T
P CHÍ KHOA HC VÀ CÔNG NGH QUI, TP 02, S 02 - 2024 CHÍNH TR, XÃ H
I
100
JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY QUI, VOL. 02, ISSUE 02, 202
4
NGHN CỨU GIẢI PP NG BAO PHỦ BẢO HIỂM Y TẾ HỌC SINH,
SINH VIÊN TRONG TRƯNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP QUNG NINH
Phạm Thị Hà Thanh, Giang Quốc Khanh*, Vũ Thị Duyên, Trần Đình Thắng
Trường Đại hc Công nghip Qung Ninh
*Email: khanhgq@qui.edu.vn
TÓM TẮT:
Chính sách bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên (BHYT HSSV) nhằm giúp HSSV được thụ hưởng đầy
đủ các quyền lợi về chăm sóc và bảo vệ sức khỏe để yên tâm học tập, giúp giảm gánh nặng về kinh
tế cho gia đình khi không may bị m đau, bệnh tật cần phải điều trị với chi phí cao. Nhờ tính nhân văn
ưu việt của bảo hiểm y tế, mà tỷ lệ học sinh và sinh viên tham gia loại hình bảo hiểm này liên tục tăng
trưởng hằng năm. Để hướng tới tỷ lệ bao phủ 100% bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên tại Trường Đại
học Công nghiệp Quảng Ninh trong thời tới, bên cạnh việc triển khai các giải pháp đã thực hiện trong
những năm qua, trong bài viết này nhóm tác giả đã nghiên cứu đề xuất những giải pháp toàn diện
nhằm tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa bốn chủ thể Nhà trường, quan bảo hiểm hội,
chính quyền địa phương bản thân sinh viên và gia đình của các em trong triển khai phát triển đối
tượng tham gia bảo hiểm y tế.
T khoá: Bảo him y tế, chính sách bo hiểm, học sinh sinh viên, rủi ro sc khỏe, khám chữa bnh.
1. ĐẶT VN ĐỀ
BHYT nói chung và BHYT HSSV nói riêng là
một trong những chính sách an sinh xã hội quan
trọng, mang tính nn văn, nhân đạo sâu sắc,
luôn nhận được sự quan tâm sâu sắc của Đảng
Nhà nước, nhằm ngày càng nâng cao công
tác chăm sóc sức khỏe, góp phần đảm bảo an
sinh hội cho mọi người dân, tạo được sự đoàn
kết, tương thân, tương ái mang tính cộng đồng,
chia sẻ rủi ro, giúp đỡ nhau vượt qua lúc khó
khăn, hoạn nạn do đau ốm.
BHYT chế tài chính y tế quan trọng
chế chi trả trước được đa số các quốc gia
trên thế giới áp dụng giúp người dân khi bị ốm
đau không rơi vào cảnh nghèo đói, là định hướng
phát triển trong chăm sóc sức khỏe người dân
góp phần tích cực vào việc ổn định hội, thực
hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ,
công bằng và văn minh. Theo quy định của Luật
BHYT, HSSV đối tượng bắt buộc tham gia
BHYT. Do đó, việc tham gia BHYT không những
là quyền lợi mà còn là trách nhiệm tuân thủ pháp
luật, thể hiện tinh thần tương thân, tương ái của
HSSV thông qua việc đóng góp, chia sẻ rủi ro với
những người không may bốm đau, bệnh tật,…
đặc biệt với những người nghèo, người thuộc
nhóm yếu thế trong xã hội.
Từ khi triển khai thực hiện, diện bao ph
BHYT ngày ng được mở rộng, người dân được
chăm sóc sức khỏe bằng c dịch vụ y tế ngày
càng tốt hơn. Tuy nhiên, theo thống kê, hiện nay,
cả nước còn khoảng 4% HSSV chưa tham gia
BHYT, tập trung nhóm sinh viên các trường đại
học, c trường cao đẳng, trung cấp, đào tạo
nghề. Trong số này, một số HSSV và phụ huynh
vẫn còn hiểu chưa thấu đáo về chính sách BHYT,
cho rằng chỉ cần tham gia BHYT những lúc ốm
đau [1].
Tỷ lệ tham gia BHYT của học sinh, sinh viên
thông qua Bộ phận Y tế của Nhà trường hằng
năm luôn ở mức cao khoảng từ 95-97% tùy theo
năm học. Trên thực tế, số lượng HSSV của Nhà
trường thẻ BHYT theo từng thời điểm cũng
tiệm cận tỷ l 100%, do HSSV thuộc các đối
tượng ưu tiên được cấp thẻ BHYT miễn phí
(người thuộc hộ gia đình nghèo; người dân tộc
T
P CHÍ KHOA HC VÀ CÔNG NGH QUI, TP 02, S 02 - 2024 CHÍNH TR, XÃ H
I
JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY QUI, VOL. 02, ISSUE 02, 2024 101
thiểu số đang sinh sống tại vùng điều kiện kinh
tế - hội khó khăn; người đang sinh sống tại
ng điều kiện kinh tế - hội đặc biệt k
khăn; người đang sinh sống tại đảo, huyện
đảo thân nhân của sỹ quan, quân nhân chuyên
nghiệp, hạ sỹ quan, binh sỹ quân đội đang tại
ngũ, sỹ quan, hạ sỹ quan nghiệp vụ sỹ quan,
hạ sỹ quan chuyên môn,...[9]) hoặc sinh viên vừa
kết thúc thực tập sản xuất tại các doanh nghiệp
quay lại Trường chờ bảo vệ tốt nghiệp,... Tuy
nhiên, để hướng tới mục tiêu tăng tỷ lệ bao phủ
BHYT HSSV trong Nhà trường đạt mức 100%
trong những năm học tiếp theo, nhóm tác giả đã
nghiên cứu đề xuất các giải pháp toàn diện, tập
trung vào các nhóm đối tượng trực tiếp ảnh
hưởng đến việc quyết định tham gia BHYT của
HSSV Nhà trường, quan bảo hiểm hội,
chính quyền địa phương bản thân sinh viên và
gia đình của các em.
2. LỢI ÍCH THAM GIA BẢO HIỂM Y TẾ ĐỐI VỚI
HỌC SINH, SINH VIÊN
Căn cứ theo các quy định tại Khoản 3 điều 4
Nghị định số 146/2018/NĐ-CP Khoản 4 điều
12 Luật bảo hiểm y tế 2014, những quyền lợi của
học sinh sinh viên khi tham gia bảo hiểm y tế gồm
có [2, 3]:
- Được Nhà nước hỗ trtối thiểu 30% mức
đóng bảo hiểm y tế: Học sinh đóng 4,5% mức
lương sở tại thời điểm đóng, trong đó ngân
sách Nhà nước htrợ từ 30% đến 100% tùy theo
nhóm đối tượng. Đặc biệt, ngoài việc được ngân
sách Nhà nước hỗ trợ 30% mức đóng BHYT
HSSV, trong năm học 2023 - 2024 dự kiến
thêm một số tỉnh, thành phố tiếp tục hỗ trợ thêm
mức đóng BHYT cho học sinh từ ngân sách địa
phương, do đó số tiền thực đóng BHYT của mỗi
học sinh tiếp tục được giảm.
- Được cấp quản lý thẻ bảo hiểm y tế (hình
1) học sinh sinh vn có tác dụng khám chữa bệnh
trong các sở khám chữa bệnh ng lập và rất
nhiều sở khám cha bệnh nhân trong cả
nước theo quy định.
Hình 1. Thẻ bảo hiểm y tế dạng thẻ giấy
- Học sinh, sinh viên tham gia bảo hiểm y tế
được tiếp cận, thụ hưởng các dịch vụ y tế kỹ thuật
cao, chi phí lớn khi không may ốm đau, bệnh tật.
Khi tham gia BHYT, nếu HSSV đi khám chữa
bệnh (KCB) đúng tuyến sẽ được Quỹ BHYT chi
trả 80% chi p KCB trong phạm vi, quyền lợi
được hưởng. Trường hợp KCB trái tuyến, c em
sẽ được hưởng theo phạm vi, mức hưởng BHYT
như sau: 40% chi phí điều trị nội trú tại bệnh viện
tuyến Trung ương; 100% chi phí điều trị nội trú tại
bệnh viện tuyến tỉnh; 100% chi p tại bệnh viện
tuyến huyện. Trường hợp KCB BHYT không
đúng tuyến: Người bệnh không giấy chuyển
tuyến nhưng xuất trình đầy đủ thủ tục KCB BHYT,
được quỹ BHYT thanh toán trong phạm vi, mức
hưởng và tỷ lệ theo quy định như bảng 1.
