835
NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH
GIẢNG DẠY NGOẠI KHÓA MÔN HỌC AEROBIC CHO HỌC
SINH KHỐI LỚP 10 TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THỦ ĐỨC, TP. HỒ CHÍ MINH
Phạm Như Hiền1, Phạm Như Hiếu2, Nguyễn Hữu Tri2
1 Trường THPT Dương Văn Thì
2 Trường Đại học Cần Thơ
TÓM TẮT
Đề tài đã tiến hành xây dựng chương trình giảng dạy ngoại khóa môn học Aerobic
cho học sinh nam – nữ khối 10 trường THPT Thủ Đức TP. Hồ Chí Minh. Đề tài tiến hành
thực nghiệm sư phạm chương trình giảng dạy ngoại khóa môn học Aerobic cho học sinh
nam – nữ khối 10 năm học 2019 – 2020. Kết quả thực nghiệm sư phạm đã chứng minh hiệu
quả của chương trình giảng dạy ngoại khóa môn học Aerobic đề tài đã xây dựng có tác
dụng nâng cao thể lực cho học sinh của Nhà trường.
Từ khóa: nghiên cứu, xây dựng, chương trình giảng dạy, ngoại khóa, môn học aerobic, học
sinh, khối 10,, THPT, Thủ Đức.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trước yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục mà Đảng và Nhà
nước đặt ra, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) chủ trương đổi mới giáo dục phổ
thông các cấp, bao gồm những vấn đề cơ bản như: đổi mới từ chương trình định hướng
nội dung dạy học sang chương trình định hướng năng lực; đổi mới phương pháp dạy
học theo hướng chú trọng phát triển năng lực của học sinh; chuyển đổi kiểm tra đánh
giá kiến thức, kỹ năng sang đánh giá năng lực của học sinh.
Aerobic là một môn thể thao được nhiều người yêu thích đặc biệt là thanh thiếu
niên ở độ tuổi dậy thì, giúp cơ thể phát triển toàn diện. Aerobic là môn thể dục có sự
kết hợp hài hòa giữa âm nhạc và các động tác vận động mang tính nghệ thuật cao, đề
cao tinh thần đồng đội và sức khỏe người tập ổn định. Tại Việt Nam, phong trào tập
aerobic được phát triển mạnh trong các trường học, thu hút khá đông học sinh tham
gia tập luyện.
Trường trung học phổ thông Thủ Đức được hình thành từ năm 1956, nằm tại địa
chỉ 166/24 đường Đặng Văn Bi, phường Bình Thọ, quận Thủ Đức, TP.HCM và có điện
tích 11.086 m2, chia thành 5 khu, tổng số 53 phòng học. Qua 40 năm hình thành và phát
triển, Trường THPT Thủ Đức đã trở thành điểm sáng về chất lượng giáo dục đào tạo,
tạo được uy tín và niềm tin đối với xã hội, trong đó có lĩnh vực giáo dục thể chất. Để
đáp ứng với yêu cầu ngày càng cao của xã hội đối với chất lượng giáo dục, tập thể sư
phạm trường THPT Thủ Đức luôn kỳ vọng vào một ngôi trường khang trang, chất
lượng cao, học sinh có đủ điều kiện, phương tiện học tập, rèn luyện. Chúng tôi mạnh
dạn chọn hướng nghiên cứu: “Nghiên cứu xây dựng chương trình giảng dạy ngoại
khóa môn học aerobic cho học sinh khối 10 trường THPT Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh”
836
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là:
- Nghiên cứu xây dựng chương trình giảng dạy ngoại khóa môn học aerobic
cho học sinh khối 10 trường THPT Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
- Đánh giá hiệu quả chương trình giảng dạy ngoại khóa môn học aerobic cho
học sinh khối 10 trường THPT Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
Đề tài đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu thường quy trong nghiên cứu
khoa học giáo dục và thể dục thể thao như: phương pháp phân tích và tổng hợp tài
liệu, phương pháp kiểm tra sư phạm, phương pháp toán học thống kê.
