Luận văn
Nghiên cứu các phương pháp bảo
quản tài liệu nghe – nhìn tại
Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III
K ho¸ luËn tèt nghiÖp TrÇn ThÞ Thu H µ
2
Mục Lục
LỜI NÓI ĐẦU..............................................................................................4
1. Lý do chọn đề tài:
......................................................................................4
2. Mục đích nghiên cứu:
...............................................................................7
3. Lịch sử nghiên cứu vấn đề:
.......................................................................7
4. Nguồn tài liệu tham khảo và phương pháp nghiên cứu:
........................ 10
5. Bố cục khoá luận:
................................................................................... 11
CHƯƠNG 1 ................................................................................................ 13
1.1. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Trung tâm Lưu trữ Quốc
gia III: ......................................................................................................... 13
1.1.1. Chức năng, nhiệm vụ:...................................................................... 13
1.1.2. Cơ cấu tổ chức:................................................................................. 14
1.2. Thành phần, nội dung tài liệu nghe – nhìn hiện đang bảo quản tại
Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III:................................................................ 15
1.2.1. Thành phần, nội dung tài liệu ảnh: ................................................. 15
1.2.2. Thành phần, nội dung của tài liệu phim điện ảnh:......................... 17
1.2.3. Thành phần, nội dung của tài liệu ghi âm: ..................................... 18
1.3. Đặc điểm của tài liệu nghe – nhìn: ...................................................... 21
1.4. Tình trạng vật lý của tài liệu nghe – nhìn hiện đang bảo quản tại
Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III:
................................................................ 23
1.4.1. Các dạng hư hỏng của tài liệu ảnh:..................................................... 24
1.4.2. Các dạng hư hỏng của tài liệu phim điện ảnh:................................ 27
1.4.3. Các dạng hư hỏng của tài liệu ghi âm: ............................................ 28
1.5. Nguyên nhân gây hư hỏng, xuống cấp tài liệu nghe – nhìn:
.............. 29
1.6. Nhận xét:
.............................................................................................. 31
CHƯƠNG 2:............................................................................................... 33
2.1. Các văn bản quy định về công tác bảo quản tài liệu nghe – nhìn:
...... 34
K ho¸ luËn tèt nghiÖp TrÇn ThÞ Thu H µ
3
2.2. Tình hình bảo quản tài liệu nghe – nhìn tại Trung tâm Lưu trữ Quốc
gia III:
......................................................................................................... 38
2.3. Nhận xét về ưu nhược điểm trong bảo quản tài liệu nghe – nhìn tại
Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III:
................................................................ 41
CHƯƠNG 3:
............................................................................................... 44
3.1. Nghiên cứu xây dựng các chế độ bảo quản cho phù hợp với từng loại
tài liệu nghe – nhìn:
.................................................................................... 44
3.1.1. Các yêu cầu về kho bảo quản tài liệu nghe – nhìn:......................... 44
3.1.3. Hệ thống thiết bị an toàn:................................................................. 52
Các kiểu máy phát hiện cháy..................................................................... 54
3.1.5. Các biện pháp xử lý đối với tài liệu ảnh, phim điện ảnh và ghi âm
bị hư hỏng:.................................................................................................. 56
3.1.5.1. Các biện pháp xử lý đối với tài liệu ảnh bị hư hỏng:
..................... 57
3.1.5.2. Các biện pháp xử lý đối với tài liệu phim điện ảnh và băng ghi âm
bị hư hỏng:
.................................................................................................. 60
3.2. Việc quản lý, khai thác và sử dụng tài liệu nghe - nhìn:
..................... 64
3.2.1. Việc quản lý tài liệu:
......................................................................... 64
3.2.2. Việc sử dụng:
.................................................................................... 65
3.3. Công tác đào tạo cán bộ trong bảo quản tài liệu nghe – nhìn:
............ 66
KẾT LUẬN................................................................................................ 67
Trình độ cán bộ chuyên môn còn thiếu và hạn chế…................................ 68
K ho¸ luËn tèt nghiÖp TrÇn ThÞ Thu H µ
4
LỜI NÓI ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Tài liệu nghe - nhìn là một loại hình tài liệu có ý nghĩa quan trọng
trong Phông Lưu trữ Quốc gia Việt Nam. Tài liệu nghe - nhìn chiếm khối
lượng lớn trong toàn bộ khối lượng trong Phông Lưu trữ Quốc Gia Việt Nam.
Chính vì vậy, đây là loại hình tài liệu phản ánh các mặt đời sống chính trị, văn
hoá, tinh thần bằng hình ảnh động, hình tượng âm thanh, nên nó tác động trực
tiếp và nhanh chóng đến thế giới quan của con người. Những âm thanh và
hình ảnh của sự kiện được phản ánh trong tài liệu đúng thời điểm mà sự kiện
diễn ra nên thời gian qua đi khi nghe và xem lại các hình ảnh, âm thanh về
các sự kiện đó, ta vẫn hình dung được không khí ấy, con người ấy, sự kiện ấy
như đang diễn ra trước mắt. Việc ghi lại những hình ảnh, âm thanh về các sự
kiện như nó đang diễn ra là ưu điểm nổi trội mà tài liệu giấy không thể có
được.
Tài liệu nghe - nhìn được sản sinh ra trong hoạt động của các cơ
quan văn hoá, thông tin, tuyên truyền, các cơ quan quản lý Nhà nước, các cơ
quan nghiên cứu khoa học và những người chụp ảnh, quay phim và ghi âm,
ghi hình nghiệp dư có giá trị khoa học, lịch sử và thực tiễn không kể thời
gian, địa điểm sản sinh và trên những vật liệu gì mà nó mang tin, được nộp
lưu và các kho (viện) Lưu trữ Nhà nước theo các chế độ nhất định.
Do tính chất và tầm quan trọng của tài liệu nghe - nhìn được Nhà
nước khẳng định như vậy, nên bảo quản an toàn, kéo dài tuổi thọ cho tài liệu
lưu trữ quốc gia nói chung và tài liệu nghe-nhìn nói riêng đã, đang và sẽ mãi
mãi là một trong những nhiệm vụ khó khăn, nặng nề, phức tạp của toàn ngành
K ho¸ luËn tèt nghiÖp TrÇn ThÞ Thu H µ
5
lưu trữ. Vì muốn gìn giữ tài liệu lâu dài, vĩnh viễn để phục vụ các mục đích
phát triển xã hội thì cần có những biện pháp bảo quản an toàn tài liệu khỏi sự
phá hoại do tự nhiên hoặc do con người gây ra. Đặc biệt, vị trí nước ta lại nằm
trong khu vực nhiệt đới nóng ẩm, gió mùa nên tài liệu lưu trữ bị lão hoá và hư
hỏng rất nhanh. Nếu không có biện pháp bảo quản tốt thì tài liệu lưu trữ có
thể sẽ bị mất mát, hư hỏng toàn bộ.
Thành tựu của các ngành khoa học hiện nay đang được ứng dụng
vào công tác bảo quản an toàn cho tài liệu. Muốn bảo quản an toàn những tài
liệu quý giá của đất nước, ngành lưu trữ còn rất nhiều việc phải làm như: Xây
dựng các tiêu chuẩn, chế độ bảo quản cho các kho lưu trữ. Do vậy, muốn lưu
giữ hàng trăm năm và lâu hơn thế nữa tài liệu lưu trữ nguồn di sản văn hoá
quý báu của Đảng và Nhà nước, ngoài việc áp dụng các biện pháp khoa học
kỹ thuật tiên tiến, còn phải khai thác cả các kinh nghiệm cổ truyền của ông
cha ta để lại.
Nhiều năm qua, Nhà nước ta đã chi hàng chục tỉ đồng cho công tác
bảo quản an toàn tài liệu như: Đầu tư xây dựng mới Trung tâm Lưu trữ Quốc
gia I, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III ở Hà Nội, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia
II ở Thành phố Hồ Chí Minh và Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV ở Đà Lạt và
hàng chục Trung tâm Lưu trữ tỉnh như Hà Tây, Hà Tĩnh, Trà Vinh...Nhà nước
cũng đã cho phép Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước mời các chuyên gia hàng
đầu thế giới về bảo quản tài liệu lưu trữ của Anh, Nhật Bản đến Việt Nam tập
huấn cho cán bộ lưu trữ của chúng ta về nghiệp vụ bảo quản tài liệu. Đồng
thời, cử nhiều đoàn cán bộ lưu trữ Việt Nam đi các nước để khảo sát, học tập
kinh nghiệm. Hơn thế nữa, không ít cán bộ nghiệp vụ của Việt Nam cử sang