Đ bài: Ngh lu n v câu nói: Th tr c h t là cu c đi, sau đó m i là ngh thu tề ị ậ ề ơ ướ ế ộ ờ ớ ệ ậ
Dàn ý chi ti tế
1. M bàiở
D n d t và trích d n câu nói c n ngh lu n, nêu v n đ ngh lu n: Giá tr c a thẫ ắ ẫ ầ ị ậ ấ ề ị ậ ị ủ ơ
2. Thân bài
- Gi i thích ý nghĩa câu nói: Vai trò c a cu c đi v i th ca, giá tr c a th ca là c n iả ủ ộ ờ ớ ơ ị ủ ơ ả ộ
dung và hình th c ngh thu tứ ệ ậ
- Th tr c h t là cu c điơ ướ ế ộ ờ
+ M t trong nh ng đc đi m n i b t nh t c a văn ch ng là g n bó sâu s c v i cu cộ ữ ặ ể ổ ậ ấ ủ ươ ắ ắ ớ ộ
s ng và vì cu c s ng - giá tr nhân đoố ộ ố ị ạ
+ Th đc k t tinh b i nh ng rung đng và tâm h n nh y c m c a nhà th v i th gi iơ ượ ế ở ữ ộ ồ ạ ả ủ ơ ớ ế ớ
xung quanh nên ch t li u th chính là nh ng ch t li u t cu c s ng. Đó có th là nh ngấ ệ ơ ữ ấ ệ ừ ộ ố ể ữ
s v t ho c t chính cu c đi nhà thự ậ ặ ừ ộ ờ ơ
+ L y d n ch ng phân tích: Sang thu, Tây Ti n... phân tích ch t li u cu c đi đc sấ ẫ ứ ế ấ ệ ộ ờ ượ ử
d ng đ sáng t o bài thụ ể ạ ơ
+ Đánh giá l i giá tr c a thạ ị ủ ơ
- Th là ngh thu tơ ệ ậ
+ N u cu c đi b c vào trong th mà không đc trau chu t s thô s và không có tínhế ộ ờ ướ ơ ượ ố ẽ ơ
ngh thu tệ ậ
+ T t c ch t li u cu c s ng đc phát hi n và ch n l a đu ph i đc mài giũa m i trấ ả ấ ệ ộ ố ượ ệ ọ ự ề ả ượ ớ ở
thành hình nh thả ơ
+ Nhà th th ng s d ng các bi n pháp ngh thu t đ đa cu c s ng bình th ng vàoơ ườ ử ụ ệ ệ ậ ể ư ộ ố ườ
nh ng bài th d t dào c m xúcữ ơ ạ ả
+ D n ch ng: th T H u, Nguy n Khoa Đi m, Huy C n...ẫ ứ ơ ố ữ ễ ề ậ
- Đánh giá
3. K t bài:ế Kh ng đnh l i ý nghĩa câu nói và rút ra bài h c ti p nh n văn h cẳ ị ạ ọ ế ậ ọ
Bài làm
Gi ng nh nhi u tác ph m ngh thu t khác, văn ch ng cũng có s m nh c a riêngố ư ề ẩ ệ ậ ươ ứ ệ ủ
mình. Đánh giá v s m nh văn ch ng chân chính, nhà th T H u t ng kh ng đnhề ứ ệ ươ ơ ố ữ ừ ẳ ị
"Văn ch ng s không là gì c n u không vì cu c đi mà có". Truy n hay th cũng nhươ ẽ ả ế ộ ờ ệ ơ ư
v y, s m nh c a nó là ngh thu t v nhân sinh. Chính vì th , nhà phê bình văn h c Ngaậ ứ ệ ủ ệ ậ ị ế ọ
Bêlinxki đã vi t "Th tr c h t là cu c đi, sau đó m i là ngh thu t".ế ơ ướ ế ộ ờ ớ ệ ậ
Câu nói c a Bêlinxki có ý nghĩa vô cùng sâu s c. Th là nh ng tác ph m văn h c đcủ ắ ơ ữ ẩ ọ ượ
c u trúc b i thanh đi u, v n, các hình nh, c m xúc c a ng i sáng tác... Cu c đi là t tấ ở ệ ầ ả ả ủ ườ ộ ờ ấ
