nghị luận bài "độc tiểu thanh kí"-nguyễn du
Đau đớn thay phận đàn bà
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung.
( Kiều )
Nguyễn Du có mối đồng cảm đặc biệt đối với những
người phụ nữ tài hoa bạc mệnh. Một Đạm Tiên, một Thúy
Kiều, một “ Long thành cầm giả ca”…đã làm xác động trái
tim của nhân loại. Và đây là những giọt nước mắt của thi
nhân nhỏ xuống số phận bi thảm của một cô gái tài hoa
sống cách nhà thơ ba trăm năm, trong một bài thơ chữ
Hán nổi tiếng “ Độc Tiểu Thanh kí”. Ông có nỗi ám ảnh về
những kiếp hồng nhan bạc mệnh , về những kiếp nghệ sĩ
tài hoa và ông cũng muốn người đời sẻ chia với những
kiếp hồng nhan bạc mệnh:
Hồ Tây cảnh đẹp hóa gò hoang,
Thổn thức bên song mảnh giấy tàn.
Son phấn có thần chôn vẫn hận.
Văn chương không mệnh đốt còn vương.
Nỗi hờn kim cổ trời khôn hỏi,
Cái án phong lưu khách tự mang.
Chẳng biết ba trăm năm lẻ nữa,
Người đời ai khóc Tố Như chăng?
Có thể là bài thơ được Nguyễn Du viết vào thời gian đi sứ
Trung Quốc, nhận đọc được một tập thơ của Tiểu Thanh (
có ý kiến cho rằng không phải là tập thơ mà là một tập
truyện viết về Tiểu Thanh ), một người con gái tài sắc mà
bất hạnh sống vào đầu đời Minh ( Trung Quốc ). Tiểu
Thanh làm lẽ, bị vợ cả ghen bắt ở ngôi nhà riêng trên núi
Cô Sơn, cạnh Tây Hồ. Nàng buồn mà chết lúc mới mười
tám tuổi. Nàng có tập thơ bị vợ cả ghen đem đốt. Tập thơ
còn lại một phần và được người đời chép lại. Tập thơ
cháy dở ( hay là đọc truyện mà biết được chi tiết này) của
một người con gái bạc mệnh đã xáo trộn tâm hồn nhà thơ:
Hồ Tây cảnh đẹp hóa gò hoang,
Thổn thức bên song mảnh giấy tàn.
Gò hoang chính là núi Cô Sơn, nơi cấm cố nàng Tiểu
Thanh. Gò hoang bên cạnh cảnh đẹp Hồ Tây càng gợi nỗi
thương tâm của thi nhân . Sự lãng quên của người đời cứ
hiển hiện ra đấy. Ngồi bên cửa sổ , nhà thơ thổn thức khi
đọc tập thơ ( phần dư cảo ) của Tiểu Thanh mà ông gọi là
mảnh giấy tàn ( thực ra do cách hiểu của người dịch mà
thành ra “ mảnh giấy tàn” chứ trong nguyên chữ “ thư” có
nghĩa là sách, có thể là thơ cũng có thể là truyện ). Văn
chương cũng chịu số phận bi đát của hồng nhan. Cũng là
mối tình , cũng là kẻ “ cùng hội cùng thuyền”, nhà thơ cảm
thấy xót thương cho Tiểu Thanh mà cũng là xot thương
cho những kiếp tài hoa bạc mệnh.