Nét đẹp trong kiến trúc

của dân tộc Khmer

Kiến trúc nhà của người Khmer có sự tương phản rõ rệt giữa nhà của người dân

trong phum, sóc với chùa. Ngôi nhà ở của người dân tre lá đơn sơ bao nhiêu (của

tầng lớp bần cố nông) thì ngôi chùa lộng lẫy bấy nhiêu.

Chùa của người Khmer

Trước đây các phum, sóc của người Khmer thường tọa lạc trên suờn đồi (vùng

Kiên Giang, An Giang) hoặc trên những giồng cao (ở vùng đất trũng). Gần đây do

áp lực kinh tế thị trường và dân số, các phum, sóc của người Khmer đã ở dọc hai

bên trục quốc lộ, dọc các dòng sông hay kênh rạch.

Nhà của người Khmer làm đơn giản, mái lợp lá dừa nước, ít nhà lợp ngói. Nhà

thường làm theo kiểu mái dài về phía sau. Đồng bào làm nhà thường dùng con số

lẻ như chiều cao 5m, 7m và cửa thường quay về hướng Đông.

Người Khmer vốn ở nhà sàn, nhưng nay nhà sàn chỉ còn lại rất ít ở dọc biên giới

Việt – Campuchia và một số nhỏ trong các chùa phật giáo Khmer là nơi hội họp sư

sãi và tín đồ.

Kiến trúc nhà của người Khmer có sự tương phản rõ rệt giữa nhà của người dân

trong phum, sóc với chùa.

Nay số đông người Khmer ở nhà nền đất như người Kinh. Nhà nền đất có thể chia

làm hai dạng: Dạng nhà nghèo, nhà cỡ nhỏ chỉ có hai mái, mái trước ngắn, mái sau

dài, cột kèo đều bằng gỗ nhỏ, bằng tre, mây buộc, mái lợp lá dừa hoặc lá thốt nốt,

xung quanh che phên lá đơn giản. Còn nhà cỡ lớn thường gắn với tầng lớp trung

phú nông. Nhà bốn mái gồm: hai mái chính, hai mái phụ đầu hồi. Kết cấu bộ

khung nhà đều bằng gỗ, các cột xà ngang, xà dọc, kèo dâm, kèo trích gắn kết với

nhau bằng những lỗ đục mộng ngoàm. Xung quanh nhà thường có ván gỗ hoặc xây

tường che khuất.

Trong nhà được bài trí như sau: Nhà chia làm hai phần theo chiều ngang, một phần

làm nơi ở, một phần dành cho bếp núc. Phần dành để ở lại chia thành hai phần theo

chiều dọc bởi những vách ngăn: phần phía trước, ở giữa kê bàn ghế tiếp khách, bên

cạnh thường có tủ kính đựng những chiếc gối thêu vừa để trang trí vừa tiện dùng

có khách. Sau bộ bàn ghế tiếp khách là bàn thờ Phật. Nửa sau, bên phải là buồng

của vợ chồng chủ nhà. Về bên trái là phòng con gái.