Nhược cơ do… thuốc
Dùng thuốc trị bệnh là một nguyên tắc bắt buộc. Nhưng thuốc lại luôn tiềm
ẩn những tác dụng không mong muốn đặc biệt trong trường hợp dùng không
đúng, dùng liều cao. Trong đó cần nhắc đến tác dụng gây yếu cơ do thuốc…
Dưới đây là một số nhóm thuốc có tác dụng phụ không mong muốn này.
Thuốc corticoid
Prednisolon là thuốc dòng corticoid được chỉ định dùng để điều trị nhược cơ.
Song một số báo cáo khoa học đã chỉ ra rằng, prednisolon có thể gây ra yếu
cơ và làm nặng thêm bệnh nhược cơ nếu không được điều trị đúng.
Sở dĩ như vậy là vì prednisolon là thuốc đồng thời có hai tác dụng: ở liều
thấp ức chế miễn dịch (do đó bệnh nhược cơ được cải thiện, các triệu chứng
như yếu cơ và mỏi cơ được giảm xuống) và ở liều cao gây yếu cơ (do thuốc
làm rối loạn dẫn truyền thần kinh cơ, gây ra mất trương lực cho cơ và vô
tình prednisolon lại làm nặng thêm bệnh).
Để phòng ngừa biến chứng nhược cơ do prednisolon, không nên dùng liều
quá cao ngay từ đầu, nên bắt đầu bằng một liều trung bình sau đó tăng dần
tới liều điều trị và không nên dừng thuốc đột ngột (gây nhược cơ nặng hơn).
Thuốc gây tê
Tác dụng phụ gây nhược cơ của thuốc hoàn toàn liên quan đến tác dụng
chính là ức chế dẫn truyền cảm giác đau từ cơ do ngăn cản được xung nhận
cảm đau truyền về não bộ. Nhưng sự ức chế này không chọn lọc mà thuốc
ức chế luôn cả xung động thần kinh duy trì trương lực cơ đi từ não bộ ra
ngoại biên. Cơ không có xung động thần kinh thì sẽ bị yếu và nhược. Người
bệnh sẽ rất mệt mỏi và cảm thấy đuối sức. Tùy vào bộ phận được sử dụng
thuốc là bộ phận nào mà triệu chứng xuất hiện ở chỗ đó.
Nếu dùng thuốc gây tê cho bệnh nhân nhược cơ thì tình trạng nhược cơ ngày
càng nặng. Do vậy, để phòng ngừa biến cố này chúng ta cần phải hạn chế
dùng thuốc gây tê ở những bệnh nhân bị yếu cơ.
Thuốc trung hòa axit
Trong các thuốc trị bệnh dạ dày tá tràng có một thuốc ảnh hưởng tới bệnh
nhược cơ là thuốc trung hoà axit loại có chứa magiê như maalox, mylanta,
yumangel.
Magiê có thể gây chứng nhược cơ vì nó là thuốc gây rối loạn dẫn truyền thần
kinh cơ khi dùng liều quá cao.
Thuốc chống loạn nhịp tim
Các thuốc như quinidine, lidocaine, procainamide là những thuốc có nguồn
gốc khác nhau có chung một tác dụng là chống rối loạn nhịp tim và gây ra
nhược cơ. Ở đây, tác dụng không mong muốn lại liên quan đến cơ chế điều
trị.
Cơ chế điều trị của các thuốc này là ức chế sự hoạt động của bơm kali. Khi
thuốc đi vào trong máu, các bơm kali của tế bào làm nhiệm vụ phát nhịp cơ
tim bị ức chế. Do đó chúng trở nên tăng phân cực màng dẫn đến giảm tính
phát nhịp tự động. Hiệu quả cuối cùng được tạo ra là làm giảm rối loạn nhịp
tim.
Song khi dùng thuốc liều cao hoặc kéo dài thì ngoài tác dụng vào tế bào phát
nhịp của cơ tim, thuốc còn tác động lên các bơm kali ở màng tế bào cơ, làm
rối loạn dẫn truyền thần kinh cơ. Khi bị thuốc tác động, xung động thần kinh
duy trì trương lực không thể tới được cơ và người bệnh sẽ nhược cơ nặng
thêm. Còn với những người có tiền sử nhược cơ đã điều trị thì nó sẽ gây
nhược cơ tái phát.
Thuốc kháng sinh
Thuốc kháng sinh là thuốc duy nhất có tác dụng điều trị các bệnh nhiễm
khuẩn. Song một số thuốc kháng sinh có tác dụng phụ trên hệ thống thần
kinh cơ gây nhược cơ, yếu cơ, đặc biệt là cơ hô hấp như aminoglycosid,
quinolon, telithromycin, azithromycin, erythromycin, clindamycin,
ampicillin, imipenem, vancomycin, metronidazole…