Bảng 1. Khám chữa bệnh BHYT không đúng tuyến [6]
Tuyến chuyên môn kỹ thuật Loại hình KCB Tỷ lệ hưởng
(chi phí KCB)
Bệnh viện tuyến huyện Ngoại trú, Nội trú 100%
Bệnh viện tuyến tỉnh Nội trú 100%
Bệnh viện tuyến Trung ương Nội trú 40%
T
P CHÍ KHOA HC VÀ CÔNG NGH QUI, TP 02, S 02 - 2024 CHÍNH TR, XÃ H
I
102
JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY QUI, VOL. 02, ISSUE 02, 202
4
Đặc biệt, từ đầu năm 2021 đến nay, người
tham gia BHYT được thụ hưởng nhiều chính
sách mới ưu việt hơn. Nổi bật chính sách thông
tuyến tỉnh trong điều trị nội trú đối với khám, chữa
bệnh BHYT được triển khai trên quy toàn
quốc từ ngày 1/1/2021, giúp một số trường hợp
tham gia BHYT điều trị trái tuyến vẫn được
hưởng 100% của 80% chi phí điều trị nội trú (tức
80% chi phí điều trị nội trú như đúng tuyến) [7].
- Khi tham gia BHYT, HSSV sẽ được cấp th
BHYT, được chăm sóc sức khỏe ban đầu tại nhà
trường hoặc sở y tế theo quy định; được khám
sức khỏe định kỳ theo từng năm học, góp phần
phát hiện sớm bệnh tật; được chi trả chi phí khám
chữa bệnh trong phạm vi quyền lợi mức
hưởng; được lựa chọn thay đổi nơi đăng
khám chữa bệnh ban đầu theo quy định vào
tháng đầu mỗi quý.
- Không chỉ giúp các gia đình giảm bớt gánh
nặng về chi phí tài chính khi khám, chữa bệnh
chính sách nhân văn này còn góp phần giáo dục
ý thức đoàn kết tương thân, tương ái trách
nhiệm chia sẻ rủi ro của nhân của HSSV
gia đình của các em với người không may bị ốm
đau, bệnh tật trong cộng đồng xã hội.
3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM Y TẾ
HỌC SINH, SINH VIÊN
Bảo hiểm y tế (BHYT) học sinh, sinh viên do
Nhà nước tổ chức thực hiện, sức khỏe, sự phát
triển toàn diện của thế hệ trẻ, không mục đích
lợi nhuận. Với ý nghĩa đó, trong những năm qua,
việc phát triển đối tượng tham gia BHYT học sinh,
sinh viên đạt được nhiều kết quả tích cực.
Học sinh, sinh viên tham gia BHYT không chỉ
được tiếp cận, thụ hưởng các dịch vụ y tế kỹ thuật
cao, chi phí lớn khi không may ốm đau, bệnh tật,
giúp gia đình các em giảm bớt gánh nặng về chi
phí khám chữa bệnh, còn thể hiện trách
nhiệm hội của các em gia đình trong việc
chia sẻ rủi ro với cộng đồng. Chính vì những lợi
ích giá trị nhân văn này, chính ch BHYT học
sinh, sinh viên đã thực sự đi vào cuộc sống với
sự chủ động, tích cực tham gia từ phía học sinh,
sinh viên và phụ huynh.
Tính đúng đắn, ưu việt của chính sách BHYT
học sinh, sinh viên được thể hiện rệt từ kết quả
tổ chức, thực hiện chính sách BHYT học sinh,
sinh viên qua các năm học với tỷ lệ học sinh, sinh
viên tham gia BHYT tăng lên theo từng m học
(hình 2).
Hình 2. HSSV trong cả nước tham gia BHYT hằng năm giai đoạn 2018-2023 [1,4,6,8]
Theo thống của Bảo hiểm hội Việt Nam
(hình 2), nếu như năm học 2018 - 2019, cả nước
khoảng hơn 17,4 triệu học sinh, sinh viên tham
gia BHYT (đạt tỷ lệ bao phủ khoảng 94,2%) thì
đến năm học 2019 - 2020, cảc hơn 17,7
triệu học sinh, sinh viên tham gia BHYT (đạt tỷ lệ
17,4
17,7
18,16
18,8 18,8
94,2
95,2 95,2
96
97
92,5
93
93,5
94
94,5
95
95,5
96
96,5
97
97,5
16,5
17
17,5
18
18,5
19
2018-2019 2019-2020 2020-2021 2021-2022 2022-2023
Tỷ lệ HSSV tham gia BHYT, (%)
Số HSSV tham gia BHYT, (triệu người)
Số lượng HSSV tham gia BHYT Tỷ lệ % HSSV tham gia BHYT
T
P CHÍ KHOA HC VÀ CÔNG NGH QUI, TP 02, S 02 - 2024 CHÍNH TR, XÃ H
I
JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY QUI, VOL. 02, ISSUE 02, 2024 103
bao phủ khoảng 95,2%), tăng 1% so với năm học
2018 - 2019.
