Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu ảnh hưởng của ngập lụt và hạn hán đến sử dụng đất nông nghiệp ở huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế trong bối cảnh biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu đang tạo ra những thách thức nghiêm trọng cho tài nguyên đất, đặc biệt là đất nông nghiệp, thông qua sự gia tăng tần suất và cường độ của các hiện tượng cực đoan như ngập lụt và hạn hán. Những thảm họa thiên nhiên này không chỉ gây tổn thất lớn cho mùa màng mà còn đe dọa an ninh lương thực và ổn định kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu về ảnh hưởng của ngập lụt và hạn hán đối với sử dụng đất nông nghiệp trở nên cấp thiết. Luận án này nhằm đánh giá thực trạng và biến động sử dụng đất nông nghiệp, phân tích mức độ tác động của các hiện tượng này, từ đó đề xuất các giải pháp thích ứng phù hợp để đảm bảo phát triển nông nghiệp bền vững tại các khu vực chịu ảnh hưởng, như huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.

Các nhà nghiên cứu, sinh viên trong lĩnh vực quản lý đất đai, môi trường, nông nghiệp; cán bộ quản lý đất đai, quy hoạch và chính quyền địa phương tại các vùng ven biển chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá ảnh hưởng của ngập lụt và hạn hán đến sử dụng đất nông nghiệp tại huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đồng thời đề xuất các giải pháp thích ứng hiệu quả. Luận án đã sử dụng tổng hợp các phương pháp bao gồm thu thập và phân tích dữ liệu thứ cấp và sơ cấp, cùng với việc ứng dụng công nghệ GIS và viễn thám để xây dựng bản đồ phân vùng ngập lụt và hạn hán. Kết quả cho thấy từ năm 2015 đến 2019, diện tích đất nông nghiệp của huyện đã giảm đáng kể, với biến đổi khí hậu, cụ thể là ngập lụt và hạn hán, là yếu tố tác động quan trọng. Bản đồ phân vùng chỉ ra rằng mỗi đợt ngập lụt ảnh hưởng chủ yếu đến đất trồng lúa (hơn 80%), cây hàng năm và nuôi trồng thủy sản, với các xã ven sông và ven biển chịu tác động nặng nề. Đối với hạn hán, bản đồ phân vùng năm 2015 dựa trên chỉ số SPI cho thấy hạn trung bình ảnh hưởng lớn nhất đến đất nông nghiệp. Dự báo đến năm 2030, kịch bản nước biển dâng sẽ làm tăng mức độ ngập lụt, trong khi hạn hán đến năm 2035 (kịch bản RCP 4.5) sẽ ảnh hưởng rộng khắp đến đất lâm nghiệp, sau đó là cây hàng năm và lúa. Những phát hiện này cung cấp cơ sở khoa học quan trọng để huyện Quảng Điền và các cấp chính quyền địa phương xây dựng và triển khai các giải pháp sử dụng đất nông nghiệp bền vững, thích ứng với ngập lụt và hạn hán, góp phần ổn định sản xuất và đời sống người dân trước tác động của biến đổi khí hậu.