Lịch sử chiếc bàn ủi

[M i tu n 1 phát minh] L ch s chi c bàn ầ Th o lu n trong ' ậ i ế ủ ị ở ndminhduc, 5/1/14. Khoa h cọ ' b t đ u b i ử ắ ầ ỗ ả

Trang 1 / 31 2 3 Sau >

1.

ndminhduc

12

ộ iủ (bàn là) là m t v t d ng h t s c quen thu c và c n thi

ầ ả ủ ế

ơ ệ ế ứ ữ ở

ạ

ử

ạ

i nh m tr l Bàn ộ ậ ụ đình. Đây là công c làm ph ng nh ng n p nhăn c a v i giúp ẳ ụ g n gàng h n. Hi n nay, bàn ạ ủ ọ trong sinh ho t hàng ngày. Th nh ng, có bao gi ế ư làm cách nào đ làm ph ng qu n áo? Bàn ể ầ ẳ l ch s phát tri n ra sao? Chuyên m c " ể ị đ a các b n tr v h n 2000 năm v tr ở ề ơ ư s hình thành và phát tri n c a bàn ự t đ i v i m i gia ỗ ế ố ớ tr nên qu n áo ở ầ ế i đã tr thành v t d ng sinh ho t không th thi u ậ ụ ể ườ ư b n đ t ra câu h i: Ng i x a ỏ ặ ờ ạ c phát minh nh th nào? Nó có ư ế ế ụ " tu n này ti p t c ầ ờ La Mã c đ i ạ i ổ ạ đ nhìn l ể i các th c m c bên trên nhé. ắ ắ ụ m i tu n 1 phát minh c, vào th i ả ờ i đ ủ ượ ầ ỗ ề ướ ằ ủ ể ủ

đ i - Các công c làm ph ng trang ph c thu s khai Th i c ờ ổ ạ ụ ở ơ ụ ẳ

c, con ng ừ ướ

c CN) vi c ướ

ng đ i đã có nhu c u lo i b n p nhăn ho c t o T hàng nghìn năm tr ặ ạ ườ ạ ỏ ế ầ ệ ủ i ờ Hy L pạ c đ i (năm 400 tr các n p g p trên qu n áo. Vào th i ổ ạ ầ ấ ế ặ do tính ch t công vi c khá n ng c th c hi n b i các nô l qu n áo th ệ ở ượ ườ ự ệ ệ ầ ấ

ờ ư

ỉ ủ ầ ệ ầ ầ

ỉ ng l u do ch ớ i ta ờ c nung nóng ph n đ u đ t o n p g p trên ầ ượ . Th i gian này, ng ườ ấ ể ạ ấ ườ ữ ề ượ ế

nh c và m t th i gian. Đó là m t nhu c u xa x c a t ng l p th ọ ộ i giàu m i s h u nhi u qu n áo và nô l nh ng ng ữ s d ng nh ng chi c k p s t đã đ ầ ử ụ trang ph c làm b ng . ớ ở ữ ế ẹ ắ ằ v i lanh ả ụ

Mô ph ng công c làm ph ng qu n áo c a ng i Hy L p ủ ụ ẳ ầ ỏ ườ ạ

ế ờ ế ắ ầ ử ụ

ườ ầ ế

ằ ế ế ư ộ ạ ỏ ằ

ụ ế ộ

ạ

ằ ả

c làm b ng g . Hai m nh g đ ỗ ượ ỗ c làm b ng g . Qu n áo đ ỗ ượ ằ

ượ i b ng vít cũng đ ặ ạ ằ ạ ể ấ ặ ỗ

Đ n th i đ ch La Mã, ng i ta b t đ u s d ng m t chi c - bàn - cán - là - ộ ế b ng - tay đ làm ph ng qu n áo. Nó có hình d ng nh m t chi c mái chèo ằ ạ ẳ ể c lo i b b ng cách đánh liên ph ng b ng kim lo i. N p nhăn trên qu n áo đ ượ ầ ẳ ạ ượ ử ụ c s d ng t c vào qu n áo b ng "chi c mái chèo". M t công c khác cũng đ ụ ầ ằ đ làm ph ng qu n áo trong giai đo n này là prelum. Đây là công c có hình ụ ể ẳ ầ ồ c đ t ch ng dáng nh m t chi c máy ép đ ặ ế ư ộ ượ t ch t l lên nhau và có th si c ầ ể ế đ t vào gi a 2 t m g , sau đó v n vít l i đ t m g ép ch t vào qu n áo, dùng ỗ ấ ữ ầ ặ ặ t o ra áp l c nh m lo i b v t nhăn. ạ ỏ ế ằ ự ạ

Bàn cán là đ c s d ng b i ng i La Mã ượ ử ụ ở ườ

i ữ

ộ ố ế ụ ằ ằ ổ ạ ụ ắ ộ

ử ụ ấ i ta cho ườ ế ỗ ớ ồ

ể ể ầ

ắ ườ Trung Qu cố c đ i cũng t ng s d ng m t s công c b ng s t Nh ng ng ừ đ làm ph ng qu n áo. Công c ph bi n nh t là m t chi c ch o b ng s t có ầ ả ổ ế ẳ ể than h ng ho c cát nóng vào hình dáng nh m t chi c mu ng l n. Ng ư ộ ặ bên trong chi c mu ng đ làm nóng ph n đáy. Sau đó di chuy n ph n đáy lên b ề ầ ỗ ế m t qu n áo đ làm ph ng. ể ẳ ầ ặ

Chi c ch o s t làm th ng qu n áo c a ng i Trung Qu c c ả ắ ủ ế ẳ ầ ườ ố ổ

ả ườ

i" b ng th y tinh. H cho r ng th y tinh có th ạ i Viking ọ ủ ằ ằ

ầ ơ

ủ ơ i đ làm nóng, sau đó s ượ

c dùng đ di chuy n trên b m t qu n áo. đ n tế ừ Scandinavia đã Vào kho ng th k th 10 sau CN, nh ng ữ ng ế ỷ ứ ể s m t o nên nh ng chi c "bàn ủ ế ữ ớ t trên b m t qu n áo nhanh h n và d làm ph ng qu n áo h n so v i s t. l ớ ắ ễ ề ặ ướ Nh ng thanh th y tinh đ ẽ ặ ầ ủ ữ đ ể ượ ẳ ầ c bo tròn và đ t g n lò s ưở ể ầ ề ặ ể

Ng i th ng qu n áo iườ Viking dùng viên th y tinh làm nóng đ ề ủ ủ ẳ ầ

Th k 12 đ n 14 - Nh ng d u hi u đ u tiên c a chi c bàn ấ ế ỷ ủ ữ ế ệ ế ầ i ủ

ả ươ ữ

ế ỷ ờ ươ ắ ầ

ạ

ể ể ạ ụ ợ

có kh năng t o ra nhi ng Tây b t ng Đông và ph ng m i gi a ph Đ n kho ng th k 12, khi th ắ ươ ạ ế ệ ử ụ đ u phát tri n. Th i trang b t đ u có s phát tri n quan tr ng v i vi c s d ng ớ ọ ể ự ầ i ta b t đ u m c các h may đ t o nên các lo i trang ph c c u kỳ h n. Ng ắ ầ ồ ặ ườ ơ ụ ầ lo i trang ph c có nút tinh x o ho c c áo g n sóng. Nhu c u v m t lo i công ặ ổ ạ ề ộ ầ ả ạ t. t đ và áp su t ngày càng c p thi c ế ộ ệ ụ ạ ả ấ ấ

i ta ch t o m t công c b ng s t đ

ộ ầ ế

ậ luy n kim ệ ả

ng

ụ ự ng t c ắ ượ ụ ằ i qu n áo. Tuy nhiên, do gi ớ i ắ c ch t o tinh x o và s c ế ạ ượ i đòi h i chính ữ ỏ ủ ườ i ngày nh m t đ c a chi c bàn ủ ế ư ặ ế ủ ệ ươ ự ụ

T iạ Hà Lan vào nh ng năm 1200, ng ế ạ ườ ữ cán d p có hình dáng m t chi c thuy n nh đ ỏ ể ủ ề ộ ẹ h n v k thu t , các công c ch a đ ư ề ỹ ạ c nh nên gây nhi u khó khăn cho vi c th c hi n nh ng đ ệ ề ạ xác cao. Công c trên có hình dáng t nay.

ế ậ ả ụ ấ ợ

ữ ể ơ

ế ủ ỹ ộ ườ , trang ph c ph bi n là ph n c áo d ng b m l n sóng. T i Ý, ng 100 năm sau, đ n nh ng năm 1300, t n d ng l lo i, ng ạ b y gi ờ ấ i th c a k thu t s n xu t kim ờ i ta có th ch t o nên nh ng công c có đ tinh x o cao h n. Th i ả ụ ườ i ạ ậ ữ ầ ổ ế ạ ổ ế ượ ụ ạ ờ

ạ ụ ạ

ộ ấ ắ ố

ắ ầ ử ụ ắ ặ ế ố ố ế ổ

ụ ầ ờ

Goffering có hình d ng nh m t ta b t đ u s d ng m t lo i công c mang tên ư ộ ộ chi c ng s t đ t ngang trên giá. Sau khi làm nóng ng s t, h cu n t m v i ả ọ ổ ế n sóng v n r t ph bi n xung quanh ng s t đ t o nên chi c c áo x p n p l ế ượ ố ấ trong th i kỳ Ph c H ng. Đây là quá trình r t m t th i gian nên ch có t ng l p ớ ỉ ờ ấ quý t c m i có th m c ki u trang ph c nh v y. ắ ể ạ ư ể ặ ế ấ ư ậ ụ ể ộ ớ

i Ý Công c t o c áo n p g p g n sóng c a ng ế ụ ạ ổ ủ ấ ợ ườ

ờ ớ ế ế ữ ể ả

i ta b t đ u s d ng m t công c khác tên là ườ ứ ộ

ầ ụ ượ ế ằ

ầ c khoét các rãnh d c cách đ u nhau. M nh v i đ ế ạ ả ọ

ế ữ ự

ự

ặ ế ầ ố

ấ ệ ể ế ỗ ộ ổ

n sóng Sau đó, đ gi m b t th i gian và công s c cho nh ng chi c n p x p l ế ượ Fluter (công c t oụ ạ trên c áo, ng ắ ầ ử ụ ổ c ch t o b ng s t. 2 m t ặ rãnh). Đây là công c g m ph n đ và ph n đ ắ Ở ụ ồ c đ t vào ti p xúc đ u đ ả ượ ặ ề ượ ề i ta dùng l c tay n m nh đ t o nên nh ng n p g p đ u ề gi a 2 m nh s t, ng ấ ế ữ ể ạ ấ ạ ườ ắ ả nhau. Tuy nhiên, trong quá trình th c hi n, ng ả i ta v n ph i đ t m t m nh v i ộ ườ ả ả ặ ẫ ệ ộ gi a m t ti p xúc đ tránh ng s t v y b n lên qu n áo. Bên c nh đó, m t ạ ẩ ắ ấ ể ở ữ đi m b t ti n khác là m i Fluter ch danh riêng cho m t ki u c áo x p n p ế ể ỉ nh t đ nh. ấ ị

Video s d ng Fluter đ t o n p g p ấ ử ụ ể ạ ế

Th k 15 đ n 19 - Chi c bàn i thô s đ u tiên xu t hi n ế ỷ ế ế ủ ơ ầ ệ ấ

ế ệ

ề ộ ủ ằ ế ỷ ưở ộ ượ ậ ủ ỹ ắ ỗ

ể ứ ầ

ơ ể ộ ề ặ ồ

ể ế ạ ể ạ ồ

ạ ạ ạ

ể ứ ườ ữ

i ta đã có th ả ả nhi ữ ầ ể ự ế ầ ộ

i m t đ c a chi c h p n a. Đây chính là khuôn m u c a chi c bàn ặ ế ộ t. Ng ệ ả ặ ẫ ủ ữ

