Page 1 of 11
C NỒI HƠI VÀ CÁC BIỆN PHÁP X
Vi mc đch lm ti liu tham kho l thuyt v bn cht nưc ni hơi trong quá trình vn hành
ni hơi cho cc đng nghip cng ng tc trên tu. Vic biên son mt cch ngn gn thc
dng dựa vo nhng kin thc cơ bn, cc ti liu cp nht ca cc nh ch to, cc nh sn xut
m ngưi vit đ c thực t sdng cng vi kin thc tm kim trên Internet - Wiki. đây ch
yu ch đ cp đn loi ni hơi thp đn trung áp dưi 6MPa. Bi vit ln đu 2012 đ đưc sa
cha v b sung ln th 2 vo 2017, 2021.
V trnh đ c hn s không th trnh đưc sai st, rt mong nhận đưc cc gp  đ hoàn thin.
Xin chân thành cm ơn.
M/V DOUBLE PRIDE /2012
M/V IKAN TAMBAN/2017
C/E Đ Đc Thch
(http://hoahocngaynay.com/en/nghien-cuu-giang-day/quy-trinh-hoa-hoc/1820-nuoc-noi-hoi-va-
cac-bien-phap-xu-ly.html; doducthach@yahoo.com)
I) Cc tc đng ca môi trưng gây hi cho ni hơi - Pha nưc, hơi:
Ni hơi s chu nhng nh hưng, hư hng do ph hy bi ăn mn ha học v cu cn gây ra. Cc
tc nhân ny cng đưc chuyn ti theo hơi nưc hoc do bt bùng sôi cuốn đi gây tc hi cho c
h thống nhận hơi công tc.
1. Ăn mn ha hc: Gây mc g, mn bc,nt v cn tr trao đi nhit.
+) Kh Oxy O2 (có trong không khí hoc ha tan trong nưc):
Fe + O2 => Fe2O3
Fe2O3 + O2 => Fe3O4 ( Mu đen – C tc dng lm lp bo v chống acid thâm nhp)
Do giu Oxy nên:
Fe3O4 + O2 => Fe2O3 (Mu đ – gây mc g phát trin – cn tr trao đi nhit)
Cu + O2 => Cu2O (Mu đ Không chng acid, gây mc g phát trin).Nhưng:
Cu2O + O2 => CuO ( Mu nâu đen – C tc dng lm lp bo v chống Oxy, acid thâm nhp)
+) KhHydro H2: Ch tc hi đối vi ni hơi cao p (trên 6Mpa), H2 tc đng vi Cacbon C cc t
chc tinh th thp gây vt nt t vi ti nt Carbon b mt, khi c ng sut cc b tập trung dn
dn đn nt vch ni, ống.
H2 + C (To,P cao) => CH4
+) Ăn mn do Acid: (#)
-Kh CO2, SO2, H2Sc trong không kh khi ha tan vi nưc (H+ OH-) to: H2CO3, H2SO4, H2S, …cng
như lưng nh cc Acid khc đsn ctrong nưc n tc đng vi Fe, Cu to cc muối, gây ăn
mn không nhng vch ống ni hơi m cn c thit b nhận hơi công tc.
Page 2 of 11
Fe + CO2 + H2O => FeCO3 + H2
+) Ăn mn do muối natri NaCl c trong nưc cp hoc nưc bin nu b r t bu ngưng.
NaCl < = > Na+ + Cl- ; H2O <=> H+ + OH-
Cl- + H+ <=> HCl tnh acid – gây ăn mn.
+) Ăn mn do gmuối đng Cu++ (CO3 -- ,SO4 ++, Cl - ..) dn vt cc bu hâm, bu ngưng gây ăn
mn.vd:
CuSO4 + Fe => FeSO4 + Cu
+) Ăn mn đim do s co gin cc b ti cc v tr gây nt v lp Fe3O4 bo v – Xut hin khi đốt
ni cn đang ngui vi tốc đ qu nhanh không theo qui trnh đt hâm ng (xem phn tham
kho); Cc tp cht vô cơ (ct, đt…) hay hu cơ (vi khun, t bo…) to cực pin gây ăn mn đin
ha.
Đc bit g phn trên và sát mt nưc khi ni i không s dng trong thi gian dài- Cch bo
qun: Đin đy nưc vào bu ni,cp hóa cht kh oxy v đ cc ha cht khc, đng kn van.
2. Cu cn ni hơi: Cn tr trao đi nhit – To ng sut nhit cao cc bgây nt, chy ống v
vch ni; lm “t” cho cc cực pin ion gây ăn mn đin ha. (Rt nguy him khi lp cu bm dy
hơn 2mm)
Cc thnh phn ha học chnh gây cu cn c trong nưc – Nhm khim th Ca++, Mg++, SiO2 to
nưc cng, đc bit vi nưc nhận t trên b.Ch ý: S dng nưc chưng ct đ tiêu chun t
my chưng ct nưc ngt trên tu l tt nht cho cc h thng trao đi nhit (lưu ý thit b đo đ
mn ca my chưng ct cn phi hot đng tt).
2.1 Cc hp cht to cu cn tn ti khi cc tinh th đ vôi CaCO3, đ gan gmagie MgCO3 ha
tan, v cc muối khc (Vd. MgCl, CaCl2, ...) tc đng vi cc acid tự nhiên  mc (#) trên to ra:
- Muối bn:
CaCO3 + H2SO4 => H2O + CO2+ CaSO4 (Thch cao Ha tan tốt nu bm dnh th to cu mm
Không ty đưc bng acid, ch làm sch bằng cơ học)
MgCO3 + H2SO4 => H2O + CO2 + MgSO4 (Ha tan tốt; kt ta bm dnh nu môi trưng giu Ca++)
MgCl2 => Mg++ +Cl-
Mg++ nu gp nhm OH- th Mg++ + OH- => Mg(OH)2 ( kt ta dng huyn ph, không kt ta nu
môi trưng giu Ca++)
- Muối không bn:
Ca++ + H(HCO3) => Ca(HCO3)2
Mg++ + H(HCO3) => Mg(HCO3)2
Dưi tc đng ca nhit đ cao:
Ca(HCO3)2 => CO2 + H2O + CaCO3
Mg(HCO3)2 => CO2 + H2O + MgCO3
CaCO3, MgCO3 Khi b mt nhit đcao tự bm vo thnh ni, vch ống to cu cng - Ty đưc
bng acid.
2.2 Silica (SiO2) : t gp, c mt số vng nưc đc bit, to cu cực cng. C th b cuốn theo i
bm vo thit b công tc Vd: cnh tua-bin. Vi ni hơi cao p n to Acid Silicic bay i, bm dnh
to cu cực cng v ăn mn kim loi, ch có th làm sch bằng cơ học.
Page 3 of 11
2.3 Cc Oxide sắt: C trong nưc cp hoc to ra do sắt b g trong ton b h thống, n bm lên
b mt hoc kt hp vi cc cht khc to hn hp bm dnh hnh thnh cu cn.
2.4 Sulfate Nhôm: Al2SO4 c trong nưc cp cng to cu cn.
II) Sơ đ khi tng qut h thng nưc nii : Vi tng loi ni hơi c th c th
c nhng thay đi hoc thêm bt cc chi tit khc nhau.
Phân chia cc nhm nưc cho ni nơi:
1, Nưc b sung( Make up Water): t ngun cp l kt nc ngt (Fresh Water Tank)
2, Nưc ngưng t ( Condensate): Bên ngăn nưc ngưng (Hotwell)
3, Nưc cp ( Feed Water) = Nưc b sung + Nưc ngưng t : Bên ngăn nưc cp (Cascade Tank )
4, Nưc ni (Boiler Water): Trong bu ni.
5, Nưc bay hơi – hơi (Steam): Hơi đi công tc.
`
ng gn mt, x đy
(S,/B Blow down)
Nưc b
sung( Make up
Water)
Nưc cp ( Feed
Water)
Nưc ngưng t
( Condensate)
Bnh lm mm nưc
(Softener Device)
Nưc ngun(Fresh Water )
Bơm cp nưc ni (Boiler
Water Feed Pump)
Bơm cp ha cht - điu
chnh lưu lưng
Nưc ni:
(Boiler Water)
(*)
(**)
(***)
Bu ngưng
( Condenser)
ng dn . Cm sâu
hơn 80cm
Thit b nhn hơi công tc
Hơi (Steam)
NI
HƠI
Page 4 of 11
(*) Bnh ha cht cp nh giọt: Cp Hydrazine N2H4; C4H9NO... C6H11NH2
(**)Bnh ha cht cho Bơm cp ha cht - điu chnh đưc lưu lưng: : Cp N2H4; C4H9NO... C6H11NH2
(***)Bnh ha cht: cho Na2SO3 hoc cc ha cht khc: Cp NaOH; Na3PO4; Ha cht kh du ….
Ty thuc vào thit k cc ni hơi c ln c th dng cc thit b cp ha cht theo 1 hoc 2 kiu
loi như trên hoc không th vi ni hơi c nh ch đ trực tip vo kt nưc cp.
III) Cc bin php gim thiu tc hi v cc loi ha cht đưc s dng ph bin
hin nay:
1. Bin php cơ hc:
- Lọc Nưc b sung (Make up Water) - lm mm nưc bằng bnh lọc trao đi ion (Water Softener
device) thit b loi mi rt đơn gin v tin dng gim cu cn cực tốt (Dng mt loi ht lọc c
c tui thọ cao tối thiu dng đưc 5 năm. C kh năng ti sinh sau mt thi gian s dng bằng
cch rt đơn gin l thao tc đng m van cho nưc bin đi ngưc li, sau đ x sch bằng nưc
ngọt ).
- Nâng nhit đ Nưc cp (Feed Water) nên 80 oC đ đui kh O2, H2, CO2...ha tan trong nưc.
-X không kh trong bu ni (đnh ni) khi mi đốt ni hơi cho đn khi thy hơi nưc trắng đ thot
ra ngoi th đng li.
- Ngn mt, x đy: Khi nng đ Cl- (Chloride ion) cao hay nng đ tp cht hòa tan cao - đo bằng
đ dn đin (Conductivity) xem c th  mc IV.
- Dng kt đm tách khí trưc bơm cp theo nguyên lý hút chân không cho ni hơi loi cao áp.
-Đnh k bắt buc gn mt, x đy: * M nh van*
Do cc qu trnh ha học xy ra liên tc to kt ta đy ni, vng trên b mt nưc, ri muối
hnh thnh cn phi x đi (qui trnh gn mt, x đy xem mc VI).
Tối đa khong 3 ngy 1 ln vi vi cc ni hơi v đc bit khi cc ni hơi dng nưc nhận t trên
b c th cn phi tin hnh hng ngy; Ngn mt ng nh trong 5 giây, x đy ng nh trong
15 giây cho ni hơi nh dng nưc chưng ct n đnh hoc x đi a centimeter(?) t mực nưc trên
kính thy (Xem khuyn co ca cc nh ch to);
Thnh thong x đy, v sinh các phin lc (cc tm vi n) trong cc kt nưc nu có, làm sch các
kt nưc nu c hi; x b c hi bn đ v kt nưc ngưng (Hot Well) khi va m hơi đi
công tác tc b nưc trng ống; - Nhng vic này rt cn thit đ ngăn tp cht đưa vo ni hơi
gây ăn mn, cáu cn. V sinh bu ni, ống nưc bằng my bơm phun cao p hay ha cht ty cu
cn mi khi tu lên đ.
2. Bin php ha hc - S dng ha cht:
Ch ý: Hm lưng ha cht s dng trên 1m3 c, cho 1 ngày phi tuân theo hưng dn ca
nh sn xut mt cch trit đ, nồng đ dư tha đu có hi.
2.1 Chng ăn mn:
2.1.1 Kh Oxy ( Oxygen Scavenger):
* Dng Hydrazine N2H4
Page 5 of 11
N2H4 + O2 => H2O + N2
N2H4 cng to môi trưng c tnh kim rt c li  pha hơi công tc .
Tc dng ph c hi khi nng đ qu cao:
N2H4 (To > 270oC) => NH3 cng O2, H2O to môi trưng c tnh acid.
CuO + N2H4(bay hơi) = > Cu2O (mu đ, gphát trin) + H2O + N2
Phương php b sung:
- Ha vi nưc cp vo bnh cha – cho chy nh giọt liên tc vo kt Nưc cp (Feed
Water) [xem h.v (*) mc II .]. ng dn phi cắm gn ming hút ca bơm, sâu dưi mt
nưc hơn 80cm (trnh tc dng trực tip vi O2 trong không kh trên b mt) hoc ni
trc tip vo đưng hút ca bơm.
- Ha vi nưc, cp vo bnh cha, dng bơm hóa cht điu khin đưc lưu lưng bơm liên
tc trực tip vo bu ni [xem h.v (**) mc II.]
Ch ý: Tuyt đi không đưc đ thng toàn b mt ln ng dùng cho c mt ngày vào két
c cp (Cascade Tank).
* Dng Sodium Sunfit Na2SO3 (nhóm Sunfit ch dng cho ni hơi dưi 4MPa)
Na2SO3 + O2 => Na2SO4
Phương php bsung: Dng bt,dung dch ha tan v bơm trực tip vo bu ni qua bnh ha
cht. [xem h.v (***) mc II.]
* Dùng Diethylhydroxylamine (hay N-ethyl-N-hydroxyl) R-N-(OH)-R: Đây l hóa cht mi rt tiên
tin có tính kim, có kh năng kh Oxy, chống ăn mn, chống kt bm dính.
Phương php b sung: b sung như vi Hydrazine trên .
2.1.2 Trung ha Acid - To môi trưng c tnh kim trong:
2.1.2.1 Nưc ni (Boiler Water):
* Dng Sodium hydroxide NaOH hoc Potassium hydroxide KOH hoc Na2CO3
Phương php b sung: Đ vo kt Nưc cp (Feed Water).
Tc dng ph c hi:
Vi ni hơi cao p(trên 6Mpa) to lp mng bm vo thnh vch trao đi nhit, ăn mn xung
quanh biên dng tinh th st gây nt vhin tưng dn kim”. Trưng hp ny phi dng
cht khống ch ‘Coordinated PO4’ v hm lưng NaOH, KOH dng thp hơn ni hơi thp p.
Vi ni hơi i cao p: Nng đ kim qu cao cng s b “dn kim” như trên khi c đ pH >> 12
Phương php b sung: Đ trực tip vo kt Nưc cp ( Feed Water). Ch ý: Ch b sung khi nng
đ gim thp.
* Dng Octadecylamine - ha cht to lp mng bo v chống ăn mn, t gp.
2.1.2.2 i đi công tc (steam) - Nưc ngưng ( Condensate Water):
*Dng Morpholine C4H9NO: Cht bay hơi, c ch ăn mn, thưng thy trong hóa cht hn hp.
* Dùng Ethanolamine hay 2-Aminoethanol,tên vit tt ETA hoc MEA, [H2NCH2CH2OH] H2N-R-
(OH): Có tính kim Cht điu pH, d bay hơi, trung hòa cac acid do CO2, H2S