NHẬN THỨC VỀ CẢM XÚC
Ai cũng từng trải qua những cảm xúc tồi tệ trong đời, nhưng
thái độ tích cực sẽ giúp chế ngự được cảm xúc. Những lúc cảm xúc
bất an, chán nản và thất vọng ngự trị trong tâm thức là những lúc mà
con người cần phải nhận thức được hậu quả xấu của nó. Nếu không
nhìn nhận đúng mức tác hại của cảm xúc tiêu cực để tự điều chỉnh thì
nó sẽ không thể tự mất đi mà sẽ mãi đeo đẳng và hủy hoại bản thân
mình.
Do cảm xúc có ảnh hưởng quan trọng đến kết quả công việc
và các mối quan hệ, nên việc nhận diện được cảm xúc của bản thân và
của những người xung quanh cùng với nguyên nhân nảy sinh là yếu tố
quyết định để có cách ứng xử hợp lý trước mọi tình huống xảy ra
trong cuộc sống. John Mayer: “Ý thức về bản thân có nghĩa là đồng
thời có ý thức về tâm trạng tức thời và cả về những gì liên quan với
tâm trạng ấy”. Vì vậy, cần phải có ý thức về những cảm xúc của mình
ngay từ khi vừa xuất hiện, để hạn chế những bất lợi từ những hành
động thiếu lý trí. Nhận thức được cảm xúc của bản thân là khám phá
quan trọng để làm chủ bản thân và tự thay đổi mình. Việc hiểu rõ và
kiểm soát cảm xúc của bản thân cũng quan trọng như việc ý thức được
và giữ gìn sức khỏe thể chất.
Những căng thẳng từ những tình huống không mong muốn
thường xảy ra trong cuộc sống, đòi hỏi con người phải ý thức được
hậu quả có thể dẫn đến do không kiềm soát được cảm xúc. Khi đó cần
nhận thức được nguyên nhân gây ra căng thẳng để có biện pháp ứng
phó hợp lý. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, suy nghĩ tích cực sẽ tạo ra
cảm xúc tích cực, còn suy nghĩ tiêu cực sẽ sản sinh ra cảm xúc tiêu
cực, vì vậy đừng bao giờ bám chặt vào những điều tệ hại đã qua.
Nhận thức được cảm xúc giúp ta hiểu rõ được bản thân cũng
như thấu hiểu người khác. Nhận thức được cảm xúc của người khác và
biết cách thích hợp đáp lại những cảm xúc ấy là một trong những yếu
tố quan trọng nhất của năng lực xã hội. John Mayer phân ba nhóm
người theo đặc điểm cảm xúc: - Có ý thức về bản thân mình(có tâm lý
tốt, tình cảm tinh tế, có ý thức về giới hạn của bản thân, có quan điểm
sống tích cực); - Để xúc cảm nhấn chìm (thất thường, không có ý thức
về tình cảm của mình, không cố gắng thoát khỏi tâm trạng xấu); -
Chấp nhận các thiên hướng của tinh thần (vừa có ý thúc về cảm xúc
vừa buông xuôi không làm gì cả).
Giữa cảm xúc của con người với những suy nghĩ của họ có mối quan hệ
chặt chẽ. Chân lý đơn giản trong cuộc sống là: nếu những gì chúng ta nghĩ đều là
niềm vui thì chúng ta sẽ có niềm vui; nếu những gì chúng ta nghĩ đều là những
chuyện bi thương thì tinh thần chúng ta sẽ suy sụp; nếu chúng ta nghĩ đến tình
huống sợ hãi, chúng ta sẽ có cảm giác sợ hãi; nếu chúng ta nghĩ mình thất bại, thì
sẽ cảm thấy mình thất bại.
Cảm xúc của con người có thể thay đổi rất nhanh, chuyển từ tích cực sang
tiêu cực và ngược lại. Những gì chúng ta nghĩ và làm khi mang tâm trạng lạc quan,
vui vẻ hoàn toàn khác so với khi giận dữ, buồn rầu. Suy nghĩ tích cực sẽ tạo ra
cảm xúc tích cực giúp thúc đẩy hành động. Vậy hãy chọn: một là chủ động làm
chủ cuộc sống; hai là để cảm xúc tiêu cực điều khiển cuộc sống của mình.