣời bnh
Đánh giá người bệnh trước khi thc hin k thut:
Xác định xem vùng t chc nào b đọng bch huyết, nguyên nhân làm đng
bách huyết và chọn tư thế nm thích hp, thoi mái cho người bnh.
Đánh giá mức độ dch bch huyết nhiu hay ít, rng hay hp.
4. H sơ bệnh án
Người thc hin k thut ghi trong h bệnh án thi gian thc hin, k thut
s thc hin trên người bnh.
V. CÁC BƢỚC TIN HÀNH
1. Kiểm tra hồ sơ, lựa chọn vùng điều trị
La chọn vùng điều tr để có th đạt được mục đích tốt nht.
2. Kim tra và chun b ngƣời bnh
Gii thích mục đích quy trình k thuật cho người bnh hiểu để h hp tác
tt, to s tin tưởng và làm người bệnh thư gi n.
Đặt người bệnh trong thế thoi mái, vng chc ổn định để cho phép mt
phng c động là tt nht khi quy trình k thut được thc hin.
Dùng các k thuật thư gi n, nhiệt nóng đối vi t chc mô mềm trước khi thc
hiện để làm tăng khả năng đẩy dch và hp th dch, gim chấn thương.
3. Thc hin k thut
Thc hin k thut dch chuyn dch bch huyết.
Mục đích của làm vn chuyn dịch để to ra mt áp sut âm vi lc ép nh do
vy vùng đọng bch huyết được đẩy dịch đi càng nhiều càng tt, tao ra mt hiu ng
chy mnh vùng đọng bch huyết.
Vn chuyn dch các khu vc:
Vùng bch huyết trên xương đòn ngay dưới hai xương đòn.
Vùng bch huyết hõm nách ngay dưới cánh tay.
Vùng bch huyết bên trong khuu.
K thut vn chuyn dch th được lp li nhiu lần như khong 10 ln/ngày,
luôn luôn xoa bóp c hai bên cơ thể, không ch bên có dch bch huyết.
71
ba giai đon ca dch chuyn dch bch huyết theo trt t vùng trên đòn,
vùng hõm nách và vùng mt trong khuu tay.
Để làm dch chuyn dịch vùng trên đòn:
Để người bnh nm nga trên mt phng chc chn, thoi mái.
Bt chéo hai cánh tay trên ngc người bnh vi hai bàn tay đt ngh ngay phía
dưới hai xương đòn.
Nâng hai khuỷu tay người bnh lên chm và nh nhàng. Hoạt động cơ y cần
càng nhiu áp lc càng tốt để chun b cho hoạt động đẩy dch bch huyết di chuyn.
Tiếp theo là dch chuyn dch vùng nách:
Đặt mt tay người bnh lên trên đầu.
S dụng tay kia đ vét nh nhàng vùng hõm nách t đỉnh xuống đáy, lc ép
ch vừa đủ và nh nhàng đủ để di chuyn b mt da.
Cui cùng là dch chuyn dch vùng mt trong ca khuu tay.
Đặt cánh tay dc theo thân th. S dng các ngón tay bên đối din nh nhàng
kéo da mt trong khuu mt vài cm mi ln kéo.
*Lƣu ý: lc ép hết sc nh nhàng, trong k thut xoa bóp dẫn lưu bạch huyết, bn
ch cn làm vic vi cấu trúc da vùng nông, đó là nơi ta có thể lấy được dch đọng.
K thut tái hp th dch bch huyết.
Phn th hai ca k thut xoa bóp dẫn lưu giai đoạn tái hp th dch bch
huyết. Để thc hiện giai đoạn xoa bóp này, ta cn bắt đầu vùng thể b ảnh hưởng
xa nht so với trung tâm thể, th bắt đu các đầu ngón tay nếu người bnh
phù bch mch bàn tay, cánh tay và vai.
S dng c động vut vi lc ép va phải để thay đổi b mt ca da, xoa bóp
t các ngón tay đến bàn tay, t bàn tay đến khuu tay và t khuỷu tay đến vùng vai.
Người bnh phải đồng ý vi vic t xoa bóp dẫn lưu cho bản thân đc bit
ph n ph n thường quen chăm sóc cho người khác. Người bnh cn thc hin ít
nht 20 phút mi ngày k thut xoa bóp dẫn lưu bạch huyết nếu làm thi gian ngn
thì s ch đủ để dch chuyn dch ch không đủ thi gian cho dch tái hp th.
Những điều cần lưu ý khi thực hin k thut xoa bóp dn lưu.
Lc ép vừa đủ sâu sao cho c động không trượt trên mặt da, nhưng nhẹ nhàng
va đủ sao cho người bnh không cm thy khó chịu dưới da. Lc ép khong 25 - 100g.
Đây k thut thường được áp dng hun luyn ti Thy Điển u được xoa
bóp dẫn lưu với lc ép nhiu hơn. Rất nhiu người cho rng vi lc ép nh thì k thut
không th to đưc hiu qu. Tuy nhiên k thut viên cn hiu rng h đang làm kỹ thut
trên da, nếu s dng quá nhiu lc ép, k thut xoa bóp dn lưu bạch huyết s tht bi.
72
ng ca k thut xoa bóp rt quan trọng để đẩy dch bch huyết v đúng
các hch bch huyết. Nếu k thut viên thc hiện động c với hướng sai, k thut s
không hiu qu.
Nhịp điệu của động tác cũng rất quan trọng để hoàn thành k thut xoa bóp
dẫn lưu bạch huyết, bi vi nhịp điệu tốc độ đúng, các hạch bch huyết gc mi m
ra sau đó cho phép đóng lại vi thi gian ngn nhng hch này hút bch huyết
xung các mao mch. Nhịp điệu và tốc độ thích hợp cũng kích thích h thng thn kinh
phó giao cm làm người bnh thư gi n dễ chu.
Trt t ca k thut vut rt quan trng. Khi chúng ta mun dẫn lưu một vùng
nào đó, chúng ta luôn luôn lưu ý rằng nên bắt đầu vùng gn vi hch bch huyết gc
chúng ta mun dẫn lưu dịch bch huyết về. Luôn luôn đẩy bch huyết hướng v
phía hch khi thc hin k thuật. khi làm như vậy, ta đi dần ra vùng xa ca hch
bch huyết nhưng luôn đẩy dch chy v phía hch bch huyết. Bng cách này ta đ
dch chuyn dịch theo con đường bch huyết lưu thông cũng như tạo ra mt hiu
qu hút dch bch huyết vào hch bch huyết.
Thi gian 20 - 30 phút.
VI. THEO DÕI
Đây là k thuật điu tr duy trì, nếu người bnh thc hiện đều đặn k thut xoa
bóp dẫn lưu thì phù dịch bch huyết s không tr nên nng n hơn.
Kim soát phù mch bch huyết cũng thể thc hin bng mang tay áo cht
để ngăn cản dch li. Mt k thut viên kinh nghim cần hướng dẫn người bnh
những điều y. Người bnh cần được hướng dn k càng bi xoa bóp dn lưu thc s
hiu qu với người bệnh, nhưng xoa bóp những sâu th s khó khăn với nhng
người b phù bch mch, vậy đừng cho rằng người bnh ch cn ti nhng k thut
viên xoa bóp thông thường là được.
VII. X TRÍ TAI BIN
Không có.