Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển dịch vụ Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Hải Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:99

Thêm vào BST

Báo xấu

118
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là phân tích, đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ Bancassurance tại ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chi nhánh Đông Hải Dương. Từ đó, đưa ra giải pháp nhằm phát triển dịch vụ Bancassurance tại Chi nhánh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển dịch vụ Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Hải Dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI LÊ THỊ MINH THUỲ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BANCASSURANCE TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÔNG HẢI DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ HÀ NỘI - 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI LÊ THỊ MINH THUỲ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BANCASSURANCE TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÔNG HẢI DƯƠNG Chuyên ngành : Tài chính ngân hàng Mã số : 8340201 Luận văn Thạc sỹ kinh tế NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐẶNG THỊ MINH NGUYỆT HÀ NỘI - 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sỹ kinh tế “Phát triển dịch vụ Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Hải Dương” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn, dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Đặng Thị Minh Nguyệt. Các số liệu, mô hình và những dữ liệu sử dụng trong luận văn là trung thực, các giải pháp, đề xuất đưa ra xuất phát từ thực tiễn nghiên cứu, chưa từng được công bố dưới bất cứ hình thức nào trước khi trình bày, bảo vệ và công nhận bởi Hội đồng đánh giá luận văn tốt nghiệp Thạc sỹ Kinh tế, Trường Đại học Thương mại. Một lần nữa, tôi xin khẳng định về sự trung thực của lời cam kết trên. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả Lê Thị Minh Thuỳ
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được đề tài luận văn này, tôi đã nhận được sự quan tâm hướng dẫn, giúp đỡ của nhiều cá nhân, tập thể trong và ngoài trường. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Đặng Thị Minh Nguyệt, cô đã tận tình hướng dẫn, khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm luận văn. Tôi xin cảm ơn Ban lãnh đạo, nhân viên các phòng ban của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Hải Dương đã cung cấp cho tôi những thông tin, tư liệu quý giá và những đóng góp xác đáng, hết sức quý báu để tôi hoàn thành luận văn này. Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy, cô giáo Trường Đại học Thương mại, Khoa Sau đại học đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong thời gian học tập và nghiên cứu để hoàn thành chương trình đào tạo thạc sỹ kinh tế. Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, các đồng nghiệp, bạn bè đã tạo điều kiện giúp đỡ, động viên, khuyến khích tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập. Do những hạn chế về chủ quan và khách quan, đề tài nghiên cứu không tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong nhận được những nhận xét góp ý của quý thầy cô và các độc giả để đề tài được hoàn thiện hơn, sâu sắc hơn và có tính khả thi hơn nữa. Cuối cùng tôi xin gửi lời chúc sức khỏe, hạnh phúc, kính chúc quý Thầy, Cô thành công trong sự nghiệp cao quý. Tôi xin chân thành cảm ơn!
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................. vi DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... vii DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................. viii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu .......................................................................1 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài ................................2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ..........................................................4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................5 5. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................5 6. Kết cấu luận văn ......................................................................................................6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BANCASSURANCE CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .................................7 1.1. Dịch vụ Bancassurance của ngân hàng thương mại.............................................7 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm dịch vụ Bancassurance ................................................7 1.1.2. Các mô hình Bancassurance .............................................................................8 1.1.3. Phân loại sản phẩm Bancassurance .......................................................................... 