Nhà quê trong hẻm phố
Vì muốn gần nơi làm việc, vợ chồng chị xây nhà trong
một hẻm cụt ở quận 3 (TP.HCM). Và cũng vì vốn quen
sống trong không gian có nhiều nắng gió, anh chị phải hy
sinh một phần chiều dài để nhà có giếng trời và có lối
thông hành địa dịch
phía sau.
Chị rất thích từ “giếng
trời”. Nó gợi một lối đi
lên trời ở chốn trần gian
đất hẹp người đông này.
Tuy tuổi đã ngoài năm mươi, chị vẫn hay “bắt gặp” mình
ngước lên, đón gió và nắng từ trên lùa xuống giếng trời, như
thể cố mong chờ một điều kỳ diệu nào đó xảy ra.
Chiều dài hẻm là mười một căn kiểu nhà phố ngang 4m, dài
23m. Ai đó có thể chỉ trích anh chị khá xa xỉ khi đã xây nhà
và cổng lùi vào trong làm mất diện tích ở nơi mà mỗi mét đất
được tính bằng vàng này, nhưng anh chị thật sự cần một
không gian riêng cho ngôi nhà mình. Cũng như anh chị đã
thường lùi mình trước những xô bồ va chạm để có một chút
yên tĩnh cho lối sống riêng.
Những song sắt đơn giản gợi nhớ các cổng rào bằng tre ở
thôn quê. Dây cát đằng trồng âm vào tường, vươn những
chiếc lá xanh non và những bông hoa tim tím che mát sân
một khoảng.
Chị nuôi sen và súng, thả cả lục bình trong chậu. Để rồi chỉ
cần bước chân tới cổng nhà, nhìn mấy chú cá bảy màu tung
tăng trong đó, chị như được trở lại một vùng trời nước mênh
mông bên con rạch Cái Khế từng gắn bó với tuổi thơ của
mình…
Nối với không gian “sân vườn” bên ngoài ấy, là một nửa diện
tích tầng trệt trong nhà được bày một bộ bàn ghế đá và vài
chậu hoa kiểng. Trên tường có chỗ treo áo mưa, nón lá… Có
cả những góc để lưu lại những vật dụng cũ cùng với sách, tạp
chí, truyện tranh và những món đồ chơi của các con mà chị
lưu giữ, vừa làm kỷ niệm vừa để giải khuây cho những vị
khách tí hon vì bất đắc dĩ phải theo người lớn đến thăm nhà
anh chị.
Tuy bị gò bó bởi hai mặt hông, nhà chị vẫn cố mở những
khung cửa sổ để có nắng và gió. Nhiều lối đi nội bộ lưu
thông qua các phòng để tạo không gian mở cho các cánh cửa,
kể cả cửa sổ, vì chị tránh dùng máy điều hòa nhiệt độ.
Chị nhớ ngôi nhà đầu
tiên của ba má, tuy đơn
sơ, mái và vách lá bằng
là dừa nước nhưng
thoáng đãng và đủ rộng
cho một gia đình đông
người, lại có chỗ cho cả
bà con dưới quê lên ở đi
học hoặc đi làm. Những
không gian hiếu khách
đó, theo chị, như là một đạo lý ngàn đời cho một gia đình.
Vì vậy, trong ngôi nhà phố này, chị cũng cố noi theo. Không
đủ để trải dài các phòng trên một bề mặt rộng, chị chọn kiểu
cắt lệch tầng để ít nhất là phòng ăn – nơi gia đình tụ tập mỗi
ngày – có thể thông với phòng khách và phòng ngủ chỉ bằng
9 bậc thang.