“Ngòi nổ” vốn ngoại trên TTCK
11 tháng qua, gần 1 tỷ USD đã được các NĐT nước ngoài đổ
vào Việt Nam qua TTCK, trong đó có tỷ trọng đáng kể dành
cho cổ phiếu.
Đó là chưa tính 1 tỷ USD trái phiếu mà Bộ Tài chính huy động hồi
đầu năm.
Nhiều sản phẩm phái sinh được các NĐT nước ngoài triển khai
phổ biến ngoài Việt Nam cho thấy nhu cầu cấp thiết mở rộng về
chính sách để tăng cường thu hút dòng vốn đầu tư gián tiếp
nước ngoài (FII) vào Việt Nam.
Dịch chuyển sang cổ phiếu
Số liệu mới nhất của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK)
cho thấy, tính đến cuối tháng 11, vốn đầu tư nước ngoài vào ròng
(lượng vào trừ lượng ra) đạt 920 triệu USD. Lượng vốn vào theo
từng tháng khá đều đặn. Đặc biệt, 6 tháng trở lại đây, vốn vào rất
đều, có tháng cao điểm, vốn vào ròng đạt trên 150 triệu USD.
* Số lượng DN niêm yết có tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu của NĐT nước
ngoài đạt 49% là 7/633, trong đó 4 DN trên HNX, 3 DN trên
HOSE.
* Số lượng DN niêm yết có tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu của NĐT đạt
trên 20% là 132/633, trong đó 69 DN trên HNX, 63 DN trên HOSE
(có 2 DN đạt tỷ lệ 48,99%, 1 DN đạt tỷ lệ 48,96%).
* Tổng giá trị cổ phiếu do NĐT nước ngoài nắm giữ đạt 24,58%,
trong đó trên HNX đạt 14,21%, trên HOSE đạt 29,10%.
Chất lượng dòng vốn này ra sao? Căn cứ vào thời hạn đăng ký
và công cụ đầu tư thì có thể xếp những khoản đầu tư vào ngắn
hạn với mục đích tận dụng lãi suất cao tại Việt Nam hoặc tận
dụng khả năng thanh khoản của TTCK là vốn nóng. Song, trong
số hơn 900 triệu USD trên, thống kê của UBCK cho thấy, có tới
600 triệu USD được đổ vào mua ròng cổ phiếu, mặc dù mức độ
thanh khoản của thị trường chưa thể so sánh được với thời kỳ
trước đây. Phần còn lại tập trung vào thị trường trái phiếu và thị
trường cổ phiếu chưa niêm yết. So với con số ra ròng hơn 200
triệu USD của năm 2009, thì con số 2 tỷ USD vốn FII mà Việt
Nam thu hút được trong 11 tháng qua là khá ấn tượng.
Kể từ sau đợt khủng hoảng kinh tế năm 2008, đầu năm 2009,
danh mục đầu tư của khối ngoại đã có sự dịch chuyển mạnh từ
trái phiếu sang cổ phiếu; trước khủng hoảng, trái phiếu chiếm
85%, nhưng hiện chỉ còn khoảng 12%, không tính lượng trái
phiếu chính phủ huy động trên thị trường vốn quốc tế. Giá trị
danh mục của các NĐT nước ngoài tính đến cuối tháng 10/2010
đạt 6,5 tỷ USD (chưa tính 1 tỷ USD trái phiếu Bộ Tài chính huy
động hồi đầu năm). Điều này phản ánh đánh giá của NĐT nước
ngoài về tiềm năng trong trung và dài hạn của TTCK Việt Nam,
đặc biệt là thị trường cổ phiếu.
Đổi màu
Nếu như trước kia, vốn FII đổ vào Việt Nam thông qua con
đường truyền thống là huy động quỹ, có hiện diện thương mại tại
Việt Nam thông qua các công ty quản lý quỹ…, thì nay vốn ngoại
vào Việt Nam đã có những hình thái mới. Đầu tuần này, Báo
Investment U của Mỹ đã khuyên các NĐT mua chứng khoán tổng
hợp Việt Nam (MarketVectors Vietnam). Loại chứng khoán này
được giao dịch tại TTCK New York vào tháng 8/2009, với 68%
được đầu tư mua cổ phần của các công ty Việt Nam, số còn lại
vào các công ty trên toàn thế giới có hoạt động kinh doanh lớn tại
Việt Nam. Đây là một dạng sản phẩm theo chỉ số, phổ biến ở
nước ngoài.
Một sản phẩm đang được nhiều tổ chức nước ngoài tại Việt Nam
đề nghị được triển khai là phát hành chứng chỉ lưu ký (DR). Có
thể hiểu nôm na như sau: nhà môi giới chứng khoán của NĐT
nước ngoài liên hệ với CTCK trong nước và yêu cầu mua cổ
phần của tổ chức phát hành. Sau đó, những cổ phần này được
lưu ký tại bộ phận lưu ký trong nước thuộc ngân hàng lưu ký
nước ngoài. Căn cứ vào xác nhận lưu ký, bộ phận lưu ký sẽ nhận
được cổ phiếu, khi đó ngân hàng lưu ký sẽ phát hành đủ số
lượng DR cho NĐT thông qua CTCK. DR có thể được phát hành