NÂNGCAONĂNGLỰCQUẢNLÝHOẠTĐỘNGDẠYHỌC
CHOTỔTRƯỞNGCHUYÊNMÔNCÁCTRƯỜNGTIỂUHỌC
THEOTIẾPCẬNNĂNGLỰC
IMPROVETHECAPACITYOFMANAGINGTEACHING
ACTIVITIESFORPROFESSIONALHEADSOFELEMENTARY
SCHOOLSACCORDINGTOTHECOMPETENCYAPPROACH
TrầnThanhThắng
Vănphòng2,BộGD&ĐTtạiTpHCM
TranThanhThang
Office2,MinistryofEducationandTraininginHoChiMinhCity
Tómtắt:nângcaonănglựcquảnlýhoạtđộngdạyhọcchotổtrưởngchuyênmôncáctrườngtiểu
họccóhọcsinhdântộcS’Tiêngtheotiếpcậnnănglực,từđógópphầnnângcaochấtlượnghoạtđộng
dạyhọctheotiếpcậnnănglực.Nghiêncứuđãxâydựngcácbước,quytrìnhnângcaonănglựcquảnlý
hoạtđộngdạyhọcchotổtrưởngchuyênmôntrưởngtiểuhọc:Xácđịnhcăncứđểxâydựngkếhoạch
giáodụccủanhàtrường;Đánhgiátìnhhìnhvàcácđiềukiệnthựchiệnchươngtrìnhtrongnămhọc
(trongđótậptrungphântích,đánhgiáđặcđiểmtìnhhìnhkinhtế,vănhóa,xãhộiđịaphươngtácđộng
đếncáchoạtđộnggiáodụccủanhàtrườngtrongnămhọc,nhữngthuậnlợi,khókhăn);Xácđịnhmục
tiêugiáodụccủanhàtrường;Xâydựngkếhoạchtổchứcdạyhọccácmônhọcvàhoạtđộnggiáodục
theotiếpcậnnănglựcphùhợpđặcđiểmtâmsinhlýcủahọcsinhdântộcS’Tiêng
Từkhóa:dạyhọc;giáoviêntiểuhọc;tổtrưởngchuyênmôn;họcsinhtiểuhọc;tiếpcậnnănglực
Abstract:Thisstudyaimstoenhancethemanagementcapacityofteachingactivitiesforsubject
specialistteamleadersinprimaryschoolswithS’Tiengethnicstudentsthroughacompetency-based
aphương pháproach, thereby contributing to improving the quality of teaching activities through
competency-basedaphươngpháproaches.Theresearchhasdevelopedstepsandprocedurestoenhance
themanagementcapacityofteachingactivitiesforsubjectspecialistteamleadersinprimaryschools,
including:Identifyingthebasisfordevelopingtheschool'seducationalplan;Evaluatingthesituation
andconditionsforimplementingthecurriculumduringtheacademicyear(withafocusonanalyzing
andevaluatingtheeconomic,cultural,andsocialcharacteristicsofthelocalareaaectingtheschool's
educationalactivitiesduringtheacademicyear,aswellasadvantagesanddiculties);Determining
theeducationalobjectivesoftheschool;Developingaplanfororganizingteachingandeducational
activitiestailoredtothepsychologicalcharacteristicsofS’Tiengethnicstudents.
Keywords:teachingcapacity;primaryschoolteachers;subjectspecialistteamleaders;primary
schoolstudents;competency-basedaphươngpháproach.
Nhậnbài:08/12/2023 Phảnbiện:9/1/2024 Duyệtđăng:12/1/2024
1. ĐẶTVẤNĐỀ
Dân tộc S’Tiêng là một trong 53 dân
tộcítngườiởviệtnam.Đâylàdântộcbản
địa ở vùng Đông Nam Bộ với dân số hơn
90.000 người (đứng thứ 5 trong các dân
tộcthiểusố)sinhsốngtậptrungởcáctỉnh
Bình Phước, Đồng Nai và Tây Ninh trong
đótuyệtđạiđasốlàởbìnhphước(88.425
người, chiếm khoảng 95,6% tổng số). Tại
tỉnh Bình Phước, hiện có 10.215 học sinh
tiểu học là người S’Tiêng, chiếm 49,6%
tổngsốhọcsinhDTTStoàntỉnh.Sovớihọc
sinhcácdântộcthiểusốkhác,chấtlượng
họctậpcủahọcsinhdântộcnày-cảvềkiến
thức,kĩ năngcũngnhư vềpháttriểnnăng
lực-rấtthấpvàthấphơnnhiềusovớichất
lượngđạitrà.Việcnângcaochấtlượnghoạt
độngdạyhọcởcáctrườngtiểuhọccóhọc
sinhdântộcS’Tiênglàviệclàcấpthiếtđể
đảmbảosựbìnhđẳngvềgiáodụcchocác
emhiệntạivàtươnglai.
2. TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU, XÂY
DỰNGKẾHOẠCHDẠYHỌCCỦATỔ
BỘMÔNTHEOTIẾPCẬNNĂNGLỰC
2.1.Phâncôngnhiệmvụ
Đầunămhọc,hiệutrưởngtiếnhànhgiao
nhiệm vụcho từng thànhviênnhà trường,
phổ biến những mục tiêu và nội quy về
chuyênmôn,đồngthờichỉđạochotậpthể
sưphạmkháiquátlạicáchoạtđộngđãthực
hiệntrongnămhọcqua,vànghiêncứuthảo
luậncácdựthảonhiệmvụnămhọcmớicủa
ngànhđểcùngđưarađịnhhướngxâydựng
kế hoạch giáo dục nhà trường trong năm
họcmớivớicáctiêuchí:xácđịnhcăncứđể
xâydựngkếhoạchgiáodụccủanhàtrường.
Đánh giá tình hình và các điều kiện thực
hiệnchươngtrìnhtrongnămhọc(trongđó
tậptrungphântích,đánhgiáđặcđiểmtình
hìnhkinhtế,vănhóa,xãhộiđịaphươngtác
động đến các hoạt động giáo dục của nhà
trườngtrongnămhọc,nhữngthuậnlợi,khó
khăn).Xácđịnhmụctiêugiáodụccủanhà
trường.Xâydựngkếhoạchtổchứcdạyhọc
cácmônhọcvàhoạtđộnggiáodụctheotiếp
cậnnănglựcphùhợpđặcđiểmtâmsinhlý
củahọcsinhdântộcS’Tiêng
Hiệutrưởngphâncôngnhiệmvụphóhiệu
trưởng,tổngphụtráchđội,tổtrưởngchuyên
môn,giáoviênphụtráchmộtmảngnộidung
cụthể,tìmkiếmnhữngnguồntàiliệuchính
thống để làm cơ sở xây dựng nội dung kế
hoạch giáo dục nhà trường mang tính thời
sự,bám sáttìnhhìnhđịaphương, cũngnhư
nghiêncứukĩbộtàiliệuhướngdẫndạyhọc
củabộgiáodụcvàđàotạo,nghiêncứukhung
chương trình của cấp học; các nội dung bài
họctrongsáchgiáokhoacủatừngmônhọcđể
xácđịnhnộidungdạyhọcphùhợp.
Hiệutrưởngchỉđạotổtrưởngchuyênmôn
tiếnhànhthảoluậnvớigiáoviênđểcùngxác
địnhnhữngbàihọc/chủđềcónộidungcần
điều chỉnh, bổ sung (nếu có).Từ đó, thống
nhấttrongxâydựngkếhoạchdạyhọctheotổ
chuyênmônnhằmtạođiềukiệnthuậnlợicho
giáoviêntrongtổthựchiệncáchoạtđộngdạy
họctheokếhoạch;giámsát,kiểmtra,đánh
giávàđềxuấtđiềuchỉnh,bổsungkếhoạch
dạyhọcphùhợp.
Việc xây dựng kế hoạch dạy học phải
phùhợpvớitừngkhốilớp:dựavàođặtđiểm
tâmlílứatuổicủahọcsinhtiểuhọcdântộc
S’Tiêng.Kếhoạchdạyhọcphảixácđịnhrõ
mụctiêupháttriểncácyêucầucầnđạt,phù
hợpvớichươngtrìnhtừngkhốilớp;xácđịnh
cácmạchnộidung,kiếnthức,chủđềhọctập,
yêucầucầnđạtvềphẩmchất,nănglực,thời
lượngthựchiện;cácyêucầukiểmtra,đánh
giámônhọc;nghiêncứucácchủđềhọctập,
bàihọcvàthờilượngthựchiệncácmôn,các
họcliệubổtrợkèmtheo,cácngữliệucótrong
sáchgiáokhoađượcsửdụngtạitrườngđểxây
dựngphươngántíchhợp,điềuchỉnh,bổsung
trongquátrìnhtổchứccáchoạtđộngdạyhọc.