ủ

t là ế c đi m c a mô hình bàn ượ ph n mũi bàn ở ể ầ ủ

ườ t b c c a k thu t luy n kim, ng i Đ n kho ng th k 15, nh s ti n b v ậ ờ ự ế ả i b ng s t r ng ru t có th ch a than ta b t đ u có ý t ng v m t chi c bàn ộ ế ắ ầ ặ ế bên trong đ làm nóng. Đây là m t chiêc h p s t r ng ru t có tay c m, m t đ ộ ắ ỗ ộ ờ c ch t o tr n tru đ có th d dàng l t trên b m t qu n áo đ ng th i đ ầ ướ ể ễ ượ i các v t b n c a kim lo i. Đ làm nóng m t đ , ngoài than h ng, không đ l ể ế ẩ ủ i ta có th cho vào bên trong: g ch nung nóng, m t thanh kim lo i nóng ng ườ ể ủ i ho c nh ng th khác có th nung nóng và gi ặ ph ng qu n áo m t cách tr c ti p mà không c n ph i đ t m nh v i vào bên ẳ d ệ i hi n ế ộ ủ ặ ế ủ ướ ẫ i này là v n c s d ng cho đ n ngày nay. Nh đ i đ ủ ế ạ ượ ử ụ c lâu, đ c bi nhi ch a th gi i. Tuy v y, m u bàn ư ẫ ậ ệ ể ữ i trên v n đ ầ ẫ ượ ủ t đ ệ ượ ặ c ti p t c s d ng g n 400 năm sau đó. ế ụ ử ụ

Hình d ng đ u tiên c a chi c bàn ủ ế ầ ạ ủ ớ i v i m nh làm nóng r i ờ ả

đ ệ ượ

ề luy n thép Bessemer ủ ồ

ể ườ ủ ủ ẫ ế ữ

ộ ế ạ ặ ế

ng pháp ươ ấ ữ i quy t. Ng ế c truy n nhi ề ượ ế ầ t b ng cách đ t trên b p lò. S c nóng đ i ph ng đ ẳ ủ ứ ủ

ượ ượ ậ

là v n ch a th gi ư ế c nhi ệ ầ ủ ấ ị ủ ế

i qu n áo và khá m t th i gian. ầ c phát minh vào nh ng năm đ u Đ n khi ph ữ ế ượ i cũ c b n đã đ c th k 19, nh ng v n đ còn t n đ ng c a các m u bàn ơ ả ế ỷ i làm toàn b ng thép gi i ta đã có th ch t o nh ng chi c bàn ằ ả ề c lan t a đ u và đ ỏ ệ ằ c nh ng v trí kh p ph n đ bao g m c v trí mũi bàn ữ ị ắ ồ c đi m ph c t p trên trang ph c nh xung quanh nút áo, c áo,… Tuy v y, nh ể ượ ứ ạ ờ t lâu. Sau m t th i c a m u bàn ộ ẫ ẫ ủ i nh t đ nh v n ph i đ t lên b p lò đ làm nóng ph n đ . Đi u này làm gian ề gián đo n quá trình ạ i cho phép ổ đ ể ữ ượ ể ờ ụ i th i b y gi ờ ấ ẫ ủ ả ị ư ờ ả ặ ầ ắ

Bàn ủ i thép nguyên kh i ố

ủ ờ

ế bàn Th k 20 đ n nay - Th i kỳ c a nh ng phát minh c i ti n và hoàn thi n ệ ế ỷ ữ đ i i chi c ạ ủ ế ả ế hi n ệ

t k bàn ế ế ụ

ủ ẫ ộ ố ẫ c nh ế ế ủ ạ ụ ượ ượ ể ắ

ộ

c b ng phát minh cho chi c tay c m bàn ậ ượ ằ ỹ

ủ ế

Cho đ n gi a th k 19, các thi ữ ế ỷ ki n c a nh ng ng ữ ườ m i hóa nh ng v n ch a th kh c ph c đ ư ẫ nóng trên b p lò quá lâu. Năm 1871, ế M đã nh n đ minh c a Potts cho phép đ t s n nhi u đ bàn ủ ặ ẵ không c n ph i ch đ i. Khi m t chi c đ đã h t s c nóng, ng ộ ầ i v n ph thu c vào các th rèn và ý ộ ợ i tiêu dùng. Đã có m t s m u bàn ể ươ ng i s n sàng đ th ủ ẵ c đi m là th i gian ch làm ờ ể ư ờ ườ i Mary Florence Potts, m t bà n i tr ng ộ ợ i có th tháo r i. Phát ờ ể i lên b p lò đ làm nóng mà ể ỉ ầ i dùng ch c n ườ ế ế ề ế ế ầ ủ ế ứ ờ ợ ả

ế ế ẵ

c làm nóng s n. Potts ộ ượ Sad Iron". Theo ghi chép, lý do bà đ t tên "Sad" ặ ỏ ng c a nó quá n ng và luôn làm hai tay c a bà m i ủ ủ ặ

tháo tay c m ra và chuy n sang m t chi c đ khác đã đ ể ầ i này là " đ t tên cho th h bàn ế ệ ủ ặ cho chi c bàn i do tr ng l ượ ọ ủ ế nh khi ph i làm vi c v i nó. ệ ớ ừ ả

