NÂNGCAONĂNGLỰCQUẢNLÝHOẠTĐỘNGDẠYHỌC
CHOTỔTRƯỞNGCHUYÊNMÔNCÁCTRƯỜNGTIỂUHỌC
THEOTIẾPCẬNNĂNGLỰC
IMPROVETHECAPACITYOFMANAGINGTEACHING
ACTIVITIESFORPROFESSIONALHEADSOFELEMENTARY
SCHOOLSACCORDINGTOTHECOMPETENCYAPPROACH
TrầnThanhThắng
Vănphòng2,BộGD&ĐTtạiTpHCM
TranThanhThang
Office2,MinistryofEducationandTraininginHoChiMinhCity
Tómtắt:nângcaonănglựcquảnlýhoạtđộngdạyhọcchotổtrưởngchuyênmôncáctrườngtiểu
họccóhọcsinhdântộcS’Tiêngtheotiếpcậnnănglực,từđógópphầnnângcaochấtlượnghoạtđộng
dạyhọctheotiếpcậnnănglực.Nghiêncứuđãxâydựngcácbước,quytrìnhnângcaonănglựcquảnlý
hoạtđộngdạyhọcchotổtrưởngchuyênmôntrưởngtiểuhọc:Xácđịnhcăncứđểxâydựngkếhoạch
giáodụccủanhàtrường;Đánhgiátìnhhìnhvàcácđiềukiệnthựchiệnchươngtrìnhtrongnămhọc
(trongđótậptrungphântích,đánhgiáđặcđiểmtìnhhìnhkinhtế,vănhóa,xãhộiđịaphươngtácđộng
đếncáchoạtđộnggiáodụccủanhàtrườngtrongnămhọc,nhữngthuậnlợi,khókhăn);Xácđịnhmục
tiêugiáodụccủanhàtrường;Xâydựngkếhoạchtổchứcdạyhọccácmônhọcvàhoạtđộnggiáodục
theotiếpcậnnănglựcphùhợpđặcđiểmtâmsinhlýcủahọcsinhdântộcS’Tiêng
Từkhóa:dạyhọc;giáoviêntiểuhọc;tổtrưởngchuyênmôn;họcsinhtiểuhọc;tiếpcậnnănglực
Abstract:Thisstudyaimstoenhancethemanagementcapacityofteachingactivitiesforsubject
specialistteamleadersinprimaryschoolswithS’Tiengethnicstudentsthroughacompetency-based
aphương pháproach, thereby contributing to improving the quality of teaching activities through
competency-basedaphươngpháproaches.Theresearchhasdevelopedstepsandprocedurestoenhance
themanagementcapacityofteachingactivitiesforsubjectspecialistteamleadersinprimaryschools,
including:Identifyingthebasisfordevelopingtheschool'seducationalplan;Evaluatingthesituation
andconditionsforimplementingthecurriculumduringtheacademicyear(withafocusonanalyzing
andevaluatingtheeconomic,cultural,andsocialcharacteristicsofthelocalareaaectingtheschool's
educationalactivitiesduringtheacademicyear,aswellasadvantagesanddiculties);Determining
theeducationalobjectivesoftheschool;Developingaplanfororganizingteachingandeducational
activitiestailoredtothepsychologicalcharacteristicsofS’Tiengethnicstudents.
Keywords:teachingcapacity;primaryschoolteachers;subjectspecialistteamleaders;primary
schoolstudents;competency-basedaphươngpháproach.
Nhậnbài:08/12/2023 Phảnbiện:9/1/2024 Duyệtđăng:12/1/2024
1. ĐẶTVẤNĐỀ
Dân tộc S’Tiêng là một trong 53 dân
tộcítngườiởviệtnam.Đâylàdântộcbản
địa ở vùng Đông Nam Bộ với dân số hơn
90.000 người (đứng thứ 5 trong các dân
tộcthiểusố)sinhsốngtậptrungởcáctỉnh
Bình Phước, Đồng Nai và Tây Ninh trong
đótuyệtđạiđasốlàởbìnhphước(88.425
người, chiếm khoảng 95,6% tổng số). Tại
tỉnh Bình Phước, hiện có 10.215 học sinh
tiểu học là người S’Tiêng, chiếm 49,6%
tổngsốhọcsinhDTTStoàntỉnh.Sovớihọc
sinhcácdântộcthiểusốkhác,chấtlượng
họctậpcủahọcsinhdântộcnày-cảvềkiến
thức,kĩ năngcũngnhư vềpháttriểnnăng
lực-rấtthấpvàthấphơnnhiềusovớichất
lượngđạitrà.Việcnângcaochấtlượnghoạt
độngdạyhọcởcáctrườngtiểuhọccóhọc
sinhdântộcS’Tiênglàviệclàcấpthiếtđể
đảmbảosựbìnhđẳngvềgiáodụcchocác
emhiệntạivàtươnglai.
2. TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU, XÂY
DỰNGKẾHOẠCHDẠYHỌCCỦATỔ
BỘMÔNTHEOTIẾPCẬNNĂNGLỰC
2.1.Phâncôngnhiệmvụ
Đầunămhọc,hiệutrưởngtiếnhànhgiao
nhiệm vụcho từng thànhviênnhà trường,
phổ biến những mục tiêu và nội quy về
chuyênmôn,đồngthờichỉđạochotậpthể
sưphạmkháiquátlạicáchoạtđộngđãthực
hiệntrongnămhọcqua,vànghiêncứuthảo
luậncácdựthảonhiệmvụnămhọcmớicủa
ngànhđểcùngđưarađịnhhướngxâydựng
kế hoạch giáo dục nhà trường trong năm
họcmớivớicáctiêuchí:xácđịnhcăncứđể
xâydựngkếhoạchgiáodụccủanhàtrường.
Đánh giá tình hình và các điều kiện thực
hiệnchươngtrìnhtrongnămhọc(trongđó
tậptrungphântích,đánhgiáđặcđiểmtình
hìnhkinhtế,vănhóa,xãhộiđịaphươngtác
động đến các hoạt động giáo dục của nhà
trườngtrongnămhọc,nhữngthuậnlợi,khó
khăn).Xácđịnhmụctiêugiáodụccủanhà
trường.Xâydựngkếhoạchtổchứcdạyhọc
cácmônhọcvàhoạtđộnggiáodụctheotiếp
cậnnănglựcphùhợpđặcđiểmtâmsinhlý
củahọcsinhdântộcS’Tiêng
Hiệutrưởngphâncôngnhiệmvụphóhiệu
trưởng,tổngphụtráchđội,tổtrưởngchuyên
môn,giáoviênphụtráchmộtmảngnộidung
cụthể,tìmkiếmnhữngnguồntàiliệuchính
thống để làm cơ sở xây dựng nội dung kế
hoạch giáo dục nhà trường mang tính thời
sự,bám sáttìnhhìnhđịaphương, cũngnhư
nghiêncứukĩbộtàiliệuhướngdẫndạyhọc
củabộgiáodụcvàđàotạo,nghiêncứukhung
chương trình của cấp học; các nội dung bài
họctrongsáchgiáokhoacủatừngmônhọcđể
xácđịnhnộidungdạyhọcphùhợp.
Hiệutrưởngchỉđạotổtrưởngchuyênmôn
tiếnhànhthảoluậnvớigiáoviênđểcùngxác
địnhnhữngbàihọc/chủđềcónộidungcần
điều chỉnh, bổ sung (nếu có).Từ đó, thống
nhấttrongxâydựngkếhoạchdạyhọctheotổ
chuyênmônnhằmtạođiềukiệnthuậnlợicho
giáoviêntrongtổthựchiệncáchoạtđộngdạy
họctheokếhoạch;giámsát,kiểmtra,đánh
giávàđềxuấtđiềuchỉnh,bổsungkếhoạch
dạyhọcphùhợp.
Việc xây dựng kế hoạch dạy học phải
phùhợpvớitừngkhốilớp:dựavàođặtđiểm
tâmlílứatuổicủahọcsinhtiểuhọcdântộc
S’Tiêng.Kếhoạchdạyhọcphảixácđịnhrõ
mụctiêupháttriểncácyêucầucầnđạt,phù
hợpvớichươngtrìnhtừngkhốilớp;xácđịnh
cácmạchnộidung,kiếnthức,chủđềhọctập,
yêucầucầnđạtvềphẩmchất,nănglực,thời
lượngthựchiện;cácyêucầukiểmtra,đánh
giámônhọc;nghiêncứucácchủđềhọctập,
bàihọcvàthờilượngthựchiệncácmôn,các
họcliệubổtrợkèmtheo,cácngữliệucótrong
sáchgiáokhoađượcsửdụngtạitrườngđểxây
dựngphươngántíchhợp,điềuchỉnh,bổsung
trongquátrìnhtổchứccáchoạtđộngdạyhọc.