Năm học 2020 - 2021, số học sinh, sinh viên
tham gia BHYT là hơn 18 triệu em, tăng 1,6% so
với năm học 2019 - 2020. Trong đó, có hơn 14,5
triệu tham gia theo nhóm học sinh, sinh viên
3,5 triệu học sinh, sinh viên tham gia theo nhóm
khác (như: hộ nghèo, hộ cận nghèo, thân nhân
lực lượng trang,...). Nhiều địa phương số
lượng học sinh, sinh viên tham gia BHYT đạt tỷ
lệ cao như: Giang, Hải Dương, Ninh Bình,
Cần Thơ, Bắc Ninh, Hải Phòng, Lạng Sơn,
Nam, Tuyên Quang,…
Năm học 2021 - 2022, số học sinh, sinh viên
tham gia BHYT đạt 18,8 triệu em, chiếm tỷ lbao
phủ 96% học sinh, sinh vn cả nước. Điều đó
đồng nghĩa với việc trên toàn quốc đã có gần 19
triệu học sinh, sinh viên được đm bảo thụ
hưởng đầy đủ các quyền lợi BHYT theo quy định.
Trong trường hợp, nếu không may b ốm đau,
bệnh tật các em sẽ được Quỹ BHYT thanh toán
số tiền khám chữa bệnh không giới hạn theo
phạm vi, mức hưởng, thể lên tới hàng tỷ
đồng/năm.
Năm hc 2022-2023, cả nước khoảng 18,8
triệu HSSV tham gia BHYT, đạt tỷ lhơn 97%
tổng số HSSV.
Công tác phát triển đối tượng tham gia BHYT
đã đạt nhiều kết quả tích cực. Đạt được kết quả
trên nhsự nỗ lực của ngành BHXH, ngành
Giáo dục và Đào tạo, ngành Y tế, Ban Giám hiệu
đội ngũ giáo viên, cán bộ y tế trường học trên
khắp cả nước sự chỉ đạo của các cấp ủy,
chính quyền địa phương đối với công tác phát
triển đối tượng tham gia BHYT. Đáng chú ý, công
tác phối hợp, tổng kết đánh giá, rút kinh nghiệm
hàng năm từng địa phương qua các năm học
được tổ chức bài bản, góp phần quan trọng vào
tạo chuyển biến rệt về nhận thức cho các đối
tượng. Chính sách BHYT phát huy hiệu quả thiết
thực trong chăm sóc sức khỏe cho người dân,
cũng như với các em học sinh, sinh viên.
Đặc biệt, những lợi ích thiết thực khi tham gia
BHYT học sinh, sinh viên đi khám chữa bệnh
đúng tuyến sẽ được Quỹ BHYT chi trả 80% chi
phí khám chữa bệnh trong phạm vi, quyền lợi
được hưởng. Trường hợp khám chữa bệnh trái
tuyến, các em sẽ được hưởng theo phạm vi, mức
hưởng BHYT như sau: 40% chi phí điều trị nội trú
tại bệnh viện tuyến Trung ương; 100% chi phí
điều trị nội trú tại bệnh viện tuyến tỉnh; 100% chi
phí tại bệnh viện tuyến huyện.
Chính sách BHYT ngày càng được hoàn
thiện theo hướng quyền lợi, chất lượng khám
chữa bệnh BHYT ngày càng được nâng cao
mở rộng. Theo đó, học sinh, sinh viên khi tham
gia ng được hưởng nhiều lợi ích hơn từ chính
sách BHYT như: Được chăm sóc sức khỏe ban
đầu ngay tại trường học; được tham gia khám
chữa bệnh BHYT với các thủ tục thuận tiện,
thông thoáng; được tiếp cận các dịch vụ y tế kỹ
thuật cao, chi phí lớn,...
Theo quy định, từ ngày 1/7/2023, mức đóng
BHYT của học sinh, sinh viên sẽ thay đổi theo
mức tăng lương sở theo quy định tại Nghị định
số 24/2023/NĐ-CP của Chính phủ. Theo đó, mức
đóng BHYT của học sinh, sinh viên phi đóng
bằng 70% x 4,5% x mức lương sở. Số tiền mà
học sinh, sinh viên thực đóng BHYT tăng từ
563.220 đồng/năm lên 680.400 đồng/năm (do đã
được ngân sách nhà nước hỗ trợ 30% mức
đóng).