c nh ng gì chân th t nh t x y ra đi v i chúng ta m i ngày, bao g m c v t ch t và tinhả ữ ậ ấ ả ố ớ ỗ ồ ả ậ ấ
th n. Còn ngh thu t th ng dùng đ miêu t cái đp, đp hình th c và c tâm h n. Nóiầ ệ ậ ườ ể ả ẹ ẹ ứ ả ồ
"Th tr c h t là cu c đi, sau đó m i là ngh thu t", Bêlinxki mu n kh ng đnh vai tròơ ướ ế ộ ờ ớ ệ ậ ố ẳ ị
c a cu c đi v i th ca nói riêng, v i văn ch ng nói chung. T đó, kh ng đnh giá trủ ộ ờ ớ ơ ớ ươ ừ ẳ ị ị
chân chính c a th ca - "ngh thu t v nhân sinh" r i m i "v ngh thu t". Th tr c h tủ ơ ệ ậ ị ồ ớ ị ệ ậ ơ ướ ế
ph i vì con ng i, vì cu c đi, vì hi n th c r i m i là ngh thu t.ả ườ ộ ờ ệ ự ồ ớ ệ ậ
Đó là ý ki n đúng đn khi đánh giá v th . Vì sao l i nói nh th ? B i l th là th lo iế ắ ề ơ ạ ư ế ở ẽ ơ ể ạ
đc tr ng c a văn h c, mà m t trong nh ng đc đi m n i b t nh t c a văn h c là g n bóặ ư ủ ọ ộ ữ ặ ể ổ ậ ấ ủ ọ ắ
sâu s c v i cu c s ng, v i cu c đi và vì cu c đi. T nh ng ch t li u c u thành tácắ ớ ộ ố ớ ộ ờ ộ ờ ừ ữ ấ ệ ấ
ph m đn n i dung t t ng g i g m trong tác ph m đu kh i ngu n t hi n th c cu cẩ ế ộ ư ưở ử ắ ẩ ề ở ồ ừ ệ ự ộ
s ng, truy n t i b ng con đng ti p nh n t tác gi đn đc gi và quay tr l i v iố ề ả ằ ườ ế ậ ừ ả ế ộ ả ở ạ ớ
cu c đi, góp ph n ki n t o nh ng giá tr cu c đi.ộ ờ ầ ế ạ ữ ị ộ ờ
Th ca th ng đc nh đn v i c m xúc, tình c m đc k t tinh b i nh ng rung đngơ ườ ượ ớ ế ớ ả ả ượ ế ở ữ ộ
c a ng i sáng tác. Nh ng, nh ng rung đng đó kh i ngu n t đâu? Câu tr l i là cu củ ườ ư ữ ộ ở ồ ừ ả ờ ộ
đi. Nhà th hòa mình v i cu c s ng, h đng gi a muôn dòng ch y cu c đi và khámờ ơ ớ ộ ố ọ ứ ữ ả ộ ờ
phá b ng đôi m t tinh t c a mình, c m nh n b ng tâm h n nh y c m tr c m i bi nằ ắ ế ủ ả ậ ằ ồ ạ ả ướ ọ ế
đng. H v n là nh ng ng i d rung c m, trăn tr và suy t v cu c đi, c m nh nộ ọ ố ữ ườ ễ ả ở ư ề ộ ờ ả ậ
cu c đi b ng t t c giác quan. Nh ng ch t li u bình th ng c a cu c s ng xuyên quaộ ờ ằ ấ ả ữ ấ ệ ườ ủ ộ ố
lăng kính tâm h n nhà th , tr thành ngu n c m h ng sáng tác. Đó có th ch là m t sồ ơ ở ồ ả ứ ể ỉ ộ ự
v t nh bé nh chi c lá, nhành hoa, cũng có th là kho nh kh c giao mùa trong năm. Nhàậ ỏ ư ế ể ả ắ
th th h n mình gi a nh ng b c đi c a th i gian, tinh t phát hi n ra v đp thi v c aơ ả ồ ữ ữ ướ ủ ờ ế ệ ẻ ẹ ị ủ
chúng:
"B ng nh n ra h ng iỗ ậ ươ ổ
Ph vào trong gió seả
S ng chùng chình qua ngõươ