2.2.Chỉđạo,hướngdẫngiáoviênthiết
kếbàidạytheotiếpcậnnănglực
Việc xây dựng kế hoạch dạy học theo
tiếp cận năng lực năng lực học sinh cần
đượcthựchiệntheoquytrìnhsauđây:
Cácbướckhixâydựngkếhoạchdạyhọcgồm:
Bước 1: Tìm hiểu chương trình, sách
giáokhoa
Bước2:Xácđịnhcácnănglựcchungvà
nănglựcđặcthùcầnđượchìnhthành,phát
triểnởhọcsinhdântộcS’Tiêng
Bước 3: Xác định hệ thống nhiệm vụ
-hànhđộnghọctập màhọcsinhcần thực
hiệnquatừngbài,chủđềcủamônhọc
Bước4:Lựachọnphươngpháp,hìnhthức
tổ chức dạy học phù hợp để triển khai các
nhiệmvụ-hànhđộnghọctậpđếnhọcsinh.
Bước5:Lựachọnphươngphápvàhình
thứcđánhgiákếtquảthựchiệnnhiệmvụ-
hànhđộnghọctậptronghoạtđộngdạyhọc.
Bước6:Lậpkếhoạchdạyhọcmônhọc.
2.3.Chỉđạocáctổchuyênmônhỗtrợ
giáoviênđadạnghoáphươngphápdạy
họctheotiếpcậnnănglực
Hiệu trưởng chỉ đạo tổ trưởng chuyên
môncầnquantâmhỗtrợgiáoviênchọnlựa
vàsửdụnglinhhoạtcácphươngphápdạy
học truyềnthốngvà phương phápdạy học
đặcthùcủamônhọcđểthựchiệntrongquá
trìnhdạyhọc,đảmbảonguyêntắc:họcsinh
tựmìnhhoànthànhnhiệmvụhọctập,nhận
thức với sự tổ chức hướng dẫn của giáo
viên,giúphọcsinhpháthuytínhchủđộng,
tíchcựctrongquátrìnhhọctậpnhằmtăng
cườngsựtươngtáctraođổigiaotiếpgiữa
giáoviênvàhọcsinh.
Chỉđạogiáoviênđổimớiphươngpháp
dạyhọc,hìnhthứctổchứcdạyhọctheotiếp
cậnnănglựchọcsinhdântộcS’Tiêng,đổi
mớicácphươngphápdạyhọctruyềnthống
quaviệcgiáoviênnắmvữngnhữngyêucầu
vàsửdụngthànhthạocáckĩthuậttrongviệc
chuẩnbịcũngnhưkhitiếnhànhbàidạytrên
lớp.Giáoviêncầnxácđịnhnhữngphương
hướng riêng để cải tiến phương pháp dạy
họcvàkinhnghiệmcánhân,cụthểởmỗi
môn của chương trình giáo dục phổ thông
2018. Ngoài việc kết hợp thực hiện các
phươngphápdạyhọctruyềnthốngvàtích
cựctheohướngpháttriểnnănglựchọcsinh,
giáoviênphảikhaithácvàsửdụnglinhhoạt
những phương pháp dạy học đặc thù của
từngmônhọc.
Thông qua các hoạt động chuyên môn
như:chuyênđề,hoạtđộngngoạikhóacủa
trường, lớp, nhà trường chỉ đạo tổ trưởng
chuyên môn kiểm tra, đánh giá giáo viên
thực hiệnđổi mớicácnguyên tắcdạy học
theotiếpcậnnănglựchọcsinh.Đồngthời,
đề xuất với hiệu trưởng biểu dương, khen
thưởngnhữnggiáoviênđiđầu,đổimớithực
hiện dạy học theo định hướng phát triển
nănglựchọcsinhnhưxétdanhhiệuthiđua,
nânglươngsớm,đềxuấtquyhoạch....
