z
LUẬN VĂN:
Bàn về tổ chức quản lý và kế toán
TSCĐ hữu hình trong doanh nghiệp
Lời nói đầu
Sản xuất là cơ sở tồn tại và phát triển của xã hội loài người. “Nếu sản xuất chỉ
ngừng một ngày thôi, chứ không nói đến ngừng một vài tuần, ngừng một vài năm thì
xã hội cũng bị tiêu vong” (Marx-Angel). Cơ sở để tiến hành sản xuất trên mọi lĩnh vực
là tư liệu sản xuất và sức lao động.
Tài sản cố định (TSCĐ) là cơ sở vật chất kỹ thuật không thể thiếu được trong
bất kỳ một nền kinh tế quốc dân nào cũng như trong hoạt động sản xuất kinh doanh
của các Doanh nghiệp. TSCĐ là một trong những yếu tố quyết định đến năng suất,
chất lượng và hiệu quả kinh doanh của Doanh nghiệp. Trong cơ chế thị trường, khi
khoa học kỹ thuật trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp thì TSCĐ là yếu tố quan trọng
để tạo nên sức mạnh cạnh tranh đối với các Doanh nghiệp.
Trong nền kinh tế thị trường, mục tiêu cao nhất của các doanh nghiệp là tối đa
hoá lợi nhuận. Trong khi đó, mức độ cạnh tranh trên thị trường ngày càng gay gắt, nhu
cầu đòi hỏi của thị trường ngày càng cao về chất lượng, mẫu mã, giá cả sản phẩm.
Chính vì vậy, để tăng năng lực sản xuất và khả năng cạnh tranh trên thị trường, các
doanh nghiệp không chỉ đơn giản là quan tâm đến vấn đề có và sử dụng TSCĐ mà
điều quan trọng là phải tìm ra các biện pháp hữu hiệu để bảo toàn, phát triển và nâng
cao hơn nữa hiệu quả sử dụng vốn cố định. Muốn vậy, doanh nghiệp phải có chế độ
quản lý thích đáng, toàn diện đối với TSCĐ từ tình hình tăng, giảm cả về số lượng và
giá trị đến tình hình sử dụng, tình hình hao mòn và khấu hao TSCĐ… và làm thế nào
để sử dụng hợp lý, đầy đủ, phát huy hết công suất, tạo điều kiện hạ giá thành sản
phẩm, trang bị và đổi mới TSCĐ. Quản lý TSCĐ một cách khoa học sẽ giúp cho việc
hạch toán TSCĐ được chính xác, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định,
chống thất thoát tài sản mà công cụ quan trọng là kế toán tài chính.
Nhận thức được vấn đề đó, với những kiến thức đã tiếp thu được ở lớp kế toán
Trường ĐHKTQD - HN, được sự giúp đỡ tận tình của thầy giáo hướng dẫn, Thầy
Nguyễn Hữu ánh, em đã chọn đề tài “ Bàn về tổ chức quản lý và kế toán TSCĐ hữu
hình trong doanh nghiệp”
Nội dung của đề án ngoài Lời nói đầu và Kết luận gồm 2 phần chính sau đây:
Phần I: Lý luận chung về tổ chức quản lý và kế toán TSCĐ hữu hình trong doanh
nghiệp
Phần II: Thực trạng và phương hướng hoàn thiện công tác quản lý & hạch toán
TSCĐ hữu hình trong các doanh nghiệp
Phần I
Lý luận chung về tổ chức quản lý và hạch toán TSCĐ hữu hình trong doanh
nghiệp
I. Sự cần thiết phải tổ chức khoa học công tác quản lý TSCĐ trong doanh nghiệp:
1. Vai trò của TSCĐ trong sản xuất, kinh doanh:
Khái niệm, đặc điểm của TSCĐ:
TSCĐ là những tư liệu lao động chủ yếu và những tài sản khác có giá trị lớn và
thời gian sử dụng lâu dài.
TSCĐ bao gồm rất nhiều loại và được biểu hiện ở nhiều dạng khác nhau. Xét
một cách tổng quát thì TSCĐ được chia thành hai loại: loại có hình thái vật chất cụ thể
được gọi là TSCĐ hữu hình, loại chỉ tồn tại dưới hình thái giá trị gọi là TSCĐ vô hình.
Trong phạm vi bản đề án này chỉ đề cập một số vấn đề tổ chức quản lý và hạch
toán TSCĐ hữu hình trong doanh nghiệp.
TSCĐ hữu hình: là các TSCĐ có hình thái vật chất cụ thể như: Đất đai, nhà
cửa, vật kiến trúc, máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải truyền dẫn, thiết bị dụng cụ
quản lý, cây lâu năm, gia súc cơ bản và các TSCĐ khác.
Trong quá trình tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh TSCĐ đều có đặc
điểm sau:
- TSCĐ tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất và vẫn giữ được hình thái hiện vật
ban đầu cho đến khi hư hỏng phải loại bỏ.
- Giá trị của TSCĐ bị hao mòn dần và chuyển dần từng phần vào chi phí sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp…
- TSCĐ được mua với mục đích để sử dụng chứ không phải để bán, đây là một
tiêu thức để phân biệt TSCĐ với các tài sản khác và là cơ sở lý luận để tổ chức kế toán
TSCĐ.
