Giải pháp tăng bao phủ bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên tại Đại học Công nghiệp Quảng Ninh: Nghiên cứu mới nhất

ẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ QUI, TẬP 02, SỐ 02 - 2024 CHÍNH TRỊ, XÃ HỘ

100

JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY QUI, VOL. 02, ISSUE 02, 202

NGHIÊN CỨU GIẢI PHÁP TĂNG BAO PHỦ BẢO HIỂM Y TẾ HỌC SINH,

SINH VIÊN TRONG TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP QUẢNG NINH

Phạm Thị Hà Thanh, Giang Quốc Khanh*, Vũ Thị Duyên, Trần Đình Thắng

Trường Đại học Công nghiệp Quảng Ninh

*Email: khanhgq@qui.edu.vn

TÓM TẮT:

Chính sách bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên (BHYT HSSV) nhằm giúp HSSV được thụ hưởng đầy

đủ các quyền lợi về chăm sóc và bảo vệ sức khỏe để yên tâm học tập, giúp giảm gánh nặng về kinh

tế cho gia đình khi không may bị ốm đau, bệnh tật cần phải điều trị với chi phí cao. Nhờ tính nhân văn

ưu việt của bảo hiểm y tế, mà tỷ lệ học sinh và sinh viên tham gia loại hình bảo hiểm này liên tục tăng

trưởng hằng năm. Để hướng tới tỷ lệ bao phủ 100% bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên tại Trường Đại

học Công nghiệp Quảng Ninh trong thời tới, bên cạnh việc triển khai các giải pháp đã thực hiện trong

những năm qua, trong bài viết này nhóm tác giả đã nghiên cứu đề xuất những giải pháp toàn diện

nhằm tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa bốn chủ thể là Nhà trường, cơ quan bảo hiểm xã hội,

chính quyền địa phương và bản thân sinh viên và gia đình của các em trong triển khai phát triển đối

tượng tham gia bảo hiểm y tế.

Từ khoá: Bảo hiểm y tế, chính sách bảo hiểm, học sinh sinh viên, rủi ro sức khỏe, khám chữa bệnh.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

BHYT nói chung và BHYT HSSV nói riêng là

một trong những chính sách an sinh xã hội quan

trọng, mang tính nhân văn, nhân đạo sâu sắc,

luôn nhận được sự quan tâm sâu sắc của Đảng

và Nhà nước, nhằm ngày càng nâng cao công

tác chăm sóc sức khỏe, góp phần đảm bảo an

sinh xã hội cho mọi người dân, tạo được sự đoàn

kết, tương thân, tương ái mang tính cộng đồng,

chia sẻ rủi ro, giúp đỡ nhau vượt qua lúc khó

khăn, hoạn nạn do đau ốm.

BHYT là cơ chế tài chính y tế quan trọng và

là cơ chế chi trả trước được đa số các quốc gia

trên thế giới áp dụng giúp người dân khi bị ốm

đau không rơi vào cảnh nghèo đói, là định hướng

phát triển trong chăm sóc sức khỏe người dân

góp phần tích cực vào việc ổn định xã hội, thực

hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ,

công bằng và văn minh. Theo quy định của Luật

BHYT, HSSV là đối tượng bắt buộc tham gia

BHYT. Do đó, việc tham gia BHYT không những

là quyền lợi mà còn là trách nhiệm tuân thủ pháp

luật, thể hiện tinh thần tương thân, tương ái của

HSSV thông qua việc đóng góp, chia sẻ rủi ro với

những người không may bị ốm đau, bệnh tật,…

đặc biệt với những người nghèo, người thuộc

nhóm yếu thế trong xã hội.

Từ khi triển khai thực hiện, diện bao phủ

BHYT ngày càng được mở rộng, người dân được

chăm sóc sức khỏe bằng các dịch vụ y tế ngày

càng tốt hơn. Tuy nhiên, theo thống kê, hiện nay,

cả nước còn khoảng 4% HSSV chưa tham gia

BHYT, tập trung ở nhóm sinh viên các trường đại

học, các trường cao đẳng, trung cấp, đào tạo

nghề. Trong số này, một số HSSV và phụ huynh

vẫn còn hiểu chưa thấu đáo về chính sách BHYT,

cho rằng chỉ cần tham gia BHYT những lúc ốm

đau [1].

Tỷ lệ tham gia BHYT của học sinh, sinh viên

thông qua Bộ phận Y tế của Nhà trường hằng

năm luôn ở mức cao khoảng từ 95-97% tùy theo

năm học. Trên thực tế, số lượng HSSV của Nhà

trường có thẻ BHYT theo từng thời điểm cũng

tiệm cận tỷ lệ 100%, do HSSV thuộc các đối

tượng ưu tiên được cấp thẻ BHYT miễn phí

(người thuộc hộ gia đình nghèo; người dân tộc

ẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ QUI, TẬP 02, SỐ 02 - 2024 CHÍNH TRỊ, XÃ HỘ

JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY QUI, VOL. 02, ISSUE 02, 2024 101

thiểu số đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh

tế - xã hội khó khăn; người đang sinh sống tại

vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó

khăn; người đang sinh sống tại xã đảo, huyện

đảo và thân nhân của sỹ quan, quân nhân chuyên

nghiệp, hạ sỹ quan, binh sỹ quân đội đang tại

ngũ, sỹ quan, hạ sỹ quan nghiệp vụ và sỹ quan,

hạ sỹ quan chuyên môn,...[9]) hoặc sinh viên vừa

kết thúc thực tập sản xuất tại các doanh nghiệp

và quay lại Trường chờ bảo vệ tốt nghiệp,... Tuy

nhiên, để hướng tới mục tiêu tăng tỷ lệ bao phủ

BHYT HSSV trong Nhà trường đạt mức 100%

trong những năm học tiếp theo, nhóm tác giả đã

nghiên cứu đề xuất các giải pháp toàn diện, tập

trung vào các nhóm đối tượng trực tiếp ảnh

hưởng đến việc quyết định tham gia BHYT của

HSSV là Nhà trường, cơ quan bảo hiểm xã hội,

chính quyền địa phương và bản thân sinh viên và

gia đình của các em.

2. LỢI ÍCH THAM GIA BẢO HIỂM Y TẾ ĐỐI VỚI

HỌC SINH, SINH VIÊN

Căn cứ theo các quy định tại Khoản 3 điều 4

Nghị định số 146/2018/NĐ-CP và Khoản 4 điều

12 Luật bảo hiểm y tế 2014, những quyền lợi của

học sinh sinh viên khi tham gia bảo hiểm y tế gồm

có [2, 3]:

- Được Nhà nước hỗ trợ tối thiểu 30% mức

đóng bảo hiểm y tế: Học sinh đóng 4,5% mức

lương cơ sở tại thời điểm đóng, trong đó ngân

sách Nhà nước hỗ trợ từ 30% đến 100% tùy theo

nhóm đối tượng. Đặc biệt, ngoài việc được ngân

sách Nhà nước hỗ trợ 30% mức đóng BHYT

HSSV, trong năm học 2023 - 2024 dự kiến có

thêm một số tỉnh, thành phố tiếp tục hỗ trợ thêm

mức đóng BHYT cho học sinh từ ngân sách địa

phương, do đó số tiền thực đóng BHYT của mỗi

học sinh tiếp tục được giảm.

- Được cấp và quản lý thẻ bảo hiểm y tế (hình

1) học sinh sinh viên có tác dụng khám chữa bệnh

trong các cơ sở khám chữa bệnh công lập và rất

nhiều cơ sở khám chữa bệnh tư nhân trong cả

nước theo quy định.

Hình 1. Thẻ bảo hiểm y tế dạng thẻ giấy

- Học sinh, sinh viên tham gia bảo hiểm y tế

được tiếp cận, thụ hưởng các dịch vụ y tế kỹ thuật

cao, chi phí lớn khi không may ốm đau, bệnh tật.

Khi tham gia BHYT, nếu HSSV đi khám chữa

bệnh (KCB) đúng tuyến sẽ được Quỹ BHYT chi

trả 80% chi phí KCB trong phạm vi, quyền lợi

được hưởng. Trường hợp KCB trái tuyến, các em

sẽ được hưởng theo phạm vi, mức hưởng BHYT

như sau: 40% chi phí điều trị nội trú tại bệnh viện

tuyến Trung ương; 100% chi phí điều trị nội trú tại

bệnh viện tuyến tỉnh; 100% chi phí tại bệnh viện

tuyến huyện. Trường hợp KCB BHYT không

đúng tuyến: Người bệnh không có giấy chuyển

tuyến nhưng xuất trình đầy đủ thủ tục KCB BHYT,

được quỹ BHYT thanh toán trong phạm vi, mức

hưởng và tỷ lệ theo quy định như bảng 1.

Bảng 1. Khám chữa bệnh BHYT không đúng tuyến [6]

Tuyến chuyên môn kỹ thuật Loại hình KCB Tỷ lệ hưởng

(chi phí KCB)

Bệnh viện tuyến huyện Ngoại trú, Nội trú 100%

Bệnh viện tuyến tỉnh Nội trú 100%

Bệnh viện tuyến Trung ương Nội trú 40%

ẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ QUI, TẬP 02, SỐ 02 - 2024 CHÍNH TRỊ, XÃ HỘ

102

JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY QUI, VOL. 02, ISSUE 02, 202

Đặc biệt, từ đầu năm 2021 đến nay, người

tham gia BHYT được thụ hưởng nhiều chính

sách mới ưu việt hơn. Nổi bật là chính sách thông

tuyến tỉnh trong điều trị nội trú đối với khám, chữa

bệnh BHYT được triển khai trên quy mô toàn

quốc từ ngày 1/1/2021, giúp một số trường hợp

tham gia BHYT điều trị trái tuyến vẫn được

hưởng 100% của 80% chi phí điều trị nội trú (tức

80% chi phí điều trị nội trú như đúng tuyến) [7].

- Khi tham gia BHYT, HSSV sẽ được cấp thẻ

BHYT, được chăm sóc sức khỏe ban đầu tại nhà

trường hoặc cơ sở y tế theo quy định; được khám

sức khỏe định kỳ theo từng năm học, góp phần

phát hiện sớm bệnh tật; được chi trả chi phí khám

chữa bệnh trong phạm vi quyền lợi và mức

hưởng; được lựa chọn và thay đổi nơi đăng ký

khám chữa bệnh ban đầu theo quy định vào

tháng đầu mỗi quý.

- Không chỉ giúp các gia đình giảm bớt gánh

nặng về chi phí tài chính khi khám, chữa bệnh mà

chính sách nhân văn này còn góp phần giáo dục

ý thức đoàn kết tương thân, tương ái và trách

nhiệm chia sẻ rủi ro của cá nhân của HSSV và

gia đình của các em với người không may bị ốm

đau, bệnh tật trong cộng đồng xã hội.

3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM Y TẾ

HỌC SINH, SINH VIÊN

Bảo hiểm y tế (BHYT) học sinh, sinh viên do

Nhà nước tổ chức thực hiện, vì sức khỏe, sự phát

triển toàn diện của thế hệ trẻ, không vì mục đích

lợi nhuận. Với ý nghĩa đó, trong những năm qua,

việc phát triển đối tượng tham gia BHYT học sinh,

sinh viên đạt được nhiều kết quả tích cực.

Học sinh, sinh viên tham gia BHYT không chỉ

được tiếp cận, thụ hưởng các dịch vụ y tế kỹ thuật

cao, chi phí lớn khi không may ốm đau, bệnh tật,

giúp gia đình các em giảm bớt gánh nặng về chi

phí khám chữa bệnh, mà còn thể hiện trách

nhiệm xã hội của các em và gia đình trong việc

chia sẻ rủi ro với cộng đồng. Chính vì những lợi

ích và giá trị nhân văn này, chính sách BHYT học

sinh, sinh viên đã thực sự đi vào cuộc sống với

sự chủ động, tích cực tham gia từ phía học sinh,

sinh viên và phụ huynh.

Tính đúng đắn, ưu việt của chính sách BHYT

học sinh, sinh viên được thể hiện rõ rệt từ kết quả

tổ chức, thực hiện chính sách BHYT học sinh,

sinh viên qua các năm học với tỷ lệ học sinh, sinh

viên tham gia BHYT tăng lên theo từng năm học

(hình 2).

Hình 2. HSSV trong cả nước tham gia BHYT hằng năm giai đoạn 2018-2023 [1,4,6,8]

Theo thống kê của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam

(hình 2), nếu như năm học 2018 - 2019, cả nước

có khoảng hơn 17,4 triệu học sinh, sinh viên tham

gia BHYT (đạt tỷ lệ bao phủ khoảng 94,2%) thì

đến năm học 2019 - 2020, cả nước có hơn 17,7

triệu học sinh, sinh viên tham gia BHYT (đạt tỷ lệ

17,4

17,7

18,16

18,8 18,8

94,2

95,2 95,2

92,5

93,5

94,5

95,5

96,5

97,5

16,5

17,5

18,5

2018-2019 2019-2020 2020-2021 2021-2022 2022-2023

Tỷ lệ HSSV tham gia BHYT, (%)

Số HSSV tham gia BHYT, (triệu người)

Số lượng HSSV tham gia BHYT Tỷ lệ % HSSV tham gia BHYT

ẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ QUI, TẬP 02, SỐ 02 - 2024 CHÍNH TRỊ, XÃ HỘ

JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY QUI, VOL. 02, ISSUE 02, 2024 103

bao phủ khoảng 95,2%), tăng 1% so với năm học

2018 - 2019.

Năm học 2020 - 2021, số học sinh, sinh viên

tham gia BHYT là hơn 18 triệu em, tăng 1,6% so

với năm học 2019 - 2020. Trong đó, có hơn 14,5

triệu tham gia theo nhóm học sinh, sinh viên và

3,5 triệu học sinh, sinh viên tham gia theo nhóm

khác (như: hộ nghèo, hộ cận nghèo, thân nhân

lực lượng vũ trang,...). Nhiều địa phương số

lượng học sinh, sinh viên tham gia BHYT đạt tỷ

lệ cao như: Hà Giang, Hải Dương, Ninh Bình,

Cần Thơ, Bắc Ninh, Hải Phòng, Lạng Sơn, Hà

Nam, Tuyên Quang,…

Năm học 2021 - 2022, số học sinh, sinh viên

tham gia BHYT đạt 18,8 triệu em, chiếm tỷ lệ bao

phủ 96% học sinh, sinh viên cả nước. Điều đó

đồng nghĩa với việc trên toàn quốc đã có gần 19

triệu học sinh, sinh viên được đảm bảo và thụ

hưởng đầy đủ các quyền lợi BHYT theo quy định.

Trong trường hợp, nếu không may bị ốm đau,

bệnh tật các em sẽ được Quỹ BHYT thanh toán

số tiền khám chữa bệnh không giới hạn theo

phạm vi, mức hưởng, có thể lên tới hàng tỷ

đồng/năm.

Năm học 2022-2023, cả nước có khoảng 18,8

triệu HSSV tham gia BHYT, đạt tỷ lệ hơn 97%

tổng số HSSV.

Công tác phát triển đối tượng tham gia BHYT

đã đạt nhiều kết quả tích cực. Đạt được kết quả

trên là nhờ sự nỗ lực của ngành BHXH, ngành

Giáo dục và Đào tạo, ngành Y tế, Ban Giám hiệu

và đội ngũ giáo viên, cán bộ y tế trường học trên

khắp cả nước và sự chỉ đạo của các cấp ủy,

chính quyền địa phương đối với công tác phát

triển đối tượng tham gia BHYT. Đáng chú ý, công

tác phối hợp, tổng kết đánh giá, rút kinh nghiệm

hàng năm ở từng địa phương qua các năm học

được tổ chức bài bản, góp phần quan trọng vào

tạo chuyển biến rõ rệt về nhận thức cho các đối

tượng. Chính sách BHYT phát huy hiệu quả thiết

thực trong chăm sóc sức khỏe cho người dân,

cũng như với các em học sinh, sinh viên.

Đặc biệt, những lợi ích thiết thực khi tham gia

BHYT học sinh, sinh viên đi khám chữa bệnh

đúng tuyến sẽ được Quỹ BHYT chi trả 80% chi

phí khám chữa bệnh trong phạm vi, quyền lợi

được hưởng. Trường hợp khám chữa bệnh trái

tuyến, các em sẽ được hưởng theo phạm vi, mức

hưởng BHYT như sau: 40% chi phí điều trị nội trú

tại bệnh viện tuyến Trung ương; 100% chi phí

điều trị nội trú tại bệnh viện tuyến tỉnh; 100% chi

phí tại bệnh viện tuyến huyện.

Chính sách BHYT ngày càng được hoàn

thiện theo hướng quyền lợi, chất lượng khám

chữa bệnh BHYT ngày càng được nâng cao và

mở rộng. Theo đó, học sinh, sinh viên khi tham

gia cũng được hưởng nhiều lợi ích hơn từ chính

sách BHYT như: Được chăm sóc sức khỏe ban

đầu ngay tại trường học; được tham gia khám

chữa bệnh BHYT với các thủ tục thuận tiện,

thông thoáng; được tiếp cận các dịch vụ y tế kỹ

thuật cao, chi phí lớn,...

Theo quy định, từ ngày 1/7/2023, mức đóng

BHYT của học sinh, sinh viên sẽ thay đổi theo

mức tăng lương cơ sở theo quy định tại Nghị định

số 24/2023/NĐ-CP của Chính phủ. Theo đó, mức

đóng BHYT của học sinh, sinh viên phải đóng

bằng 70% x 4,5% x mức lương cơ sở. Số tiền mà

học sinh, sinh viên thực đóng BHYT tăng từ

563.220 đồng/năm lên 680.400 đồng/năm (do đã

được ngân sách nhà nước hỗ trợ 30% mức

đóng).

Bên cạnh kết quả đạt được, số lượng học

sinh, sinh viên tham gia BHYT vẫn chưa đạt mục

tiêu như kỳ vọng (hiện còn khoảng 4% học sinh,

sinh viên chưa tham gia BHYT chủ yếu tập trung

nhóm học sinh, sinh viên của các trường đại học,

cao đẳng và dạy nghề). Trong số này, một số học

sinh, sinh viên và phụ huynh vẫn còn hiểu chưa

thấu đáo, nhận thức chưa đầy đủ về những lợi

ích về chính sách BHYT, cho rằng chỉ cần tham

gia BHYT những lúc ốm đau.

Việc hạn chế về nhận thức khiến các em bị

thiệt thòi khi không được hưởng quyền lợi chăm

sóc sức khỏe từ chính sách BHYT. Mặt khác, nếu

không may bị ốm đau, mắc phải những căn bệnh

hiểm nghèo cần chi phí điều trị cao, không có thẻ

BHYT, gia đình của các em sẽ đối diện với những

khoản chi phí khám chữa bệnh lớn, ảnh hưởng

tới kinh tế của gia đình, cũng như quá trình khám

chữa bệnh của các em học sinh, sinh viên,...

ẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ QUI, TẬP 02, SỐ 02 - 2024 CHÍNH TRỊ, XÃ HỘ

104

JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY QUI, VOL. 02, ISSUE 02, 202

Được sự quan tâm chỉ đạo của Đảng ủy, lãnh

đạo Nhà trường, nhiều hoạt động tuyên truyền,

giáo dục tư tưởng cho HSSV, nhiều giải pháp đã

được thực hiện trong những năm học vừa qua,

dẫn đến tỷ lệ tham gia BHYT của học sinh, sinh

viên thông qua Phòng Y tế của Nhà trường hằng

năm luôn đạt mức cao khoảng từ 95,9% trong

năm học 2020-2021 đến 96,6% trong năm học

2023-2024 (hình 3, 4). Tỷ lệ khác khoảng từ 3,4-

4,1%, là tỷ lệ HSSV thuộc các đối tượng được

cấp thẻ BHYT miễn phí theo Luật Bảo hiểm xã

hội hoặc sinh viên sau khi kết thúc thực tập sản

xuất, thực tập tốt nghiệp tại doanh nghiệp chờ

bảo vệ tốt nghiệp.

Hình 3. Phân loại HSSV tham gia BHYT thông qua Phòng Y tế của Nhà trường giai đoạn 2020-2024

Trong những năm học vừa qua, số lượng

HSSV tham gia bảo hiểm y tế thông qua phòng y

tế của Nhà trường liên tục tăng, ngược lại tỷ lệ

khác có chiều hướng giảm dần, để đạt được

những kết quả này là do sự vào cuộc quyết liệt

của lãnh đạo Nhà trường và các phòng ban, khoa

chuyên môn, tổng số HSSV của Nhà trường đang

có chiều hướng tăng dần, năm học sau cao hơn

năm học trước, hiệu quả hoạt động tuyên truyền

Luật bảo hiểm y tế cho HSSV được nâng

cao,...(hình 4).

Hình 4. HSSV tham gia BHYT thông qua Phòng Y tế của Nhà trường giai đoạn 2020-2024

4. GIẢI PHÁP HƯỚNG TỚI MỤC TIÊU 100%

HỌC SINH, SINH VIÊN TRƯỜNG ĐHCNQN

THAM GIA BẢO HIỂM Y TẾ

BHYT là một trong những chính sách an sinh

xã hội quan trọng, thể hiện tính nhân đạo, nhân

văn và tinh thần tương thân tương ái, chia sẻ rủi

ro giữa người khỏe với người ốm, giữa người trẻ

với người già, giữa người có thu nhập cao với

người có thu nhập thấp,… Nhằm hướng tới mục

tiêu bao phủ 100% học sinh, sinh viên tham gia

72,0

12,2

11,7

4,1

2020-2021

69,5

13,0

13,6 3,9

2021-2022

66,9

10,6

18,5

4,0

2022-2023

67,8

11,4

17,4 3,4

2023-2024

0,5

1,5

2,5

3,5

4,5

2020-2021 2021-2022 2022-2023 2023-2024

800

900

1000

1100

1200

1300

1400

HSSV tham gia BHYT qua Nhà trường Tỷ lệ khác

Nghiên cứu giải pháp tăng bao phủ bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên trong trường Đại học Công nghiệp Quảng Ninh

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi