MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU
CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NGHIỆP VỤ HOÁN
ĐỔI NGOẠI HỐI .............................................................................................. 1
I. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ THỊ TRƯỜNG NGOẠI HỐI....................... 1
1. Khái niệm thị trường ngoại hối ............................................................ 1
2. Chức năng thị trường ngoại hối ........................................................... 2
3. Các nghiệp vụ cơ bản trên thị trường ngoại hối .................................. 3
II. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NGHIỆP VỤ HOÁN ĐỔI NGOẠI HỐI
........................................................................................................................... 5
1. Khái niệm và đặc điểm ......................................................................... 5
2. Sự ra đời và vai trò nghiệp vụ hoán đổi ngoại hối ............................... 6
3. Qui trình và mô hình giao dịch hoán đổi ngoại hối ............................. 8
4. Phương pháp xác định tỉ giá trong giao dịch hoán đổi ngoại hối......... 10
5. Chủ thể tham gia giao dịch hoán đổi ngoại hối ................................... 15
6. Ứng dụng của giao dịch hoán đổi ngoại hối ........................................ 16
7. Những hạn chế của giao dịch hoán đổi ngoại hối ................................ 24
8. Thực trạng sử dụng giao dịch hoán đổi trên thế giới............................ 26
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG NGHIỆP VỤ HOÁN ĐỔI NGOẠI HỐI
Ở VIỆT NAM......................................................................................................................31
I.BỐI CẢNH THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH -TIỀN TỆ THẾ GIỚI VÀ
TRONG NƯỚC .............................................................................................. 31
1. Đặc trưng thị trường tài chính trên thế giới .......................................... 31
2. Đặc trưng thị trường ngoại hối Việt Nam thời gian qua....................... 34
II. SỰ CẦN THIẾT RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN NGHIỆP VỤ HOÁN ĐỔI NGOẠI
HỐI Ở VIỆT NAM - CÁC QUI ĐỊNH PHÁP LÍ CÓ LIÊN QUAN ........ 41
1. Sự cần thiết ra đời và phát triển nghiệp vụ hoán đổi ngoại hối tại
Việt Nam ................................................................................................... 41
2. Các qui định pháp lí về nghiệp vụ hoán đổi ngoại hối ở Việt Nam ..... 44
III. THỰC TRẠNG NGHIỆP VỤ HOÁN ĐỔI NGOẠI HỐI TẠI VIỆT NAM ......... 50
1. Tổ chức hoạt động kinh doanh ngoại tệ của các NHTM Việt Nam ..... 50
2. Thực trạng tiến hành nghiệp vụ hoán đổi ngoại hối của các NHTM ... 52
3. Đánh giá tổng quát về tình hình thực hiện giao dịch hoán đổi ngoại hối
ở các NHTM Việt Nam......................................................................... 62
4. Tồn tại và nguyên nhân......................................................................... 64
CHƯƠNG III : MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN
NGHIỆP VỤ HOÁN ĐỔI NGOẠI HỐI Ở CÁC NHTM VIỆT NAM ..........................72
I.CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC ĐỐI VỚI CÁC NHTM VIỆT NAM TRONG THỜI KÌ
MỚI.................................................................................................................. 72
1. Trên lĩnh vực kinh tế - xã hội................................................................ 72
2. Trên phương diện kĩ thuật nghiệp vụ.................................................... 77
II. CÁC GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN GIAO DỊCH HOÁN ĐỔI NGOẠI HỐI
TẠI VN............................................................................................................ 80
1. Đối với Ngân hàng Nhà nước ............................................................... 80
2. Các giải pháp về phía Ngân hàng thương mại...................................... 85
KẾT LUẬN
CÁC PHỤ LỤC
TÀI LIỆU THAM KHẢO
LỜI MỞ ĐẦU
Thị trường ngoại hối Việt Nam tuy đã được hình thành song còn ở mức sơ khai
và chưa phát triển , những nhận thức và hiểu biết về lĩnh vực này còn nhiều hạn
chế, không chỉ trong dân cư nói chung mà ngay cả đối với nhiều cán bộ ngân
hàng nói riêng. Các nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối còn nghèo nàn, đại đa số các
NH chỉ tiến hành nghiệp vụ giao ngay phục vụ khách hàng trong việc thanh toán
và kinh doanh tiền gửi trên thị trường quốc tế, chưa kinh doanh ngoại tệ kiếm lời
một cách thực sự và chưa chú trọng đến việc phòng ngừa rủi ro thông qua các
công cụ ngoại hối phái sinh như hợp đồng kì hạn và hợp đồng hoán đổi . Trong
điều kiện hiện nay của Việt Nam, kinh doanh ngoại hối là một lĩnh vực vừa
mang tính mới mẻ , vừa phức tạp, chứa đựng nhiều thách thức đối với các
NHTM . Tuy nhiên bên cạnh đó cũng tạo ra cơ hội kinh doanh mang lại nhiều lợi
nhuận cho NH và kích thích thị trường ngoại hối lớn mạnh và sôi động hơn .
Trên thị trường ngoại hối quốc tế , các nghiệp vụ kinh doanh đã đạt đến một
trình độ cao, ngoài giao dịch giao ngay còn bao gồm:
- Giao dịch kì hạn
- Giao dịch tương lai
- Giao dịch hoán đổi
- Giao dịch quyền chọn.
Trong đó giao dịch hoán đổi được sử dụng như một công cụ chuyên nghiệp
trong việc phòng ngừa rủi ro tỉ giá cũng như kinh doanh ngoại hối kiếm lời .Tại
Việt Nam, do thị trường ngoại hối chưa hoàn thiện và còn kém phát triển cho
nên các sản phẩm tài chính trên thị trường rất hạn chế và chật hẹp . Các công cụ
ngoại hối phái sinh như giao dịch hoán đổi tuy đã được sử dụng nhưng rất ít và
hiệu quả không cao, các NHTM chỉ sử dụng nó với tư cách là một biện pháp
mang tính tạm thời với NHNN khi quá thiếu vốn VND. Mặc dù không thể phủ
nhận rằng, nghiệp vụ này mang lại rất nhiều lợi ích cho các chủ thể khác nhau
trên thị trường ngoại hối , đặc biệt phù hợp trong điều kiện của Việt Nam hiện
nay khi mà các hoạt động kinh doanh XNK đang trên đà phát triển , các hoạt
động đầu tư, tín dụng ngày một khởi sắc . Việc sử dụng một công cụ phòng ngừa
rủi ro tỉ giá, bảo đảm an toàn vốn mặt khác có thể xử lí trạng thái luồng tiền , gia
tăng vốn ngắn hạn tạm thời mà không làm gia tăng những rủi ro kèm theo như
hoán đổi ngoại hối là hết sức cần thiết . Từ những lí do trên , em chọn đề tài “
Thực trạng và giải pháp nhằm mở rộng và nâng cao nghiệp vụ hối đoái hoán đổi
tại các NHTM Việt Nam ”. Đây là loại hình giao dịch ngoại hối đang phát triển
mạnh trên thế giới , chiếm ưu thế hơn so với các công cụ phòng ngừa rủi ro khác
như tuơng lai và quyền chọn.
Song tại Việt Nam , đây còn là một nghiệp vụ khá mới mẻ. NHNN đã ra quyết
định cho phép các NHTM, được phép tiến hành giao dịch hoán đổi với nhau và
với khách hàng cũng như là tiến hành với NHNN . Tuy nhiên thực tế quá trình
tiến hành giao dịch còn nhiều yếu kém . Do đó, trong khoá luận em xin đề cập
đến những nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó , đồng thời cũng đưa ra một số
giải pháp nhằm góp phần mở rộng phạm vi ứng dụng của nghiệp vụ này trên thị
trường ngoại hối Việt Nam . Có thể nói đây sẽ là cái đà cho việc tiếp tục áp dụng
các nghiệp vụ ngoại hối phái sinh còn lại như : tương lai và quyền chọn, tiến tới
vận dụng đủ 5 loại giao dịch cơ bản, nhằm tăng cường tính sôi động và hoàn
thiện cho thị trường ngoại hối Việt Nam.
Nhân đây em xin cảm ơn khoa kinh tế ngoại thương đã tạo điều kiện cho em
được nghiên cứu đề tài và đặc biệt cảm ơn cô Lê Thị Thanh , nguời đã nhiệt tình
hướng dẫn và giúp đỡ em hoàn thành khoá luận này ./.
CHƯƠNG I : NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NGHIỆP VỤ HOÁN
ĐỔI NGOẠI HỐI
I . GIỚI THIỆU CHUNG VỀ THỊ TRUỜNG NGOẠI HỐI
1. Khái niệm thị trường ngoại hối
1.1. Định nghĩa
Thương mại quốc tế đã được hình thành từ lâu và ngày càng phát triển, thực
tế cho thấy thương mại quốc tế luôn đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng
kinh tế , các nước có tốc độ phát triển kinh tế cao đều là các quốc gia có nền
ngoại thương năng động . Để kết thúc một chu trình hoạt động trong lĩnh vực
kinh tế đối ngoại, phải có sự tham gia của tiền tệ đóng vai trò thanh toán trong
quan hệ trao đổi này.
Trên thế giới tồn tại nhiều đồng tiền khác nhau , mỗi đồng tiền có sức mua
và khả năng thanh toán riêng tuỳ thuộc vào tình hình kinh tế và chính trị của
nước đó . Tuy nhiên các đồng tiền này vẫn vận động nằm trong hệ thống tài
chính thống nhất . Ngày nay quá trình trao đổi hàng hoá không chỉ dừng lại ở
phạm vi một quốc gia mà trên phạm vi toàn thế giới, tất yếu dẫn đến sự cần thiết
phải có hoạt động mua bán giữa các đồng tiền với nhau . Trước hết là để phục vụ
cho việc thanh toán, chu chuyển tiền tệ giữa các pháp nhân và thể nhân ở các
nước, sau đó là các hoạt động du lịch , đầu tư quốc tế , quan hệ tín dụng quốc tế,
dần hình thành nên thị trường kinh doanh trao đổi ngoại tệ. Có thể nói thị trường
ngoại hối là nơi trao đổi mua bán các đồng tiền khác nhau thông qua biến động
giữa cung và cầu về ngoại tệ nhằm thoả mãn những nhu cầu của các chủ thể kinh
tế. Tại đây các cá nhân và pháp nhân tiến hành mua hoặc bán các ngoại tệ qua
ngân hàng hoặc người môi giới. Thông qua hoạt động của thị trường ngoại hối
cho phép chuyển đổi được sức mua tính bằng đồng tiền của nước này sang đồng