Vai trò của TSCĐ trong sản xuất, kinh doanh và sự cần thiết phải tổ chức
khoa học công tác quản lý và hạch toán TSCĐ trong doanh nghiệp:
TSCĐ giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong mỗi doanh nghiệp. Tài sản cố định
(TSCĐ) là cơ sở vật chất kỹ thuật để thực hiện các nhiệm vụ sản xuất kinh doanh khác
nhau. TSCĐ là một trong những yếu tố quyết định đến năng suất, chất lượng và hiệu
quả kinh doanh của Doanh nghiệp. Trong cơ chế thị trường, khi khoa học kỹ thuật trở
thành lực lượng sản xuất trực tiếp thì TSCĐ là yếu tố quan trọng để tạo nên sức mạnh
cạnh tranh đối với các Doanh nghiệp.
Việc theo dõi phản ánh đầy đủ tình hình hiện có, tăng giảm khấu hao, sửa chữa
TSCĐ là nhiệm vụ quan trọng của công tác kế toán. tổ chức công tác hạch toán TSCĐ
tốt không chỉ góp phần nâng cao chất lượng quản lý và hiệu quả sử dụng TSCĐ mà
còn có ý nghĩa thiết thực trong quá trình định hướng đầu tư.
Chính vì tầm quan trọng nêu trên mà sự cần thiết phải tổ chức quản lý và hạch
toán TSCĐ nói chung, TSCĐ hữu hình nói riêng một cách khoa học là điều tất yếu.
2. Yêu cầu quản lý TSCĐ:
Xuất phát từ đặc điểm của TSCĐ nói chung, TSCĐ hữu hình nói riêng mà trong
công tác quản lý TSCĐ phải quản lý một cách chặt chẽ về số lượng, chủng loại TSCĐ
đồng thời còn phải quản lý chặt chẽ về mặt giá trị của TSCĐ theo nguyên giá và giá trị
còn lại. Mặt khác còn phải quản lý được hiện trạng và tình hình sử dụng TSCĐ. Chỉ
khi quản lý tốt TSCĐ thì doanh nghiệp mới sử dụng một cách hiệu quả TSCĐ.
Những quy định về quản lý TSCĐ hữu hình:
Theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Tài chính về ban hành chế độ quản lý, sử
dụng và trích khấu hao TSCĐ ngày 30/12/1999 có quy định về quản lý sử dụng TSCĐ
hữu hình như sau:
+ Tiêu chuẩn và nhận biết TSCĐ hữu hình: Mọi tư liệu lao động là từng tài sản
hữu hình có kết cấu độc lập, hoặc là một hệ thống gồm nhiều bộ phận tài sản riêng lẻ
liên kết với nhau để cùng thực hiện một hay một số chức năng nhất định mà nếu thiếu
bất ký một bộ phận nào trong đó thì cả hệ thống không thể hoạt động được, nếu thoả
mãn đồng thời cả hai tiêu chuẩn dưới đây thì được coi là TSCĐ:
- Có thời gian sử dụng từ 1 năm trở lên;
- Có giá trị từ 5.000.000 đồng (năm triệu đồng) trở lên;
Trường hợp một hệ thống gồm nhiều bộ phận tài sản riêng lẻ liên kết với nhau,
trong đó mỗi bộ phận cấu thành có thời gian sử dụng khác nhau và nếu thiếu một bộ
phận nào đó mà cả hệ thống vẫn thực hiện được chức năng hoạt động chính của nó mà
do yêu cầu quản lý, sử dụng TSCĐ đòi hỏi phải quản lý riêng từng bộ phận tài sản thì
mỗi bộ phận tài sản đó được coi là một TSCĐ hữu hình độc lập (ví dụ: ghế ngồi,
khung và động cơ… trong một máy bay).
Đối với súc vật làm việc và/hoặc cho sản phẩm, thì từng con súc vật được coi là
một TSCĐ hữu hình.
Đối với vườn cây lâu năm thì từng mảnh vườn cây được coi là một TSCĐ hữu
hình.
+ Xác định nguyên giá TSCĐ hữu hình:
- TSCĐ loại mua sắm (mua mới hhoặc mua lại của đơn vị khác)
Nguyên giá = Giá mua + Chi phí trước khi sử dụng – Giảm giá hàng mua (nếu
có)
- TSCĐ loại đầu tư xây dựng:
Nguyên giá = Giá thành thực tế (giá được quyết toán)+ Chi phí trước khi sử
dụng (nếu có)
Đối với TSCĐ là con súc vật làm việc và/hoặc cho sản phẩm, vườn cây lâu năm
thì nguyên giá là toàn bộ các chi phí thực tế đã chi ra cho con súc vật, vườn cây đó từ
lúc hình thành cho tới khi đưa vào khai thác, sử dụng theo quy định tại Điều lệ quản lý
đầu tư và xây dựng hiện hành, các chi phí khác có liên quan và lệ phí trước bạ (nếu
có).
- TSCĐ loại được cấp, được điều chuyển đến: