ệ ữ ị ậ ủ ọ ố ề ườ Đ bài: Ngh lu n văn h c: M i quan h gi a tâm và tài c a ng i sáng tác văn
ch ngươ
Bài làm
ấ ủ ệ ể ạ ả ậ ạ ườ ệ ả B n ch t c a ngh thu t là sáng t o. Đ sáng t o, ng i ngh sĩ ph i có tài năng và tâm
ế ề ươ ư ư ệ ấ huy t. Bàn v văn ch ề ậ ng nói riêng, cũng nh ngh thu t nói chung, x a nay có r t nhi u
ế ườ ề ủ ượ ữ ệ ễ ộ ơ ý ki n. Có ng i đã m n m t câu th trong Truy n Ki u c a Nguy n Du: “Ch tâm kia
ớ ằ ữ ạ ườ ằ ươ ướ ế ươ m i b ng ba ch tài”, l i có ng i cho r ng “Văn ch ng tr ả c h t ph i là văn ch ng”
ề ữ ư ế ể ế ề ễ … Hi u nh th nào v nh ng ý ki n đó là đi u không d dàng.
ế ườ ế ạ ươ ệ Bi t bao ng i đã nói đ n cái “tâm” trong quá trình sáng t o văn ch ậ ủ ng, ngh thu t c a
ườ ủ ệ ấ ồ ườ ế ứ ệ ọ ng i ngh sĩ. Tâm h n, t m lòng c a ng i ngh sĩ là h t s c quan tr ng. Có ng ườ i
ế ố ướ ế ủ ệ ề ể ậ ẳ ằ ấ ị kh ng đ nh r ng cái “tâm” y là y u t ế c h t c a ngh thu t, là đi u không th thi u tr
ủ ệ ẩ trong tác ph m c a ngh sĩ.
ươ ả ự ấ ớ ữ ế ề ộ Trong văn ch ng, qu th c ch tâm chi m m t vai trò r t l n. Đó là đi u không ai có
ậ ượ ể ấ ể ư ộ ị ủ th ph nh n đ ư c. Nh ng t ế t nhiên, không th đ a nó lên v trí đ c tôn mà xoá nhoà h t
ế ố ở ế ừ ế ấ ộ các y u t khác. Dù cái tâm có cao đ n đâu, t m lòng có r ng m đ n ch ng nào cũng
ủ ể ườ ể ọ ệ không th quên cái tâm c a ng i ngh sĩ. Không có tài năng, không th g i đó là văn
ươ ề ấ ữ ẩ ả ả ớ ộ ị ch ạ ng. Ph i có c hai đi u y, anh m i sáng t o nên m t tác ph m có giá tr . “Ch tâm
ớ ằ ữ ữ ư ề ẫ ẳ ị ị ẳ kia m i b ng ba ch tài” là đ cao ch tâm nh ng v n kh ng đ nh v trí tài năng, kh ng
ủ ườ ầ ể ế ả ị đ nh cái thiên phú c a ng i c m bút. Có th nói ý ki n này đã bao quát c quá trình sáng
ả ế ợ ố ớ ầ ớ ữ ệ ệ ẩ ậ ặ ạ t o tác ph m ngh thu t, đ t ra yêu c u l n đ i v i ngh sĩ. Ph i k t h p gi a tài năng
ế ủ đi tâm huy t c a mình.
ư ề ế ệ ươ ướ ế ầ ư Nh ng khi đ cao cái tâm,ta c n l u ý đ n quan ni m “Văn ch ng tr ả c h t ph i là văn
ươ ớ ằ ố ậ ề ấ ữ ữ ủ ệ ễ ớ ch ng”. Đi u y li u có đ i l p v i “Ch tâm kia m i b ng ba ch tài” c a Nguy n Du
ề ấ ộ ườ ệ ộ ạ ặ hay không? M t bên đ cao cái tâm, t m lòng ng i ngh sĩ, m t bên l i đ t ra cái “tr ướ c
ươ ế ế ướ ế ủ ậ ẽ ế ế h t” câu văn ch ng. N u chú ý đ n cái “tr c h t” này, ta s không ph nh n ý ki n đó
ươ ướ ế ươ ớ ế ấ ữ “Văn ch ng tr ả c h t ph i là văn ch ng” có nghĩa là sau n a m i đ n t m lòng, tâm
ữ ế ớ ộ ờ ườ ế ươ huy t, sau n a m i vì cu c đ i, vì con ng ư i… N u ch a là văn ch ng thì nó còn vì ai
ượ ữ ộ ự ậ ị ấ ồ ứ ử ế ộ ộ đ c n a, mà là m t cái gì khác m t r i, m t th thuy t giáo, m t s th t l ch s , hay có
ữ ữ ữ ư ể ế khi là nh ng dòng, nh ng ch vô nghĩa… Ta không th cho ý ki n này là sai, nh ng rõ
ư ầ ủ ươ ả ặ ế ủ ườ ràng ch a đ y đ . Văn ch ng ph i đ t song hành tài năng và tâm huy t c a ng i sáng
ỉ ể ế ề ộ ươ ư ộ ẽ ẹ ươ ạ t o. N u ch hi u theo m t chi u “văn ch ng” s nh m t bông hoa đ p và vô h ng,
ờ ồ ả ế ấ ư ấ ẫ ấ ồ không có h n. L i văn óng , k t c u h p d n nh ng không có linh h n thái văn y có
ư ẹ ả ố ớ ấ cũng nh không. Ph i có cái tâm trong sáng cao đ p, chi ph i thì cái tài năng m i có đ t
ụ ụ ạ ọ ộ ướ ệ ử ụ ữ mà “d ng võ”. Đ c m t câu văn, ta ng c nhiên thán ph c tr c vi c s d ng câu ch tài
ả ọ ử ữ ệ ấ ắ ặ ộ ố ố ủ tình c a tác gi ễ : đ c m t cu n truy n ta s ng s t th y nhà văn s p đ t ra nh ng di n
ư ế ấ ậ ấ ờ ế ả ằ ừ ữ bi n b t ng . Nh ng nh n ra t m lòng thi ủ t tha c a tác gi đ ng sau t ng câu ch , ta s ẽ
ệ ấ ế ấ ằ ẹ th y yêu quý câu chuy n đó bi t bao… Ta th y r ng chính t ư ưở t ẽ ủ ng đ p đ c a tác gi ả
ệ ố ươ ế ể ộ đã làm sáng lên tài năng, sáng lên c t truy n “Văn ch ậ ng”, n u hi u theo m t nghĩa th t
ế ủ ả ả ế ố ấ ế ộ ầ ủ đ y đ , bao hàm c tài năng và tâm huy t c a tác gi , thi u m t trong các y u t y, “văn
ươ ươ ữ ch ng” đâu còn là văn ch ng n a.
ư ế ể ươ ướ ế ươ Nh th không th coi “Văn ch ng tr ả c h t ph i là văn ch ng”; mà cái tr ướ ế ấ c h t” y
ả ườ ệ ễ ấ ph i là t m lòng, t ư ưở t ng ng ừ i ngh sĩ. Nguy n Tuân cũng chính là nhà văn đã t ng
ệ ươ ướ ế ươ ậ ướ ế ả quan ni m: “Văn ch ng tr ả c h t ph i là văn ch ệ ng, ngh thu t tr c h t ph i là
ố ờ ố ộ ề ư ệ ế ế ậ ơ ngh thu t”. Nh ng cũng chính ông, h n ai h t đã su t đ i c ng hi n cho m t n n ngh ệ
ậ ườ ự ỡ ẩ ỗ ấ ấ ấ ủ ẫ thu t vì con ng i. M i tác ph m r c r nh t, l p lánh nh t c a ông v n là ánh sáng
ướ ươ ươ ướ ế ươ h ng con ng ườ ớ i t i cái thiên l ng . “Văn ch ng tr ả c h t ph i là văn ch ư ng” ch a
ươ ướ ế ả ế ủ đ , văn ch ng tr c h t còn ph i là cái tâm trong sáng và tha thi ề t. Đó cũng là đi u
ầ ớ ệ ữ ề ố ữ ữ ệ chúng ta c n bàn t ủ i trong quan ni m v m i quan h gi a ch “tâm” và ch “tài” c a
ườ ươ ng i sáng tác văn ch ng.
ế ố ế ể ệ ạ ậ ờ Tài năng và tâm huy t là hai y u t không th tách r i trong sáng t o ngh thu t. Cái tài
ể ể ờ ờ ỏ ỏ nh cái tâm đ “cháy lên”, cái tâm nh có cái tài mà “t a sáng “Cháy lên đ mà t a sáng”
ạ ủ ủ ệ ẩ ộ (Raxun Gama Top) là n i dung c a tác ph m, là cái đích sáng t o c a ngh sĩ…
ọ ử ố ủ ư ằ ố Raxun Gamzatop trong “Đaghextan c a tôi” đã nói r ng: “Gi ng nh ng n l a b c lên t ừ
ồ ừ ữ ẽ ủ ữ ả ắ ườ nh ng cành khô, tài năng b t ngu n t ạ nh ng tình c m m nh m c a con ng ơ i“Th sinh
ừ ừ ra t tình yêu và lòng căm thù, t ừ ụ ườ n c i trong sáng hay t ữ nh ng gi ọ ướ t n ắ c m t cay
ư ơ ươ ả ắ ệ ề ậ ắ đ ng”. Th ca cũng nh văn ch ng, ngh thu t nói chung đ u ph i b t ngu n t ồ ừ ấ t m
ủ ườ ệ ấ lòng và tài năng c a ng ẩ i ngh sĩ, tài năng và t m lòng là hai cánh chim nâng tác ph m
ẽ ẽ ẩ ấ ạ ỉ ấ lên đ nh cao. Hai cánh chim y m nh m bao nhiêu thì tác ph m s bay xa và bay cao b y
nhiêu.
ả ườ ọ ẩ ạ ấ ồ ườ Nhà văn ph i là ng i “đi tìm cái h t ng c n d u sâu trong tâm h n ng ễ i” ( Nguy n
ả ấ ơ ườ ệ Minh Châu). Quá trình “đi tìm” y không đ n gi n , ng ả i ngh sĩ ngoài cái tâm ra, ph i
ậ ấ ắ ắ ả ọ có tài năng khám phá, n m b t, ph i nh n ra viên ng c quý l p lánh bên trong. Viên Mai
ằ ử ị ắ ở nói r ng “Tài gia tình chi phát, tài t th nh tình t c thâm” (Tài là tinh phát ra, tài cao ắ t
ề ớ ờ ả ố ở tình sâu). Cái tài đi li n v i cái tâm, l i văn óng câu văn trau chu t là ư tài năng nh ng
ệ ố ở ấ ể ở ầ cái th n di t c t t m lòng … anh không th tr ế thành nhà văn n u anh không có tài
ể ở ữ ả ả ả ộ ả năng, đ tr thành m t cái tâm cao quý. Anh ph i có b n lĩnh v ng vàng, ph i dũng c m
ả ế ở ườ ắ ẩ ề ả ự ậ nhìn vào s th t và ph i bi ơ t “kh i lên con ng i ni m tr c n, ý chí ph n kháng cái ác,
ữ ệ ọ ố ẹ ộ ố ươ ụ ả khát v ng khôi ph c b o v nh ng cái t t đ p” (Aimatop Khi cu c s ng đau th ng, anh
ữ ể ờ ươ ế không th cho phép mình r i làng “xa nh ng đau th ng” (Paplop Nêruđa). N u anh là nhà
ớ ự ậ ả ắ ừ ể ớ ộ ờ ủ ắ văn thì anh ph i g n bó v i cu c đ i này, g n bó v i s th t này đ ng đ cho cái tài c a
ừ ố ể ướ ế ổ mình sa vào cái “ánh trăng l a d i”, anh hãy đ cái tài h ng vào “ti ng đau kh kia thoát
ữ ế ầ ra nh ng ti ng l m than” (Nam Cao)
ế ở ư ộ ơ ộ Nam Cao là m t nhà văn có tài, nh ng h n h t ông là m t nhà văn chân chính. Cũng vi ế t
ộ ệ ươ ư ạ ề v xã h i Vi t Nam đau th ng và tăm t ố ướ i tr c Cách m ng tháng Tám, nh ng ông không
ể ế ề ườ ư ạ ủ dùng cái tài c a mình đ vi t v “con đ ng sáng” nh Hoàng Đ o, ông không t ự ừ ố l a d i
ả ưở ế ở ư ườ ạ ẽ lòng mình, v lên cái o t ng, h vô. N u con đ ng sáng, Hoàng Đ o không mang
ộ ố ự ạ ủ ự ộ ớ ầ m t nét nhìn chân th c và g n gũi v i cu c s ng th c t ộ i c a xã h i có tài l ạ ặ ầ i đ t l m
ở ễ ầ ớ ừ ộ ữ ỗ ch thì ế ứ Nam Cao cái tài và cái tâm h t s c nhu n nhuy n v i nhau, t ộ m t câu ch , m t
ế ộ ố ủ ệ ầ ả ấ ỗ chi ti t m t c t truy n…. Ch nào cũng thâm nhu n tình c m, t m lòng c a nhà văn.
ộ ố ế ấ ừ ộ ờ ớ ự Chính tài năng và tâm huy t y đã giúp ông d ng lên m t Đ i Th a, m t S ng mòn…v i
ấ ộ ở ộ ố ữ ấ ơ ự ố ườ ọ nh ng cu c s ng “áo c m ghì sát đ t”, “ch t đ c ngay trong s s ng”. Ng i đ c đau
ủ ặ ậ ằ ớ ỗ ở ướ ả ủ ắ ỗ ớ đ n n i đau đ n c a nhân v t, d n v t tr trăn tr c n i đau kh c kho i c a m i s ỗ ố
ộ ộ ứ ứ ế ề ậ ờ ộ ố ắ ph n, cu c đ i… Có ai không nh c nh i khi ch ng ki n m t h luôn đ cao nguyên t c
ươ ư ộ ờ ạ ế ẩ ọ ạ tình th ng nh ng chính cái cu c đ i này l i xô đ y h , khi n chính anh l ạ i vi ph m
ươ ứ ơ ậ ậ ộ ỏ ắ nguyên t c tình th ộ ầ ng; M t nhân v t Th h n m t l n nh n ra mình nh nhen, ích k ỉ
ế ầ ứ ậ ộ ồ ồ ữ ữ th m chí đ c ác, Th đã khóc cho cái ch t t m h n y… Cái tâm h n luôn gi ề v ng ni m
ườ ủ ộ ậ ộ ữ ộ ữ ế tin vào con ng ể i c a Nam Cao đã khi n nhà văn hi u sâu xa cu c v t l n d d i gi a cái
ụ ọ ữ ủ ệ ấ ả ỗ ườ ậ thi n và cái ác, gi a lí trí cao c và d c v ng th p hèn c a m i con ng i, nh n ra khát
ướ ủ ề ườ ự ệ ắ ọ v ng h ng v ánh sáng c a con ng i. Trong truy n ng n Chí Phèo, khi d ng lên hình
ả ỷ ữ ủ ệ ạ ươ nh “con qu d c a làng Vũ Đ i”, nhà văn đã phát hi n ra ánh sáng l ng tri còn le lói
ườ ắ ữ ộ ể ệ trong con ng i h n, đ lúc nào đó nó bùng cháy lên, d d i mãnh li t: “Ai cho tao l ươ ng
ể ấ ượ ệ ữ ế ả ặ ỏ ế thi n?” “Làm th nào đ m t đ ứ c nh ng v t m nh chai trên m t này?”… Câu h i nh c
ớ ấ ủ ả ố ỏ nh i đau đ n y c a Chí Ph i chăng cũng chính là câu h i xoáy trong lòng Nam Cao v s ề ố
ậ ủ ộ ờ ượ ế ph n c a con ng ườ ướ i tr c cu c đ i. Nam Cao đ ớ ủ ữ c x p vào hàng nh ng nhà văn l n c a
ữ ủ ẩ ừ ướ ắ ừ ạ ọ ta vì nh ng tác ph m c a ông đã hy sinh t tài năng, n c m t, t khát v ng h nh phúc
ườ ự ấ ủ ể ườ ố ớ ữ ườ cho con ng i, và s th u hi u c a con ng i: “Chao ôi! Đ i v i nh ng ng i xung
ỉ ấ ế ể ấ ọ ọ ở ố ầ quanh ta n u không có tâm mà tìm hi u h , ta ch th y h gàn d , ngu ng c, x u xa, b n
ớ ể ữ ệ ẫ ờ ấ ươ ti n … toàn nh ng c đ ta tàn nh n, không bao gi ọ ta th y h đáng th ng, không bao
ờ ươ gi ta th ng”.
ả ườ ư ừ ừ ả ả ồ Nhà văn ph i là ng i “kĩ s tâm h n” nghĩa là anh v a ph i có tài năng, v a ph i có tâm
ữ ế ả ẩ ồ ườ ủ huy t, ph i khám phá nh ng bí n trong tâm h n con ng i… Tâm và tài c a nhà văn
ả ướ ề ộ ờ ườ ph i h ng v cu c đ i này. “Nhà văn là ng ả ấ i cho máu” (Enxa Triôlê), nhà văn ph i l y
ộ ờ ế ụ ủ ế ạ ả ả ố máu nóng c a mình ti p cho máu nóng cu c đ i ti p t c dào d t ch y. Nhà văn ph i c ng
ủ ế ể ắ ờ ươ hi n tài năng c a mình đ vun đ p cho “cây đ i mãi mãi xanh t i”.
ọ ườ ắ ế ữ ứ ả ườ ạ Trong sáng t o văn h c, ng i ta hay nh c đ n nh ng kho ng vô th c con ng ệ i. Ngh sĩ
ủ ầ ả ấ ơ ế Puskin làm th ngay c trong gi c ng . Hoàng C m vi ạ t bài Lá diêu bông trong tâm tr ng
ứ ấ ữ ứ ờ ỉ ế ứ ạ h t s c l lùng. Nh ng giây phút vô th c y không ch là vô th c, là “tr i cho” mà là s ự
ứ ộ ủ ườ ữ ạ ế ế k t tinh tài năng và tâm huy t trong m c đ nào đó c a ng ở i sáng t o. Nh ng trăn tr ,
ư ự ị ữ ế ộ ờ ắ ậ ỗ suy t , nh ng d đ nh bao ngày đ n m t gi ế ừ kh c nào đó b ng b ng d y: tài năng đ n
ấ ầ ả ườ ữ ệ ạ phút xu t th n….Khi đó, xúc c m trào dâng, ng ẩ i ngh sĩ sáng t o ra nh ng tác ph m
ờ ớ ễ ầ mà chính mình cũng không ng t ế ợ i. Cái tâm và cái tài đã k t h p nhu n nhuy n và phát
ữ ữ ơ ộ ế ệ ấ ờ huy cao đ , nh ng bài th , nh ng chi ti t xu t hi n trong lúc này bao gi cũng có giá tr ị
muôn đ i.ờ
ễ ế ư ề ệ ạ ằ ằ Nguy n Du vi ữ t Truy n Ki u b ng tài năng vĩ đ i, nh ng cũng chính là b ng “nh ng
ỉ ạ ề ế ẽ ấ ớ đi u trông th y mà đau đ n lòng” Có tài năng mà không có tâm huy t anh s ch t o ra
ữ ư ề ẩ ị ữ nh ng tác ph m vô giá tr , có khi còn là “nh ng ni m tin mù quáng”, nói nh Pôn Êluya.
ớ ứ ư ữ ế ẩ ả ượ ớ Nh ng có tâm huy t cũng ph i có tài năng thì tác ph m m i đ ng v ng đ ữ c v i nh ng
ộ ờ ử ủ th thách c a cu c đ i.
ư ạ ộ ỗ ờ ả M i nhà văn có m t cá tính sáng t o riêng, nh ng bao gi ạ ấ cá tính sáng t o y cũng ph i là
ỉ ố ớ ấ ắ ợ ế “h p ch t” g n bó tài năng và tâm huy t không ch đ i v i nhà văn mà đ i v i t ố ớ ấ ả t c
ữ ữ ệ ề ờ ượ ườ nh ng ngh sĩ, cái tâm, cái tài là nh ng đi u không bao gi ế thi u đ c. Ng ệ i ngh sĩ
ỉ ạ ướ ơ ề ế không ch t o ra con Xiphanh n u không có tài năng, không có c m v con ng ườ i
ạ ấ thông minh và cũng r t m nh m nh s t ẽ ư ư ử .
ố ớ ề ặ ườ ư ệ ờ ấ Cái tâm và cái tài là v n đ đ t ra đ i v i ng i ngh sĩ muôn đ i. Dù x a hay nay, dù
ươ ươ ệ ế ầ ả ph ng Tây hay ph ng Đông, đã là ngh sĩ thì c n ph i có tài năng và tâm huy t.
ề ươ ẩ ế ả ừ ộ Nói riêng v văn ch ề ng hôm nay, nhi u tác ph m vi t ra không ph i t m t tài năng
ồ ừ ự ụ ắ ườ ờ ẽ ị ệ th c th , không b t ngu n t ự ự ủ cái tâm th c s c a con ng i ngh sĩ, ra đ i s b chìm
vào quên lãng.
ử ắ ộ ờ ờ ệ ự ẩ Th i gian và cu c đ i là th thách kh c nghi t cho các tác ph m. Đó là s đánh giá tài
ự ế ằ ậ ườ ệ năng và tâm huy t th t công b ng và trung th c. Ng i ngh sĩ nói chung và nhà văn nói
ấ ử ẩ ố ấ ị ả ờ ớ ộ ộ riêng mu n có m t tác ph m b t t ộ , có ý nghĩa v i cu c đ i thì nh t đ nh ph i luôn r ng
ế ờ ớ ươ ả ươ ươ ả ở m thi ộ t tha v i cu c đ i. Văn ch ng ph i là văn ch ng và văn ch ộ ng ph i vì cu c
ớ ằ ữ ữ ể ề ẳ ơ ị ờ đ i. Hi u đi u đó ta càng kh ng đ nh h n “ch tâm kia m i b ng ba ch tài” trong quá
ủ ườ ệ trình sáng tác c a ng i ngh sĩ