2.2.Chỉđạo,hướngdẫngiáoviênthiết
kếbàidạytheotiếpcậnnănglực
Việc xây dựng kế hoạch dạy học theo
tiếp cận năng lực năng lực học sinh cần
đượcthựchiệntheoquytrìnhsauđây:
Cácbướckhixâydựngkếhoạchdạyhọcgồm:
Bước 1: Tìm hiểu chương trình, sách
giáokhoa
Bước2:Xácđịnhcácnănglựcchungvà
nănglựcđặcthùcầnđượchìnhthành,phát
triểnởhọcsinhdântộcS’Tiêng
Bước 3: Xác định hệ thống nhiệm vụ
-hànhđộnghọctập màhọcsinhcần thực
hiệnquatừngbài,chủđềcủamônhọc
Bước4:Lựachọnphươngpháp,hìnhthức
tổ chức dạy học phù hợp để triển khai các
nhiệmvụ-hànhđộnghọctậpđếnhọcsinh.
Bước5:Lựachọnphươngphápvàhình
thứcđánhgiákếtquảthựchiệnnhiệmvụ-
hànhđộnghọctậptronghoạtđộngdạyhọc.
Bước6:Lậpkếhoạchdạyhọcmônhọc.
2.3.Chỉđạocáctổchuyênmônhỗtrợ
giáoviênđadạnghoáphươngphápdạy
họctheotiếpcậnnănglực
Hiệu trưởng chỉ đạo tổ trưởng chuyên
môncầnquantâmhỗtrợgiáoviênchọnlựa
vàsửdụnglinhhoạtcácphươngphápdạy
học truyềnthốngvà phương phápdạy học
đặcthùcủamônhọcđểthựchiệntrongquá
trìnhdạyhọc,đảmbảonguyêntắc:họcsinh
tựmìnhhoànthànhnhiệmvụhọctập,nhận
thức với sự tổ chức hướng dẫn của giáo
viên,giúphọcsinhpháthuytínhchủđộng,
tíchcựctrongquátrìnhhọctậpnhằmtăng
cườngsựtươngtáctraođổigiaotiếpgiữa
giáoviênvàhọcsinh.
Chỉđạogiáoviênđổimớiphươngpháp
dạyhọc,hìnhthứctổchứcdạyhọctheotiếp
cậnnănglựchọcsinhdântộcS’Tiêng,đổi
mớicácphươngphápdạyhọctruyềnthống
quaviệcgiáoviênnắmvữngnhữngyêucầu
vàsửdụngthànhthạocáckĩthuậttrongviệc
chuẩnbịcũngnhưkhitiếnhànhbàidạytrên
lớp.Giáoviêncầnxácđịnhnhữngphương
hướng riêng để cải tiến phương pháp dạy
họcvàkinhnghiệmcánhân,cụthểởmỗi
môn của chương trình giáo dục phổ thông
2018. Ngoài việc kết hợp thực hiện các
phươngphápdạyhọctruyềnthốngvàtích
cựctheohướngpháttriểnnănglựchọcsinh,
giáoviênphảikhaithácvàsửdụnglinhhoạt
những phương pháp dạy học đặc thù của
từngmônhọc.
Thông qua các hoạt động chuyên môn
như:chuyênđề,hoạtđộngngoạikhóacủa
trường, lớp, nhà trường chỉ đạo tổ trưởng
chuyên môn kiểm tra, đánh giá giáo viên
thực hiệnđổi mớicácnguyên tắcdạy học
theotiếpcậnnănglựchọcsinh.Đồngthời,
đề xuất với hiệu trưởng biểu dương, khen
thưởngnhữnggiáoviênđiđầu,đổimớithực
hiện dạy học theo định hướng phát triển
nănglựchọcsinhnhưxétdanhhiệuthiđua,
nânglươngsớm,đềxuấtquyhoạch....