2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
2.1 Nghiên cứu xây dựng chương trình giảng dạy ngoại khóa môn học Aerobic
cho học sinh khối 10 trường THPT Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
Thể dục nhịp điệu là một môn thể thao đòi hỏi sự kết hợp các bài thể dục theo
từng nhịp điệu rõ ràng với âm nhạc và vũ đạo theo kèm. Vì vậy, môn thể thao này đòi
hỏi phải có sự chuẩn bị tốt ở hầu hết các tố chất thể lực nếu muốn đạt hiệu quả tốt
trong tập luyện và thi đấu. William & Thomas (2000) đã chỉ rõ, các VĐV thể dục
dụng cụ và thể dục nhịp điệu trẻ cần phải có giai đoạn huấn luyện sức mạnh bằng tạ
nhưng không làm phì đại cơ là rất cần thiết. Đặc biệt, nói đến các môn thể dục, tố chất
linh hoạt (hay sức nhanh động tác), tố chất mềm dẻo được Tạp chí khoa học - Trường
ĐHSP TP.HCM, Tập 16, Số 1 (2019) nêu rõ “tố chất mềm dẻo và phối hợp vận động
(sự khéo léo) chính là chìa khóa dẫn đến thành công trong thi đấu”.
Ngoài ra, theo Jemni & Cook (2006) thì môn thể dục nhịp điệu còn đòi hỏi cao
về tố chất sức bền (hay độ bền cơ bắp) khi thực hiện các vũ đạo phức tạp đòi hỏi tiết
tấu nhanh trong thời gian khoảng 3 - 4 phút thi đấu nhưng lại chạm đến giới hạn chịu
đựng. Trong nghiên cứu này, chúng tôi đã lựa chọn các bài tập ở tất cả các nhóm tố
chất vận động như nhóm các bài tập sức mạnh ở hông, quỳ, chống ở các kỹ thuật
nhóm A; nhóm các bài mềm dẻo để tăng độ linh hoạt khớp ở bài xoạc, dẻo âm, uốn
và trườn; nhóm các bài ơ kỹ thuật nhóm C để phát triển sức mạnh, khả năng bật nhảy;
nhóm bài tập nâng cao khả năng phối hợp vận động là bảy bước cơ bản, bật quay...
Có thể nói, các bài tập này đáp ứng nhu cầu của học sinh như một vận động viên thể
dục Aerobic để phát triển và nâng cao trình độ tập luyện ở lứa tuổi 15.
Để hoàn thiện và thay đổi nội dung chương trình giảng dạy môn thể dục
Aerobic vào giờ học Thể dục tự chọn cho học sinh khối 10 Trường THPT Thủ Đức
TP.HCM và thu được kết quả cao, đề tài đã phỏng vấn với mục đích lựa chọn những
bài tập có nội dung phù hợp, nhằm phát triển thể lực cho học sinh. Đề tài tiến hành
phỏng vấn 15 giáo viên giảng dạy môn Thể dục Aerobic Trường Đại học TDTT TP.
HCM và Trường THPT Thủ Đức TP. HCM, các trường lân cận, thu về được 15
phiếu phỏng vấn hợp lệ. Phiếu phỏng vấn được trình bày tại (phụ lục 1). Kết quả
được đề tài đã lựa chọn được đầy đủ hệ thống nội dung giảng dạy môn Thể dục
Aerobic vào giờ thể dục tự chọn (là những nội dung có trên 80% số phiếu tán thành).
Bao gồm những nội dung sau:
♦ Lý thuyết:
- Ảnh hưởng của môn Thể dục Aerobic đến sự phát triển của con người;
837
- Lịch sử hình thành và phát triển môn Thể dục Aerobic;
- Luật thi đấu Thể dục Aerobic;
- Tầm nhìn của môn Thể dục Aerobic trong tương lai.