12 1.1.4. Vai trò của Bancassurance .............................................................................15 1.2. Phát triển dịch vụ Bancassurance của ngân hàng thương mại ...........................20 1.2.1. Khái niệm phát triển dịch vụ Bancassurance .................................................20 1.2.2. Các chỉ tiêu phản ánh sự phát triển dịch vụ Bancassurance ..........................21 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ Bancassurance .......................26 1.3.1. Các yếu tố thuộc về môi trường bên ngoài .....................................................26 1.3.2. Các yếu tố thuộc về ngân hàng .......................................................................28 1.3.3. Các yếu tố thuộc về công ty bảo hiểm liên kết ................................................29
iv 1.3.4. Các yếu tố thuộc về khách hàng......................................................................31 1.4. Kinh nghiệm phát triển dịch vụ Bancassurance của một số chi nhánh ngân hàng thương mại và bài học cho Vietinbank Chi nhánh Đông Hải Dương .......................33 1.4.1. Kinh nghiệm phát triển dịch vụ Bancassurance của một số chi nhánh ngân hàng thương mại tại Việt Nam ..................................................................................33 1.4.2. Bài học kinh nghiệm rút ra đối với Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương .35 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BANCASSURANCE TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÔNG HẢI DƯƠNG ..............................................................................................38 2.1. Khái quát chung về Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương ............................38 2.1.1. Sơ lược về quá trình hình thành và phát triển của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương .................................................................................................................38 2.1.2. Mô hình tổ chức của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương .......................40 2.1.3. Đặc điểm nguồn lực và kết quả kinh doanh của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương .................................................................................................................41 2.2. Phát triển dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương ........44 2.2.1. Mô hình Bancassurance của Vietinbank – Chi nhánh Đông Hải Dương .............44 2.2.2. Tình hình phát triển dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương .................................................................................................................47 2.3. Đánh giá chung về phát triển dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương .......................................................................................................64 2.3.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................64 2.3.2. Những hạn chế ................................................................................................65 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ....................................................................66 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BANCASSURANCE TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÔNG HẢI DƯƠNG ..........................68 3.1. Mục tiêu và định hướng phát triển dịch vụ Bancassurance của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương ............................................................................................68
