Một cách tiếp cận ra quyết định trong chẩn đoán lâm sàng.

Chia sẻ: Bút Màu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

87
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Một cách tiếp cận ra quyết định trong chẩn đoán lâm sàng. Chế tạo lớp phủ hợp kim niken crôm có khả năng bảo vệ chống ăn mòn trong môi trường axít cho các chi tiết gang hợp kim của máy bơm hóa chất thuộc ngành than bằng công nghệ phun phủ hồ quang điện. Ứng dụng lớp phủ nghiên cứu để bảo vệ chống ăn mòn cho các chi tiết máy bơm chất lỏng có tính axít.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Một cách tiếp cận ra quyết định trong chẩn đoán lâm sàng.

T~p chl Tin hoc va Di'eu khi€n hoc, T.16, S.l (2000), 52-58 A , ,c A If ,I, M9T CACH TIEP C~N RA QUYET f)~NH TRONG CHAN ·f)OAN LAM SANG DO VAN THANH Abstract. The main purpose of this paper is to present an approach for applying aggregation model in possibility theory proposed in the papers [3 - 8] in processes of clinical diagnostics with participation of many medicine specialists. 1. D~T VAN DE Qua trlnh ch[n dean lam sang ngtrci b~nh la qua trlnh thOng thiro'ng diro'c tlnrc hien bO'i t~p th~ cac chuyen gia y hoc. Day 111. khfiu bitt bU9C va anh hircng quan trong dgn chat hro'ng di'eu trio M\lC dich cua qua trlnh nay nh~m xac dinh dung benh, rmrc d9 mitc b~nh ciia ngtro'i b~nh va dira ra bi~n phap dieu tri ban dau. Trong qua trlnh ch[n dean, m~i chuyen gia y hoc se dtra VaGtri~u chimg Him sang ngtroi b~nh, dira VaG tri th irc y hoc chung da diro'c t5ng ket va dira VaGtri tlnrc kinh nghiern cua chinh mlnh d€ dua ra y kign ch[n dean. Nhieu tlnh huang xay ra la ngirci b~nh bie'u hi~n lam sang khong ro net, nhirng chuyen gia y hoc chi co th~ dira ra nhirng ph an dean rieng cua mlnh va ni"em tin VaGsir dung dJtn cua cac phan doan rieng ay cua m~i chuyen gia n6i chung Ill. khac nhau. Trong nhirng trtronghop nhu v~y ta can phai chon y kign cua chuyen gia xuat s;;'c nhat ho~c t5 hop cac y kien ciia cac chuyen gia do de' dira ra m9t ch[n doan lam sang tot nhat c6 the' dtro'c cho ngiro'i b~nh. Bai bao nay se chi ro d.ng cac phan i1.oan chv:a chif.c chif.n ve lam sang ngiro'i b~nh se tao thanh m9t CO" sO-tri thu:c gia tr~ can thiet (ho~c khd nang) trong 111 thuyet khd nang. Bo-i v~y ta c6 the' irng dung phircrng phap hra chon ho~c phtrong phap tich hop cac y kien chuyen gia dC>i o'i CO" so' tri thtrc v trongIy thuyet kha nang da diro'c de xuat trong cac tai li~u [3-8]. Bai nay chi trlnh bay han chg mot khia canh img dung cii a phtro'ng ph ap tkh hop thong qua vi~c gi&i thi~u mf hlnh tfch hop trong ch[n dean lam sang ngtrci b~nh. 2. CO' SO' TRI THUC CAN THlET COA cAc pHAN DoAN