♦ Kỹ thuật cơ bản
- Bảy bước cơ bản;
- Bảy bước cơ bản kết hợp với tay;
1 pt- Động tác nhún chân tại chỗ;
- Lắc hông (biên độ lớn, nhỏ).
♦ Kỹ thuật nhóm A ( Động lực)
- Chống đẩy;
- Quỳ đổ chống sấp;
- Chuối tường.
♦ Kỹ thuật nhóm B (Các động tác tĩnh lực)
- Gập bụng phối hợp hai người;
- Giữ tư thế chống đẩy 2 phút (plan);
♦ Kỹ thuật nhóm C ( Bật và nhảy)
- Bật đá chân cao-trước-ngang-sau;
- Bật co gối, bật dạng;
- Bật quay 90 độ, bật ôm gối;
- Ngồi xổm khép chân bật cao.
♦ Kỹ thuật nhóm D (Mềm dẻo và thăng bằng)
- Xoạc dọc (phải, trái);
- Trườn dẻo;
- Uốn cầu;
- Xoay tại chỗ 1 phút (phải – trái).
♦ Những bài tập phát triển thể lực chung và chuyên môn
A. Bài tập phát triển thể lực chung
- Bài tập phát triển sức nhanh;
- Bài tập phát triển sức mạnh;
- Bài tập phát triển sức bền;
- Bài tập phát triển khả năng phối hợp vận động;
- Trò chơi bổ trợ.
B. Bài tập phát triển thể lực chuyên môn
- Bài tập phát triển sức nhanh chuyên môn;
838
- Bài tập phát triển sức mạnh chuyên môn;
- Bài tập phát triển sức bền chuyên môn;
- Bài tập phát triển khéo léo và mềm dẻo chuyên môn.
Để tiến hành phân phối chương trình giảng dạy đề tài tiến hành phỏng vấn 15
giáo viên GDTC (chuyên sâu thể dục) tại Trường THPT Thủ Đức TP. HCM và các
trường lân cận về nội dung học tập môn Thể dục Aerobic tự chọn cho học sinh bao
gồm những phần sau:
+ Lý thuyết trong môn Thể dục Aerobic.
+ Kỹ thuật cơ bản.
+ Vũ đạo cơ bản.
+ Kỹ thuật nhóm A (Động lực)
+ Kỹ thuật nhóm B (Các động tác tĩnh lực)
+ Kỹ thuật nhóm C (Bật và nhảy)
+ Kỹ thuật nhóm D (Mềm dẻo và thăng bằng)
+ Những bài tập phát triển thể lực chung và chuyên môn.
+ Kiểm tra cuối mỗi học phần.
Với kết quả phỏng vấn nội dung học tập môn Aerobic tự chọn cho học sinh
khối 10 Trường THPT Thủ Đức TP.HCM, đề tài phát ra 15 phiếu, thu lại 15 phiếu (tỉ
lệ 100%), tất cả giáo viên đều trả lời rất phù hợp với từng nội dung học tập môn Thể
dục Aerobic. Đề tài tiến hành phân phối lại thời gian giảng dạy môn Thể dục Aerobic
tự chọn cho học sinh khối 10 Trường THPT Thủ Đức TP.HCM như sau:
Phần lý thuyết: 6 tiết chiếm 10% tổng thời gian. Nội dung lý thuyết được
giảng dạy trong giờ học lý thuyết bao gồm các nội dung: ảnh hưởng của môn Thể
dục Aerobic đến sự phát triển của con người, lịch sử hình thành và phát triển môn
Thể dục Aerobic, luật thi đấu Thể dục Aerobic, tầm nhìn của môn Thể dục Aerobic
trong tương lai.