Nh ng i d ng qua đng"ư ườ ư ườ
(Trích "Sang thu" - H u Th nh)ữ ỉ
Ch là nh ng đi thay m nh t c a c nh v t kho nh kh c ch m thu, nh ng qua tâm h nỉ ữ ổ ờ ạ ủ ả ậ ả ắ ớ ư ồ
nh y c m c a nhà th , nh ng đi thay y l i có th khi n trái tim ng i đng rung đng.ạ ả ủ ơ ữ ổ ấ ạ ể ế ườ ộ ộ
Cu c đi trong th cũng có khi là nh ng hoài ni m đã qua v n còn nh h ng đn th cộ ờ ơ ữ ệ ẫ ả ưở ế ự
t i và góp ph n xây đp th c t i. Gi ng nh n i nh c a nhà th Quang Dũng trong bàiạ ầ ắ ự ạ ố ư ỗ ớ ủ ơ
th "Tây Ti n":ơ ế
"Sông Mã xa r i Tây Ti n iồ ế ơ
Nh v r ng núi nh ch i v iớ ề ừ ớ ơ ơ
Sài Khao s ng l p đoàn quân m iươ ấ ỏ
M ng Lát hoa v trong đêm h i"ườ ề ơ
Nh ng tháng năm chi n đu gian kh đã qua đi, nh ng b ng nh ng v n th y, b ng tìnhữ ế ấ ổ ư ằ ữ ầ ơ ấ ằ
c m c a nhà th , th h b n đc mai sau đu ph n nào c m nh n đc nh ng gian laoả ủ ơ ế ệ ạ ọ ề ầ ả ậ ượ ữ
và m t mát c a l ch s , bi t ghi nh công n nh ng ng i đã ngã xu ng, bi t trân tr ngấ ủ ị ử ế ớ ơ ữ ườ ố ế ọ
cu c s ng hôm nay. "Ngh thu t v nhân sinh" là đó, th ca vì cu c đi là đó.ộ ố ệ ậ ị ở ơ ộ ờ ở
"Văn h c là nhân h c" (M.Gorki), nâng niu nh ng giá tr t t đp đi b ng nh ng tìnhọ ọ ữ ị ố ẹ ở ờ ằ ữ
c m, c m xúc chân th c nh t. B i l , cu c đi không ch là cu c s ng c a nh ng ng iả ả ự ấ ở ẽ ộ ờ ỉ ộ ố ủ ữ ườ
xung quanh mà còn là chính cu c đi tác gi . H đi qua nh ng thăng tr m, v t quaộ ờ ả ọ ữ ầ ượ
nh ng bi n đng r i sáng tác thành nh ng bài th vi t v chính thăng tr m cu c điữ ế ộ ồ ữ ơ ế ề ầ ộ ờ
mình. Ví d nh T H u trong "Vi t B c" v i nh ng l u luy n chia xa và ân tình th yụ ư ố ữ ệ ắ ớ ữ ư ế ủ
chung v i m nh đt, con ng i mà mình đã g n bó su t m t th i gian dài. Hay Nguy nớ ả ấ ườ ắ ố ộ ờ ễ
Khoa Đi m v i bao yêu m n và t hào v "Đt N c c a Nhân Dân" "Đt N c c a caề ớ ế ự ề ấ ướ ủ ấ ướ ủ
dao th n tho i" trong bài th Đt N c. Giá tr đích th c c a th suy cho cùng chính làầ ạ ơ ấ ướ ị ự ủ ơ
nh ng giá tr nhân văn cao quý đó.ữ ị
Th tr c h t là cu c đi, r i, sau đó th là ngh thu t. N u th ch là cu c đi, nó sơ ướ ế ộ ờ ồ ơ ệ ậ ế ơ ỉ ộ ờ ẽ
mãi là nh ng ch t li u thô s , bình th ng, gi ng nh viên ng c ch a đc mài giũa. Nhàữ ấ ệ ơ ườ ố ư ọ ư ượ
th là nh ng ng i ngh sĩ góp nh t, ch n l a nh ng ch t li u có giá tr b ng nh ng rungơ ữ ườ ệ ặ ọ ự ữ ấ ệ ị ằ ữ