Bên cạnh kết quả đạt được, số lượng học
sinh, sinh vn tham gia BHYT vẫn chưa đạt mục
tiêu như kỳ vọng (hiện còn khoảng 4% học sinh,
sinh viên chưa tham gia BHYT chủ yếu tập trung
nhóm học sinh, sinh viên của các trường đại học,
cao đẳng dạy nghề). Trong số này, một số học
sinh, sinh viên phụ huynh vẫn còn hiểu chưa
thấu đáo, nhận thức chưa đầy đủ về những lợi
ích về chính sách BHYT, cho rằng chỉ cần tham
gia BHYT những lúc ốm đau.
Việc hạn chế về nhận thức khiến các em bị
thiệt thòi khi không được hưởng quyền lợi chăm
sóc sức khỏe từ chính sách BHYT. Mặt khác, nếu
không may bị ốm đau, mắc phải những căn bệnh
hiểm nghèo cần chi phí điều trcao, không thẻ
BHYT, gia đình của c em sẽ đối diện với những
khoản chi phí khám chữa bệnh lớn, ảnh hưởng
tới kinh tế của gia đình, cũng như quá trình khám
chữa bệnh của các em học sinh, sinh viên,...
T
P CHÍ KHOA HC VÀ CÔNG NGH QUI, TP 02, S 02 - 2024 CHÍNH TR, XÃ H
I
104
JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY QUI, VOL. 02, ISSUE 02, 202
4
Được sự quan tâm chỉ đạo của Đảng ủy, lãnh
đạo Ntrường, nhiều hoạt động tuyên truyền,
giáo dục tư tưởng cho HSSV, nhiều giải pháp đã
được thực hiện trong những m học vừa qua,
dẫn đến tỷ ltham gia BHYT của học sinh, sinh
viên thông qua Phòng Y tế của Nhà trường hằng
năm luôn đạt mức cao khoảng từ 95,9% trong
năm học 2020-2021 đến 96,6% trong năm học
2023-2024 (hình 3, 4). Tỷ lệ khác khoảng từ 3,4-
4,1%, tỷ lHSSV thuộc các đối tượng được
cấp thẻ BHYT miễn phí theo Luật Bảo hiểm
hội hoặc sinh viên sau khi kết thúc thực tập sản
xuất, thực tập tốt nghiệp tại doanh nghiệp chờ
bảo vệ tốt nghip.
Hình 3. Phân loại HSSV tham gia BHYT thông qua Phòng Y tế của Nhà trường giai đoạn 2020-2024
Trong những năm học vừa qua, số lượng
HSSV tham gia bảo hiểm y tế thông qua phòng y
tế của Ntrường liên tục tăng, ngược lại tỷ l
khác chiều hướng giảm dần, để đạt được
những kết quả này do sự vào cuộc quyết liệt
của lãnh đạo Nhà trường các phòng ban, khoa
chuyên môn, tổng số HSSV của Nhà trường đang
có chiều hướng tăng dần, năm học sau cao hơn
năm học trước, hiệu quả hoạt động tuyên truyền
Luật bảo hiểm y tế cho HSSV được nâng
cao,...(hình 4).
Hình 4. HSSV tham gia BHYT thông qua Phòng Y tế của Nhà tờng giai đoạn 2020-2024
4. GIẢI PHÁP HƯỚNG TỚI MỤC TU 100%
HỌC SINH, SINH VIÊN TRƯỜNG ĐHCNQN
THAM GIA BẢO HIỂM Y TẾ
BHYT là một trong những chính sách an sinh
hội quan trọng, thể hiện tính nhân đạo, nhân
n và tinh thần tương thân tương ái, chia sẻ rủi
ro giữa người khỏe với người ốm, giữa người trẻ
với người già, giữa người thu nhập cao với
người có thu nhập thấp,… Nhằm hướng tới mục
tiêu bao phủ 100% học sinh, sinh viên tham gia
72,0
12,2
11,7
4,1
2020-2021
69,5
13,0
13,6 3,9
2021-2022
66,9
10,6
18,5
4,0
2022-2023
67,8
11,4
17,4 3,4
2023-2024
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
2020-2021 2021-2022 2022-2023 2023-2024
800
900
1000
1100
1200
1300
1400
HSSV tham gia BHYT qua Nhà trường Tỷ lệ khác