Bàn ủ i "Sad Iron" v i tay c m có th tháo r i ờ ể ầ ớ

i h u h t các ngôi nhà t ữ ế ấ

ừ ỹ ệ ạ ầ ủ ẫ ấ

ế

ng ch t o bàn ế ạ ế ố ế ườ ộ ố ể ủ ươ ượ ủ ố

ạ i T nh ng năm 1800, các ng d n ga đã xu t hi n t ố i dùng khí gas đ nung M . Năm 1874, ng ể ề i. Sau đó khí nóng ph n đ . M t ng d n ga đ ẫ ầ c đ t cháy đ làm nóng ph n đ bàn gas đ ng pháp này nhanh chóng b lo i b do tính ch t nguy hi m vì gas r t d b rò r ra ngoài. ể ưở c k t n i vào bên trong bàn i. Tuy nhiên, ph ấ ễ ị i ta đ xu t ý t ượ ầ ấ ị ạ ỏ ỉ

ể

i b ng các Ti p theo đó, đ thay th cho khí gas, ng ủ ằ ườ lo i nhiên li u khác nh : d u gasoline, d u h a, n n và m t s nhiên li u khác. ệ ầ i ta cũng nung nóng bàn ỏ ế ư ầ ộ ố ế ạ ế ệ

Bàn i làm nóng b ng gas ủ ằ

ầ

ạ ệ ắ ầ

ậ ượ ằ nên ph bi n đ i v i m i gia đình t ọ ố ớ ỹ Henry W. Seeleyđã nh n đ

ế ệ

ớ ầ ủ ầ ế ủ

ủ ụ ữ ấ

ượ ế ặ ọ

i đ u tiên là không th ki m soát đ ế c nhi ể ẫ

ườ

t bên trong bàn i Anh ẫ ủ ể

ệ ộ ằ t đ ng ch t o t i thành m t dây d n có th thay đ i nhi ỉ ổ ấ B đi u ch nh nhi ề

i ti p theo 10 năm sau phát minh chi c tay c m c a Mary Florence Potts, vào nh ng năm ữ ủ ế i M . Năm 1880, đi n cũng b t đ u tr ở ỹ ổ ế c b ng sáng ch cho 1882, nhà phát minh ng i Mườ ế i đ u tiên s d ng đi n đ làm nóng các "chi c bàn i đi n". Đây là chi c bàn ử ụ ể ệ ủ ế ạ i đi n đ u tiên c a nhân lo i dây d n g n v i ph n đ . Đây chính là chi c bàn ầ ệ ủ ế ắ ẫ ế ỷ và cũng là phát minh đi n t gia d ng duy nh t trong nh ng năm 60 c a th k ệ ử ng khá n ng, lên đ n 6kg. 19. Tuy nhiên, chi c bàn i đi n này có tr ng l ủ ệ ệ ộ t đ . c đi m c a m u bàn Nh ượ ể ể ủ ầ ủ ượ Joseph Myers c i ti n dây thép truy n Đ n năm 1920, nhà phát minh ng ề ả ế ế t đ b ng b đi u nhi ộ ề ệ ộ ệ trên nhanh b c nguyên ch t. khi n t ế ạ ừ ạ ể ự ộ chóng tr thành tiêu chu n c a các th h bàn ở ộ ủ ế ẩ ủ ế ệ

Hình nh nhà phát minh Henry W. Seeley (1861-1943) và Chi c bàn ế ả ủ ầ i đi n đ u ệ

tiên

ệ ủ ữ

ẳ ế ầ ế ỷ ệ ổ ế ướ ắ ỹ

ẫ ư ủ ộ ợ ầ ả ẳ

ổ ậ i đi n v n ch a th hoàn toàn làm qu n áo ph ng m t cách hoàn h o đ ể ộ ả ế ệ ầ