KHONG CH.,lC CHAN Gii sd' c6 m chuyen gia y hoc tham gia thu'c hi~n ch[n dean lam sang nguoi b~nh. M~i chuyen gia thirong dira ra cac y kien phan dean cua rninh dirci dang t~p cac cau kie'u nhir: 1) Co the' tin rhg (cUc chh rhg) ngiroi b~nh co chirng. b~nh [hoac ngtrci b~nh can diro'c] "ten cac ket lu~n" • 2) VI nguei b~nh co cac trieu chimg "ten cac tri~u clnrng" nen co the' tin rhg (cUc chh rhg) ngtroi d6 co chirng benh [hoac ngiro'i do can diro'c] "ten cac ket luan". Sau d6 t~p the' cac chuyen gia se phan tfch tat d. cac phan doan d6 de' rut ra cac phan do an thkh ho'p nh St; Truong hop khi bie'u hi~n lam sang ngtroi b~nh khong ro net ho~c co nhieu bie'u hi~n la thl m~i chuyen gia thuong cho y kien cda mmh dirci dang: . 3) C6 nhieu kha nang tin rhg (gan nhir chdc chdn d.ng, kha cUc cMn rhg, ... ) .ngtro'i b~nh co chirng b~nh (ho~c ngiro'i b~nh nen diroc] "ten cac ket lu~n", ho~c la: 4) VI ngiro'i b~nh c6 cac tri~u clurng "ten cac tri~u clnrng" nen co nhieu kH nang tin r~ng (.... n h ir c h~ chdan rang, kh'a ch ac ch6an rang,... ) ngucn• d'0 co ch'trng bA h (h oac ngtrm• d'0 nen iro'c , Ad) oJ gan ac •• ~ , en v , "ten cac kih lu~n".
MQT CACH TIEP CA-N RA QUYET D~NH TRONG CHAN DoAN LAM SANG 53 Trong nhirng ket luan kie'u nay, cac tir nhir: co nhieu khd nang, gan nhv: ch;{c cMn, klui cMc can, nen ac oc.: th"e hiien rno sir khfong e h" e h~ ve tm h d'ung d" eua cae p h'an d'oan. ~"1 v~y h" • ~ A At ae an "', an , , v A din phai eho each danh gia v'e cac evm tjr: co nhieu khd nang, gan nhv: ch;{c chrtn, kha chifc .is« .... Phuong phap dircc sll- dung trong nhirng trircng hop nhir v~y thtro'ng la dung cac gia tri so (ho~c gia tri ngon ngir] de' iroc hrong niern tin vao tinh dung ditn cua cac ph an doan e6 chira cac cvm tir d6. CHng han ta c6 the' bie'u di~n cac ph an dean dang 3), 4) & tren diroi dang: 5) Chll.e ch1tn ngirci b~nh c6 chirng benh [hoac nguci b~nh din duxrc] "ten cac ket luan" it nhat a rmrc a. 6) Neu ngiro'i benh c6 "ten cac tri~u chirng" thl chltc chltn ngiro'i d6 co clnrng benh (ho~c ngtrci d6 can diroc] "ten cac ket lu~n" it nhat & rmrc (3. 5), 6) la each the' hien cua cac cfiu trong cac CO" sa tri thtic can thiet gia tri khoang trong ly thuyet kha nang. N6i each khac sau khi phan tich tat ca cac phan dean khOng ehll.c ch1tn ciia cac chuyen gia, trng voi y kien cua m6i thanh vien trong t~p the' chuyen gia eho danh gia rmrc d
54 DO VAN THANH phan doan cung cap cho qua trinh chin doan tiep theo. Trong 5 giai dean nay cac giai doan 2 va 4 phtrc t ap va can su' hi) tro' gitip rat nhieu cua may tfnh. Trong bai nay chira trinh bay phtro ng ph ap tien hanh giai dean 2, ma chd yeu trinh bay each giai quyet giai dean 4 va khi do giai doan 5 se d~ dang dtro'c gicl.iquyet. 3.2. M6 hinh tich h ac nhau, trong so do die'n hlnh la cac toan tu- tich ho'p: Ton tronq 11 kitn so kh (tong, Ton trqng tr~t ttf Lay y hen, Loei trv: stf khcic bi~t. 3.3. M6 hinh tich h y kien F ivai trong so do giatr] kinh nghiern, tri thU'c cac cua chuyen gia Ia ai E [0, 1] d~ sinh ra y kien chung F vo'i trong S() a se diro'c thu-c hi~n thOng qua hai cang do~n: a. Y kien tich hC?1> dU'qc sinh ra theo F ma hinh tich hqp tren. b. Xay dV'ng tr9ng so a cho F a = (a1' a2, ... , am)
MQT CACH TIEP CA-N RA QUYET f)~NH TRONG CHAN f)oAN LAM SANG 55 trong do m ~(Pl,p2' "',Pm) = '" ~ 2: a Pi ai i=1 .>1 J J_ 6- day m la s5 chuyen gia eha:n dean, PiE [0,1] vo'i moi i = 1, ... , m. Tinh chat cua toan tu' nay dii diro'c chi ra trong [10], ev the' la no thoa 7 di'eu ki~n doi hoi eho cac qua trlnh tieh hop "Chi ph1f thuqc stf ki4n" cda cac phan bo xac xuat, 4. vi DlJ MINH HQA (J day chi trmh bay vi du minh hoa qua trlnh eh.in doan sau khi ket thuc giai doan 2, tu-e la dii xac dinh diro'c t~p cac ph an doan xac dang cila t~p the' cac chuyen gia tham gia eh.in dean. Gia su' cac phan doan do la nhu sau: 81: Neu tn~ em bi suy dinh dufrng thl kha ehite ehltn rhg dira tr~ da vang, bung ong, bieng an. 82: Neu tr~ em bi da vang, bung ong, bieng an thi ttrong d5i eUe ehltn r~ng dii'a tr~ bi gan yeu. 83: Neu diia tr~ bi suy dinh dufrng, nhirng dai tie'u ti~n rat tot thl gan nhir ehlte ehltn rhg dira tr~ khong mite b~nh ve gan. 84: Chlte ehltn rhg dira tr~ bi suy dinh dufrng. 85: Gan nhir ehite ehltn d.ng CO" quan dai tie'u ti~n cua dira tr~ tot, Th~t ra t~p cac ph an dean "nay la m9t Sl!: bien the' tIT m9t vi du cua Dubois va Prade [2], dii dircc nghien ciru phat trie'n trong [7], D~t: a = "dira tr~ bi suy dinh dufrng": b = "du-a tr~ bi da vang, bung ong. bieng an"; c = "dira tr~ bi gan yeu"; d = "co"quan dai tie'u ti~n cua dira tr~ t5t", Khi do cac ph an doan tren dircc viet dum dang 81 : -'a V b; 82 : =b v c; 83 : -,a V -cd v -,c; 84 : a; 85 : d va t~p cac loop the gi&i co the' diro'c sinh ra tu: t~p cac phan doan nay se gom co: WI = (a, b, c, d); W2 = (a,b,c,-,d); W3 = (a,b,-,c,d); W4 = (a,b,-,c,-,d); W5 = (a,-,b,c,d); W6 = (a,-,b,c,-,d); W7 = (a,-,b,-,c,d); Ws = (a,-,b,-,c,-,d); Wg = (-,a,b,c,d); WID = (-,a,b,c,-,d); Wu = (-,a,b,-,c,d); W12 = (-,a, b, -'c, -,d); W13 = (-,a, -,b, c, d); W14 = (-,a, -,b, c, -,d); WIS = (-,a, =b, +-c , d); W16 (-,a, -,b, -'C, -,d). Giai doan 3: Thu th~p y kien danh gia cua c'ac chuyen ·gia ve t~p cac phan doan Gia. su' 7 chuyen gia tham gia eh.in dean eho cac y kien cda ho ve rmrc de? ean thiet doi v&i tinh trang dung ciia cac phan doan tren diroc me ta. trong bang 1. Bdng 1. Y kien cua cac chuyen gia Phan doan Chuyen gia (8d (82) (83) (84) (8s) -,a vb -,b V c -'a V -,d V -,c a d Fl 0,70 0,60 0,80 0,50 0,20 F2 0,70 0,60 0,70 0,50 0,30 F3 0,60 0,55 0,75 0,40 0,20 F4 0,60 0,45 0,45 0,30 0,45 Fs 0,70 0,50 0,70 0,20 0,50 F6 0,65 0,60 0,65 0,30 0,60 F7 0,60 0,25 0,65 0,40 0,50