c m c a tâm h n mình r i s d ng tài năng đ bi n nó thành ch t li u ngh thu t. V iả ủ ồ ồ ử ụ ể ế ấ ệ ệ ậ ớ
nh ng công c nh bi n pháp ngh thu t, nh ng hình nh bi u t ng, nh p đi u..., nhàữ ụ ư ệ ệ ậ ữ ả ể ượ ị ệ
th sáng t o nên nh ng bài th có v n có nh p và d t dào c m xúc. Th s không đcơ ạ ữ ơ ầ ị ạ ả ơ ẽ ượ
g i là th n u không có nh p đi u, không có c m xúc hay thanh v n. M t cành c i khô sọ ơ ế ị ệ ả ầ ộ ủ ẽ
không bao gi mang ch t th n u nh Huy C n không th i h n cho nó:ờ ấ ơ ế ư ậ ổ ồ
"Sóng g n tràng giang bu n đi p đi p,ợ ồ ệ ệ
Con thuy n xuôi mái n c song song.ề ướ
Thuy n v n c l i, s u trăm ng ;ề ề ướ ạ ầ ả
C i m t cành khô l c m y dòng."ủ ộ ạ ấ
(Trích "Tràng giang")
T H u đã s d ng th th l c bát truy n thông, gi ng đi u tâm tình đ vi t lên khúcố ữ ử ụ ể ơ ụ ề ọ ệ ể ế
tình ca "Vi t B c". Nguy n Khoa Đi m thì s d ng th th t do, đi p t đi p ng vàệ ắ ễ ề ử ụ ể ơ ự ệ ừ ệ ữ
ch t li u dân gian đ làm sáng t o lên Đt N c c a n n th ca dân t c. Ngh thu t b iấ ệ ể ạ ấ ướ ủ ề ơ ộ ệ ậ ở
l đó chính là cái đp c a thi ca đc nuôi d ng trên m nh đt hi n th c.ẽ ẹ ủ ượ ưỡ ả ấ ệ ự
Câu nói c a nhà phê bình văn h c Nga Bêlinxki đã đem đn r t nhi u giá tr sâu s c. Ôngủ ọ ế ấ ề ị ắ
đã kh ng đnh giá tr chân chính c a th ca và nh ng yêu c u c a tác ph m ngh thu tẳ ị ị ủ ơ ữ ầ ủ ẩ ệ ậ
th r ng "Th tr c h t là cu c đi, sau đó m i là ngh thu t". T đó d ng nh cũngơ ằ ơ ướ ế ộ ờ ớ ệ ậ ừ ườ ư
mu n g i l i nh n đn nh ng nhà th - nh ng ng i ngh sĩ có s m nh sáng t o nh ngố ử ờ ắ ế ữ ơ ữ ườ ệ ứ ệ ạ ữ
tác ph m ngh thu t th ca. Đ t o ra m t bài th có giá tr chân chính, không th xa r iẩ ệ ậ ơ ể ạ ộ ơ ị ể ờ
cu c đi, cũng không th b qua nh ng công đo n mài giũa, sáng t o. V a g n bó v iộ ờ ể ỏ ữ ạ ạ ừ ắ ớ
cu c đi v a th i vào tác ph m nh ng giá tr ngh thu t m i có th t o ra nh ng bài thộ ờ ừ ổ ẩ ữ ị ệ ậ ớ ể ạ ữ ơ
th c s .ự ự
M i bài th đu là m t ki t tác ngh thu t c a m t ng i ngh sĩ chân chính. Nó khôngỗ ơ ề ộ ệ ệ ậ ủ ộ ườ ệ
ch g i g m t m lòng, truy n t i rung đng mà còn ghi l i nh ng d u n riêng c a ng iỉ ử ắ ấ ề ả ộ ạ ữ ấ ấ ủ ườ
ngh sĩ. Chính vì th , khi ti p nh n các tác ph m văn h c, đc gi c n có thái đ chânệ ế ế ậ ẩ ọ ộ ả ầ ộ
thành và trân tr ng nh ng viên ng c quý đã đc mài giũa b ng tài và tâm c a m t conọ ữ ọ ượ ằ ủ ộ
ng i.ườ