ế

ờ

ớ ượ ầ ầ

ữ ng b i công ty Nh ng năm ti p theo c a th k 20, bàn i đi n đã ph bi n và thay đ i cách làm ph ng qu n áo c a hàng tri u bà n i tr trên kh p n c M . Tuy v y, bàn ủ ượ c. ộ ệ ủ ể i qu n áo lên m t t m i dùng c n m t c i ti n khác đ nâng hi u qu Ng ộ ầ ầ ả ủ ườ ư Thomas Warren cao m i. Không lâu sau đó, vào năm 1926, ki n trúc s ớ i h i n Sears (1880 - 1966) cho ra đ i chi c ủ ơ ướ đ u tiên. Tuy nhiên, mãi c ế bàn đ n nh ng năm 1940, nh ng chi c bàn c chính c đ u tiên m i đ i h i n ế ủ ơ ướ ế ữ Eldec. th c bán ra th tr ứ ị ườ ở

Ki n trúc s Thomas Warren Sears (1880 - 1966). Ng i đ u tiên ch t o bàn ư ế ườ ầ ế ạ ủ i

h i n c ơ ướ

ế ủ ủ l p ch ng dính ố

i thi u. Đây là b ớ ệ ướ ộ ớ ể ủ ủ

ủ ấ ệ i có thân b ng nh a đ có tr ng l ể i có ph c đ t phá trong s phát tri n c a bàn ự ổ ề ằ

ự ể ủ ế ạ

ấ ệ ế ả ạ ơ

Ti p theo đó, vào năm 1995, chi c bàn ế th c gi ứ đ n ngày nay. Ti p theo đó là s thay đ i v ch t li u thân bàn ế ự ế chuy n sang ch t o các lo i bàn ọ ủ ạ ế ạ h n. Sau đó là m t lo t nh ng c i ti n giúp chi c bàn ả ữ ộ ơ nhi ề giá tr khác. Tính đ n năm 1996, đã có h n 14 tri u chi c bàn hàng c chính đ ượ i hi n đ i cho ạ ệ i ta i, ng ườ ẹ ng nh ượ i có th đi u khi n ể ể ề t đ chính xác h n cho nhi u lo i ch t li u v i khác nhau và nhi u c i ti n ề ả ế ệ ộ ớ c bán ra v i ị ích. ệ năng ế tính ơ i đ ủ ượ ti n ệ ế lo t ạ

K tế

ớ ọ ấ ề

ủ ớ ơ ủ ơ ạ ế ứ

ể ủ ệ ườ ủ

ế ư , đ n phát minh chi c tay c m đ n s c a m t ng ả ế i La Mã, đ n viên th y tinh c a ng ỹ ơ

ạ ụ ộ ờ ế ọ

ắ ơ ở

ỗ ậ ụ ườ ữ ậ ấ

ậ ụ ữ ể ơ

ể ề ẻ ơ ế ạ ơ

ể ể ể ạ ụ ầ ỗ

ủ ậ ầ ố

H n 2000 năm v i nhi u c i ti n quan tr ng, xu t phát v i nh ng m nh kim ả ữ i Viking, đ ng lo i h t s c thô s c a ng ồ ườ ế ố th iờ hành cùng s phát tri n c a th i trang và k thu t luy n kim trong su t ự ậ i n i tr , r i Ph c H ng ợ ồ ộ ầ ườ ộ ơ ủ ủ ố i là chi c bàn m t lo t nh ng c i ti n quan tr ng, cu i cùng s n ph m l i v n ữ ế ạ ả ố ẩ ả ế i. Chúng ta ph n nào kh p n i trên th gi quá quen thu c đ i v i m i gia đình ầ ế ớ ộ ố ớ ử i có m t l ch s c nh ng v t d ng v n quá bình th nh n th y đ ng nh ng l ạ ộ ị ư ố ượ t, các b n ph n hình thành và phát tri n lâu đ i đ n th . Hy v ng, qua bài vi ầ ạ ế ọ ế ờ ế ệ nào có th hi u h n v nh ng v t d ng xung quanh nhà mình h n đ công vi c ơ ẹ gi i có th "vui v " h n ph n nào. Cám n các b n đã theo dõi bài vi t. H n t ầ ặ ủ i trong chuyên m c "m i tu n 1 phát minh" i các b n vào phát minh l n t g p l ặ ạ ầ ớ ầ tinhte.vn nhé. Chúc các b n có ngày cu i tu n i ch nh t hàng tu n trên vào t ạ ố v .ẻ vui

Ngu n: T ng H p ợ ổ ồ

File đính kèm: