
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
-----------------------------
BÙI THỊ NHA TRANG
NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN HÓA HỌC VÀ HOẠT TÍNH ỨC CHẾ
SẢN SINH NO, GÂY ĐỘC TẾ BÀO UNG THƯ CỦA CÂY PHÌ DIỆP BIỂN
(Suaeda maritima (L.) Dumort) VÀ CÂY CÓC KÈN NƯỚC (Derris trifoliata
Lour.)
LUẬN ÁN TIẾN SỸ KHOA HỌC VẬT CHẤT
Hà Nội – 2025

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
-----------------------------
BÙI THỊ NHA TRANG
NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN HÓA HỌC VÀ HOẠT TÍNH ỨC CHẾ
SẢN SINH NO, GÂY ĐỘC TẾ BÀO UNG THƯ CỦA CÂY PHÌ DIỆP BIỂN
(Suaeda maritima (L.) Dumort) VÀ CÂY CÓC KÈN NƯỚC (Derris trifoliata
Lour.)
LUẬN ÁN TIẾN SỸ KHOA HỌC VẬT CHẤT
Ngành : Hóa hữu cơ
Mã số : 9.44.01.14
Xác nhận của Học viện
Khoa học và Công nghệ
Người hướng dẫn 1
PSG.TS Nguyễn Thị Mai
Người hướng dẫn 2
PSG.TS Bùi Hữu Tài
Hà Nội – 2025

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận án: "Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính ức
chế sản sinh NO, gây độc tế bào ung thư của cây phì diệp biển (Suaeda maritima
(L.) Dumort) và cây cóc kèn nước (Derris trifoliata Lour.)" là công trình nghiên
cứu của chính mình dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Nguyễn Thị Mai và
PGS. TS. Bùi Hữu Tài. Luận án sử dụng thông tin trích dẫn từ nhiều nguồn tham
khảo khác nhau và các thông tin trích dẫn được ghi rõ nguồn gốc. Các kết quả
nghiên cứu của tôi được công bố chung với các tác giả khác đã được sự nhất trí của
đồng tác giả khi đưa vào luận án. Các số liệu, kết quả được trình bày trong luận án
là hoàn toàn trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào
khác ngoài các công trình công bố của tác giả. Luận án được hoàn thành trong thời
gian tôi làm nghiên cứu sinh tại Học viện Khoa học và Công nghệ, Viện Hàn lâm
Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
Tác giả
Bùi Thị Nha Trang

ii
LỜI CẢM ƠN
Luận án này được hoàn thành tại Viện Hóa học - Viện Hàn lâm Khoa học và
Công nghệ Việt Nam, với sự hỗ trợ kinh phí của đề tài B2024-GHA-08, Bộ giáo dục
và đào tạo. Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã nhận được nhiều sự giúp đỡ quý
báu của các thầy cô, các nhà khoa học, đồng nghiệp, bạn bè và gia đình.
Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc và kính trọng nhất tới PGS. TS. Nguyễn Thị
Mai và PGS. TS. Bùi Hữu Tài - những người Thầy đã tận tâm hướng dẫn chỉ dạy
cho tôi về mặt chuyên môn và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong suốt
thời gian thực hiện luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn PGS. TS. Phan Văn Kiệm cùng với tập thể Phòng
Nghiên cứu cấu trúc - Viện Hóa học đã luôn đồng hành với những lời khuyên và
góp ý quý báu trong việc thực hiện và hoàn thiện luận án.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Học viện Khoa học và Công nghệ và Viện Hóa học
đã hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Phòng Thử nghiệm sinh học – Viện Công nghệ
sinh học – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã giúp đỡ tôi trong
việc thử hoạt tính.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất tới toàn thể gia đình,
bạn bè và những người thân đã luôn luôn quan tâm, động viên và khích lệ tôi trong
suốt quá trình hoàn thành luận án.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả
Bùi Thị Nha Trang

iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................I
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... II
MỤC LỤC ................................................................................................................... III
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................... vi
DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. VII
DANH MỤC HÌNH ..................................................................................................... IX
MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN ..................................................................................... 3
1.1. Tổng quan về chi Suaeda và loài phì diệp biển S. maritima................................ 3
1.1.1. Giới thiệu về chi Suaeda ..................................................................................... 3
1.1.2. Các nghiên cứu về thành phần hóa học từ chi Suaeda .................................... 3
1.1.3. Các nghiên cứu về hoạt tính sinh học từ chi Suaeda ......................................... 8
1.1.4. Đặc điểm thực vật học loài phì diệp biển (Suaeda maritima) ......................... 11
1.1.5. Tình hình nghiên cứu về loài Suaeda maritima ............................................... 12
1.2. Tổng quan về chi Derris và loài cóc kèn nước D. trifoliata ............................... 13
1.2.1. Giới thiệu về chi Derris ..................................................................................... 13
1.2.2. Các nghiên cứu về thành phần hóa học từ chi Derris .................................... 13
1.2.3. Các nghiên cứu về hoạt tính sinh học từ chi Derris ........................................ 21
1.2.4. Đặc điểm thực vật học loài cóc kèn nước (Derris trifoliata) ........................... 27
1.2.5. Tình hình nghiên cứu về loài Derris trifoliata ................................................. 28
CHƯƠNG 2. THỰC NGHIỆM VÀ KẾT QUẢ.................................................... 29
2.1. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................... 29
2.1.1. Loài phì diệp biển ............................................................................................... 29
2.1.2. Loài cóc kèn nước .............................................................................................. 29
2.2. Thiết bị và hóa chất .............................................................................................. 30
2.3. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................... 30
2.3.1. Phương pháp phân lập các hợp chất ................................................................ 30
2.3.2. Phương pháp xác định cấu trúc hóa học các hợp chất .................................... 30
2.3.3. Phương pháp đánh giá hoạt tính sinh học ....................................................... 31

