GI O V O T O
TRƢỜN ỌC SƢ P M À NỘI
OÀN T ẾN LỰC
SỰ CHUYỂN ỔI TỪ N ÔN N Ữ VĂN ỌC
SAN N ÔN N Ữ ỆN ẢNH
(Qua một số tác phẩm cụ thể)
LUẬN ÁN T ẾN SĨ N Ữ VĂN
À NỘI - 2017
GI O V O T O
TRƢỜN ỌC SƢ P M À NỘI
OÀN T ẾN LỰC
SỰ CHUYỂN ỔI TỪ
N ÔN N Ữ VĂN ỌC SAN N ÔN N Ữ ỆN ẢNH
(Qua một số tác phẩm cụ thể)
C U N N ÀN : N ÔN N Ữ HỌC
M số: 9 9
LUẬN ÁN T ẾN SĨ N Ữ VĂN
N ƢỜ ƢỚNG DẪN KHOA HỌC
1. PGS.TS. NGUYỄN THỊ N ÂN OA
P S TS ẶNG THỊ HẢO TÂM
À NỘI - 2018
i
LỜ CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. ác
số liệu thống kê là hoàn toàn trung thực do tôi thực hiện. ề tài nghiên cứu và các
kết luận khoa học chƣa từng đƣợc công bố trong bất kì công trình nào khác.
Tác giả luận án
ii
MỤC LỤC
MỞ ẦU .............................................................................................................................. 1
1. Lí do chọn đề tài ............................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................................ 2
3. ối tƣợng nghiên cứu ....................................................................................................... 3
4. Phạm vi nghiên cứu và nguồn ngữ liệu ............................................................................ 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................................ 6
6. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................................................. 6
7. óng góp mới của luận án ................................................................................................ 8
8. ố cục của luận án ............................................................................................................ 8
Chƣơng 1: TỔN QUAN VỀ TÌN ÌN N N CỨU VÀ CƠ SỞ LÍ T U ẾT
CỦA Ề TÀ ....................................................................................................................... 9
1 1 TỔN QUAN VỀ TÌN ÌN N N CỨU ...................................................... 9
1.1.1. Tình hình nghiên cứu về sự chuyển đổi ngôn ngữ trên thế giới ................................. 9
1.1.2. Tình hình nghiên cứu về chuyển đổi ngôn ngữ ở Việt Nam ..................................... 14
1 CƠ SỞ LÍ T U ẾT CỦA Ề TÀ .......................................................................... 18
1.2.1. Lí thuyết về tín hiệu và việc xác định nội hàm các khái niệm „ngôn ngữ‟, „ngôn ngữ
nghệ thuật‟ .......................................................................................................................... 18
1.2.2. Lí thuyết về ngôn ngữ văn học và ngôn ngữ điện ảnh .............................................. 23
1.2.3. Lí thuyết về biểu tƣợng, ngôn ngữ đối thoại trong V TKVH và PT A ................. 30
1.2.4. Lí thuyết về chuyển đổi ngôn ngữ ............................................................................ 40
T ỂU KẾT ......................................................................................................................... 44
Chƣơng : SỰ C U ỂN Ổ TỪ B ỂU TƢỢN TRON VĂN BẢN TRU ỆN KỂ
VĂN ỌC SAN B ỂU TƢỢN TRON P M TRU ỆN ỆN ẢN ................ 46
1 N ỮN N N CỨU ỊN LƢỢN VỀ SỰ C U ỂN Ổ B ỂU TƢỢN
TỪ VĂN BẢN TRU ỆN KỂ VĂN ỌC SAN P M TRU ỆN ỆN ẢN ........ 46
M U TẢ XU ƢỚN C U ỂN Ổ TỪ B ỂU TƢỢN N ÔN TỪ TRON
VĂN BẢN TRU ỆN KỂ VĂN ỌC SAN B ỂU TƢỢN ÌN ẢN TRON
P M TRU ỆN ỆN ẢN ........................................................................................... 56
2.2.1. huyển đổi từ biểu tƣợng trong V TKVH sang biểu tƣợng trong PT A xét từ
phƣơng diện biểu đạt (tín hiệu biểu thị) .............................................................................. 56
iii
2.2.2. Những hƣớng chuyển đổi từ biểu tƣợng trong V TKVH sang PT A xét ở phƣơng
diện cái đƣợc biểu đạt (phƣơng diện ý nghĩa) .................................................................... 67
3 LÍ Ả C O N ỮN XU ƢỚN C U ỂN Ổ B ỂU TƢỢN TỪ VĂN
BẢN TRU ỆN KỂ VĂN ỌC SAN P M TRU ỆN ỆN ẢN ......................... 83
2.3.1. Những chi phối từ sự bất tƣơng đồng ở mã ngôn ngữ .............................................. 83
2.3.2. Những chi phối từ sự bất tƣơng đồng ở thông điệp của văn bản truyện kể văn học
nguồn và thông điệp của phim truyện điện ảnh chuyển thể ................................................ 87
2.3.3. Những chi phối từ sự bất tƣơng đồng ở chủ thể sáng tạo ......................................... 93
T ỂU KẾT ......................................................................................................................... 96
Chƣơng 3: SỰ C U ỂN Ổ TỪ N ÔN N Ữ Ố T O TRON VĂN BẢN
TRU ỆN KỂ VĂN ỌC SAN N ÔN N Ữ Ố T O TRON P M
TRU ỆN ỆN ẢN ....................................................................................................... 98
3 1 N N CỨU ỊN LƢỢN VỀ LỜ Ố T O TRON VĂN BẢN TRU ỆN
KỂ VĂN ỌC N UỒN VÀ P M TRU ỆN ỆN ẢN C U ỂN T Ể ...................... 98
3.1.1. Những kết quả thống kê - đối ứng tổng số lời đối thoại trong văn bản truyện kể văn
học nguồn và phim truyện điện ảnh chuyển thể tƣơng ứng ................................................ 99
3.1.2. Những biến đổi về số lƣợng lời đối thoại khi V TKVH chuyển thể sang PT A . 100
3.2. MIÊU TẢ XU HƢỚNG HUYỂN ỔI TỪ LỜI ỐI THO I TRONG VĂN ẢN
TRUYỆN KỂ VĂN HỌ SANG ỐI THO I TRONG PHIM TRUYỆN IỆN ẢNH .......... 109
3.2.1. huyển nguyên vẹn lời đối thoại trong V TKVH nguồn sang PT A chuyển thể 109
3.2.2. huyển lời đối thoại từ V TKVH sang PT A nhƣng có biến đổi ........................ 110
3.3. M T SỐ KIẾN GIẢI VỀ XU HƢỚNG HUYỂN ỔI, IẾN ỔI LỜI ỐI THO I
.......................................................................................................................................... 122
3.3.1. Những chi phối từ sự bất tƣơng đồng ở nhân vật và ngữ cảnh giao tiếp ................ 123
3.3.2. Những chi phối từ sự bất tƣơng đồng về mã ngôn ngữ .......................................... 134
T ỂU KẾT ....................................................................................................................... 146
KẾT LUẬN ...................................................................................................................... 148
DAN MỤC CÁC CÔN TRÌN K OA ỌC Ã CÔN BỐ CÓ L N QUAN
ẾN Ề TÀ LUẬN ÁN ................................................................................................ 151
TÀ L ỆU T AM K ẢO .............................................................................................. 152
PH L C