v 3.1.1. Mục tiêu về phát triển dịch vụ Bancassurance của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương .......................................................................................................68 3.1.2. Định hướng phát triển dịch vụ Bancassurance của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương .......................................................................................................69 3.2. Một số giải pháp phát triển dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương .......................................................................................................73 3.2.1. Lựa chọn sản phẩm bảo hiểm phù hợp, thực hiện bán chéo sản phẩm của ngân hàng và sản phẩm của DNBH ..........................................................................73 3.2.2. Đổi mới nâng cấp công nghệ hiện đại và phù hợp .........................................74 3.2.3. Đẩy mạnh công tác marketing dịch vụ, tăng cường tiếp thị khách hàng ..............76 3.2.4. Đào tạo, bồi dưỡng những kiến thức cơ bản về bảo hiểm cho các cán bộ tham gia hoạt động Bancassurance ...................................................................................77 3.3. Kiến nghị ............................................................................................................79 3.3.1. Kiến nghị với Chính phủ .................................................................................79 3.3.2. Kiến nghị với Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước .....................................79 3.3.3. Kiến nghị với ngân hàng Vietinbank Hội sở chính .........................................80 KẾT LUẬN ..............................................................................................................81 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ NHTM Ngân hàng thương mại ACB Ngân hàng Thương mại cổ phần Á Châu Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Việt Nam ATM Máy rút tiền tự động BH Bảo hiểm BHNT Bảo hiểm nhân thọ BHPNT Bảo hiểm phi nhân thọ BIC Tổng Công ty bảo hiểm BIDV BIDV Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam CBNV Cán bộ nhân viên GDV Giao dịch viên CB QHKH Cán bộ Quan hệ Khách hàng CN Chi nhánh DNBH Doanh nghiệp bảo hiểm DT Doanh thu GTCG Giấy tờ có giá HSBC Ngân Hàng TNHH Một Thành Viên HSBC Việt Nam KH Khách hang KQKD Kết quả kinh doanh MTV Một thành viên NHCT Ngân hàng Công thương NHNN Ngân hàng nhà nước Sacombank Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín TCTD Tổ chức tín dụng TMCP Thương mại cổ phần TNHH Trách nhiệm hữu hạn TSĐB Tài sản đảm bảo TSQ Tài sản quỹ VBI Công ty TNHH MTV bảo hiểm Ngân hàng Công thương Việt Nam Aviva Cty TNHH Bảo hiểm nhân thọ Aviva Việt Nam Vietcombank Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam Vietinbank Ngân hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam
vii DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Mô hình hợp tác trong Bancassurance .......................................................8 Bảng 2.1: Một số chỉ tiêu kinh doanh chính của Vietinbank Đông Hải Dương .......43 Bảng 2.2: Kết quả khảo sát mức độ hài lòng của khách hàng đối với dịch vụ Bancassurance của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương ....................................48 Bảng 2.3: Kết quả khảo sát mức độ tin cậy của khách hàng đối với dịch vụ Bancassurance của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương ....................................49 Bảng 2.4: Kết quả khảo sát ý kiến khách hàng về mức độ đáp ứng về dịch vụ Bancassurance của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương ....................................51 Bảng 2.5: Kết quả khảo sát ý kiến của khách hàng về năng lực phục vụ cung ứng dịch vụ Bancassurance của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương .......................52 Bảng 2.6: Kết quả khảo sát ý kiến của khách hàng về sự đồng cảm trong cung ứng dịch vụ Bancassurance của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương .......................53 Bảng 2.7: Kết quả khảo sát ý kiến của khách hàng về phương tiện hữu hình trong cung ứng dịch vụ Bancassurance của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương .......54 Bảng 2.8: So sánh mức độ da dạng hóa sản phẩm Bancassurance giữa các chi nhánh ngân hàng trên địa bàn tỉnh Hải Dương ....................................................................56 Bảng 2.9: Số lượng khách hàng mua bảo hiểm tại Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương giai đoạn 2017-2019 .....................................................................................58 Bảng 2.10: Kết quả thực hiện doanh thu phí dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương giai đoạn 2017-2019 ....................................................59 Bảng 2.11: Kế hoạch và tình hình thực hiện doanh thu phí dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương giai đoạn 2017-2019 ...........................60 Bảng 2.12: Kết quả tăng trưởng hoa hồng phí dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương giai đoạn 2017-2019 ....................................................62 Bảng 2.13: Tỷ trọng doanh thu phí dịch vụ Bancassurance so với tổng doanh thu của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương giai đoạn 2017-2019 ...........................63
viii DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Mô hình thỏa thuận phân phối ...................................................................9 Sơ đồ 1.2: Mô hình đồng minh chiến lược................................................................10 Sơ đồ 1.3: Mô hình liên doanh ..................................................................................10 Sơ đồ 1.4: Mô hình tập đoàn dịch vụ tài chính .........................................................11 Sơ đồ 1.5: Bancassurance với khách hàng ................................................................16 Sơ đồ 2.1: Mô hình cơ cấu tổ chức của Vietinbank Đông Hải Dương .....................40 Sơ đồ 2.2. Mô hình Bancassurance của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương ....44 Sơ đồ 2.3: Mô hình Bancassurance giữa Vietinbank và Tập đoàn Bảo hiểm Aviva ...................................................................................................................................45 Sơ đồ 2.4: Mô hình Bancassurance giữa Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương và Tập đoàn Bảo hiểm Aviva (sau tháng 4/2017) .........................................................47 Biểu đồ 2.1: Tăng trưởng khách hàng mua bảo hiểm của Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương .......................................................................................................58
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Sau hơn 20 năm đổi mới, hệ thống các ngân hàng thương mại Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế, xã hội đất nước. Trước xu thế mở cửa hội nhập và sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt giữa các NHTM, để duy trì sự tồn tại và phát triển đòi hỏi các NHTM phải luôn nâng cao chất lượng hoạt động, nâng cao trình độ nguồn nhân lực và đa dạng hóa các kênh phân phối sản phẩm. Thực trạng hiện nay của các ngân hàng, nguồn thu chủ yếu đến từ hoạt động tín dụng. Tuy nhiên, những năm gần đây do tình hình nền kinh tế khó khăn, hoạt động này đã đang gặp không ít những vấn đề như nợ xấu, tăng trưởng tín dụng giảm dẫn đến nguồn thu của ngân hàng cũng bị ảnh hưởng đáng kể. Chính vì vậy, các ngân hàng cần tăng cường nguồn thu từ dịch vụ để tăng hiệu quả hoạt động của mình. Để gia tăng nguồn thu từ dịch vụ các ngân hàng có thể tham gia hoạt động bán chéo sản phẩm. Một trong những hoạt động bán chéo phổ biến của ngân hàng đó là sự liên kết của ngân hàng với các công ty bảo hiểm để cung cấp sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng của mình, hay còn gọi là Bancassurance. Như vậy, phát triển dịch vụ Bancassurance đang là xu hướng của các NHTM tại Việt Nam hiện nay nhằm tăng nguồn thu từ dịch vụ cho các NHTM. Không nằm ngoài xu hướng trên, dưới sự chỉ đạo của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam, Vietinbank chi nhánh Đông Hải Dương cũng đang nỗ lực phát triển dịch vụ Bancassurance và đã đạt được những thành tựu nhất định, cụ thể: doanh thu từ bán các sản phẩm bảo hiểm không ngừng tăng qua các năm, góp phần đa dạng hoá sản phẩm của ngân hàng, tăng thêm thu nhập cho ngân hàng và nhân viên ngân hàng, gia tăng uy tín của Vietinbank Đông Hải Dương trên thị trường,… Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đạt được, việc phát triển dịch vụ Bancassurance tại chi nhánh vẫn còn nhiều hạn chế như các sản phẩm dịch vụ Bancassurance kém đa dạng, tính chuyên nghiệp của cán bộ Vietinbank Đông Hải Dương trong công tác tư vấn sản
2 phẩm chưa cao, doanh thu và thu nhập từ hoạt động này có tăng qua các năm nhưng chưa tương xứng với kỳ vọng và mức tiềm năng của thị trường,…Chính vì vậy, việc tìm ra các giải pháp nhằm phát triển dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank Đông Hải Dương đang là vấn đề cấp thiết hiện nay. Nhận thức được tầm quan trọng, tính hấp dẫn và sự cần thiết của việc liên kết với lĩnh vực bảo hiểm trong hoạt động ngân hàng, em đã lựa chọn đề tài: “Phát triển dịch vụ Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Hải Dương” làm Luận văn Thạc sỹ. 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Dịch vụ Bancassurance là dịch vụ mới được phát triển tại Việt Nam, vì vậy chưa có nhiều công trình nghiên cứu khoa học liên quan đến đề tài. Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu sau: Đoàn Thị Thanh Tâm (2014), Phát triển hoạt động Bancassurance của các công ty bảo hiểm thuộc các Ngân hàng Thương mại Nhà nước Việt Nam, Luận án Tiến sỹ, Đại học Kinh tế Quốc dân. Trên cơ sở phân tích mô hình Bancassurance và thực trạng phát triển hoạt động Bancassurance tại từng doanh nghiệp bảo hiểm thuộc các Ngân hàng Thương mại Nhà nước, Luận án đã xác định được các nhân tố chủ yếu hạn chế kết quả và hiệu quả hoạt động Bancassurance của các doanh nghiệp bảo hiểm: (i) Thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa Ngân hàng mẹ và doanh nghiệp Bảo hiểm; (ii) Số lượng sản phẩm tích hợp còn hạn chế, chưa đa dạng và đơn điệu; (iii) Các doanh nghiệp bảo hiểm chưa tận dụng được sự hỗ trợ và các lợi thế từ Ngân hàng mẹ trong việc phát triển hoạt động Bancassurance; (iv) Năng lực tài chính, năng lực bảo hiểm của các doanh nghiệp bảo hiểm còn yếu; (v) Chất lượng phục vụ chưa cao; (vi) Thương hiệu của các doanh nghiệp bảo hiểm chưa được khẳng định; (vii) Sự thiếu tin tưởng và chủ quan của khách hàng, (viii) Sự biến động do khủng hoảng kinh tế. Từ đó, luận án đã đưa ra 4 giải pháp để khắc phục những hạn chế này. Trong đó, giải pháp thiết lập mô hình liên kết chặt chẽ giữa Ngân hàng mẹ và doanh nghiệp bảo hiểm là giải pháp quan trọng. Đây là vấn đề mà các doanh nghiệp bảo hiểm như Bảo Ngân, VietinAviva, VCLI chưa thực hiện được từ khi thiết lập
3 Bancassurance. Giải pháp này chỉ rõ qui trình và vai trò của từng bộ phận của Ngân hàng và Bảo hiểm trong mô hình liên kết; Giải pháp thiết kế phát triển sản phẩm với đề xuất phát triển sản phẩm nhóm là hướng đi mới phù hợp với lợi thế của các doanh nghiệp bảo hiểm thuộc các Ngân hàng Thương mại Nhà nước. Nguyễn Thị Ngọc Sa (2013), Phát triển hoạt động Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam, Luận văn Thạc sỹ, Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh. Trong luận văn, tác giả đã hệ thống hóa lý luận về phát triển Bancassurance, đánh giá thực trạng về dịch vụ Bancassurance giai đoạn 2008- 2012, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển dịch vụ Bancassurance. Tuy nhiên, nghiên cứu này chỉ phân tích trên phạm vi hẹp là tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam. Lê Thị Thu Dung (2015), Hoạt động Bancassurance tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Kinh tế Quốc dân. Trong luận văn, tác giả đã hệ thống hóa và làm rõ các vấn đề lý luận về Bancassurance. Sau đó, tác giả đã thu thập tài liệu từ nguồn nội bộ ngân hàng Vietcombank cũng như số liệu được công bố bởi các đơn vị có uy tín trong lĩnh vực bảo hiểm như Cục quản lý giám sát bảo hiểm, Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam… Từ những số liệu thu thập được, học viên sử dụng các phương pháp phân tích tổng hợp, thống kê so sánh để rút ra các đánh giá và nhận xét về hoạt động Bancassurance tại Ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam. Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm phát triển hoạt động này tại ngân hàng trong thời gian tới. Trần Thị Thanh Loan (2015), Hoạt động Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Kinh tế Quốc dân. Đề tài tập trung vào hoạt động Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank). Với mục tiêu nghiên cứu là làm rõ nội dung hoạt động Bancassurance, tìm kiếm bài học kinh nghiệm cho VPBank từ kinh nghiệm hoạt động Bancassurance tại một số Ngân hàng TMCP Việt Nam như Vietcombank; BIDV; VietinBank. Từ đó phân tích thực trạng hoạt động Bancassurance tại VPBank, đánh giá kết quả đạt được, rút ra những hạn chế và nguyên nhân. Trên cơ sở điều kiện
4 môi trường, kinh tế xã hội, phát triển ngành, định hướng phát triển VPBank, luận văn đề xuất một số giải pháp phát triển hoạt động VPBank trong thời gian tới. Nguyễn Thị Hồng Ngọc (2018), Phát triển dịch vụ Bancassurance của Công ty bảo hiểm nhân thọ Aviva Việt Nam, Luận văn Thạc sỹ, Trường Đại học Thương mại. Luận văn đã phần nào làm sáng tỏ hơn cơ sở lý luận về phát triển hoạt động Bancassurance của các doanh nghiệp bảo hiểm, đồng thời nghiên cứu một số kinh nghiệm phát triển hoạt động Bancassurance của một số doanh nghiệp bảo hiểm đã thành công. Sau đó, luận văn đánh giá thực trạng phát triển hoạt động Bancassurance của công ty bảo hiểm nhân thọ AVIVA Việt Nam từ năm 2015 cho tới năm 2017, tìm ra những mặt mạnh, điểm yếu trong phát triển hoạt động Bancassurance của công ty cũng như nguyên nhân của những hạn chế. Luận văn cũng kiến nghị một số giải pháp để Ban lãnh đạo Công ty tham khảo thực thi nhằm phát triển hoạt động Bancassurance tại công ty bảo hiểm nhân thọ AVIVA Việt Nam. Cùng với những công trình nghiên cứu trên, còn có rất nhiều công trình khác nghiên cứu về các nội dung lý luận và thực tiễn của phát triển dịch vụ Bancassurance tại NHTM theo phạm vi nghiên cứu của từng đề tài. Tuy nhiên chưa có đề tài nào nghiên cứu chuyên sâu về Phát triển dịch vụ Bancassurance tại ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chi nhánh Đông Hải Dương trong giai đoạn 2017-2019. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài nay có giá trị cả về mặt lý luận, đặc biệt là có ý nghĩa thực tiễn cao vì đề tài không trùng lặp với bất cứ một đề tài nghiên cứu nào. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là phân tích, đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ Bancassurance tại ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chi nhánh Đông Hải Dương. Từ đó, đưa ra giải pháp nhằm phát triển dịch vụ Bancassurance tại Chi nhánh. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để hoàn thành mục tiêu trên, luận văn cần thực hiện các nhiệm vụ cụ thể như sau:
5 - Hệ thống hóa lý luận cơ bản về dịch vụ Bancassurance, phát triển dịch vụ Bancassurance, các tiêu chí phản ánh và các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển dịch vụ Bancassurance tại NHTM. - Phân tích thực trạng phát triển dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank – Chi nhánh Đông Hải Dương, đánh giá kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế đó. - Trên cơ sở đó đề xuất phương hướng, giải pháp chủ yếu nhằm phát triển dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank – Chi nhánh Đông Hải Dương. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Phát triển dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank – CN Đông Hải Dương. - Phạm vi nghiên cứu: + Về nội dung: Nghiên cứu về dịch vụ Bancassurance và phát triển dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank – CN Đông Hải Dương. + Về không gian: Đề tài nghiên cứu về phát triển dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank – CN Đông Hải Dương. + Về thời gian: Nghiên cứu về phát triển dịch vụ Bancassurance tại Vietinbank – CN Đông Hải Dương giai đoạn từ năm 2017 đến năm 2019; đề xuất giải pháp đến năm 2025. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu a. Đối với dữ liệu thứ cấp Tác giả sử dụng phương pháp đọc tài liệu để thu thập dữ liệu liên quan đến đề tài. Nguồn thu thập dữ liệu nghiên cứu bao gồm: - Tài liệu liên quan đến hoạt động Bancassurance tại Vietinbank Đông Hải Dương giai đoạn 2017-2019 - Sách, báo, tạp chí, công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài. b. Đối với dữ liệu sơ cấp Tác giả tiến hành điều tra khảo sát khách hàng đã và đang sử dụng sản phẩm bảo hiểm liên kết của chi nhánh. Số lượng mẫu khảo sát là 200 phiếu được phát cho
6 khách hàng đã, đang, chưa sử dụng sản phẩm dịch vụ Bancassurance của chi nhánh Vietinbank Đông Hải Dương. Đối tượng khảo sát: Tham gia khảo sát là sát khách hàng đã và đang sử dụng sản phẩm bảo hiểm liên kết của Vietinbank Đông Hải Dương. Các khách hàng được lựa chọn là các khách hàng đại diện cho các khu vực, loại hình dịch vụ bảo hiểm tham gia, độ tuổi, ngành nghề công tác,... Phương thức khảo sát: Tác giả đưa ra các câu hỏi dạng thang đo, câu hỏi ngắn, câu hỏi nhiều lựa chọn,... và thiết kế thành mẫu Phiếu khảo sát (Phụ lục đính kèm). Mẫu phiếu khảo sát được thiết kế ở bản word và được in ra phát trực tiếp cho các khách hàng đã và đang sử dụng sản phẩm bảo hiểm liên kết của Chi nhánh. Sau khi thu thập toàn bộ phiếu phát trực tiếp, tác giả sử dụng kỹ thuật trên excel nhập dữ liệu để có file tổng hợp thống kê kết quả khảo sát. Tiếp theo, thông tin được phân tích, tổng hợp sử dụng trong một số nội dung của đề tài. 5.2. Phương pháp phân tích dữ liệu Sau khi thu thập dữ liệu, luận văn sử dụng các phương pháp phân tích dữ liệu sau: Phương pháp thống kê, tổng hợp số liệu qua các năm tạo cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam, Chi nhánh Đông Hải Dương. Phương pháp so sánh theo thời gian giữa các năm nhằm đánh giá quá trình phát triển dịch vụ Bancassurance của Vietinbank Đông Hải Dương. Phương pháp phân tích chi tiết: phân tích chi tiết nhằm tìm hiểu xác định nguyên nhân, yếu tố ảnh hưởng đến đối tượng nghiên cứu của đề tài. 6. Kết cấu luận văn Ngoài mở đầu và kết luận, nội dung chính của luận văn bao gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển dịch vụ Bancassurance của Ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng phát triển dịch vụ Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Hải Dương. Chương 3: Định hướng và một số giải pháp nhằm phát triển dịch vụ Bancassurance tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Hải Dương.
7 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BANCASSURANCE CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Dịch vụ Bancassurance của ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm dịch vụ Bancassurance Hiện nay trên thế giới có nhiều quan điểm về Bancassurance. Theo cách hiểu đơn giản, lâu đời nhất thì Bancassurance là sự kết hợp của hai thuật ngữ “Ngân hàng” và “Bảo hiểm”. Bancassurance là một thuật ngữ của Pháp đề cập đến việc bán bảo hiểm thông qua các kênh phân phối được thành lập của ngân hàng. Nói cách khác, có thể hiểu Bancassurance là việc cung cấp các sản phẩm bảo hiểm (đảm bảo) của một ngân hàng. Tức là các ngân hàng tham gia cung cấp các sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng thông qua mạng lưới chi nhánh và phòng giao dịch của mình. Theo Clarence Wong (2002), chuyên gia trong lĩnh vực bảo hiểm và dịch vụ tài chính của Công ty Tái Bảo hiểm Quốc gia Thụy Sĩ (Swiss Re) - một trong những công ty Tái Bảo hiểm hàng đầu thế giới thì: “Bancassurance là một chiến lược của các ngân hàng và các công ty bảo hiểm nhằm khai thác với phương thức ít nhiều thích hợp thị trường các dịch vụ tài chính”. Trong khuôn khổ nghiên cứu của Munich Re - một trong 5 công ty tái bảo hiểm hàng đầu thế giới, Yiannis (2001) - định nghĩa: “Bancassurance là việc phân phối các dịch vụ và sản phẩm ngân hàng và bảo hiểm thông qua một kênh phân phối chung đến cùng một cơ sở khách hàng”. Trong nghiên cứu của Steven (2007): “Bancassurance là việc bán các sản phẩm bảo hiểm bán lẻ cho cơ sở khách hàng của ngân hàng”. Đây là khái niệm được đưa ra trong nghiên cứu về Bancassurance tại các nước trên thế giới, đặc biệt là tại các thị trường phát triển. Có thể thấy khái niệm này nhấn mạnh vào việc phân phối các sản phẩm bảo hiểm bán lẻ qua các ngân hàng cho khách hàng của ngân hàng. Tóm lại, có thể hiểu Bancassurance là một chiến lược phân phối liên quan đến việc bán bảo hiểm sản phẩm thông qua mạng lưới chi nhánh của các tổ chức ngân hàng.
8 Xét trên mối quan hệ ràng buộc, một Bancassurance được cấu thành bởi nhiều bên như ngân hàng, bảo hiểm, khách hàng và chịu tác động bởi các bên liên quan như cơ quan quản lý giám sát, các hiệp hội nghề tuy nhiên bảo hiểm vẫn giữ vai trò chủ đạo. Một bancassurance phát triển thể hiện một mô hình hoạt động bao gồm cả quá trình thiết kế sản phẩm, phân phối sản phẩm,... nhằm cung cấp dịch vụ phù hợp nhất và tối đa hóa quyền lợi của các bên. 1.1.2. Các mô hình Bancassurance Việc tham gia cung cấp sản phẩm bảo hiểm của ngân hàng có thể ở nhiều cấp độ khác nhau tùy theo thỏa thuận và hình thức liên kết giữa ngân hàng với DNBH. Việc lựa chọn mô hình hợp tác nào phù hợp giữa DNBH và ngân hàng phụ thuộc vào môi trường văn hóa, môi trường pháp luật của từng nước. Dựa trên mức độ quan hệ hợp tác giữa DNBH và ngân hàng từ thấp đến cao, việc liên kết bảo hiểm ngân hàng được thực hiện theo bốn mô hình chủ yếu sau: Bảng 1.1: Mô hình hợp tác trong Bancassurance MÔ HÌNH HỢP TÁC Mô hình tập Mô hình thỏa thuận Mô hình đồng minh Mô hình liên doanh đoàn tài phân phối chiến lược chính - Ngân hàng phân - Mức độ liên kết - Ngân hàng và bảo - Các hoạt phối sản phẩm bảo cao hơn trong việc hiểm cùng góp vốn động được hiểm (bao gồm các liên kết các sản thành lập công ty liên phối hợp một sản phẩm riêng biệt phẩm, cung cấp dịch doanh, cùng sở hữu cách đầy đủ và các sản phẩm liên vụ và quản lý kênh chung các sản phẩm và nhất. kết với ngân hàng). phân phối. nguồn khách hàng của - Tạo nên - Không có hoặc - Có sự chia sẻ dữ cả hai bên. nguồn lực có ít sự chia sẻ dữ liệu khách hàng. - Có sự chia sẻ tổng hợp. liệu khách hàng giữa - Đòi hỏi phải nguồn dữ liệu khách - Triển vọng ngân hàng và bảo đầu tư vào công hàng. về các sản hiểm. nghệ thông tin và - Đòi hỏi có sự cam phẩm liên kết - Đầu tư hạn chế. nhân viên bán hàng. kết dài hạn và mãnh mẽ hoàn hảo. từ hai bên.
9 1.1.2.1. Mô hình thỏa thuận phân phối Đây là mô hình ngân hàng ký kết hợp đồng phân phối với một hoặc nhiều DNBH, ngân hàng sẽ hoạt động như một trung gian phân phối cung cấp các sản phẩm cho DNBH. Qua đó, ngân hàng sẽ thu được hoa hồng từ việc bán các sản phẩm bảo hiểm, DNBH sẽ mở rộng thị trường, tăng trưởng doanh thu phí và những sản phẩm của DNBH tạo được thương hiệu khi chào bán qua ngân hàng. Ngân hàng Bảo hiểm 1 Bảo hiểm 2 Bảo hiểm 3 Sơ đồ 1.1: Mô hình thỏa thuận phân phối Ưu điểm của mô hình này là cả ngân hàng và DNBH chỉ cần đầu tư rất ít, tiết kiệm chi phí quản lý, chi phí giao dịch, chi phí văn phòng,… do tận dụng mạng lưới và nguồn khách hàng của nhau. Hình thức này được các ngân hàng áp dụng nhiều với các DNBH do ngân hàng thường không muốn tập trung quá nhiều các nguồn lực với chi phí cơ hội cao. Nhược điểm của mô hình này là ngân hàng và DNBH sẽ phải chịu áp lực cạnh tranh nếu liên kết thỏa thuận phân phối sản phẩm giữa đôi bên không đạt hiệu quả. Đồng thời, sản phẩm của các DNBH với ngân hàng thường trùng lặp với nhau. 1.1.2.2. Mô hình đồng minh chiến lược Ngân hàng chỉ bán các sản phẩm của một DNBH. Ngân hàng đầu tư vào DNBH, nắm giữ cổ phần tại DNBH. Mức độ liên kết này cao hơn mức độ liên kết thỏa thuận phân phối trong việc cung cấp sản phẩm và quản lý kênh, có sự chia sẻ cơ sở dữ liệu khách hàng. Ưu điểm là DNBH tận dụng mạng lưới chi nhánh rộng khắp của ngân hàng để bán sản phẩm bảo hiểm, khai thác được nguồn khách hàng dồi dào và có năng lực tài chính lớn mạnh, thu phí bảo hiểm và thanh toán tiền bồi thường nhanh chóng, thuận
10 tiện. Các sản phẩm được triển khai theo mô hình này thường gắn liền với hình thức tín dụng của ngân hàng nên rất phù hợp và dễ được khách hàng chấp nhận. Nhược điểm của mô hình là đòi hỏi đầu tư phát triển công nghệ thông tin và nhân sự bán hàng. Hoạt động theo mô hình liên kết, nếu phía ngân hàng có vấn đề về thương hiệu, uy tín, quản lý,… sẽ ảnh hưởng đến dịch vụ, sản phẩm của DNBH; ngược lại, nếu DNBH làm ăn kém hiệu quả, gian dối sẽ ảnh hưởng tới thương hiệu của ngân hàng. Ngân hàng Bảo hiểm Sơ đồ 1.2: Mô hình đồng minh chiến lược 1.1.2.3. Mô hình liên doanh Ngân hàng và DNBH góp vốn liên doanh cùng thành lập một DNBH mới để phối hợp cung cấp các sản phẩm bảo hiểm. Pháp nhân này chính là một DNBH, được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép kinh doanh trong lĩnh vực bảo hiểm. Theo mô hình này, việc thiết kế và phân phối sản phẩm hoàn toàn là do DNBH mới thực hiện. Ngân hàng và DNBH góp vốn sẽ được hưởng lợi nhuận từ kết quả kinh doanh từ DNBH mới. Ngân hàng Công ty liên doanh Bảo hiểm Sơ đồ 1.3: Mô hình liên doanh Ưu điểm của mô hình này là cơ sở khách hàng được chia sẻ qua lại giữa ngân hàng và DNBH gốc và DNBH mới. Nhược điểm là mô hình này đòi hỏi phải có sự cam kết mạnh mẽ và dài hạn từ hai phía về chiến lược phân phối sản phẩm, cơ sở vật chất và nguồn nhân lực.