2.4. Tổ chức giáo viên vận dụng các
phươngphápvàhìnhthứctổchứcdạyhọc
ởtrườngtiểuhọctheotiếpcậnnănglực
-Yêucầuđốivớiphươngphápvàhình
thứctổchứcdạyhọctheotiếpcậnnănglực
nănglựchọcsinh:Trongdạyhọctheotiếp
cậnnănglựchọcsinh,phươngphápvàhình
thứctổchứcdạyhọcđóngmộtvaitròquan
trọng.Tuynhiên,đểphươngphápvàhình
thức tổ chức dạy học thực hiện tốt vai trò
củamìnhthìbảnthânchúngphảilànhững
phươngphápvàhìnhthứctổchứcdạyhọc
tíchcực,cónhiềukhảnăngtrongviệcphát
huy tính chủ động, sáng tạo và vận dụng
kiếnthức,kỹnăngcủangườihọc;tậptrung
dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự
học,tạocơsởđểngườihọctựcậpnhậtvà
đổimớitrithức,kỹnăng,pháttriểnnl;tổ
chứchìnhthứchọctậpđadạng;chúýcác
hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu
khoahọc.Cácphươngphápvàhìnhthứctổ
chức dạy học tích cực theo tiếp cận năng
lực năng lực học sinh trong dạy học theo
tiếpcậnnănglựcnănglựchọcsinh,cầnvận
dụngcácphươngphápvàhìnhthứctổchức
dạyhọcsauđây:
+)Đốivớiphươngphápdạyhọc,quan
tâmnhiềuhơnđếnphươngphápthảoluận
nhóm, giải quyết vấn đề, dạy học theo dự
án,...Cùngcáckỹthuậtdạyhọctíchcực.
+) Đối với hình thức tổ chức dạy học,
bên cạnh hình thức dạy học trên lớp, cần
quan tâm nhiều hơn đến các hoạt động xã
hội,ngoạikhóa,nghiêncứukhoahọc...
Trong quá trình dạy học, việc vận dụng
cácphươngphápvàhìnhthứctổchứcdạyhọc
tíchcựctheotiếpcậnnănglựcnănglựchọc
sinhcầnđượcthựchiệnbằngmộtquytrình,
gồmcácbướcsauđây:
+)Bước1:nghiêncứunộidungbàihọc
Mụcđíchcủaviệctìmhiểunộidungbài
học là nhằm xác định bài học đó có đóng
gópgìchosựpháttriểnnănglựchọcsinh?
Vàđểpháttriểnnănglựchọcsinh,bàihọc
đócầnđược“táicấutrúc”nhưthếnào?
+)Bước2:tìmhiểusựkhácbiệtvềnăng
lựcvàphongcáchhọccủahọcsinhmỗihọc
sinhđềuhọctập,pháttriểnbằngchínhkhả
năngvàphongcáchriêngcủamình.Vìthế,
giữacácemcósựkhácbiệtvềnănglựcvà
phong cách học. Sự khác biệt này đòi hỏi
giáoviênkhisửdụngcácphươngphápvà
hìnhthứctổchứcdạyhọccầnphảicósự“cá
thểhóa”.
+) Bước 3: khảo sát điềukiện dạyhọc
củanhà trường điều kiện dạyhọc của nhà
trườngkhôngchỉảnhhưởngđếnchấtlượng
giáo dục mà còn ảnh hưởng đến việc vận
dụngcácphươngphápvàhìnhthứctổchức
dạy học, nhấtlà các phương pháp và hình
thứctổchứcdạyhọctíchcực.Dođó,trước
khi quyết định vận dụng phương pháp và
hình thứctổchứcdạyhọcnàođối vóibài
dạy,giáoviên cầntìmhiểuxem sơ sởvật
chất,thiếtbịdạyhọccủanhàtrườngnhưthế
nào,cóđảmbảochoviệctổchứchoạtđộng
dạyhọctheotiếpcậnnănglựcnănglựchọc
sinhkhông?
+) Bước 4: cân nhắc điểm mạnh, điểm
yếucủagiáoviêntrongvậndụngcácphương
phápvàhìnhthứctổchứcdạyhọc.