Phần thực hành: 48 tiết chiếm 80% bao gồm các bài tập khởi động cơ khớp, các
bài tập di chuyển và khởi động bóng. Các kỹ thuật cơ bản, các kỹ thuật nâng cao, các
bài tập phát triển thể lực chung và chuyên môn.
Các nội dung ở phần thực hành sẽ được tiến hành từ kĩ thuật cơ bản cho đến
những kĩ thuật nâng cao, các kĩ thuật của học phần 3 được kế thừa từ những kĩ thuật
cơ bản của học phần 2, lấy kĩ thuật ở học phần số 2 làm tiền đề cho học phần số 3. Vì
thời lượng chương trình môn Thể dục Aerobic tự chọn nhiều hơn chương trình theo
quy định là 30 tiết, nên các bài tập về sự phát triển thể lực chung và thể lực chuyên
môn được sử dụng nhiều hơn. Các bài tập được sử dụng nhiều. Kiểm tra kết thúc: 6
tiết chiếm 10% thời gian chương trình.
Việc xây dựng chương trình được tuân thủ theo nguyên tắc từ dễ đến khó, LVĐ
phù hợp với lứa tuổi cùng với thời gian hoạt động linh hoạt thuận lợi, không ảnh
hưởng đến giờ học các môn chuyên ngành của học sinh.
839
Chương trình học môn Thể dục Aerobic tự chọn được đề tài xây dựng với số
tiết là 60, chia làm hai học kỳ, mỗi học kỳ 30 tiết, mỗi tuần tập 2 tiết, mỗi tiết 45 phút.
Nội dung chương trình giảng dạy và tiến trình biểu giảng dạy khi thực nghiệm được
trình bày tại bảng 1:
Bảng 1: Nội dung, tiến trình giảng dạy môn Thể dục Aerobic tự chọn cho học sinh khối 10
Trường THPT Thủ Đức TP.HCM
Nội dung giảng dạy
Tiến trình môn Thể dục Aerobic (Học kỳ I)
Tiến trình môn Thể dục Aerobic (học kỳ II)
Tuần
Tuần
1
2
3
4
5
6
7
8
9
11
12
13
14
15
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Lý thuyết
Ảnh hưởng của môn
TD Aerobic đến sự
phát triển
của con
người.
+
K
-
Lịch sử hình thành và
phát triển môn TD
Aerobic
+
K
-
Luật thi đấu Thể dục
Aerobic
+
K
Tầm nhìn của môn
TD Aerobic trong
tương lai
+
K
Thực hành
Bảy bước cơ bản
+
-
-
-
-
Bảy bước cơ bản kết
hợp với tay
+
-
-
-
-
-
-
-
Động tác nhún chân
tại chỗ.
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
K
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Lắc hông( biên độ lớn,
nhỏ)
+
-
-
-
-
-
-
-
K
-
-
-
+
-
-
-
-
-
-
Chống đẩy.
+
-
-
-
-
K
-
-
-
+
-
-
Quỳ đổ chống sấp.
+
-
-
-
-
-
-
-
+
-
-
-
-
K
Chuối tường.
+
-
-
-
-
-
Gập bụng phối hợp hai
người
+
-
-
-
-
-
-
-
-
Giữ tư thế chống đẩy 2
phút (plan)
+
-
-
-
-
-
Bật đá chân cao-
trước-ngang-sau
+
-
-
-
-
-
K
Bật co gối, bật dạng.
+
-
-
-
-
-
-
-
Bật quay 90 độ, bật
ôm gối.
+
-
-
-
-
-
Ngồi xổm khép chân
bật cao.
+
-
-
-
-
-
-
-
-
Xoạc dọc (phải, trái)
+
-
-
-
Trườn dẻo
Uốn cầu
Xoay tại chỗ 1 phút
(phải – trái)
Thi đấu- biểu diễn
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Các bài tập phát triển TLC và
chuyên môn
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Ghi chú: + Nội dung học - Nội dung ôn luyện K Nội dung kiểm