56 DO VAN THANH Theo phiro'ng ph ap xay dirng ph an be kha nang d~e d. it nhilt dei vai mt)i y kien d. nh an tren, ta se nhan diro'c cac ph an be kH nang' d~e d. it nhat ttrcrng ling (being 2). Bdng 2. Being cac phan b9 kha nang d~e trtrng eho cac y kien chuyen gia WI W2 W3 W4 Ws W6 W7 Wg Wg WlO Wll WI2 WI3 W14 W15 WI6 FI 0,20 0,80 0,50 0,40 0,20 0,30 0,30 0,30 0,50 0,50 0,40 0,40 0,40 0,40 0,40 0,40 F2 0,30 0,70 0,50 0,40 0,30 0,35 0,35 0,35 0,50 0,50 0,40 0,40 0,40 0,40 0,40 0,40 F3 0,25 0,80 0,60 0,45 0,25 0,40 0,40 0,40 0,60 0,60 0,45 0,45 0,45 0,45 0,45 0,45 F4 0,40 0,55 0,70 0,55 0,40 0,40 0,40 0,40 0,70 0,55 0,30 0,30 0,60 0,55 0,60 0,55 Fs 0,30 0,50 0,80 0,50 0,30 0,30 0,30 0,30 0,80 0,50 0,20 0,20 0,70 0,50 0,70 0,50 F6 0,35 0,40 0,70 0,40 0,35 0,35 0,35 0,35 0,70 0,40 0,30 0,30 O,!?O 0,40 0,60 0,40 F7 0,35 0,50 0,75 0,50 0,40 0,40 0,40 0,40 0,60 0,50 0,35 0,35 0,60 0,50 0,60 0,40 Giai doan 4: Tich h 1 - r: , t Ta c6 th~ thjra nhsn rhg trong qua trinh thu nh~n tri thirc, vai hai y kien bat ky, y kien nao e6 d9 mau thuh nho hon se diro'c coi 111. quan trong hon va dircc U'U tien thu nh~n truxrc. Bay gi
MQT CACH TIEP CAN RA QUYET D~NH TRONG CHAN DOAN LAM SANG 57 D~t 7rr{W) = ro(7rFl(W),7rF3(W),7rFS(W)), 7r7(W) = ro(7rFr(W)), 7r;(W) = ro(7rF2 (W), 7rF. (W), 7rF6 (W)), khi d6 ta nh an dtro'c bang sau: WI W2 W3 W4 W5 W6 W7 Wg Wg WlO Wll W12 W13 W14 W15 W16 7r* 1 0,20 0,80 0,80 0,40 0,20 0,30 0,30 0,30 0,80 0,60 0,40 0,40 0,70 0,40 0,70 0,40 7r7 0,35 0,50 0,75 0,50 0,40 0,40 0,40 0,40 0,60 0,50 0,35 0,35 0,60 0,50 0,60 0,40 7r* 2 0,30 0,70 0,70 0,55 0,30 0,35 0,35 0,35 0,70 0,55 0,40 0,40 0,60 0,55 0,60 0,55 7r;gg 0,20 0,80 0,80 0,40 0,20 0,30 0,30 0,30 0,80 0,60 0,40 0,40 0,70 0,40 0,70 0,40 Tir bing nay ta nhan dtro'c y kien tich hop F:gg: (81, 0,8)' (82, 0,2), (83, 0,8), (84, 0,2), (85, 0,2). c. Tich hqp phan b~c lien ket vOi hai toan tu- Neu ta chon 1 = ro v&i cac ham hdx) diro'c xac dinh nhu o' phan tren va 2 = rm. Gia stt· 7r~ggla phan bo tich hop ket qua cua qua trlnh tich hop ph an b~c lien ket v&i cac toan tu- 2. 1, Ta c6 7r~gg(W) = ro(7rdW),7rFr(W),7r2(W))' va ta c6 bang sau: Wl W2 W3 W4 W5 W6 W7 Ws Wg WID wll W12 W13 W14 W15 W16 7r~gg 0,30 0,80 0,70 0,40 0,50 0,40 0,40 0,40 0,70 0,50 0,40 0,40 0,60 0,40 0,60 0,40 Vi v~y ta nhan diro'c y kien tich hop F~gg: (81, 0,5)' (82, 0,2)' (83, 0,5), (84, 0,3), (85, 0,2). Giai doan 5: Suy di~n tren y kien tich hqp d~ sinh ra nhfrng phan doan lllrri Nhfrng ph an doan moi nay cUng v&i rmrc di? din thiet ve tinh dung dlb cua n6 se diroc xern ' 130 phan doan chung cii a t~p th~ chuyen gia. Ch1ilg han "aua- tre bi gan ylu" la mi?t trong cac phan dean c6 th~ suy di~n dtro'c tir cac phan dean n6i tren. Theo y kien cua m6i chuyen gia ve mire di? din thiet ve tinh dung dh cii a t~p cac phan doan [diro'c mo tA ?y cac bang 1, 2) ta nh~n diro'c rmrc di? can thiet it nhat d~ "aua tre b; gan ylu" ttro'ng iing vo'i 7 y kien chuyen gia d6 u 0,6; 0,6; 0,55; 0,4; 0,3; 0,4; 0,4. Neu y kien chung dtroc sinh b?Yiqua trinh tich ho'p phan b~c lien ket voi toan td- ton trong y ki~n so dong, thi theo y kien nay mire di? can thiet it nhat M phan doan "aua tre bi gan ylu" khOng nho ho'n 0,2. Neu y kien chung dtro'c sinh b&i qua trinh tich ho'p ph an b~c lien ket vo'i toan td- ton trong thii' tu, thi theo y kien nay rmrc di? can thiet it nhat M phan doan "aua tre bi gan ylu" khOng nho hon 0,3. Neu y kien chung diro'c sinh b?Yiqua trlnh tich ho'p ph an b~c sd- dung h~n hop hai loai toan td- tich hop la toan td- ton trong y kien si5 dong va toan td- ton trong tlur t~, thi theo y kien nay mire di? can thiet it nhat M phan dean "aua tre bi gan ylu" khOng nho hon 0,4. 5. KET LU~N Van de xay dung cac h~ chuyen gia va h~ tro' giup quyet dinh trong chin doan b~nh vm cac tri tlnrc day dil, chitc chitn cila chuyen gia dii dtro'c quan tam nghien CU:u tir cuoi th~p k170 va dii c6 san ph am thirong mai, nhimg voi cac tri thirc dircc biet khong day dd, khOng chitc chitn vh chira co san phitm thiro'ng mai chfnh thirc m~c du n6 du'oc quan tam nghien ctru rat manh trong vai narn ~d~ . Thirc te trong cac qua trinh chin dean va dieu tri, thircng hay xay ra trirong hop la nhieu b~nh nh an c6 tri~u chimg virot qua kha nang chitn doan chinh xac cua hac S1 dieu tri va cling thirong
58 DO VAN THANH g~p trirong hop co ngiro'i b~nh mitc phai nhirng can b~nh it khi xay ra, th~m chi co d. trircng hop ngtro'i b~nh mi{c phai can b~nh mo'i xuat hien, ... Ltic do c~n thi~t co nhieu chuyen gia y tg tham gia ch[n doan lam sang ngiroi b~nh, va noi chung trong nhirng trtrong hop nay tri thirc, kinh nghiern cii a m6i chuyen gia tham gia ch~n doan thuong ciing khc3ng d~y dli va khong chltc chh v"ecan b~nh do. Nhirng nghien. crru dircc trmh .bay trong bai b3.0 nay d~c bi~t thich hop khi g~p phdi nhfmg tinh hudng nhir v~y. Tuy nhien no ciing co th€ drroc sU:dung cho nhimg truong hop chi co m9t ngufri tham gia cha:n doan ho~c khi cac chuyen gia tham gia cha:n dean co tri thirc, hi€u bi~t d~y dli, chitc chltn vE;tri~u chirng lam sang cua nguoi b~nh do. Plnrong phap giai quy~t giai dean 2 trong 5 giai doan noi .tren ciing da. dtro'c nhieu tac giA nghien ctru va noi chung da. co th€ hinh thanh phtrong phap M giai quygt cho giai doan nay . . Nhirng ket qua trinh bay trong bai b3.0 mei dircc dimg a rmrc d9 nghien ciru CO" ban. D€ xay dung m9t h~ tro' giiip quyet dinh C1;1 th€ theo each tiep c~n dtroc trinh baya tren, chd yeu phai giai quyet m9t so van dE;con lai nhir: xac dinh vimg irng dung thich hop trong y h9C va nghien ciiu t5 clnrc xay dung phan mern. TAl L~U THAM KHAO [1] D. Dubois, J. Lang, H. Prade, Possibilistic Logic, Handbook of logic in Artificial Intelligence and Logic Programming, Volumme 9, Nonmonotonic Reasoning and Uncertain Reasoning, Eds.' Dov. M. Gabbay, C. J. Hogger, J. A. Robinson, D. Nute, Clarendon Press, Oxford, 1994, 438- 510. [2] D. Dubois and H. Prade, Epistemic entrenment and possibilistic logic, Artificial Intelligence 50 (1991) 223-239. [3] D. V. Thanh, A relationship between the possibility logic and the probability logic, Computer and Artificial Intelligence 17 (1) (1998) 51-68. [4] D. V. Thanh, Stability of the principle of minimal Specificity and maximal Buoancy, Tq.p cM Tin hoc va Dieu khie'n hoc 12, No.4 (1996) 1-17. [5] D. V. Thanh, Application of Stability of the principle of minimal Specificity and maximal Buoancy, accepted for oral presentation in The Joint Pacific Asian Conference on Expert Sys- tem, Singapore International Conference on Interlligent Systems, Singapore, 24-27 February, 1997. [6] D. V. Thanh, Aggregation of distributions and Aggregation operators, Top cM Tin hoc va Dieu khie'n hoc 12, No.3 (1996) 47-63. [7] D. V. Thanh, Hierarchical Aggregation of Possibility Distributions, Proceedings of the National Center for Science and Technology of Vietnam 9, No.1 (1997) 29-41. [8] D6 Van Thanh, Phuong phap l~p lu~n tren cac co' so' tri thU:c co nhieu danh gia khac nhau, Tuye'n t~p cac btio ctio khoa hoc ky ni~m 20 niim. thanh l~p Vi~n Cong ngh4 thong tin T.12, 1996, 403-418. [9] D. V. Thanh, Possibility Consensus Model, Proceedings of Japan - Vietnam Bilateral Symposium on Fuzzy Systems and Applications, Ha Long, 30th September - 2th October, 1998, 288-293. [10] D6 Van Thanh, Posibility distribution's aggregation via probability model, 1997, to appear in Proceedings of the National Center of Science and Technology of Vietnam. [11] D. V. Thanh, Posibility Information Measures and Selection Approach, Computer and Artificial Intelligence 18 (6) (1999) 595-610. Nh4n bai ngay 12 - 7 -1 998 Van phong Ban cM doo ChuO'ng trinh quoc gia ve Cong ngh~ thOng tin