ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
----------***----------
Lê Quang Thắng
Quan hệ hợp tác thương mại giữa Việt
Nam và một số nước thuộc Hội đồng
Hợp tác vùng Vịnh
Chuyên ngành : Kinh tế
Mã số : 60 31 07
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Người hướng dẫn: PGS. TS. Đỗ Đức Định
HÀ NỘI - 2008
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BIỂU BẢNG
MỞ ĐẦU……………………………………..………………………………….…..1
1. Tính cấp thiết của đề tài
2. Tình hình nghiên cứu
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
5. Phương pháp nghiên cứu
6. Đóng góp của luận văn
7. Nội dung và kết cấu của luận văn
NỘI DUNG…………………………………………….…………………….….…..7
CHƯƠNG I : CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUAN HỆ HỢP TÁC
THƯƠNG MẠI GIỮA VIỆT NAM VÀ CÁC NƯỚC HỘI ĐỒNG HỢP TÁC
VÙNG VỊNH…………….…………………..……….………………………….….7
1. Cơ sở lý thuyết…………….………………………..……………....………..….7
1.1.1. Lý thuyết trọng thương ( Mercantilism)……………….…….……….……..7
1.1.2. Lý thuyết lợi thế tuyệt đối ( Absolute Advantages)………….……………...10
1.1.3. Lý thuyết về lợi thế so sánh ( Comparative Advantages).………………….14
1.1.4. Nội dung lý thuyết thương mại quốc tế dựa trên quy mô ( Economies of
scale and international trade)……………………………………………..………18
1.1.5. Nội dung lý thuyết vòng đời sản phẩm (Vernon 1966)…..………….…..…19
1.2. Cơ sở thực tiễn……………………………………………………………..…21
1.2.1. Quan hệ thương mại của Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh trên thế giới và với
Việt Nam……………………………………………….……………………..……21
1.2.2. Quan hệ thương mại của Việt Nam trên thế giới và với các nước GCC.....31
CHƯƠNG 2: QUAN HỆ HỢP TÁC THƯƠNG MẠI GIỮA VIỆT NAM VÀ MỘT
SỐ NƯỚC THUỘC HỘI ĐỒNG HỢP TÁC VÙNG VỊNH ………………......….37
2.1. Quan hệ hợp tác thương mại giữa Việt Nam và các nước GCC..…….….…37
2.1.1. Kim ngạch xuất nhập khẩu…………………..……………………….…….37
2.1.2. Cơ cấu mặt hàng.…………………..…………..………………..……..…...48
2.2. Quan hệ hợp tác thương mại giữa Việt Nam và một số nước chủ yếu thuộc
GCC……………………………………………………………………….…..…...50
2.2.1. Quan hệ hợp tác thương mại giữa Việt Nam và Arập Xêút………...…..…50
2.2.2. Quan hệ hợp tác thương mại giữa Việt Nam và UAE…..…...……..….….59
2.2.3. Quan hệ hợp tác thương mại giữa Việt Nam và Côoét……….…..….……73
2.3. Đánh giá chung.................................................................................................79
2.3.1. Kết quả đạt được ...........................................................................................79
2.3.2. Những hạn chế trong hợp tác thương mại...................................................84
2.3.3. Nguyên nhân..................................................................................................87
CHƯƠNG 3: TRIỂN VỌNG VÀ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY HỢP TÁC THƯƠNG
MẠI GIỮA VIỆT NAM VÀ CÁC NƯỚC HỘI ĐỒNG HỢP TÁC VÙNG VỊNH
...................................................................................................................................90
3.1. Triển vọng hợp tác thương mại giữa Việt Nam và các nước GCC.............90
3.1.1. Triển vọng hợp tác thương mại giữa Việt Nam và UAE..............................92
3.1.2. Triển vọng hợp tác thương mại giữa Việt Nam và Arập Xêút.....................94
3.1.3. Triển vọng hợp tác thương mại giữa Việt Nam và Côoét.............................96
3.2. Quan điểm của Đảng trong hợp tác thương mại với các nước GCC...........97
3.3. Một số giải pháp nhằm tăng cường quan hệ thương mại giữa Việt Nam và
các nước GCC .........................................................................................................99
3.3.1. Giải pháp về phía nhà nước.........................................................................100
3.3.2. Giải pháp đối với doanh nghiệp...................................................................115
KẾT LUẬN.............................................................................................................125
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................130
DANH MỤC BIỂU BẢNG
STT
Bảng
Nội dung
Trang
1
Bảng 1.1
Mô hình giản đơn về lợi thế tuyệt đối
12
2
Bảng 1.2
Mô hình thay đổi giản đơn về lợi thế tuyệt đối
13
3
Bảng 1.3
Mô hình giản đơn về lợi thế so sánh
16
4
Bảng 1.4
Mô hình giản đơn về lợi thế so sánh
17
5
Bảng 1.5
Các chỉ số cơ bản khu vực (năm 2005)
23
6
Bảng 1.6
Tình hình xuất nhập khẩu của GCC trên thế giới
26
7
Bảng 1.7
Kim ngạch thương mại Việt Nam trên Thế giới (1986-2007)
33
8
Bảng 1.8
Thị trường xuất nhập khẩu Việt Nam với các khu vực thế giới.
35
9
Bảng 2.1
Kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và GCC
46
10
Bảng 2.2
Kim ngạch thương mại giữa Việt Nam với các khu vực thế giới
(Giai đoạn năm 2002 – 2006)
47
11
Bảng 2.3
Kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt nam với Arập Xêút
(Giai đoạn năm 1999 – 2006)
54
12
Bảng 2.4
Kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và UAE
(Giai đoan 1995 – 2006)
63
13
Bảng 2.5
Trị giá hàng xuất khẩu Việt Nam vào UAE
(Giai đoạn 2000 – 2006)
65
14
Bảng 2.6
Kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Côoét
77
15
Hình 1.1
Thương mại dựa trên hiệu suất tăng dần theo qui mô
18
16
Hình 1.2
Vòng đời sản phẩm và thương mại quốc tế
20
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
1. XTTM Xúc tiến thương mại
2. XNK Xuất nhập khẩu
3. UN Liên hợp quốc
4. FAO Tổ chức lương thực thế giới
5. UNESCO Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp quốc
6. UNCTAD Hội nghị thương mại và phát triển Liên Hợp quốc
7. GDP Tổng sản phẩm quốc nội
8. GCC Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh
9. ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
10. IMF Quỹ tiền tệ quốc tế
11. WB Ngân hàng thế giới
12. ASEM Diễn đàn hợp tác Á - Âu
13. APEC Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á – Thái Bình Dương
14. WTO Tổ chức thương mại thế giới
15. OPEC Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ
16. AFTA Hiệp định thương mại tự do
17. MFN Chế độ tối huệ quốc
18. L/C Thanh toán bằng thư tín dụng
19. CAD Thanh toán bằng thẻ ngân hàng
20. CNTB Chủ nghĩa tư bản
21. CARICOM Cộng đồng vùng Caribe
22. ECOWAS Cộng đồng kinh tế các nước Tây Phi
23. CEMAC Cộng đồng kinh tế các nước Trung Phi