Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu quá trình tích lũy, đào thải và ảnh hưởng của Chì (Pb), Cadimi (Cd) đến lượng glycogen, insulin, cortisol trong cá rô đồng (Anabas testudineus)

Ô nhiễm môi trường bởi kim loại nặng đang là mối quan ngại toàn cầu, đặc biệt ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hệ sinh thái thủy sinh và sức khỏe con người. Trong số đó, chì (Pb) và cadimi (Cd) là những tác nhân độc hại phổ biến, có khả năng tích lũy sinh học trong các loài thủy sản. Cá rô đồng (Anabas testudineus), một loài cá quan trọng trong nuôi trồng thủy sản Việt Nam, thường xuyên tiếp xúc với các nguồn ô nhiễm này. Tuy nhiên, thông tin về quá trình tích lũy, đào thải và tác động sinh lý của Pb, Cd lên loài cá này còn hạn chế. Nghiên cứu này nhằm đánh giá ngưỡng độc tính, quy luật tích lũy, đào thải của Pb và Cd, đồng thời khảo sát ảnh hưởng của chúng đến các chỉ số sinh hóa quan trọng như glycogen, insulin và cortisol trong cá rô đồng, góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực độc chất học môi trường, sinh học thủy sản, khoa học vật liệu, các cơ quan quản lý môi trường và nông nghiệp, cũng như các chuyên gia y tế công cộng quan tâm đến an toàn thực phẩm.

Nghiên cứu này tập trung vào đánh giá tác động của kim loại nặng chì (Pb) và cadimi (Cd) lên cá rô đồng (Anabas testudineus), một loài thủy sản phổ biến tại Việt Nam, trong bối cảnh ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng. Sử dụng phương pháp nghiên cứu độc tính cấp tính và bán trường diễn, luận án đã xác định ngưỡng độc cấp tính (LC50 96 giờ) của Pb và Cd đối với cá rô đồng. Các thí nghiệm tiếp xúc bán trường diễn được tiến hành để theo dõi quy luật tích lũy và đào thải của hai kim loại này trong các mô quan trọng như mang, gan và thịt cá. Đồng thời, nghiên cứu đã khảo sát sự thay đổi của các chỉ số sinh hóa như glycogen, insulin và cortisol trong huyết tương và gan cá, vốn là những dấu hiệu phản ứng căng thẳng sinh lý trước tác động của chất độc. Kết quả cho thấy Pb và Cd gây ra những biến đổi đáng kể về sinh lý và tích lũy theo các quy luật riêng biệt trong cơ thể cá rô đồng. Luận án cung cấp dữ liệu khoa học quan trọng về độc tính, khả năng tích lũy và đào thải của Pb, Cd, cùng với những ảnh hưởng cụ thể đến các chức năng sinh hóa của cá. Những phát hiện này có ý nghĩa thực tiễn cao, đóng góp vào việc thiết lập các chiến lược quản lý môi trường, giám sát chất lượng nước nuôi trồng thủy sản và cảnh báo nguy cơ ô nhiễm kim loại nặng trong chuỗi thực phẩm, từ đó bảo vệ sức khỏe con người và hệ sinh thái thủy sinh.