2.4. Tổ chức giáo viên vận dụng các
phươngphápvàhìnhthứctổchứcdạyhọc
ởtrườngtiểuhọctheotiếpcậnnănglực
-Yêucầuđốivớiphươngphápvàhình
thứctổchứcdạyhọctheotiếpcậnnănglực
nănglựchọcsinh:Trongdạyhọctheotiếp
cậnnănglựchọcsinh,phươngphápvàhình
thứctổchứcdạyhọcđóngmộtvaitròquan
trọng.Tuynhiên,đểphươngphápvàhình
thức tổ chức dạy học thực hiện tốt vai trò
củamìnhthìbảnthânchúngphảilànhững
phươngphápvàhìnhthứctổchứcdạyhọc
tíchcực,cónhiềukhảnăngtrongviệcphát
huy tính chủ động, sáng tạo và vận dụng
kiếnthức,kỹnăngcủangườihọc;tậptrung
dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự
học,tạocơsởđểngườihọctựcậpnhậtvà
đổimớitrithức,kỹnăng,pháttriểnnl;tổ
chứchìnhthứchọctậpđadạng;chúýcác
hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu
khoahọc.Cácphươngphápvàhìnhthứctổ
chức dạy học tích cực theo tiếp cận năng
lực năng lực học sinh trong dạy học theo
tiếpcậnnănglựcnănglựchọcsinh,cầnvận
dụngcácphươngphápvàhìnhthứctổchức
dạyhọcsauđây:
+)Đốivớiphươngphápdạyhọc,quan
tâmnhiềuhơnđếnphươngphápthảoluận
nhóm, giải quyết vấn đề, dạy học theo dự
án,...Cùngcáckỹthuậtdạyhọctíchcực.
+) Đối với hình thức tổ chức dạy học,
bên cạnh hình thức dạy học trên lớp, cần
quan tâm nhiều hơn đến các hoạt động xã
hội,ngoạikhóa,nghiêncứukhoahọc...
Trong quá trình dạy học, việc vận dụng
cácphươngphápvàhìnhthứctổchứcdạyhọc
tíchcựctheotiếpcậnnănglựcnănglựchọc
sinhcầnđượcthựchiệnbằngmộtquytrình,
gồmcácbướcsauđây:
+)Bước1:nghiêncứunộidungbàihọc
Mụcđíchcủaviệctìmhiểunộidungbài
học là nhằm xác định bài học đó có đóng
gópgìchosựpháttriểnnănglựchọcsinh?
Vàđểpháttriểnnănglựchọcsinh,bàihọc
đócầnđược“táicấutrúc”nhưthếnào?
+)Bước2:tìmhiểusựkhácbiệtvềnăng
lựcvàphongcáchhọccủahọcsinhmỗihọc
sinhđềuhọctập,pháttriểnbằngchínhkhả
năngvàphongcáchriêngcủamình.Vìthế,
giữacácemcósựkhácbiệtvềnănglựcvà
phong cách học. Sự khác biệt này đòi hỏi
giáoviênkhisửdụngcácphươngphápvà
hìnhthứctổchứcdạyhọccầnphảicósự“cá
thểhóa”.
+) Bước 3: khảo sát điềukiện dạyhọc
củanhà trường điều kiện dạyhọc của nhà
trườngkhôngchỉảnhhưởngđếnchấtlượng
giáo dục mà còn ảnh hưởng đến việc vận
dụngcácphươngphápvàhìnhthứctổchức
dạy học, nhấtlà các phương pháp và hình
thứctổchứcdạyhọctíchcực.Dođó,trước
khi quyết định vận dụng phương pháp và
hình thứctổchứcdạyhọcnàođối vóibài
dạy,giáoviên cầntìmhiểuxem sơ sởvật
chất,thiếtbịdạyhọccủanhàtrườngnhưthế
nào,cóđảmbảochoviệctổchứchoạtđộng
dạyhọctheotiếpcậnnănglựcnănglựchọc
sinhkhông?
+) Bước 4: cân nhắc điểm mạnh, điểm
yếucủagiáoviêntrongvậndụngcácphương
phápvàhìnhthứctổchứcdạyhọc.
Sởtrường,sởđoạnchínhlàđiểmmạnh,
điểmyếutrongtaynghềsưphạmcủagiáo
viênnóichung,trongvậndụngcácphương
phápvàhìnhthứctổchứcdạyhọcnóiriêng.
Ở từng giáo viên, việc vận dụng phương
phápvà hìnhthứctổchức dạyhọcnàycó
thểlàưuthếnhưngviệcvậndụngphương
phápvàhìnhthứctổchứcdạyhọckháccó
thể là hạn chế. Vì thế, giáo viên cần cân
nhắcưuthế,hạnchếcủamìnhkhivậndụng
cácphươngphápvàhìnhthứctổchứcdạy
họcđểđạtđượchiệuquảdạyhọccaonhất.
Saubước4,giáoviênđãlựachọnđược
cácphươngphápvàhìnhthứctổchứcdạy
học phù họp. Ở bước này giáo viên triển
khaicácphươngphápvàhìnhthứctổchức
dạyhọcđãlựachọnvàoviệctổchứchoạt
độngdạyhọc.Dùlựachọnvàtriểnkhaicác
phươngphápvàhìnhthứctổchứcdạyhọc
như thế nào đi nữa thì cũng đều phải đáp
ứngyêucầupháttriểnnănglựchọcsinh
+)Bước5:triểnkhaicácphươngpháp
vàhìnhthứctổchứcdạyhọc
2.5.Chỉđạogiáoviênđadạnghóacác
hìnhthức tổ chứcdạyhọctheo tiếpcận
nănglực
Hiệutrưởngchỉđạocáctổchuyênmôn,
cácgiáoviêncntổchứcmộtcáchlinhhoạt,
sángtạochohọcsinhtrongcácgiờhọclý
thuyết,đồngthờitổchứccácgiờhọcthực
hànhquađógiúphọcsinhcónhiềucơhội
rènluyệnkĩnănggiaotiếp,sửdụngvốntừ
ngữ tiếng việt đã được học trong các môn
học.
Thôngquacáctiếthộigiảng,chuyênđề,
cácbuổisinhhoạtchuyênmôn,hiệutrưởng
cầngiớithiệuđếngiáoviênsựkếthợpcác
hìnhthức,phươngpháptổchứcdạyhọccó
nhiềutácdụngtrongviệcpháthuytínhtích
cựchọctậpcủahọcsinhtrongquátrìnhtiếp
thukiếnthứcnhằmđảmbảotấtcảhọcsinh
đềuđượcthựchànhluyệntập,biếthỗtrợlẫn
nhau,bước đầu giúpcác emlàmquenvới
phongcáchlàmviệchợptác.
2.6.Chỉđạotổchuyênmôn,giáoviên
lựachọnthiếtkếcôngcụkiểmtrađánh
giákếtquảhọctậptheotiếpcậnnănglực.
Hiệu trưởng chỉ đạo phó hiệu trưởng, tổ
trưởngchuyênmôn,giáoviênxâydựngcôngcụ
kiểmtrađánhgiáthậtcụthể,tườngminhcóthể
đođếmđược.Cáccôngcụnàyphảiphảnánh
đượctấtcảcácnộidungkiểmtra.Đồngthờichỉ
đạokhâurađềbámsáttheokhungnănglựcvà
matrận,đảmbảocósựphânhóahọcsinhnhư:
nhậnbiết,thônghiểu,vậndụng,vậndụngởmức
độcaohơn.
Chỉ đạo giáo viên tăng cường phối hợp
sử dụng đa dạng các phương pháp và hình
thứckiểmtra. Thực hiện biên soạn các bài
kiểmtra đadạng (bằnggiấy,thựchành, cá
nhân, nhóm…) để giáo viên áp dụng trong
suốtquátrìnhdạyhọcvàkhâurađềbámsát
theokhungnănglựcvàmatrận,đảmbảocó
sựphânhóahọcsinh.
Hiệutrưởngtổchứcđánhgiámứcđộthực
hiệnquảnlýkiểmtrađánhgiákếtquảhọctập
trên cơ sở phân tích kết quả đo lường được
đểsosánhsựphùhợpcủaviệcthựchiệnvới
chuẩnvàtiêuchíđãđềracho3mụcđích:(1)
khẳngđịnhmứcđộđạtđượchaychưađạtđược
củahọcsinhvềpháttriểnnănglực,kĩnănghọc
tậpvàđịnhhướnggiátrịsovớiyêucầuđặtra
củamụctiêuhọctập;(2)kíchthíchvàpháthuy
tínhtíchcực,chủđộng,sángtạocủahọcsinh
cùngsựnỗlựcvươnlên,rènluyệnnhằmphát
triển toàn diện năng lực, phẩm chất cho học
sinh;(3)rútkinhnghiệm,làmcơsởđiềuchỉnh
kếhoạchvàthựchiệntốtchứcnăngquảnlýcủa
hiệutrưởng;đồngthờikhenthưởngnhữnggiáo
viênthựchiệntốt,cũngnhưnhắcnhởphêbình
đốivớinhữngcánhânthựchiệnchưađúng.
2.7. Bồi dưỡng nâng cao năng lực
quảnlýhoạtđộngdạyhọctheotiếpcận
pháttriểnnănglựcchođộingũtổtrưởng
chuyênmôntrườngtiểuhọccóhọcsinh
dântộcS’Tiêng
Xác định rõ mục tiêu bồi đưỡng nâng
caonănglựcquảnlýhoạtđộngdạyhọctheo
tiếpcậnnănglựcnănglựchọcsinhchocán
bộquảnlýtrườngtiểuhọc.Trướchết,mục
tiêubồidưỡnggiáoviênởcáctrườngtiểu
họccóhọcsinhdântộcS’TiêngtỉnhBình
Phướccũngphảithựchiệnmụctiêuchung
củabồidưỡngthườngxuyêngiáoviêntiểu
học là để cập nhật kiến thức về chính trị,
kinhtế-xãhội,bồidưỡngphẩmchấtchính
trị, đạo đức nghề nghiệp, phát triển năng
lực dạy học, năng lực giáo dục và những
nănglựckháctheoyêucầucủachuẩnnghề
nghiệp giáo viên, yêu cầu nhiệm vụ năm
học, cấp học, yêu cầu phát triển giáo dục
củađịaphương,yêu cầu đổi mới vànâng
caochấtlượnggiáodục;pháttriểnnănglực
tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên; năng
lựctựđánhgiáhiệuquảbồidưỡngthường
xuyên;nănglựctổchức,quảnlýhoạtđộng
tự học, tự bồi dưỡng giáo viên của nhà
trường, củaphòng giáodục vàđào tạo và
củasởgiáodụcvàđàotạo.
Bên canh đó, mục tiêu bồi dưỡng giáo
viênởcáctrườngtiểuhọccóhọcsinhdân
tộcS’Tiêngtỉnh Bình Phước cần phải đáp
ứngchuẩnđầurađốivớihọcsinhdântộc
S’Tiêng,đólànhữngnănglựcvàphẩmchất
cần thiết để giáo viên không chỉ làm tốt
nhiệmvụgiảngdạymàcònlàmtốtvaitrò
củanhàgiáodục,nhànghiêncứuđộclậpvề
giáodục;cókhảnănggiảiquyếtnhữngvấn
đềnảysinhtừthựctiễndạyhọcởcáctrường
tiểuhọccóhọcsinhdântộcS’Tiêng.Giáo
viênphảicókhảnăngthíchứngcaođốivới
yêucầuđổimớivàpháttriểngiáodục;sự
thayđổivaitròcủangườigiáoviêntrongxã
hộihiệnđại.Giáoviênởcáctrườngtiểuhọc
phảiđượcbồidưỡngvềchữviết,tiếngnói,
truyềnthốngvăn hoá,phongtục tậpquán,
đặcđiểmtâmsinhlí,…củangườidântộc
S’Tiêng.
Triểnkhaibồidưỡnggiáoviêndạytiếng
S’Tiêngvớitưcáchlàmônhọctựchọntheo
chươngtrìnhgiáodụcphổthôngnăm2018,
thờilượng70tiết/năm/lớp.Trướchếtlàbồi
dưỡnggiáoviênngườidântộcS’Tiêng,một
số giáo viên không phải là người dân tộc
S’TiêngnhưnglạiamhiểutiếngS’Tiêngvà
bồidưỡng giáoviênởcáctrườngtiểuhọc
có học sinh dân tộc S’Tiêng để dạy tiếng