Sởtrường,sởđoạnchínhlàđiểmmạnh,
điểmyếutrongtaynghềsưphạmcủagiáo
viênnóichung,trongvậndụngcácphương
phápvàhìnhthứctổchứcdạyhọcnóiriêng.
Ở từng giáo viên, việc vận dụng phương
phápvà hìnhthứctổchức dạyhọcnàycó
thểlàưuthếnhưngviệcvậndụngphương
phápvàhìnhthứctổchứcdạyhọckháccó
thể là hạn chế. Vì thế, giáo viên cần cân
nhắcưuthế,hạnchếcủamìnhkhivậndụng
cácphươngphápvàhìnhthứctổchứcdạy
họcđểđạtđượchiệuquảdạyhọccaonhất.
Saubước4,giáoviênđãlựachọnđược
cácphươngphápvàhìnhthứctổchứcdạy
học phù họp. Ở bước này giáo viên triển
khaicácphươngphápvàhìnhthứctổchức
dạyhọcđãlựachọnvàoviệctổchứchoạt
độngdạyhọc.Dùlựachọnvàtriểnkhaicác
phươngphápvàhìnhthứctổchứcdạyhọc
như thế nào đi nữa thì cũng đều phải đáp
ứngyêucầupháttriểnnănglựchọcsinh
+)Bước5:triểnkhaicácphươngpháp
vàhìnhthứctổchứcdạyhọc
2.5.Chỉđạogiáoviênđadạnghóacác
hìnhthức tổ chứcdạyhọctheo tiếpcận
nănglực
Hiệutrưởngchỉđạocáctổchuyênmôn,
cácgiáoviêncntổchứcmộtcáchlinhhoạt,
sángtạochohọcsinhtrongcácgiờhọclý
thuyết,đồngthờitổchứccácgiờhọcthực
hànhquađógiúphọcsinhcónhiềucơhội
rènluyệnkĩnănggiaotiếp,sửdụngvốntừ
ngữ tiếng việt đã được học trong các môn
học.
Thôngquacáctiếthộigiảng,chuyênđề,
cácbuổisinhhoạtchuyênmôn,hiệutrưởng
cầngiớithiệuđếngiáoviênsựkếthợpcác
hìnhthức,phươngpháptổchứcdạyhọccó
nhiềutácdụngtrongviệcpháthuytínhtích
cựchọctậpcủahọcsinhtrongquátrìnhtiếp
thukiếnthứcnhằmđảmbảotấtcảhọcsinh
đềuđượcthựchànhluyệntập,biếthỗtrợlẫn
nhau,bước đầu giúpcác emlàmquenvới
phongcáchlàmviệchợptác.
2.6.Chỉđạotổchuyênmôn,giáoviên
lựachọnthiếtkếcôngcụkiểmtrađánh
giákếtquảhọctậptheotiếpcậnnănglực.
Hiệu trưởng chỉ đạo phó hiệu trưởng, tổ
trưởngchuyênmôn,giáoviênxâydựngcôngcụ
kiểmtrađánhgiáthậtcụthể,tườngminhcóthể
đođếmđược.Cáccôngcụnàyphảiphảnánh
đượctấtcảcácnộidungkiểmtra.Đồngthờichỉ
đạokhâurađềbámsáttheokhungnănglựcvà
matrận,đảmbảocósựphânhóahọcsinhnhư:
nhậnbiết,thônghiểu,vậndụng,vậndụngởmức
độcaohơn.
Chỉ đạo giáo viên tăng cường phối hợp
sử dụng đa dạng các phương pháp và hình
thứckiểmtra. Thực hiện biên soạn các bài
kiểmtra đadạng (bằnggiấy,thựchành, cá
nhân, nhóm…) để giáo viên áp dụng trong
suốtquátrìnhdạyhọcvàkhâurađềbámsát
theokhungnănglựcvàmatrận,đảmbảocó
sựphânhóahọcsinh.
Hiệutrưởngtổchứcđánhgiámứcđộthực
hiệnquảnlýkiểmtrađánhgiákếtquảhọctập
trên cơ sở phân tích kết quả đo lường được
đểsosánhsựphùhợpcủaviệcthựchiệnvới
chuẩnvàtiêuchíđãđềracho3mụcđích:(1)
khẳngđịnhmứcđộđạtđượchaychưađạtđược
củahọcsinhvềpháttriểnnănglực,kĩnănghọc
tậpvàđịnhhướnggiátrịsovớiyêucầuđặtra
củamụctiêuhọctập;(2)kíchthíchvàpháthuy
tínhtíchcực,chủđộng,sángtạocủahọcsinh
cùngsựnỗlựcvươnlên,rènluyệnnhằmphát
triển toàn diện năng lực, phẩm chất cho học
sinh;(3)rútkinhnghiệm,làmcơsởđiềuchỉnh
kếhoạchvàthựchiệntốtchứcnăngquảnlýcủa
hiệutrưởng;đồngthờikhenthưởngnhữnggiáo
viênthựchiệntốt,cũngnhưnhắcnhởphêbình
đốivớinhữngcánhânthựchiệnchưađúng.
2.7. Bồi dưỡng nâng cao năng lực
quảnlýhoạtđộngdạyhọctheotiếpcận
pháttriểnnănglựcchođộingũtổtrưởng
chuyênmôntrườngtiểuhọccóhọcsinh
dântộcS’Tiêng
Xác định rõ mục tiêu bồi đưỡng nâng
caonănglựcquảnlýhoạtđộngdạyhọctheo
tiếpcậnnănglựcnănglựchọcsinhchocán
bộquảnlýtrườngtiểuhọc.Trướchết,mục
tiêubồidưỡnggiáoviênởcáctrườngtiểu
họccóhọcsinhdântộcS’TiêngtỉnhBình
Phướccũngphảithựchiệnmụctiêuchung
củabồidưỡngthườngxuyêngiáoviêntiểu
học là để cập nhật kiến thức về chính trị,
kinhtế-xãhội,bồidưỡngphẩmchấtchính
trị, đạo đức nghề nghiệp, phát triển năng
lực dạy học, năng lực giáo dục và những
nănglựckháctheoyêucầucủachuẩnnghề
nghiệp giáo viên, yêu cầu nhiệm vụ năm
học, cấp học, yêu cầu phát triển giáo dục
củađịaphương,yêu cầu đổi mới vànâng
caochấtlượnggiáodục;pháttriểnnănglực
tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên; năng
lựctựđánhgiáhiệuquảbồidưỡngthường
xuyên;nănglựctổchức,quảnlýhoạtđộng
tự học, tự bồi dưỡng giáo viên của nhà
trường, củaphòng giáodục vàđào tạo và
củasởgiáodụcvàđàotạo.
Bên canh đó, mục tiêu bồi dưỡng giáo
viênởcáctrườngtiểuhọccóhọcsinhdân
tộcS’Tiêngtỉnh Bình Phước cần phải đáp
ứngchuẩnđầurađốivớihọcsinhdântộc
S’Tiêng,đólànhữngnănglựcvàphẩmchất
cần thiết để giáo viên không chỉ làm tốt
nhiệmvụgiảngdạymàcònlàmtốtvaitrò
củanhàgiáodục,nhànghiêncứuđộclậpvề
giáodục;cókhảnănggiảiquyếtnhữngvấn
đềnảysinhtừthựctiễndạyhọcởcáctrường
tiểuhọccóhọcsinhdântộcS’Tiêng.Giáo
viênphảicókhảnăngthíchứngcaođốivới
yêucầuđổimớivàpháttriểngiáodục;sự
thayđổivaitròcủangườigiáoviêntrongxã
hộihiệnđại.Giáoviênởcáctrườngtiểuhọc
phảiđượcbồidưỡngvềchữviết,tiếngnói,
truyềnthốngvăn hoá,phongtục tậpquán,
đặcđiểmtâmsinhlí,…củangườidântộc
S’Tiêng.
Triểnkhaibồidưỡnggiáoviêndạytiếng
S’Tiêngvớitưcáchlàmônhọctựchọntheo
chươngtrìnhgiáodụcphổthôngnăm2018,
thờilượng70tiết/năm/lớp.Trướchếtlàbồi
dưỡnggiáoviênngườidântộcS’Tiêng,một
số giáo viên không phải là người dân tộc
S’TiêngnhưnglạiamhiểutiếngS’Tiêngvà
bồidưỡng giáoviênởcáctrườngtiểuhọc
có học sinh dân tộc S’Tiêng để dạy tiếng
